PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Kategoria:Bolidy historyczne

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bolidy historyczne)
m (→Lokalizacja)
 
(Nie pokazano 25 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
-
<div style="float: right; width: auto; margin-left: 24px">
+
{{VerifyLevel |level=1i}}
-
__TOC__
+
{{TOC My}}
-
</div>
+
'''Doniesienia historyczne o obserwowanych do 1905 roku „wydarzeniach”: bolidach, jasnych meteorach, spadkach''' (sprzed 1905 roku, tzn. daty ukazania się opracowania Kleina (1904)).
-
'''Doniesienia historyczne o obserwowanych do 1905 roku "wydarzeniach": bolidach, jasnych meteorach, spadkach''' (sprzed 1905 roku, tzn. daty ukazania się opracowania Kleina (1904)).
+
-
Większość zamieszczonego materiału oparta jest na katalogach Chladniego, Klein'a, Greg'a i von Boguslawskiego. Również kilka doniesień zaczerpnięto z artykułów Pokrzywnickiego dotyczących bolidów.
+
Większość zamieszczonych tu informacji oparta jest na katalogach [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladniego]], [[:Szablon:Klein (1904)|Kleina (1904)]], [[:Szablon:Greg (1861)|Grega (1861)]] i&nbsp;Boguslawskiego ([[:Szablon:Boguslawski (1854)|1854]], [[:Szablon:Boguslawski (1854a)|1854a]]). Również kilka doniesień zaczerpnięto z&nbsp;artykułów [[Bibliografia/Pokrzywnicki Jerzy|Pokrzywnickiego]] dotyczących bolidów.
-
Warto odnotować takie wydarzenia, nawet jeśli nie można ich obecnie interpretować jako spadki meteorytów. Być może w przyszłości uda się część zamieszczonych tu dat i miejsc powiązać z innymi wydarzeniami natury meteorytowej. Jednym z kryteriów wyboru doniesień z wymienionych katalogów była nie tylko ich lokalizacja, ale także skala zjawiska. Pominięto tu na {{SITENAME}} doniesienia o bolidach małej jasności, zakładając, że nie spadły w ich wyniku meteoryty<ref>dotyczy to szczególnie wielu zjawisk bolidów i jasnych meteorów opisanych w artykułach Pokrzywnickiego</ref>.
+
Warto odnotować takie wydarzenia, nawet jeśli nie można ich obecnie interpretować jako spadki meteorytów. Być może w&nbsp;przyszłości uda się część zamieszczonych tu dat i&nbsp;miejsc powiązać z&nbsp;innymi wydarzeniami natury meteorytowej. Jednym z&nbsp;kryteriów wyboru doniesień z&nbsp;wymienionych katalogów była nie tylko ich lokalizacja, ale także skala zjawiska. Pominięto tu na {{SITENAME}} doniesienia o&nbsp;meteorach/bolidach małej jasności, zakładając, że nie spadły w&nbsp;ich wyniku meteoryty<ref>dotyczy to szczególnie wielu zjawisk bolidów i&nbsp;jasnych meteorów opisanych w&nbsp;artykułach Pokrzywnickiego</ref>.
== Bolidy historyczne ==
== Bolidy historyczne ==
-
Poza znanymi i identyfikowalnymi zdarzeniami są u Greg'a jeszcze następujące doniesienia o bolidach (ang. ''fireball'', niem. ''Feuerkugel'') (część z nich została również wcześniej opisana u Boguslawskiego 1854):
+
Poza znanymi i identyfikowalnymi zdarzeniami są u&nbsp;Grega (1861) jeszcze następujące doniesienia o&nbsp;bolidach (ang. ''fireball'', ''bolide'', fr. ''bolide'', niem. ''Feuerkugel'', ros. ''болид'') (część z&nbsp;nich została również wcześniej opisana u&nbsp;Boguslawskiego (1854, 1854a)):
-
;Greg 1861<ref>'''boldem''' wyróżniono wydarzenia opisane na osobnych stronach</ref>
+
'''Greg (1861)'''<ref>'''boldem''' wyróżniono wydarzenia opisane na osobnych stronach</ref>
-
{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px"
+
:{| {{Old sources |max-width=1000px}}
|+ Catalogue of aërolites and Bolides, from A.D. 2 to A.D. 1860
|+ Catalogue of aërolites and Bolides, from A.D. 2 to A.D. 1860
|-
|-
-
! Year.
+
! Year. !! Day of month. !! Locality. !! Size or weight. !! Direction. !! Duration; rate; hour; !! Remarks, &c.
-
! Day of month.
+
-
! Locality.
+
-
! Size or weight.
+
-
! Direction.
+
-
! Duration; rate; hour;
+
-
! Remarks, &c.
+
|-
|-
-
| 1729. || Oct. 16 || [[Warsaw]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.] (''→&nbsp;patrz '''[[Warszawa&nbsp;1729]]''''')
+
| '''1135.*''' || ? || Oldesleben, Thuringia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall?. 10&nbsp;inches diameter (or A.D. 1136). (''patrz&nbsp;→ '''[[Steinbach]]''''')
|-
|-
-
| 1821. || Feb. 12 || [[Breslau]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| '''1164.*''' || '''May''' || Misnia, Saxony || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Iron-fall?. About the feast of Pentecost. (''patrz&nbsp;→ '''[[Steinbach]]''''')
|-
|-
-
| 1821. || Dec. 4 || [[Görlitz]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| '''1249.*''' || '''July 26''' || [[Quedlinburg]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall; many?. (''patrz&nbsp;→ '''[[Quedlinburg]]''''')
|-
|-
-
| 1822. || Aug. 23 || Posen || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| '''1304.*''' || '''Oct. 1''' || Saale, Saxony || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall; many?. Friedland or Friedberg. (''patrz&nbsp;→ '''[[Friedland 1304]]''''')
|-
|-
-
| 1823. || Oct. 3 || Königsberg<ref name="Königsberg">niemiecką nazwę ''[[Königsberg]]'' nosiły miasta: Chojna w woj. pomorskim, Klimkovice (Klimkowice) i Królewiec</ref> || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| '''1305.?''' || ? || Vandal towns || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall?; in Lusatia (Saxony); probably same as October 1, 1304. (''patrz&nbsp;→ '''[[Friedland 1304]]; [[Bolid wielkopolski]]''''')
 +
|-
 +
| '''1339.?''' || '''July&nbsp;13''' || Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || aërolitic (Baumhauer's Catalogue). 300&nbsp;thunderbolts said to have fallen during a&nbsp;thunderstorm; can hardly be considered aërolitic. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk 1339]]''''')
 +
|-
 +
| '''1511.*''' || Sept. 4 || Crema, N. Italy || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall; many from 1 lb. to 8 lbs. (''patrz&nbsp;→ '''[[Madonna di Foligno (Rafael, obraz)]]''''')
 +
|-
 +
| '''1545.*''' || ? || Neuhof, Saxony || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Iron-fall; fell or found?. Grimma, Saxony. 1540 according to Boguslawski. (''patrz&nbsp;→ '''[[Steinbach]]''''')
 +
|-
 +
| 1548.* || Nov. 6 || Mansfeld, Thuringia || ½&nbsp;moon || W. to E. || 2 A.M. || detonating meteor; aërolitic? (Baumhauer); a&nbsp;substance said to have fallen from it like [[:Category:Dziwne substancje|coagulated blood]]!
 +
|-
 +
| '''1572.?''' || '''9''' || [[Thorn]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || aërolitic (according to Baumhauer's Catalogue). Doubtful fall, according to Chladni. (''patrz&nbsp;→ '''[[Toruń 1572]]''''')
 +
|-
 +
| '''1591.*''' || '''June 9''' || [[Kunersdorf]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall; several large stones (19th June?). (''patrz&nbsp;→ '''[[Kunersdorf 1591]]''''')
 +
|-
 +
| '''1636.*''' || '''Mar. 6''' || [[Sagan]], Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 6 A.M. || Stone-fall; one large one. (''patrz&nbsp;→ '''[[Sagan (Dąbrowa Łużycka)]]''''')
 +
|-
 +
| '''1660.''' || '''Feb 23''' || Wittenberg || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball. (''patrz&nbsp;→ '''[[Bolid 1660]]''''')
 +
|-
 +
| '''1715.*''' || '''Apr. 11''' || [[Schellin]], Pomerania || 15 lbs. +½ || {{Kropek}} || 2 P.M. || Stone-fall; Prussia. (''patrz&nbsp;→ '''[[Schellin (Skalin)]]''''')
 +
|-
 +
| '''1717.?''' || ? || Hungary || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || aërolitic fall; Poggendorff, iv. 1854, p. 33. Hungary; probably only the meteor of August 10, seen in Bohemia, Hungary, Prussia, &c. The Reports of the British Association of 1849, state that a&nbsp;stone fell, but this does not seem to be correct. (''patrz&nbsp;→ '''[[Opole 1716]]''''')
 +
|-
 +
| '''1723.*''' || '''June 22''' || [[Plescowitz]], Bohemia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 2 P.M. || Stone-fall; 33 picked up, one of 6 lbs. (''patrz&nbsp;→ '''[[Ploschkovitz]]''''')
 +
|-
 +
| '''1729.''' || '''Oct. 16''' || [[Warsaw]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball. (''patrz&nbsp;→ '''[[Warszawa&nbsp;1729]]''''')
 +
|-
 +
| '''1750.?''' || '''Feb. 9''' || [[Silesia]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball; aërolitic (according to Baumhauer's Cat.) Silesia; a&nbsp;fireball, said to have fallen down in fragments. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk 1750]]''''')
 +
|-
 +
| '''1753.*''' || '''July 3''' || [[Tabor]], Bohemia || 13 lbs.+ || {{Kropek}} || 8 P.M. || Stone-fall; several; sp. gr. 3.65. (''patrz&nbsp;→ '''[[Tabor]]''''')
 +
|-
 +
| '''1775.*''' || ? || [[Obruteza]], Russia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall. in Volhynia. (''patrz&nbsp;→ '''[[Owrucz]]''''')
 +
|-
 +
| '''1796.*''' || '''Jan. 4''' || Bielaja, Zerkwa, Russia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || Stone-fall; several. (''patrz&nbsp;→ '''[[Bjelaja Zerkov]]''''')
 +
|-
 +
| '''1798.*''' || '''Dec. 13''' || Benaes, India || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 8 P.M. || Stone-fall. (''patrz&nbsp;→ '''[[Kraków 1798]]''''')
