(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Misshof
Z Wiki.Meteoritica.pl
m (→Lokalizacja) |
m (→Galerie) |
||
(Nie pokazano 9 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
Linia 10: | Linia 10: | ||
| metbull = 16703 | | metbull = 16703 | ||
| lokalizacja = Łotwa | | lokalizacja = Łotwa | ||
- | | położenie = 56°40'N, 23°00'E<ref name="true coord"> | + | | położenie = 56°40'N, 23°00'E<ref name="true coord">według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o współrzędnych '''56°41,5'N''', '''24°17,5'E''', oddalonym o blisko 80 km na wschód od pozycji podawanej w oficjalnych katalogach (Grady 2000); w styczniu 2024 roku, za sugestią Dmitrijs Vorobjovs, zmieniono w {{!MBD}} rekomendowane współrzędne na '''56°41,0'N''', '''24°18,5'E'''</ref> |
| data = 10 kwietnia 1890 r.<ref name="data"></ref>, 15:30 (czwartek) | | data = 10 kwietnia 1890 r.<ref name="data"></ref>, 15:30 (czwartek) | ||
| typ = chondryt zwyczajny H5 | | typ = chondryt zwyczajny H5 | ||
Linia 17: | Linia 17: | ||
| uwagi = masa główna meteorytu zaginęła | | uwagi = masa główna meteorytu zaginęła | ||
| cechy = | | cechy = | ||
- | | synonimy = w NHM Cat: '''Baldohn''', '''Mittel-Stuhre'''; po rosyjsku: Миссхоф, po łotewsku: Baldones (Мисшоф) | + | | synonimy = w NHM Cat: '''Baldohn''', '''Mittel-Stuhre'''; po rosyjsku: Миссхоф, po łotewsku: Baldones, Misas (Мисшоф) |
}} | }} | ||
Spadek pojedynczego okazu meteorytu 10 kwietnia 1890 roku<ref name="data">29 marca 1890 roku wg kalendarza juliańskiego (''starego stylu'')</ref> (czwartek) w [[Łotwa|Łotwie]] (chondryt zwyczajny H5, TKW 5,8 kg). | Spadek pojedynczego okazu meteorytu 10 kwietnia 1890 roku<ref name="data">29 marca 1890 roku wg kalendarza juliańskiego (''starego stylu'')</ref> (czwartek) w [[Łotwa|Łotwie]] (chondryt zwyczajny H5, TKW 5,8 kg). | ||
- | Opis według Bruno Doss (niemiecki petrograf i geolog, docent politechniki w Rydze; Doss (1891)). Meteoryt spadł na pola w okolicy wiosek/majątków ''Mittel-Stuhre'' i ''Stuhre II'' (dzisiaj wieś nazywa się '''Stūri''') około godziny 16 w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E | + | Opis według Bruno Doss (niemiecki petrograf i geolog, docent politechniki w Rydze; Doss (1891)). Meteoryt spadł na pola w okolicy wiosek/majątków ''Mittel-Stuhre'' i ''Stuhre II'' (dzisiaj wieś nazywa się '''Stūri''') około godziny 16 w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E<ref name="true coord"></ref> – 3½ km na wschód od dworu Misshof (''Rittergut Misshof'') leżącego 12 km na WSW od miejscowości ''Baldohn'' obecnie '''Baldones''' i 30 km na południe od Rygi. |
- | Znaleziono jeden lekko orientowany okaz wbity w ziemię w pionowej dziurze o średnicy 1 stopy i głębokości 2½ stopy (''Das Loch soll etwa einen Fuss Durchmesser und eine Tiefe von 2½ Fuss gehabt haben und vertical gewesen sein.''). Lekko poobijany okaz ważył 5630 gram (całość mogła ważyć około 5800 g). Pierwsze analizy chemiczne i mineralogiczne fragmentów meteorytu wykonał Edwin Johanson dyrektor instytutu wód mineralnych w Rydze. | + | Znaleziono jeden lekko orientowany okaz wbity w ziemię w pionowej dziurze o średnicy 1 stopy i głębokości 2½ stopy („''Das Loch soll etwa einen Fuss Durchmesser und eine Tiefe von 2½ Fuss gehabt haben und vertical gewesen sein.''”). Lekko poobijany okaz ważył 5630 gram (całość mogła ważyć około 5800 g). Pierwsze analizy chemiczne i mineralogiczne fragmentów meteorytu wykonał Edwin Johanson dyrektor instytutu wód mineralnych w Rydze. |
