(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Meteoryty (kopie)
Z Wiki.Meteoritica.pl
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Jak się nie ma co się lubi,...
Już w XIX wieku, kiedy zaczęto tworzyć instytucjonalne kolekcje meteorytów, pojawiła się potrzeba wykonywania wiernych kopii (modelu, ang. cast, ros. модель) okazów. Spowodowane to było przede wszystkim koniecznością utrwalenia wyglądu okazu(ów) przed ich pocięciem lub rozbiciem. Drugim nie mniej istotnym powodem było to, że wiele meteorytów jest reprezentowanych przez pojedyncze okazy, więc wykonywano kopie by mogły być one prezentowane w innych kolekcjach. Ponadto, wielu kolekcjonerów poza małymi fragmentami rzadkich meteorytów, może sobie pozwolić na zakup TYLKO ich kopii. Także wiele okazów zostało skopiowanych ze względu na ich wyjątkowe kształty, gdyż większość popularnych kopii to okazy silnie orientowane, ale nie tylko.
Wykonanie ładnej kopii nie jest zadaniem łatwym i trzeba nie lada sztuki by wiarygodnie „podrobić” naturę. Najwyżej oceniane są kopie, które wiernie oddają nie tylko wygląd okazu, ale mają również identyczną wagę co oryginały.
Wiele najbardziej znanych kolekcji i wielkich kolekcjonerów miało (ma) w swoich zbiorach kopie okazów meteorytów:
- Julian Siemaszko (1891) miał w swojej kolekcji kopie wielu meteorytów, m.in.: Bielokrynitschie (3 formy), Goalpara[1], Gross-Divina, Jelica, Misshof, Mocs (10 typowych form);
- katalog kolekcji meteorytów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie (Prior 1923, 1953) wymienia kilkadziesiąt kopii meteorytów w zbiorze, są tam m.in. kopie: Braunau, Buschhof, Cabin Creek[2], Dolgovoli, Goalpara[1], Gopalpur[3], Gross-Divina, Middlesbrough[4], Nerft, Pillistfer, Sarepta[5], Steinbach (okazy Breitenbach i Rittersgrün), Wold Cottage[6]; wiele z tych kopii można było kupić w muzeum!
- katalog kolekcji Field Museum w Chicago (Farrington 1916) wymienia blisko sto kopii meteorytów w swoich zbiorach: Braunau (kopie obu okazów), Butsura[7], Cabin Creek[2], Goalpara[1], Gross-Divina, Jelica, Karakol[8], Krähenberg[9], Misshof, Sarepta[5] oraz wiele okazów meteorytów amerykańskich; wiele z nich pochodzi z kolekcji Ward-Coonley Collection;
- według katalogu zbiorów Gabinetu Mineralogicznego Uniwersytetu w Tartu (Dorpat, Estonia) (Levinson-Lessing 1897) znajdowało się w niej wiele kopii (gipsowych odlewów, fr. „Moulages en plâtre”): Braunau (2 egz.), Buschhof, Karakol[8], Kuleschovka, Misshof, Nerft (okazy Pohgel i Swajahn), Pillistfer (okazy Aukona i Kurla), Slobodka;
- (…).
Popularne kopie w Polsce:
- orientowany okaz meteorytu Baszkówka – kopia tego meteorytu jest prezentowana na wystawie w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie; również świetnej jakości kopie Baszkówki[10] zrobił Piotr Górski z Zielonej Góry, wykonał on również wierne kopie innych meteorytów, m.in.: Grüneberg (Wilkanówko) (kopia okazu znajdującego się w Berlinie) i Sołtmany (kopia cyfrowo zrekonstruowanej masy głównej), które znajdują się teraz w prywatnych kolekcjach; wykonał on również perfekcyjną[10] kopię okazu meteorytu Leoncin;
- w prywatnych zbiorach znajdują się kopie największych okazów meteorytu Morasko: 261-kilogramowego okazu „MeMorSS” oraz 164 kg okazu „Rudy”;
- kopia okazu meteorytu Imilac[11] wystawiana jest na wystawie w Muzeum Geologicznym PAN w Krakowie;
- znajdująca się w zbiorach Muzeum Geologicznego Uniwersytetu Łódzkiego kopia meteorytu Sazovice;
i za granicą:
- kopia mniejszego okazu meteorytu Braunau znajduje się w zbiorach Muzeum Ziemi Broumovskiej;
- Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego w Ostravie ma w swoich zbiorach kopie okazów meteorytu Morávka;
- kopia kompletnego okazu meteorytu Elbogen znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze;
- oraz popularne na rynku kolekcjonerskim meteoryty: Adamana[12], Middlesbrough[4][10].
Galerie
Kopia meteorytu Adamana[12] (Wystawa meteorytów w Muzeum Techniki w Warszawie (Exhibition of meteorites in the Museum of Technology in Warsaw), 2010; fot. Jan Woreczko) |
Kopia meteorytu Middlesbrough[4] (Wystawa meteorytów w Muzeum Techniki w Warszawie (Exhibition of meteorites in the Museum of Technology in Warsaw), 2010; fot. Jan Woreczko) |
|
Kopia meteorytu Zabrodje w zbiorach Muzeum Fersmana w Moskwie (fot. Wadi & Jan Woreczko) |
Kopia okazu meteorytu Sołtmany (fot. Piotr Górski) |
Kopia okazu meteorytu Grüneberg (Wilkanówko) (fot. Piotr Górski) |
Bibliografia
- Farrington Oliver Cummings, (1916), Catalogue of the Collection of Meteorites, Field Museum of Natural History, Geological Series, Publication 188, vol. III, no. 10, Chicago, March 15, 1916, s. 231-315 (5 plansz), (s. 311-312).[13] Plik DjVu; plik doi.
- Górski Piotr, (2016), Dlaczego kopie?, Meteoryt, 4, 2016, s. 12-14. Plik PDF.
- Levinson-Lessing Franz (Feodor) Yulievich (Левинсон-Лессинг Франц Юльевич), (1897), Catalogue de la collection de Météorites de l'Université Impériale de Iourieff (Dorpat) (Musée Minéralogique), Acta et Commentationes Imp. Universitatis Jurievensis (olim Dorpatensis) (Ученые записки Императорского Юрьевского университета), 2, 1897, ss. 8 [307-314], (s. 8).[14] Plik hPDF.
- Prior George T., Hey Max H., (1953), Catalogue of Meteorites. With special reference to those represented in the collection of the British Museum (Natural History), Printed British Museum, 1953, (zbiory własne W&W) (wydanie z 1923 roku – plik iDjVu).
- Siemaszko Julian Iwanowicz (Симашко Юлиан Иванович), (1891), Каталогъ коллекции метеоритов'ь (Catalogue de la Collection de Météorites de Julion de Siemaschko (Saint Petersbourg, Russie), S.Petersburg 1891 (С. ПЕТЕРБУРГЪ (по июль 1891 г.)), ss. 64.[15][16][17] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl, (str. tytułowa).
- Ward Henry Augustus[18], A.M., LL.D., (1904), Catalogue of the Ward-Coonley Collection of Meteorites, Chicago 1904, ss. 124 (plansze).[19] Plik iDjVu; plik DjVu.