 +
|-
 +
| colspan="7" | ''Od roku 1800 (poniżej) nie wyszczególniono już części doniesień o&nbsp;udokumentowanych spadkach, a&nbsp;zawartych w&nbsp;wykazie Grega'' (''patrz&nbsp;→&nbsp;[[Kalendarium]]'')
 +
|-
 +
| '''1803.''' || '''Jan. 21''' || Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || a&nbsp;shooting-star; got larger and larger till it fell to earth. 1803. January 21. Between Barsdorf and Freiburg. Seemed to pass close to the ground; a&nbsp;whizzing noise heard, then it seemed to lie burning on the ground; next day a&nbsp;jelly-like mass found on the snow. Curious, if true. (''patrz&nbsp;→ '''[[Bojanowo 1803]]''''')
 +
|-
 +
| '''1805.''' || '''Oct. 21''' || Sweden || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball. (''patrz&nbsp;→ '''[[Świdnica 1805]]''''')
 +
|-
 +
| '''1811.*''' || '''Mar. 12''' || Poltawa, Russia || 13 lbs.+ || {{Kropek}} || night || Stone-fall; two fell; sp. gr. 3·49 Kuleschofka.. (''patrz&nbsp;→ '''[[Kuleschovka]]''''')
 +
|-
 +
| 1821. || Feb. 12 || [[Breslau]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
 +
|-
 +
| '''1821.?''' || '''Mar. 5''' || Pomerania || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || aërolitic fall (Boguslawski and Poggendorff). A doubtful fall; occured during an earthquake, supposed to have been caused by the explosion of a&nbsp;meteor. Chladni thinks that the holes in the ground might have been caused by falling stones, which were not found because not searched for. (Gilbert's Ann., lxxi. 1822, p.560). (''patrz&nbsp;→ '''[[Greifswalder Kreise 1821]]''''')
 +
|-
 +
| 1821. || Dec. 4 || [[Görlitz]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
 +
|-
 +
| '''1821.*''' || '''Dec. 24''' || Bromberg; Wirtemberg || large || E. to W. || 6 P.M. || fireball; accompanied with detonation. (''patrz&nbsp;→ '''[[Bolid 1821]]''''')
 +
|-
 +
| '''1822.''' || '''Aug. 23''' || Posen || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball. (''patrz&nbsp;→ '''[[Bolid&nbsp;1822]]''''')
 +
|-
 +
| 1823. || Oct. 3 || Königsberg<ref name="Königsberg">nazwę ''[[Königsberg]]'' nosiły miasta: ''Chojna'' w&nbsp;woj. pomorskim, ''Klimkovice'' (''Klimkowice'') obecnie w&nbsp;Czechach i&nbsp;''Królewiec'' obecnie Kaliningrad w&nbsp;Rosji oraz wieś ''Zagórze Śląskie'' w&nbsp;województwie dolnośląskim</ref> || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
|-
|-
| 1824. || Feb. 3 || [[Görlitz]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball; aërolitic?.
| 1824. || Feb. 3 || [[Görlitz]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball; aërolitic?.
|-
|-
-
| 1825. || Jan. 24 || Königsberg<ref name="Königsberg"></ref> || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| 1825. || Jan. 24 || Königsberg<ref name="Königsberg"></ref> || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
|-
|-
-
| 1830. || Dec. 14 || [[Warsaw]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| 1830. || Dec. 14 || [[Warsaw]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
|-
|-
-
| '''1831.''' || '''Jan. 12''' || Breslau || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball. (''→&nbsp;patrz '''[[Wrocław&nbsp;1831]]''''')
+
| '''1831.''' || '''Jan. 12''' || Breslau || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball. (''patrz&nbsp;→ '''[[Wrocław&nbsp;1831]]''''')
|-
|-
-
| '''1834.''' || '''Feb. 4''' || Upper Silesia || = moon || {{Kropek}} || {{Kropek}} || high up in the sky. At Cracow chiefly. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1834]]''''')
+
| '''1834.''' || '''Feb. 4''' || Upper Silesia || = moon || {{Kropek}} || {{Kropek}} || high up in the sky. At Cracow chiefly. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1834]]''''')
|-
|-
-
| '''1834.''' || '''Mar. 10''' || Hirschberg<ref>chodzi zapewne o Jelenią Górę (niem. ''Hirschberg'')</ref>, Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 3½ A.M. || a brilliant meteor; exploded like thunder. (''→&nbsp;patrz '''[[Hirschberg&nbsp;1834]]''''')
+
| '''1834.''' || '''Mar. 10''' || Hirschberg<ref>chodzi o Jelenią Górę (niem. ''Hirschberg'')</ref>, Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 3½ A.M. || a brilliant meteor; exploded like thunder. (''patrz&nbsp;→ '''[[Hirschberg&nbsp;1834]]''''')
|-
|-
| 1835. || Jan. 12 || [[Breslau]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
| 1835. || Jan. 12 || [[Breslau]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
|-
|-
-
| '''1835.''' || '''June 13''' || Königsberg<ref name="Königsberg"></ref> || {{Kropek}} || W. to E. || {{Kropek}} || a reddish fireball. (''→&nbsp;patrz '''[[Königsberg&nbsp;1835]]''''')
+
| '''1835.''' || '''June 13''' || Königsberg<ref name="Königsberg"></ref> || {{Kropek}} || W. to E. || {{Kropek}} || a reddish fireball. (''patrz&nbsp;→ '''[[Königsberg&nbsp;1835]]''''')
|-
|-
-
| '''1836.''' || '''Oct. 18''' || Breslau || large || {{Kropek}} || {{Kropek}} || short tail; no noise. (''→&nbsp;patrz '''[[Wrocław&nbsp;1836]]''''')
+
| '''1836.''' || '''Oct. 18''' || Breslau || large || {{Kropek}} || {{Kropek}} || short tail; no noise. (''patrz&nbsp;→ '''[[Wrocław&nbsp;1836]]''''')
|-
|-
-
| '''1836.?''' || '''Nov. 22''' || Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || atmospheric explosion. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1836]]''''')
+
| '''1836.?''' || '''Nov. 22''' || Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || atmospheric explosion. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1836]]''''')
|-
|-
-
| '''1837.''' || '''Aug. 29''' || Upper Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || slow || with reddish tail. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1837]]''''')
+
| '''1837.''' || '''Aug. 29''' || Upper Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || slow || with reddish tail. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1837]]''''')
|-
|-
-
| '''1838.''' || '''Jan. 2''' || Breslau || large || N.E to S.W || streak 2' || cast shadows; blue, red. (''→&nbsp;patrz '''[[Wrocław&nbsp;1838]]''''')
+
| '''1837.''' || '''Dec. 30''' || [[Trebnitz]] || {{Kropek}} || N. to S. || {{Kropek}} || by day-light; bright silver-white; sparks after. (''patrz&nbsp;→ '''[[Trzebnica 1837]]''''')
|-
|-
-
| '''1841.*''' || '''Dec. 5''' || Goldberg<ref>chodzi zapewne o Złotoryję (niem. ''Goldberg'') na Śląsku</ref>, Silesia || = full moon || S.W. to N.E. || 1' || lighted up all the sky; bluish; detonation?. 6.45 P.M. Silesia, Hirschberg, Breslau, Oderberg, Lukenwald, and other places. In bursting, fell into many stars equal 1st mag. in size. Intense light; some heard a report. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1841]]''''')
+
| '''1838.''' || '''Jan. 2''' || Breslau || large || N.E to S.W || streak 2' || cast shadows; blue, red. (''patrz&nbsp;→ '''[[Wrocław&nbsp;1838]]''''')
|-
|-
-
| '''1842.''' || '''Aug. 5''' || Silesia? || large || N.W. to S.E. || 8.20 P.M. || moved parallel to horizon about 4° high; tailed. Seen by Boguslawski, probably at Breslau; had a smoke-like tail; twilight; burst in 10", leaving a black smoke which slowly ascended, broke up and vanished. Baumhauer, in his Catalogue, refers to the stone-fall same day at Harrowgate. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1842&nbsp;Aug]]''''')
+
| '''1841.*''' || '''Dec. 5''' || Goldberg<ref>chodzi o Złotoryję (niem. ''Goldberg'') na Śląsku</ref>, Silesia || = full moon || S.W. to N.E. || 1' || lighted up all the sky; bluish; detonation?. 6.45 P.M. Silesia, Hirschberg, Breslau, Oderberg, Lukenwald, and other places. In bursting, fell into many stars equal 1st mag. in size. Intense light; some heard a report. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1841]]''''')
|-
|-
-
| '''1842.*''' || '''Oct. 23''' || Silesia, &c. || large || S. to E. || 90° in 3" || brightest at first; sparks; detonation; 8½ P.M. All over Silesia; long rumbling sounds in the air afterwards. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1842&nbsp;Oct]]''''')
+
| '''1842.''' || '''Aug. 5''' || Silesia? || large || N.W. to S.E. || 8.20 P.M. || moved parallel to horizon about 4° high; tailed. Seen by Boguslawski, probably at Breslau; had a smoke-like tail; twilight; burst in 10", leaving a black smoke which slowly ascended, broke up and vanished. Baumhauer, in his Catalogue, refers to the stone-fall same day at Harrowgate. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1842&nbsp;Aug]]''''')
|-
|-
-
| '''1844.''' || '''Sept. 5''' || Overall, Silesia || very large || E. to W. || 8", slow || nearly horizontal; reddish streak; conical. At Hirschberg; horizontal; slow; E. to W.; like a wine-decanter; greenish-yellow tail; of 4' or 6' in width; brilliant. Also seen at Posen; must have been very high up; detailed accounts sent in from 35 places; burst into several bright stars, which vanished, leaving only a reddish streak; at Breslau, like a large bright lamp; moved in a curved arc of 50° in length; tail 1½° long. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1844]]''''')