'''Pełen opis okoliczności spadku i wyniki badań meteorytu znajduje się w pracach Doss i Johanson (1891, 1892). Tam też znajduje się schematyczna {{Txt2Img|Misshof_(Doss_1891_map).jpg|mapa}} z zaznaczonym miejscem spadku.''' | '''Pełen opis okoliczności spadku i wyniki badań meteorytu znajduje się w pracach Doss i Johanson (1891, 1892). Tam też znajduje się schematyczna {{Txt2Img|Misshof_(Doss_1891_map).jpg|mapa}} z zaznaczonym miejscem spadku.''' | ||
Linia 50: | Linia 50: | ||
| [[Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst.]] || 37 g || w kolekcji m.in. {{Txt2Img|Misshof_(MMHH_Hamburg).jpg|30,0 g}} fragment ze skorupą | | [[Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst.]] || 37 g || w kolekcji m.in. {{Txt2Img|Misshof_(MMHH_Hamburg).jpg|30,0 g}} fragment ze skorupą | ||
|- | |- | ||
- | | '''Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci.''' | + | | '''Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci.''' || 2,4 g || 2,10 g (fcp) (Pilski 2001); fragment ten znajduje się w zbiorach [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie]] (Łaptaś 1998, Pilski 2001) |
|} | |} | ||
W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu. | W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu. | ||
Linia 69: | Linia 69: | ||
}} | }} | ||
{{GEIcon-PointRed}} | {{GEIcon-PointRed}} | ||
- | (B) Baldones, (D) Dzimtmisa, (J) Jełgawa, (S) Stūri | + | (B) Baldones, (D) Dzimtmisa (dawn. ''Misshof''), (J) Jełgawa, (S) Stūri |
{{GEIcon-PlaceOfFall}} | {{GEIcon-PlaceOfFall}} | ||
- | punkt podany przez Doss (1891)<ref name="true coord"></ref> | + | punkt podany przez Doss (1891)<ref name="true coord"></ref> oraz korekta w {{!MBD}} ze stycznia 2024 roku |
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
Miasto '''Jełgawa''' (dawn. niem. ''Mitau''), '''Dzimtmisa''' (dawn. '''''Misshof''''', ''Misa'', ''Misas''). | Miasto '''Jełgawa''' (dawn. niem. ''Mitau''), '''Dzimtmisa''' (dawn. '''''Misshof''''', ''Misa'', ''Misas''). | ||
- | Według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E, oddalonym o blisko 80 km na wschód od pozycji podawanej w oficjalnych katalogach (Grady 2000). W styczniu 2024 roku zmieniono w {{!MBD}} współrzędne na 56°41,0'N, 24°18,5'E. | + | Według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o współrzędnych '''56°41,5'N''', '''24°17,5'E''', oddalonym o blisko 80 km na wschód od pozycji podawanej w oficjalnych katalogach (Grady 2000). W styczniu 2024 roku, za sugestią Dmitrijs Vorobjovs, zmieniono w {{!MBD}} współrzędne miejsca spadku na '''56°41,0'N''', '''24°18,5'E'''. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 115: | Linia 115: | ||
