PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Ploschkovitz

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Przekierowano z Plescowitz)
Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

„Zagubiony” deszcz meteorytów

0i
Ploschkovitz →
Spadek
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 50°32'N, 14°07'E
Data 22 czerwca 1723, 13:30 local (wtorek)
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L5
Masa zachowało się 39 g
Liczba okazów deszcz meteorytów; wg Tuček (1981) zebrano 33 kamienie o łącznej masie ok. 37 kg
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Bunzlau, Liboschitz, Plescowitz, Ploskovice, Reichstadt; po czesku: Ploskovice, spadek nazywany czasami Liběšice (Tuček 1981)

Deszcz meteorytów 22 czerwca 1723 roku (wtorek) na terenie dzisiejszych Czech (Rost 1725).

Około godz. 13:30 pomiędzy wsiami Ploskovice i Liběšice w pobliżu Litomierzyc (Litoměřice) spadł deszcz meteorytów. Spadkowi towarzyszył dźwięki i fala uderzeniowa, którą odnotowano jedynie w Pradze (Tuček 1981). Wkrótce po spadku zebrano 33 okazy meteorytów, osiem w pobliżu Ploskovic, a 25 sztuk w okolicy Liběšic. Łączna masa zebranych okazów wynosiła ok. 37 kg. Jeden z okazów o masie ponad 3 kg spadł na łąkę i zabrano go na plebanię. Około 26 kg zostało przesłanych do muzeum w Wielkiej Brytanii (prawdopodobnie do Londynu), a reszta trafiła do Wiednia. Zachowało się niewiele fragmentów, w sumie tylko kilkadziesiąt gramów!

Według Tučeka (1981) za pośrednictwem lokalnych jezuitów okaz o masie ok. 155 g trafił do Clementinum, kolegium jezuickiego na Starym Mieście w Pradze.

Pierwsza informacja o spadku (i znalezionych okazach) ukazała się w Prager Postzeitung (Pražské poštovské noviny) już 29 czerwca 1723 roku. Tak Tuček (1981) przetłumaczył na współczesny język czeski[2] tekst zawarty w Prager Postzeitung:[3]

«
Ploskovice (1723)
První déšť meteoritických kamenů u Ploskovic na Litoměřicku

(…) „Před týdnem po jedné hodině odpoledne slyšeli různí lidé v Praze za jasné oblohy silnou ránu, jako by někdo vystřelil z děla. V některých domech dokonce zadrnčely okenní tabule. V Holešovicích, osadě na Vltavě blíže Prahy, vybíhali dokonce lidé z domů, neboť se domnívali, že opět (!) vyletěl do vzduchu mlýn na prach na tzv. Větším ostrově (dnes Štvanice — pozn. autora). Zatím jsme obdrželi zprávu z Litoměřického kraje, že tato rána také tam byla ve stejné době slyšet, avšak mnohem silněji. Zdálo se prý, že se i okolní vrchy otřásly. V Třebušíně (4,5 km severně od Ploskovic — pozn. autora) se místnímu duchovnímu zdálo, jako by z obláčku uhodil hrom. Když přišli sekáči na louku ke své každodenní práci, dříve nežli se postavili do řady, spadl před ně ze zmíněného oblaku kámen vážící 6 liber a 4 loty (tj. 3422 g — pozn. autora)[4]. Silné páchl po síře a byl donesen na faru. Mnoho se mluvilo o tom, odkud pochází. Někteří se domnívali, že tu šlo asi o silný úder vzniklý při zemětřesení.”

»


Historia podobna do spadku meteorytu Tabor (nb. o spadku w Ploskovicach wspomina też Stepling (1754) w swojej pracy o meteorycie Tabor), a pod kątem masy zachowanych fragmentów podobna do losów meteorytu Schellin (Skalin).

O spadku w Ploskovicach pisze również Mayer (1805, 1805a).