+
| '''1842.*''' || '''Oct. 23''' || Silesia, &c. || large || S. to E. || 90° in 3" || brightest at first; sparks; detonation; 8½ P.M. All over Silesia; long rumbling sounds in the air afterwards. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1842&nbsp;Oct]]''''')
|-
|-
-
| '''1846.''' || '''Mar. 31''' || Upper Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || quick || bright silvery; short tail. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1846&nbsp;Mar]]''''')
+
| '''1844.''' || '''Sept. 5''' || Overall, Silesia || very large || E. to W. || 8", slow || nearly horizontal; reddish streak; conical. At Hirschberg; horizontal; slow; E. to W.; like a wine-decanter; greenish-yellow tail; of 4' or 6' in width; brilliant. Also seen at Posen; must have been very high up; detailed accounts sent in from 35 places; burst into several bright stars, which vanished, leaving only a reddish streak; at Breslau, like a large bright lamp; moved in a curved arc of 50° in length; tail 1½° long. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1844]]''''')
|-
|-
-
| '''1846.''' || '''Oct. 24''' || Silesia; many places || ditto || {{Kropek}} || 6.45 P.M. || burst into small sparks; no noise; left a small dark cloud for 2'. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1846&nbsp;Oct]]''''')
+
| '''1845.?''' || '''Jan. 20''' || [[Grüneberg]], Silesia || {{Kropek}} || N.W. to S.E. ||  || remarkable fiery meteor and tail; detonation?. (''patrz&nbsp;→ '''[[Zielona&nbsp;Góra&nbsp;1845]]''''')
|-
|-
-
| '''1846.''' || '''Nov. 18''' || Breslau, and other places || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || like a fiery serpent; no noise. Silesia. Left a bright cloud for 10", composed of three parts. Many places in Silesia. (''→&nbsp;patrz '''[[Wrocław&nbsp;1846]]''''')
+
| '''1846.''' || '''Mar. 31''' || Upper Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || quick || bright silvery; short tail. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1846&nbsp;Mar]]''''')
|-
|-
-
| '''1847.''' || '''Nov. 7''' || Trebnitz<ref>chodzi zapewne o miejscowość Trzebnica (niem. ''Trebnitz'') na Dolnym Śląsku</ref>, Silesia || {{Kropek}}  || {{Kropek}} || slow || bright fireball. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1847]]''''')
+
| '''1846.''' || '''Oct. 24''' || Silesia; many places || large || {{Kropek}} || 6.45 P.M. || burst into small sparks; no noise; left a small dark cloud for 2'. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1846&nbsp;Oct]]''''')
|-
|-
-
| '''1847.''' || '''Dec. 13''' || Breslau || {{Kropek}} || {{Kropek}} || streak 6 or 7" || tail 4° long; rapid; serpentine movement. (''→&nbsp;patrz '''[[Wrocław&nbsp;1847]]''''')
+
| '''1846.''' || '''Nov. 18''' || Breslau, and other places || {{Kropek}} || {{Kropek}}  || {{Kropek}} || like a fiery serpent; no noise. Silesia. Left a bright cloud for 10", composed of three parts. Many places in Silesia. (''patrz&nbsp;→ '''[[Wrocław&nbsp;1846]]''''')
 +
|-
 +
| '''1847.''' || '''Nov. 7''' || Trebnitz<ref>chodzi o miejscowość Trzebnica (niem. ''Trebnitz'') na Dolnym Śląsku</ref>, Silesia || {{Kropek}}  || {{Kropek}} || slow || bright fireball. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1847]]''''')
 +
|-
 +
| '''1847.''' || '''Dec. 13''' || Breslau || {{Kropek}} || {{Kropek}} || streak 6 or 7" || tail 4° long; rapid; serpentine movement. (''patrz&nbsp;→ '''[[Wrocław&nbsp;1847]]''''')
|-
|-
| 1848. || Mar. 8 || [[Breslau]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || straight down. 1847?.
| 1848. || Mar. 8 || [[Breslau]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || straight down. 1847?.
|-
|-
-
| '''1848.''' || '''May 19''' || Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || large bolide; or 20th May.. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1848]]''''')
+
| '''1848.''' || '''May 19''' || Silesia || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || large bolide; or 20th May.. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1848]]''''')
|-
|-
-
| '''1850.''' || '''Apr. 21''' || Breslau || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 25" or 30" || bright meteoric light, increasing and decreasing; burst as it sank below the horizon. (''→&nbsp;patrz '''[[Wrocław&nbsp;1850]]''''')
+
| '''1850.''' || '''Apr. 21''' || Breslau || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 25" or 30" || bright meteoric light, increasing and decreasing; burst as it sank below the horizon. (''patrz&nbsp;→ '''[[Wrocław&nbsp;1850]]''''')
|-
|-
-
| 1852. || Jan. 3 || [[Cracow]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [bolide.]
+
| 1852. || Jan. 3 || [[Cracow]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || bolide.
|-
|-
-
| '''1852.''' || '''Sept. 28''' || Silesia; [[Breslau]] || large || ┴ down || 8¾ A.M. || seen over all Silesia; tailed; during sunshine; no noise. (''→&nbsp;patrz '''[[Śląsk&nbsp;1852&nbsp;Sep]]''''')
+
| '''1852.''' || '''Sept. 28''' || Silesia; [[Breslau]] || large || ┴ down || 8¾ A.M. || seen over all Silesia; tailed; during sunshine; no noise. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk&nbsp;1852&nbsp;Sep]]''''')
|-
|-
-
| 1852. || Dec. 9 || [[Cracow]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| 1852. || Dec. 9 || [[Cracow]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
|-
|-
-
| '''1852.''' || '''Dec. 11''' || Germany || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || detonating meteor. See Supplement. (''→&nbsp;patrz '''[[Niezidentyfikowane&nbsp;1852 i&nbsp;1861]]''''')
+
| '''1852.''' || '''Dec. 11''' || Germany || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || detonating meteor. See Supplement. (''patrz&nbsp;→ '''[[Śląsk 1852 Dec 11|Śląsk&nbsp;1852&nbsp;Dec&nbsp;11]]; [[Niezidentyfikowane&nbsp;1852 i&nbsp;1861]]''''')
|-
|-
-
| 1853. || Feb. 14 || [[Cracow]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || ditto. [fireball.]
+
| 1853. || Feb. 14 || [[Cracow]] || {{Kropek}} || {{Kropek}} || {{Kropek}} || fireball.
|-
|-
| 1853. || Oct. 26 || Pomerania || large || {{Kropek}} || {{Kropek}} || left a spiral trail.
| 1853. || Oct. 26 || Pomerania || large || {{Kropek}} || {{Kropek}} || left a spiral trail.
|-
|-
-
| 1858.? || Aug. 4 || Berlin, Stettin<ref>Szczecin (niem. ''Stettin'')</ref>, &c. || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 6" || fireball; detonation?. Seen also at Münster and Oderberg. See Buchner's work, pp. 171 and 181. This meteor is said to have twice changed its direction each time of its apparent bursting, and sending out reddish-coloured sparks.
+
| '''1858.?''' || '''Aug. 4''' || Berlin, Stettin<ref>Szczecin (niem. ''Stettin'')</ref>, &c. || {{Kropek}} || {{Kropek}} || 6" || fireball; detonation?. Seen also at Münster and Oderberg. See Buchner's work, pp. 171 and 181. This meteor is said to have twice changed its direction each time of its apparent bursting, and sending out reddish-coloured sparks. (''patrz&nbsp;→ '''[[Bolid&nbsp;1858]]''''')
 +
|-
 +
| '''1859'''<ref name="suplement">zapis w suplemencie (Greg 1861)</ref> || '''May&nbsp;15''' || Westphalia || {{Kropek}} || N.W. to S.E. || 4" || fireball; path oblique; no train. (''patrz&nbsp;→ '''[[Kuniewo]]''''')
|}
|}
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
-
{{GEFrame-begin | width = 1002px}}
+
{{GEFrame-begin |width=1000}}
{{GEMap
{{GEMap
 +
| htmlFileMap = wiki-K-Bolidy_historyczne.htm
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy_historyczne.kml
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy_historyczne.kml
| width = 1000
| width = 1000
Linia 107: Linia 161:
| lon = 19.40
| lon = 19.40
| zoom = 6
| zoom = 6
-
| type = map
+
| type = terrain
}}
}}
{{GEFrame-end}}
{{GEFrame-end}}
Linia 115: Linia 169:
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
;Historyczne doniesienia o bolidach i prawdopodobnych spadkach meteorytów:
+
Historyczne doniesienia o bolidach i prawdopodobnych spadkach meteorytów:
* {{Baumhauer (1845)}}
* {{Baumhauer (1845)}}
Linia 123: Linia 177:
* {{Boguslawski (1854a)}}
* {{Boguslawski (1854a)}}
-
* Buszczyński Bolesław, (1887), '''O niektórych zjawiskach jasnych meteorów czyli kul ognistych lub [[:Category:Bolidy historyczne|bolidów]]. Napisał Bolesław Buszczyński, asystent obserwatorium astronomicznego w Krakowie.''' ''Kosmos'', 12, Lwów 1887, s. 85-87, (Sect. Rozpr. Nauk), s. 103-106. Plik [http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=20729&from=publication DjVu]
+
* {{Buszczyński (1887)}}
-
* Czajka Wiesław, (2011), '''Weryfikowanie XIX-wiecznych katalogów spadków (''Verification Catalogues of Meteorites and Firaballs from XIX Century'').''' ''Acta Societatis Metheoriticae Polonorum'', Roczniki Polskiego Towarzystwa Meteorytowego, vol. 2, 2011.
+
* '''Chladni Ernst F.F.''' patrz → podstrona ''Bibliografia: [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladni Ernst F.F.]]''
 +
 