File:Misshof_(MMHH_Hamburg).jpg|Fragment meteorytu Misshof o wadze 30,0 g ze zbiorów [[:Szablon:HamburgMMHH|Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Hamburgu]] | File:Misshof_(MMHH_Hamburg).jpg|Fragment meteorytu Misshof o wadze 30,0 g ze zbiorów [[:Szablon:HamburgMMHH|Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Hamburgu]] | ||
File:Misshof_(NHM_Prague)-TJ.jpg|Płytka meteorytu (79 g) ze zbiorów [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w Pradze]] (fot. Tomasz Jakubowski) | File:Misshof_(NHM_Prague)-TJ.jpg|Płytka meteorytu (79 g) ze zbiorów [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w Pradze]] (fot. Tomasz Jakubowski) | ||
- | File:Misshof (NHM Vienna)-TJ21.jpg|Płytka meteorytu | + | File:Misshof (NHM Vienna)-TJ21.jpg|Płytka meteorytu Misshof (82,09 g) ze zbiorów [[Szablon:ViennaNHM|Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu]] (fot. Tomasz Jakubowski) |
+ | File:Misshof_(Dmitrijs_Vorobjovs).jpg|Płytka meteorytu Misshof (sc 2,9 g; 24×19×3 mm) z kolekcji Dmitrija Vorobjova | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Linia 168: | Linia 169: | ||
* Meteoryt Misshof w kolekcjach polskich – [http://www.ptmet.org.pl/old/kat-mkc-h5.htm#misshof katalog PTMet] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Misshof.htm Wadi & Jan Woreczko Collection] | * Meteoryt Misshof w kolekcjach polskich – [http://www.ptmet.org.pl/old/kat-mkc-h5.htm#misshof katalog PTMet] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Misshof.htm Wadi & Jan Woreczko Collection] | ||
+ | |||
+ | * Latvijas Universitāte – [https://www.geo.lu.lv/par-mums/zinas/zina/t/81363/ LU Dabas mājā ekspozīcijā "Latvijas minerāli" apskatāms Baldones meteorīta fragments] | ||
+ | * Latvijas Sabiedriskie Mediji – Judīte Čunka: [https://www.lsm.lv/raksts/dzive--stils/tehnologijas-un-zinatne/02.12.2023-aizkraukles-ahats-un-baldones-meteorits-dabas-maja-plasa-latvijas-mineralu-kolekcija.a533063/ Aizkraukles ahāts un Baldones meteorīts – Dabas mājā plaša Latvijas minerālu kolekcija] | ||
[[Category:Poza granicami Polski]] | [[Category:Poza granicami Polski]] | ||
[[Category:Łotwa]] | [[Category:Łotwa]] |
Aktualna wersja na dzień 11:05, 6 wrz 2024
Gdzie jest masa główna?
Misshof → | |
Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1892)
| |
Spadek | |
Lokalizacja | Łotwa |
Położenie[2] | 56°40'N, 23°00'E[1] |
Data | 10 kwietnia 1890 r.[3], 15:30 (czwartek) |
Uwagi | masa główna meteorytu zaginęła |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny H5 |
Masa | 5,8 kg |
Liczba okazów | 1 okaz |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Baldohn, Mittel-Stuhre; po rosyjsku: Миссхоф, po łotewsku: Baldones, Misas (Мисшоф) |
Spadek pojedynczego okazu meteorytu 10 kwietnia 1890 roku[3] (czwartek) w Łotwie (chondryt zwyczajny H5, TKW 5,8 kg).
Opis według Bruno Doss (niemiecki petrograf i geolog, docent politechniki w Rydze; Doss (1891)). Meteoryt spadł na pola w okolicy wiosek/majątków Mittel-Stuhre i Stuhre II (dzisiaj wieś nazywa się Stūri) około godziny 16 w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E[1] – 3½ km na wschód od dworu Misshof (Rittergut Misshof) leżącego 12 km na WSW od miejscowości Baldohn obecnie Baldones i 30 km na południe od Rygi.