Kolekcje

Fragmenty meteorytu Ploschkovitz w kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		Wülfing (1897) uwagi
London, Nat. Hist. Mus. 32,7 g London B.M. 26 g,
London P.G. 7 g[5] 		[main mass]
New York, Amer. Mus. Nat. Hist. 6,3 g
Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 4,3 g
Ottawa, Mus. Geol. Surv. Canada 3 g
Vienna, Naturhist. Mus. 3 g 3 g
Tokyo, NIPR 2 g
Prague, Nat. Mus. 1,4 g fragment ~15 mm (Tuček 1981)
Pohl (Wien)[6] – 1 g

I to wszystko… co się zachowało z kilkudziesięciu kilogramów zebranych okazów!

Źródła

Pražské poštovské noviny (Prager Postzeitung) (1723)[2]

Pražské poštovské noviny (1723)


Rost (1725) (s. 44-47, fragment)[3] (źródło: © Bayerische Staatsbibliothek München, urn:nbn:de:bvb:12-bsb10499082-7)[7]

Rost (1725)

Artic. 2.
Von Steinen, so aus der Lufft gefallen, und noch etwas von dem im Suppl.I.Art.5. angeführten Diamant-Regen.
§. 1.
(…)

An. 1723. den 22. Jun. Nachmittags ungefähr um halb 2. Uhr, ist über der Ploßkovviczer Gegend, und zwar zwischen Libießycz und Beßkovvicz, gerade dem Göltsch Berge zu, von denen in dasigen Feldern arbeitenden Leuten, bei sonst klarem Himmel, eine kleine Wolcke gesehen, und anfänglich ein starckes Krachen und Knallen, als ob in selbiger viele Canonen-Schüsse gethan, auch dazu Paucken und Orgeln geschlagen würden, ohne einigem beobachteten Blitz, mit Entsetzen gehöret worden; welcher Lermen aber kaum eine Viertel-Stunde lang gewähret, da mit dessen Endigung bei Libiessycz etwan 25. desgleichen auch über die Felder und Gärten in den Ploßkowiczer Herrschaftlichen Dörffern Koblitz und Mladey biß 8. grosse und kleine ungleiche schwarze Steine, so inwendig Zinn-Ertzt zu führen scheinen, aus dieser Wolcke, mit Gethöne herabgefallen, und unter einem mitgebrachten harten Schwefel-Gestanck, zwischen den daselbst befindlichen Personen, ohne iemand getroffen oder beschädiget zu haben, in die Erde eingeschlagen. Es ist Ihro Königliche Hoheit ein solcher Stein zugesandt worden, der aussen ganz schwarz, inwendig aber mineralisch ausfiehet. Er wieget 5½. Pfund, ist aber ein Stück von 12. Lothen davon abgeschlagen worden, ehe man ihn gewogen, daß er daher zuerst 5. Pfund 28. Loth schwer war.
(…)


Greg (1861)

Year. Day of month. Locality. Size or weight. Direction. Duration; rate; hour; Remarks, &c.
1723.* June 22 Plescowitz, Bohemia … … 2 P.M. Stone-fall; 33 picked up, one of 6 lbs.


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Býčkovice, (C) Horní, Dolní Chobolice, (L) Liběšice, (M) Mladé, (P) Ploskovice, (T) Třebušín

współrzędne wg różnych autorów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Meteoryty znaleziono w okolicach wsi Ploskovice i Liběšice w powiecie Litomierzyce (Litoměřice). Duchowny z Třebušín znalazł ponad 3 kg okaz. Rost (1725) pisze jeszcze o dwóch wsiach Mladej (obecnie Mladé) i Koblitz (obecnie Horní i Dolní Chobolice) w których znaleziono okazy meteorytu oraz o wsi Býčkovice.


Z opisu spadku i masy zebranych okazów wynika, że był to deszcz meteorytów. Czy zebrano wówczas wszystko?