 +
* {{Czajka (2011)}}
* {{Greg (1861)}}
* {{Greg (1861)}}
Linia 137: Linia 193:
* {{Morozewicz (1931)}}
* {{Morozewicz (1931)}}
-
* Pokrzywnicki Jerzy, (1963), '''Meteoryty, meteory i bolidy w starożytności.''' ''Z Otchłani Wieków'', r. XXIX, z. 1, 1963, s. 18-23.
+
* Pokrzywnicki Jerzy, (1963), '''Meteoryty, meteory i bolidy w starożytności''', ''Z Otchłani Wieków'', r. XXIX, z. 1, 1963, s. 18-23.
* {{Pokrzywnicki (1960, bolidy 1)}}
* {{Pokrzywnicki (1960, bolidy 1)}}
* {{Pokrzywnicki (1965, bolidy 2)}}
* {{Pokrzywnicki (1965, bolidy 2)}}
 +
 +
* {{Pokrzywnicki (1965, bolidy 3)}}
* {{Pokrzywnicki (1969, bolidy 4)}}
* {{Pokrzywnicki (1969, bolidy 4)}}
Linia 148: Linia 206:
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
 +
 +
* '''[[:Category:Bolidy|kategoria Bolidy]]'''
 +
* '''[[Kalendarium]]'''
* [[Bolidy (typy)|typy bolidów]]
* [[Bolidy (typy)|typy bolidów]]
-
* '''[[:Category:Bolidy|Bolidy]]'''
 
