PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Łapino

Z Wiki.Meteoritica.pl

2i

„Udawał” meteoryt Pułtusk

Pseudometeoryt Łapino

Pseudometeoryt Łapino – głaz ten został znaleziony latem 1954 roku w żwirowni na zboczu doliny Raduni w pobliżu małej wsi Łapino (Łapino Dolne) (54°17'23.46"N 18°26'36.23"E) na Pomorzu, kilkanaście kilometrów na południowy-zachód od Gdańska. Żwirownie te działały od 1888 do 1975 roku, obecnie są częściowo zatopione oraz zarośnięte krzakami i młodymi drzewami. Na głaz zwrócili uwagę pracownicy żwirowni w 1954 roku z powodu jego nietypowego wyglądu. Ze względu na znaczną magnetyczność i niezwykły wygląd zasugerowano, że może on być meteorytem. Kolor, kształt i struktura powierzchni były bardzo intrygujące. Pomimo, że w okolicy występuje wiele utworów polodowcowych i głazów narzutowych (głównie granitoidów i gnejsów) przywleczonych przez czwartorzędowe lodowce ze Skandynawii, to głaz „Łapino” nie przypomina jednak typowych głazów narzutowych.

Głaz został przekazany do Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie, gdzie przez wiele lat leżał w gmachu Obserwatorium przy al. Ujazdowskich na posadzce w holu głównym przy wejściu.[1] W 1996 roku przekazano go do Państwowego Instytutu Geologicznego w celu zbadania jego natury. Pseudometeoryt Łapino ma gruszkowaty kształt ~70×45 cm i wagę około 250 kg. Wstępne oględziny nie wykazały obecności skorupy obtopieniowej oraz brak żelaza niklonośnego i chondr. Mógłby on być w takim razie jakimś achondrytem! Jednak badania przeprowadzone w PIGu przez Stępniewskiego i współpracowników (Stępniewski et al. 2001) wykazały, że nie jest to meteoryt.


W wykazie polskich meteorytów sporządzonym około 1955 roku przez Jerzego Pokrzywnickiego (Kosiński 2012) znajduje się również niezidentyfikowany meteoryt znaleziony w 1954 roku o nazwie „Gdański”. Być może Pokrzywnicki na swojej liście umieścił okaz Łapino, który znaleziono właśnie w tym roku niedaleko Gdańska? Później Pokrzywnicki identyfikował okaz Łapino już jako pseudometeoryt, o czym świadczy zamieszczenie go w wykazie zawartości zbiorów Zakładu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie (Pokrzywnicki 1964).

U Pokrzywnickiego (1964, s. 157) w wykazie zawartości zbiorów (pseudometeorytów) jest wzmianka o okazie Łapino:

A. INSTITUTE OF GEOLOGY OF THE POLISH ACADEMY OF SCIENCES (Zakład Nauk Geologicznych PAN, Warszawa, al. Żwirki i Wigury 6)
Pseudometeorites
57 A fragment of larger body (approximately 250 kg) of unknown provenance, found at Łapino (District of Gdańsk) in 1955 610.5 (f)


Fragment ten (o wadze 600,5 g) znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie (Łaptaś 1998).


Mały przyczynek do rozwoju polskiej meteorytyki. W numerze 2 kwartalnika Meteoryt z 1996 roku (PDF) w słowie wstępnym od redaktora Andrzeja S. Pilskiego jest krótka wzmianka m.in. o meteorycie Łapino w kontekście irytującego braku doniesień o prowadzonych w Polsce badaniach meteorytów.

Źródła

Łapino (OAUW MG-PIG list).jpg

Prof. Szymon Kozłowski znalazł w archiwum Obserwatorium Astronomicznego UW list adresowany do dyrektora Obserwatorium od Kierownika muzeum PIG w sprawie okazu Łapino (pisownia oryginalna)[2]

«
Warszawa dnia 19 lutego 1996 r.
Pan
Prof. dr Marcin Kubiak
Dyrektor Obserwatorium Astronomicznego UW
Warszawa Al. Ujazdowskie 4

W holu głównym Obserwatorium Astronomicznego znajduje się głaz ważący okolo 200 kg znaleziony w połowie lat 50-tych w żwirowni Łapino na Pomorzu, różniący się znacznie składem i budową od wszystkich innych głazów spotykanych w utworach polodowcowych na tym obszarze.