Bibliografia

  • Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 475). Plik PDF; plik DjVu.
  • Greg R. Philips, Esq., F.G.S., (1861), A Catalogue of Meteorites and Fireballs, from A.D. 2 to A.D. 1860[8], Report of the British Association for the Advancement of Science (B.A.A.S.), 30th Meeting (1860), London 1861, s. 48-120.[9] Źródło: MeteoriteHistory.info; plik DjVu; plik PDF; wersja full-HTML (h) (str. tytułowa).
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Mayer Johann, (1805), Beytrag zur Geschichte der meteorischen Steine in Böhmen, in der Waltherischen Hofbuchhandlung, Dresden 1805, ss. 44, (s. 8-9).[10] Plik PDF; plik DjVu.
  • Mayer Johann, (1805a), Beitrag zur Geschichte der meteorischen Steine in Böhmen, Magazin für den neuesten Zustand der Naturkunde, Bd. 10, III. Stück, 1805, s. 220-234 (s. 221).[11] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , plik PDF.
  • Pražské poštovské noviny (Prager Postzeitung), nr 52(2) (29 czerwca 1723), s. [3-4]. Plik DjVu.
  • Rost Carl Joh.,[12] (1725), Von Steinen, so aus der Lufft gefallen, und…, Sammlung von Natur- und Medicin- wie auch hierzu gehörigen Kunst- und Literatur-Geschichten so sich von 1717-26 in Schlesien und anderen Orten begeben… und als Versuch ans Licht gestellet, 31, 1725, s. 44-47. Plik DjVu.
  • Stepling Joseph (łac. Stepling Josephum), (1754), De Pluvia Lapidea Anni M.DCC.LIII. ad Strkow et ejus Causis Meditatio, Praga 1754. Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103, (s. 60).
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269, (s. 163-165). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).
  • Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897, (s. 280).[13][14][15] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b dziwnie czyta się stary czeski tekst zapisany Szwabachą!
  3. ^ a b tekst odczytany techniką OCR, może zawierać błędy
  4. ^ wg Tučeka (1981) to 6 funtów austriackich i 4 łuty
  5. ^ London B.M. – British Museum Natural History; London P.G. – Museum of Practical Geology (Wülfing 1897)
  6. ^ „Privatsammlung des Herrn Professor Dr. J. J. Pohl in Wien” (Wülfing 1897); jedna z większych kolekcji prywatnych pod koniec XIX wieku (127 różnych meteorytów); Pohl miał w swoim zbiorze połowę (1098 g) meteorytu Milena
  7. ^ dzięki uprzejmości Bayerische StaatsBibliothek
  8. ^ patrz → kategoria Bolidy historyczne
  9. ^ oraz suplementy: Supplement No. II., (B.A.A.S.), 37th Meeting (1867), s. 414-430, źródło: MeteoriteHistory.info; plik DjVu; Supplement No. III., (B.A.A.S.), 39th Meeting (1869), s. 282-284, źródło: MeteoriteHistory.info; plik DjVu
  10. ^ szczegółowe relacje świadków spadku, znalazców oraz wyniki analiz meteorytu Tabor
  11. ^ na s. 156 też jest wzmianka o spadku w Pleskowitz!
  12. ^ wg Koblitz MetBase i Tuček (1981) autorem artykułu był K. Rost
  13. ^ katalog Wülfinga jest najbardziej kompletnym katalogiem zbiorów światowych z końca XIX wieku (patrz również → Wülfing (1894)); autor podaje również jaka część wybranych meteorytów (ich main mass) znajduje się w danej kolekcji; z wymienionych u niego kolekcji (s. 408-429) tylko jedna kolekcja – Breslau (Mineralogisches Museum der K. Universität) – znajduje się dziś w Polsce; wymienia on jeszcze wiele kolekcji prywatnych, np. kolekcję Juliana Siemaszko, von Bredow, F. Krantz, H. A. Ward.
    Jest u Wülfinga jeszcze kolekcja – Danzig (Westpreussisches Provinzial-Museum; mitgeteilt durch Herrn Direktor Professor Dr. H. Conwentz) – znajdowały się w niej 3 meteoryty: Pultusk 99 g, Krasnojarsk 287 g oraz 63 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
  14. ^ meteoryty polskie w kolekcjach wg Wülfinga (1897)
  15. ^ jeszcze wcześniejszy katalog kolekcji meteorytów wydał w 1863 roku Buchner (1863); patrz również → Światowe kolekcje meteorytów

Zobacz również

Linki zewnętrzne


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • Tuček (1981)
  • Buchner (1861)
  • Prager Postzeitung 29 czerwca 1723, nr 52
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Ploschkovitz”
Osobiste