Znaleziono jeden lekko orientowany okaz wbity w ziemię w pionowej dziurze o średnicy 1 stopy i głębokości 2½ stopy („Das Loch soll etwa einen Fuss Durchmesser und eine Tiefe von 2½ Fuss gehabt haben und vertical gewesen sein.”). Lekko poobijany okaz ważył 5630 gram (całość mogła ważyć około 5800 g). Pierwsze analizy chemiczne i mineralogiczne fragmentów meteorytu wykonał Edwin Johanson dyrektor instytutu wód mineralnych w Rydze.
Pełen opis okoliczności spadku i wyniki badań meteorytu znajduje się w pracach Doss i Johanson (1891, 1892). Tam też znajduje się schematyczna mapa z zaznaczonym miejscem spadku.
Kolekcje
Fragmenty meteorytu Misshof w największych kolekcjach:
Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)uwagi Riga, Polytech. (?) (2,5 kg) okaz prawdopodobnie zaginął po wojnie(?); [4] brak informacji u Явнель (1986) Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 256 g wg Pritzker (2012) dwa fragmenty 170,8 i 85,0 g St. Petersburg, Mining Mus. 225 g masa główna(?)[5]; wg Явнель (1986) w kolekcji 4 fragmenty: 193,1, 19,9, 6,7 i 5,2 g; wg Метеоритика (1955, catalogs) w kolekcji 3 fragmenty: 215, 72,5 i 28,35 g London, Nat. Hist. Mus. 202 g wg Grady (2000) dwa fragmenty 134 i 68 g (…) Prague, Nat. Mus. 79 g Riga, Republ. Doma 37 g wg Явнель (1986) (ДЗ Латв. ССР) w kolekcji 2 fragmenty 25,9 i 10,9 g Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst. 37 g w kolekcji m.in. 30,0 g fragment ze skorupą Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci. 2,4 g 2,10 g (fcp) (Pilski 2001); fragment ten znajduje się w zbiorach Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie (Łaptaś 1998, Pilski 2001)
W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.
Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).
Lokalizacja
(B) Baldones, (D) Dzimtmisa (dawn. Misshof), (J) Jełgawa, (S) Stūri
punkt podany przez Doss (1891)[1] oraz korekta w Meteoritical Bulletin Database ze stycznia 2024 roku
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Miasto Jełgawa (dawn. niem. Mitau), Dzimtmisa (dawn. Misshof, Misa, Misas).
Według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E, oddalonym o blisko 80 km na wschód od pozycji podawanej w oficjalnych katalogach (Grady 2000). W styczniu 2024 roku, za sugestią Dmitrijs Vorobjovs, zmieniono w Meteoritical Bulletin Database współrzędne miejsca spadku na 56°41,0'N, 24°18,5'E.
Według Doss (1891) meteoryt spadł w okolicy wsi/majątku Stūri (na mapie Stuhre Gesinde; synonim nazwy meteorytu Mittel-Stuhre).
Współczesne nazwy wybranych miejscowości z okolic spadku: Baldones (dawn. Baldohn; synonim nazwy meteorytu Baldohn), Dzimtmisa (dawn. Misshof, Misa, Misas).
Mapy
Galerie
Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1891) (opis plansz w publikacji)
Tafeln I – mapa miejsca spadku meteorytu.
Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1892) (opis plansz w publikacji)
Fragment meteorytu Misshof o wadze 30,0 g ze zbiorów Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Hamburgu |
Płytka meteorytu (79 g) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (fot. Tomasz Jakubowski) |
Płytka meteorytu Misshof (82,09 g) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (fot. Tomasz Jakubowski) |
Bibliografia
- Doss Bruno, Johanson Edwin, (1891), Der Meteorit von Misshof vom 29. März/10. April 1890, Arbeiten des Naturforscher-Vereins zu Riga, Heft 7, 1891, s. 1-90 (ilustracje).[6] Plik PDF; plik DjVu.
- część: Doss Bruno, Der Meteorit von Misshof in Kurland (Mit Taf. I-IV.), s. 1-68;
- część: Johanson Edwin, Chemische Untersuchung des Meteoriten von Misshof, s. 69-90.