Ze względu na osobliwość tego okazu uprzejmie proszę Pana Profesora o wyrażenie zgody na jego przekazanie i eksponowanie w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Równocześnie, w miarę możliwości specjaliści naszego Instytutu wykonają badania mineralogiczno-petrograficzne, które pozwolą na wyjaśnienie pochodzenia tego głazu.

O istnieniu okazu i miejscu jego dotychczasowej ekspozycji powiadomił nas prof. Antoni Piaskowski, którego zasługą było zabezpieczenie i sprowadzenie głazu do Warszawy.

Tytułem rekompensaty proponujemy odlew gipsowy najmłodszego polskiego meteorytu "Baszkówka", który spadł w pobliżu Warszawy 25 sierpnia 1994 roku Jest to ważący 15,5 kg chondryt, niezwykle urodziwy, o pięknej radialnej rzeźbie regmagliptów.

Z wyrazami szacunku
KIEROWNIK MUZEUM GEOLOGICZNEGO PIG
Prof. dr hab. Zbigniew Kotański
»


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(L) Łapino

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Głaz znaleziono na terenie nieczynnej żwirowni w Łapinie Dolnym koło Gdańska. Fotografie prawdopodobnego miejsca znalezienia głazu znajdują się w publikacji Stępniewskiego (1997).


Galerie

Widok wnętrza pseudometeorytu Łapino

Fragment (600,5 g) pseudometeorytu Łapino w zbiorach Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie (nr inw. B-V-57/44.1)


Bibliografia

  • Kosiński Janusz W., (2012), Program działań na rzecz polskiej meteorytyki i „Kosmolityka” Jerzego Pokrzywnickiego[3] (The programme of workings on the thing of the Polish meteoritics and monograph „Kosmolityka” by Jerzy Pokrzywnicki), Acta Soc. Metheor. Polon., 3, 2012, s. 39-47.[4] Plik ASMP.
  • Stępniewski Marian, (1997), Zagadkowy głaz z Łapina Dolnego koło Gdańska, Przegląd Geol., 45(3), 1997, s. 287-289. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Stępniewski Marian, Borucki Jerzy, (2001), Pseudometeorite from Łapino (Pomerania, North Poland), Geological Quarterly, vol. 45(3), 2001, s. 343-348. Plik PDF.

Przypisy

  1. ^ historia tego głazu została opisana w artykule Pseudometeoryt Łapino (Pseudometeorite, meteorwrongs) na stronie Jana Woreczko
  2. ^ tekst odczytany techniką OCR, może zawierać błędy
  3. ^ publikacja te nigdy się nie ukazała, część jej rękopisu znajduje się w archiwum PAN
  4. ^ w przygotowywanej Kosmolityce Pokrzywnicki do meteorytów polskich zaliczał m.in.: Bielokrynitschie, Bjelaja Zerkov, Borkut, Brahin, Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Knyahinya, Lenarto, Lixna, Magura, Misshof, Nagy-Borové, Nerft, Novy-Projekt, Oczeretna, Okniny, Owrucz, Padvarninkai, Ruschany, Zaborzika, Zemaitkiemis i Zmenj oraz kilka niezidentyfikowanych doniesień
  5. ^ pierwsze i jak na razie jedyne, tak kompleksowe opracowanie na temat polskich meteorytów; warto jednak zaznaczyć, że Jerzy Pokrzywnicki niewątpliwie obficie korzystał z wcześniejszego bibliograficznego opracowania autorstwa Zofii Gąsiorowskiej (1966, maszynopis jej pracy powstał przed 1964 rokiem), ale nigdzie w jego publikacjach nie pojawia się jej nazwisko!? (Kosiński 2014)
  6. ^ patrz → Pokrzywnicki (1964)/Kolekcje

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/%C5%81apino”
Osobiste