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Niemieckie_nazwy_polskich_miejscowości Niemieckie nazwy polskich miejscowości]
+
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Niemieckie_nazwy_polskich_miejscowości Niemieckie nazwy polskich miejscowości]
[[Category:Doniesienia]]
[[Category:Doniesienia]]

Aktualna wersja na dzień 14:33, 17 paź 2018

1i

Spis treści

Doniesienia historyczne o obserwowanych do 1905 roku „wydarzeniach”: bolidach, jasnych meteorach, spadkach (sprzed 1905 roku, tzn. daty ukazania się opracowania Kleina (1904)).

Większość zamieszczonych tu informacji oparta jest na katalogach Chladniego, Kleina (1904), Grega (1861) i Boguslawskiego (1854, 1854a). Również kilka doniesień zaczerpnięto z artykułów Pokrzywnickiego dotyczących bolidów.

Warto odnotować takie wydarzenia, nawet jeśli nie można ich obecnie interpretować jako spadki meteorytów. Być może w przyszłości uda się część zamieszczonych tu dat i miejsc powiązać z innymi wydarzeniami natury meteorytowej. Jednym z kryteriów wyboru doniesień z wymienionych katalogów była nie tylko ich lokalizacja, ale także skala zjawiska. Pominięto tu na Wiki.Meteoritica.pl doniesienia o meteorach/bolidach małej jasności, zakładając, że nie spadły w ich wyniku meteoryty[1].