- Doss Bruno, (1892), Ueber den Meteoriten von Misshof in Kurland und die Ursachen der Schallphönomene bei Meteoritenfällen im Allgemeinen (Mit Taf. II, III u. 8 Holzschnitten), Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie, 1, 1892, s. 71–113 (ilustracje).[7] Plik DjVu.
- Grady Monica M., (2000), Catalogue of Meteorites. 5th Ed., Natural History Museum, Cambridge University Press, London, UK, 2000. ISBN 978-0521663038. Plik NHM Data Portal; plik PDF.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Kosiński Janusz W., (2012), Program działań na rzecz polskiej meteorytyki i „Kosmolityka” Jerzego Pokrzywnickiego[8] (The programme of workings on the thing of the Polish meteoritics and monograph „Kosmolityka” by Jerzy Pokrzywnicki), Acta Soc. Metheor. Polon., 3, 2012, s. 39-47.[9] Plik ASMP.
- Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[10] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Łaptaś Andrzej, Ćwiżewicz Małgorzata, (1998), Meteoryty w zbiorach Muzeum Geologicznego w Krakowie, Muzeum Geologiczne ING PAN, Kraków 1998, ss. 34, (s. 14). ISBN 83-909970-1-0.
- Метеоритика (Meteoritika), (1955, catalogs), Материалы к каталогу метеоритов из коллекций СССР, vol. XII, 1955, s. 81-127.[11]
- Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[12]
- Pritzker Robert A., (2012), The 6th edition of the Field Museum's Meteorite Catalog, Field Museum of Natural History, Chicago 2012.[13][14] Katalog online.
- Явнель Александр Александрович, Иванов Андрей Валерьевич, Заславская Н.И. (Yavnel' A.A., Ivanov A.V., Zaslavskaya N.I.) (1986), Каталог метеоритов коллекций Советского Союза (Catalogue of meteorites of collections of the USSR), Ротапринт ГЕОХИ АН СССР, 1986, ss. 221, (s. 46).[15][16] Zbiory własne W&W.[17]
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Misshof
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Misshof
- Muzeum Historii Naturalnej w Rydze (Natural History Museum of Latvia; Riga, Nat. Mus. Latvia) – Latvijas Dabas muzejs
- Muzeum Historii Naturalnej w Chicago (Field Museum of Natural History, Chicago; Chicago, Field Mus. Nat. Hist.) – The Field Museum ● Meteorites ● [katalogi → Farrington; Horback et al. (1965); Pritzker (2012)]
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry of Russian Academу of Sciences (The Laboratory of Meteoritics; Moscow, Vernadsky Inst. Geochem.) – Институт геохимии и аналитической химии им. В.И. Вернадского Российской академии наук (Лаборатория метеоритики), ГЕОХИ РАН ● Миссхоф ● [katalog → Явнель (1986)]
- meteorite.narodu.ru – Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР
- Łotewski Dom Wiedzy (Met. Coll. of the Latvian Republic House of Knowledge; Riga, Republ. Doma) (Республиканский Дома знаний Латвийской ССР, ДЗ Латв ССР) ● [katalog → Явнель (1986)]
- Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Prague Natural History Museum; Prague, Nat. Mus.) – Národí Muzeum Praha ● Sbírka meteoritů a Sbírka přírodních skel - tektitů ● Muzeum 3000: Rok od pádu čeljabinského meteoritu. Spadlo něco u nás? ● CES on-line: Sbírka meteoritů ● [katalog → Tuček (1981)]
- Latvijas Meteorītu Centrs (LMC) (Latvian Meteorite Center) – Home page ● Meteorītu informācija
- Meteoryt Misshof w kolekcjach polskich – katalog PTMet ● Wadi & Jan Woreczko Collection
- Latvijas Universitāte – LU Dabas mājā ekspozīcijā "Latvijas minerāli" apskatāms Baldones meteorīta fragments
- Latvijas Sabiedriskie Mediji – Judīte Čunka: Aizkraukles ahāts un Baldones meteorīts – Dabas mājā plaša Latvijas minerālu kolekcija