Bolidy historyczne

Poza znanymi i identyfikowalnymi zdarzeniami są u Grega (1861) jeszcze następujące doniesienia o bolidach (ang. fireball, bolide, fr. bolide, niem. Feuerkugel, ros. болид) (część z nich została również wcześniej opisana u Boguslawskiego (1854, 1854a)):

Greg (1861)[2]

Catalogue of aërolites and Bolides, from A.D. 2 to A.D. 1860
Year. Day of month. Locality. Size or weight. Direction. Duration; rate; hour; Remarks, &c.
1135.*  ? Oldesleben, Thuringia … … … Stone-fall?. 10 inches diameter (or A.D. 1136). (patrz → Steinbach)
1164.* May Misnia, Saxony … … … Iron-fall?. About the feast of Pentecost. (patrz → Steinbach)
1249.* July 26 Quedlinburg … … … Stone-fall; many?. (patrz → Quedlinburg)
1304.* Oct. 1 Saale, Saxony … … … Stone-fall; many?. Friedland or Friedberg. (patrz → Friedland 1304)
1305.?  ? Vandal towns … … … Stone-fall?; in Lusatia (Saxony); probably same as October 1, 1304. (patrz → Friedland 1304; Bolid wielkopolski)
1339.? July 13 Silesia … … … aërolitic (Baumhauer's Catalogue). 300 thunderbolts said to have fallen during a thunderstorm; can hardly be considered aërolitic. (patrz → Śląsk 1339)
1511.* Sept. 4 Crema, N. Italy … … … Stone-fall; many from 1 lb. to 8 lbs. (patrz → Madonna di Foligno (Rafael, obraz))
1545.*  ? Neuhof, Saxony … … … Iron-fall; fell or found?. Grimma, Saxony. 1540 according to Boguslawski. (patrz → Steinbach)
1548.* Nov. 6 Mansfeld, Thuringia ½ moon W. to E. 2 A.M. detonating meteor; aërolitic? (Baumhauer); a substance said to have fallen from it like coagulated blood!
1572.? 9 Thorn … … … aërolitic (according to Baumhauer's Catalogue). Doubtful fall, according to Chladni. (patrz → Toruń 1572)
1591.* June 9 Kunersdorf … … … Stone-fall; several large stones (19th June?). (patrz → Kunersdorf 1591)
1636.* Mar. 6 Sagan, Silesia … … 6 A.M. Stone-fall; one large one. (patrz → Sagan (Dąbrowa Łużycka))
1660. Feb 23 Wittenberg … … … fireball. (patrz → Bolid 1660)
1715.* Apr. 11 Schellin, Pomerania 15 lbs. +½ … 2 P.M. Stone-fall; Prussia. (patrz → Schellin (Skalin))
1717.?  ? Hungary … … … aërolitic fall; Poggendorff, iv. 1854, p. 33. Hungary; probably only the meteor of August 10, seen in Bohemia, Hungary, Prussia, &c. The Reports of the British Association of 1849, state that a stone fell, but this does not seem to be correct. (patrz → Opole 1716)
1723.* June 22 Plescowitz, Bohemia … … 2 P.M. Stone-fall; 33 picked up, one of 6 lbs. (patrz → Ploschkovitz)
1729. Oct. 16 Warsaw … … … fireball. (patrz → Warszawa 1729)
1750.? Feb. 9 Silesia … … … fireball; aërolitic (according to Baumhauer's Cat.) Silesia; a fireball, said to have fallen down in fragments. (patrz → Śląsk 1750)
1753.* July 3 Tabor, Bohemia 13 lbs.+ … 8 P.M. Stone-fall; several; sp. gr. 3.65. (patrz → Tabor)
1775.*  ? Obruteza, Russia … … … Stone-fall. in Volhynia. (patrz → Owrucz)
1796.* Jan. 4 Bielaja, Zerkwa, Russia … … … Stone-fall; several. (patrz → Bjelaja Zerkov)
1798.* Dec. 13 Benaes, India … … 8 P.M. Stone-fall. (patrz → Kraków 1798)
Od roku 1800 (poniżej) nie wyszczególniono już części doniesień o udokumentowanych spadkach, a zawartych w wykazie Grega (patrz → Kalendarium)
1803. Jan. 21 Silesia … … … a shooting-star; got larger and larger till it fell to earth. 1803. January 21. Between Barsdorf and Freiburg. Seemed to pass close to the ground; a whizzing noise heard, then it seemed to lie burning on the ground; next day a jelly-like mass found on the snow. Curious, if true. (patrz → Bojanowo 1803)
1805. Oct. 21 Sweden … … … fireball. (patrz → Świdnica 1805)
1811.* Mar. 12 Poltawa, Russia 13 lbs.+ … night Stone-fall; two fell; sp. gr. 3·49 Kuleschofka.. (patrz → Kuleschovka)
1821. Feb. 12 Breslau … … … fireball.
1821.? Mar. 5 Pomerania … … … aërolitic fall (Boguslawski and Poggendorff). A doubtful fall; occured during an earthquake, supposed to have been caused by the explosion of a meteor. Chladni thinks that the holes in the ground might have been caused by falling stones, which were not found because not searched for. (Gilbert's Ann., lxxi. 1822, p.560). (patrz → Greifswalder Kreise 1821)
1821. Dec. 4 Görlitz … … … fireball.
1821.* Dec. 24 Bromberg; Wirtemberg large E. to W. 6 P.M. fireball; accompanied with detonation. (patrz → Bolid 1821)
1822. Aug. 23 Posen … … … fireball. (patrz → Bolid 1822)
1823. Oct. 3 Königsberg[3] … … … fireball.
1824. Feb. 3 Görlitz … … … fireball; aërolitic?.
1825. Jan. 24 Königsberg[3] … … … fireball.
1830. Dec. 14 Warsaw … … … fireball.
1831. Jan. 12 Breslau … … … fireball. (patrz → Wrocław 1831)
1834. Feb. 4 Upper Silesia = moon … … high up in the sky. At Cracow chiefly. (patrz → Śląsk 1834)
1834. Mar. 10 Hirschberg[4], Silesia … … 3½ A.M. a brilliant meteor; exploded like thunder. (patrz → Hirschberg 1834)
1835. Jan. 12 Breslau … … … fireball.
1835. June 13 Königsberg[3] … W. to E. … a reddish fireball. (patrz → Königsberg 1835)
1836. Oct. 18 Breslau large … … short tail; no noise. (patrz → Wrocław 1836)
1836.? Nov. 22 Silesia … … … atmospheric explosion. (patrz → Śląsk 1836)
1837. Aug. 29 Upper Silesia … … slow with reddish tail. (patrz → Śląsk 1837)
1837. Dec. 30 Trebnitz … N. to S. … by day-light; bright silver-white; sparks after. (patrz → Trzebnica 1837)
1838. Jan. 2 Breslau large N.E to S.W streak 2' cast shadows; blue, red. (patrz → Wrocław 1838)
1841.* Dec. 5 Goldberg[5], Silesia = full moon S.W. to N.E. 1' lighted up all the sky; bluish; detonation?. 6.45 P.M. Silesia, Hirschberg, Breslau, Oderberg, Lukenwald, and other places. In bursting, fell into many stars equal 1st mag. in size. Intense light; some heard a report. (patrz → Śląsk 1841)
1842. Aug. 5 Silesia? large N.W. to S.E. 8.20 P.M. moved parallel to horizon about 4° high; tailed. Seen by Boguslawski, probably at Breslau; had a smoke-like tail; twilight; burst in 10", leaving a black smoke which slowly ascended, broke up and vanished. Baumhauer, in his Catalogue, refers to the stone-fall same day at Harrowgate. (patrz → Śląsk 1842 Aug)
1842.* Oct. 23 Silesia, &c. large S. to E. 90° in 3" brightest at first; sparks; detonation; 8½ P.M. All over Silesia; long rumbling sounds in the air afterwards. (patrz → Śląsk 1842 Oct)
1844. Sept. 5 Overall, Silesia very large E. to W. 8", slow nearly horizontal; reddish streak; conical. At Hirschberg; horizontal; slow; E. to W.; like a wine-decanter; greenish-yellow tail; of 4' or 6' in width; brilliant. Also seen at Posen; must have been very high up; detailed accounts sent in from 35 places; burst into several bright stars, which vanished, leaving only a reddish streak; at Breslau, like a large bright lamp; moved in a curved arc of 50° in length; tail 1½° long. (patrz → Śląsk 1844)
1845.? Jan. 20 Grüneberg, Silesia … N.W. to S.E. remarkable fiery meteor and tail; detonation?. (patrz → Zielona Góra 1845)
1846. Mar. 31 Upper Silesia … … quick bright silvery; short tail. (patrz → Śląsk 1846 Mar)
1846. Oct. 24 Silesia; many places large … 6.45 P.M. burst into small sparks; no noise; left a small dark cloud for 2'. (patrz → Śląsk 1846 Oct)
1846. Nov. 18 Breslau, and other places … … … like a fiery serpent; no noise. Silesia. Left a bright cloud for 10", composed of three parts. Many places in Silesia. (patrz → Wrocław 1846)
1847. Nov. 7 Trebnitz[6], Silesia … … slow bright fireball. (patrz → Śląsk 1847)
1847. Dec. 13 Breslau … … streak 6 or 7" tail 4° long; rapid; serpentine movement. (patrz → Wrocław 1847)
1848. Mar. 8 Breslau … … … straight down. 1847?.
1848. May 19 Silesia … … … large bolide; or 20th May.. (patrz → Śląsk 1848)
1850. Apr. 21 Breslau … … 25" or 30" bright meteoric light, increasing and decreasing; burst as it sank below the horizon. (patrz → Wrocław 1850)
1852. Jan. 3 Cracow … … … bolide.
1852. Sept. 28 Silesia; Breslau large ┴ down 8¾ A.M. seen over all Silesia; tailed; during sunshine; no noise. (patrz → Śląsk 1852 Sep)
1852. Dec. 9 Cracow … … … fireball.
1852. Dec. 11 Germany … … … detonating meteor. See Supplement. (patrz → Śląsk 1852 Dec 11; Niezidentyfikowane 1852 i 1861)
1853. Feb. 14 Cracow … … … fireball.
1853. Oct. 26 Pomerania large … … left a spiral trail.
1858.? Aug. 4 Berlin, Stettin[7], &c. … … 6" fireball; detonation?. Seen also at Münster and Oderberg. See Buchner's work, pp. 171 and 181. This meteor is said to have twice changed its direction each time of its apparent bursting, and sending out reddish-coloured sparks. (patrz → Bolid 1858)
1859[8] May 15 Westphalia … N.W. to S.E. 4" fireball; path oblique; no train. (patrz → Kuniewo)

Lokalizacja

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki


Bibliografia

Historyczne doniesienia o bolidach i prawdopodobnych spadkach meteorytów:

  • Baumhauer Eduard Hendrik von, (1845), Ueber den muthmasslichen Ursprung der Meteorsteine, nebst einer Analyse des Meteorstein, welcher am 2. Juni 1843 in der Provinz Utrecht gefallen ist, Annalen der Physik, 66, Bd. 142, 1845, s. 465-503.[9] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Boguslawski Georg von, (1854), Zehnter Nachtrag zu Chladni's Verzeichnisse der Feuermeteore und herabgefallenen Massen (Wien 1819), Annalen der Physik, IV, 90 uzupeł. (ergänzungsband), 1854, s. 1-155. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Boguslawski Georg von, (1854a), Zehnter Nachtrag zu Chladni's Verzeichnisse der Feuermeteore und herabgefallenen Massen (Wien 1819) (Schluss von S. 155.), Annalen der Physik, IV, 90 uzupeł. (ergänzungsband), 1854, s. 353-456. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Buszczyński Bolesław, (1887), O niektórych zjawiskach jasnych meteorów czyli kul ognistych lub bolidów. Napisał Bolesław Buszczyński, asystent obserwatorium astronomicznego w Krakowie, Kosmos, 12, Lwów 1887, s. 85-87 (Sect. Rozpr. Nauk), s. 103-106. Plik sLib.
  • Czajka Wiesław, (2011), Weryfikowanie XIX-wiecznych katalogów spadków z terytorium Polski (Verification of the Catalogues of Meteorites and Fireballs from XIX Century in the Territory of Poland), Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011, s. 16-24. Plik PDF; plik ASMP.
  • Greg R. Philips, Esq., F.G.S., (1861), A Catalogue of Meteorites and Fireballs, from A.D. 2 to A.D. 1860[10], Report of the British Association for the Advancement of Science (B.A.A.S.), 30th Meeting (1860), London 1861, s. 48-120.[11] Źródło: MeteoriteHistory.info; plik DjVu; plik PDF; wersja full-HTML (h) (str. tytułowa).
  • Kämtz Ludwig Friedrich, (1836), Lehrbuch der Meteorologie. Dritter Band, Halle, 1836. O bolidach. Plik PDF.
  • Klein Hermann Joseph, (1904), Jahrbuch der Astronomie und Geophysik. Enthaltend die wichtigsten Fortschritte auf den Gebieten der Astrophysik, Meteorologie und physikalischen Erdkunde, XIV. Jahrgang 1903, Eduard Heinrich Mayer, Leipzig 1904. Plik DjVu (str. tytułowa).
  • Łaszkiewicz Antoni, (1936), Meteoryty, rozdz. w: Mineralogia, Bibl. „Wiadomości Farmaceutycznych”, tom 28, Warszawa 1936, s. 193-195. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1963), Meteoryty, meteory i bolidy w starożytności, Z Otchłani Wieków, r. XXIX, z. 1, 1963, s. 18-23.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1960), O bolidach obserwowanych nad Polską, Acta Geophys. Polon., vol. VIII, nr 3, 1960, s. 224-257.[12] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1965), O bolidach obserwowanych nad Polską – II, Acta Geophys. Polon., vol. XIII, nr 3, 1965, s. 207-215.[12] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1965), Sur les bolides observés en Pologne, Bulletin de la Société des Amis des Sciences et des Lettres de Poznań. Série B. Sciences mathématiques et naturelles, Livr. XVIII, Poznań 1965, s. 103-111.[12] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1969), O bolidach obserwowanych nad Polską – część IV, Acta Geophys. Polon., vol. XVII, nr 2, 1969, s. 203-209.[12] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .

Przypisy

  1. ^ dotyczy to szczególnie wielu zjawisk bolidów i jasnych meteorów opisanych w artykułach Pokrzywnickiego
  2. ^ boldem wyróżniono wydarzenia opisane na osobnych stronach
  3. ^ a b c nazwę Königsberg nosiły miasta: Chojna w woj. pomorskim, Klimkovice (Klimkowice) obecnie w Czechach i Królewiec obecnie Kaliningrad w Rosji oraz wieś Zagórze Śląskie w województwie dolnośląskim
  4. ^ chodzi o Jelenią Górę (niem. Hirschberg)
  5. ^ chodzi o Złotoryję (niem. Goldberg) na Śląsku
  6. ^ chodzi o miejscowość Trzebnica (niem. Trebnitz) na Dolnym Śląsku
  7. ^ Szczecin (niem. Stettin)
  8. ^ zapis w suplemencie (Greg 1861)
  9. ^ spadek meteorytu Utrecht (syn. Blaauw-Kapel) 2 czerwca 1843 roku w Utrechcie w Holandii; chondryt zwyczajny L6, TKW 9,7 kg
  10. ^ patrz → kategoria Bolidy historyczne
  11. ^ oraz suplementy: Supplement No. II., (B.A.A.S.), 37th Meeting (1867), s. 414-430, źródło: MeteoriteHistory.info; plik DjVu; Supplement No. III., (B.A.A.S.), 39th Meeting (1869), s. 282-284, źródło: MeteoriteHistory.info; plik DjVu
  12. ^ wszystkie części: cz. 1 – Pokrzywnicki (1960, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 2 – Pokrzywnicki (1965, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 3 – Pokrzywnicki (1965, Bull. soc. amis sci. et lettres Poznan, B)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 4 – Pokrzywnicki (1969, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Pliki w kategorii „Bolidy historyczne”

W tej kategorii są 32 pliki z ogólnej liczby 32 plików.

Baldung (1508 Conversion of Paul).jpg
Baldung (1508 Conver...
1268973 bajty
Benzenberg 1839 (Taf. II).jpg
Benzenberg 1839 (Taf...
388938 bajtów
Blood rain (Schilling 1513).jpg
Blood rain (Schillin...
1598867 bajtów
Braunau (Beinert 1848 tab3).jpg
Braunau (Beinert 184...
607313 bajtów
Ensisheim (Brant 1492).jpg
Ensisheim (Brant 149...
6136604 bajty
Ensisheim (Schedel 1493)-1.jpg
Ensisheim (Schedel 1...
2957589 bajtów
Ensisheim (Schilling 1513).jpg
Ensisheim (Schilling...
1586564 bajty
Hraschina (Haidinger 1859).jpg
Hraschina (Haidinger...
401070 bajtów
Keller (1838).jpg
Keller (1838).jpg
1577488 bajtów
Knyahinya (Haidinger 1866b) tafeln-3-prev.jpg
Knyahinya (Haidinger...
221270 bajtów
Knyahinya (Haidinger 1866b) tafeln-3.jpg
Knyahinya (Haidinger...
237730 bajtów
Knyahinya (Johnstrup 1870).jpg
Knyahinya (Johnstrup...
558254 bajty
Knyahinya (Torok 1882 II) 1.jpg
Knyahinya (Torok 188...
1291405 bajtów
Knyahinya (Torok 1882 II) 2.jpg
Knyahinya (Torok 188...
2918579 bajtów
Le Roy (1771 Pl1).jpg
Le Roy (1771 Pl1).jpg
1266199 bajtów
Le Roy (1771 Pl2).jpg
Le Roy (1771 Pl2).jpg
2336389 bajtów
Lixna (Kuhlberg 1867 Taf).jpg
Lixna (Kuhlberg 1867...
2124332 bajty
Makowsky (1879) Fig-1.jpg
Makowsky (1879) Fig-...
349580 bajtów
Mauerkirchen (1769).jpg
Mauerkirchen (1769).jpg
616192 bajty
Mennel (1503) Folio-12recto.jpg
Mennel (1503) Folio-...
1053730 bajtów
Mennel (1503) Folio-15verso.jpg
Mennel (1503) Folio-...
1178913 bajtów
Mennel (1503) Folio-6verso.jpg
Mennel (1503) Folio-...
1052597 bajtów
Mighei (Siemaszko 1890 Niva p0556).jpg
Mighei (Siemaszko 18...
877919 bajtów
Ochansk (Siemaszko 1889 Niva p0081).jpg
Ochansk (Siemaszko 1...
953429 bajtów
Ochansk (Siemaszko 1889 Niva p0084).jpg
Ochansk (Siemaszko 1...
1109446 bajtów
Ochansk (Siemaszko 1889 Niva p0192).jpg
Ochansk (Siemaszko 1...
959596 bajtów
Odranec (Želechovský 1619) color.jpg
Odranec (Želechovsk...
850001 bajtów
Odranec (Želechovský 1619).jpg
Odranec (Želechovsk...
1332351 bajtów
Orgueil (Daubrée 1867-Pl 2).jpg
Orgueil (Daubrée 18...
1053075 bajtów
Quenggouk (Haidinger 1861).jpg
Quenggouk (Haidinger...
1090690 bajtów
Silberschlag (1764).jpg
Silberschlag (1764).jpg
1810626 bajtów
Sternschnuppen (Schmidt 1861).jpg
Sternschnuppen (Schm...
295539 bajtów
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Kategoria:Bolidy_historyczne”
Osobiste