PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Misshof

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m (→Galerie)
 
(Nie pokazano 54 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
-
{{Strona w budowie}}
+
{{VerifyLevel|level=1i}}
 +
== Gdzie jest masa główna? ==
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
  | nazwa = Misshof
  | nazwa = Misshof
-
  | grafika =
+
  | grafika = Misshof_(Doss_1892_Taf2_Fig2).jpg
-
  | opis =  
+
  | opis = Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1892)
  | klasa = Spadek
  | klasa = Spadek
 +
| mbclass = fall
  | metbull = 16703
  | metbull = 16703
  | lokalizacja = Łotwa
  | lokalizacja = Łotwa
-
  | położenie = 56°40'N, 23°00'E<ref name="true coord">wg Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o&nbsp;współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E, oddalonym o&nbsp;blisko 80&nbsp;km na wschód od pozycji podawanej w&nbsp;oficjalnych katalogach (Grady 2000)</ref>
+
  | położenie = 56°40'N, 23°00'E<ref name="true coord">według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o&nbsp;współrzędnych '''56°41,5'N''', '''24°17,5'E''', oddalonym o&nbsp;blisko 80&nbsp;km na wschód od pozycji podawanej w&nbsp;oficjalnych katalogach (Grady 2000); w&nbsp;styczniu 2024 roku, za sugestią Dmitrijs Vorobjovs, zmieniono w&nbsp;{{!MBD}} rekomendowane współrzędne na '''56°41,0'N''', '''24°18,5'E'''</ref>
-
  | data = 10 kwietnia 1890 r., 15:30 (czwartek)
+
  | data = 10 kwietnia 1890 r.<ref name="data"></ref>, 15:30 (czwartek)
-
  | typ = chondryt zwyczajny, H5
+
  | typ = chondryt zwyczajny H5
  | masa = 5,8 kg
  | masa = 5,8 kg
  | liczba = 1 okaz
  | liczba = 1 okaz
-
  | uwagi =
+
  | uwagi = masa główna meteorytu zaginęła
  | cechy =  
  | cechy =  
-
  | synonimy = w NHM Cat: '''Baldohn''', '''Mittel-Stuhre'''; po rosyjsku: Миссхоф, po łotewsku: Мисшоф
+
  | synonimy = w NHM Cat: '''Baldohn''', '''Mittel-Stuhre'''; po rosyjsku: Миссхоф, po łotewsku: Baldones, Misas (Мисшоф)
}}
}}
-
Spadek pojedynczego okazu meteorytu 10 kwietnia 1890 roku (czwartek; 29 marca wg starej rachuby czasu) na Łotwie (chondryt zwyczajny, H5, TKW 5,8&nbsp;kg).
+
Spadek pojedynczego okazu meteorytu 10 kwietnia 1890 roku<ref name="data">29 marca 1890 roku wg kalendarza juliańskiego (''starego stylu'')</ref> (czwartek) w&nbsp;[[Łotwa|Łotwie]] (chondryt zwyczajny H5, TKW 5,8&nbsp;kg).
-
Pełen opis okoliczności spadku i&nbsp;wyniki badań meteorytu znajdują się w&nbsp;pracach Doss (1891, 1892). Tam też znajduje się schematyczna [[:Image:Misshof_map_(Doss_1891).jpg|mapa]] z&nbsp;zaznaczonym miejscem spadku.
 
 +
Opis według Bruno Doss (niemiecki petrograf i geolog, docent politechniki w Rydze; Doss (1891)). Meteoryt spadł na pola w&nbsp;okolicy wiosek/majątków ''Mittel-Stuhre'' i&nbsp;''Stuhre II'' (dzisiaj wieś nazywa się '''Stūri''') około godziny 16 w&nbsp;miejscu o&nbsp;współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E<ref name="true coord"></ref> – 3½&nbsp;km na wschód od dworu Misshof (''Rittergut Misshof'') leżącego 12&nbsp;km na WSW od miejscowości ''Baldohn'' obecnie '''Baldones''' i&nbsp;30&nbsp;km na południe od Rygi.
-
Fragmenty meteorytu Misshof znajdują się dziś w&nbsp;wielu kolekcjach. Największe zbiory:
+
Znaleziono jeden lekko orientowany okaz wbity w&nbsp;ziemię w&nbsp;pionowej dziurze o&nbsp;średnicy 1&nbsp;stopy i&nbsp;głębokości 2½&nbsp;stopy („''Das Loch soll etwa einen Fuss Durchmesser und eine Tiefe von 2½&nbsp;Fuss gehabt haben und vertical gewesen sein.''”). Lekko poobijany okaz ważył 5630&nbsp;gram (całość mogła ważyć około 5800&nbsp;g). Pierwsze analizy chemiczne i&nbsp;mineralogiczne fragmentów meteorytu wykonał Edwin Johanson dyrektor instytutu wód mineralnych w&nbsp;Rydze.
-
:{| style="font-size:85%"
+
 
-
! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz MetBase)
+
'''Pełen opis okoliczności spadku i&nbsp;wyniki badań meteorytu znajduje się w&nbsp;pracach Doss i&nbsp;Johanson (1891, 1892). Tam też znajduje się schematyczna {{Txt2Img|Misshof_(Doss_1891_map).jpg|mapa}} z&nbsp;zaznaczonym miejscem spadku.'''
 +
 
 +
== Kolekcje ==
 +
 
 +
Fragmenty meteorytu Misshof w&nbsp;największych kolekcjach:
 +
:{| {{Koblitz Repository}}
 +
! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz&nbsp;MetBase) !! uwagi
|-
|-
-
| Riga, Polytech. (?) || 2.5 kg
+
| [[Riga, Polytech.|Riga,&nbsp;Polytech.]]&nbsp;(?) || (''2,5&nbsp;kg'') || okaz prawdopodobnie zaginął po wojnie(?); <ref>po podzieleniu okazu największy fragment (2303&nbsp;gramów) i&nbsp;gipsowy model pozostały w&nbsp;Rydze. Do 1939 roku kolekcja meteorytów znajdowała się w&nbsp;MHN w&nbsp;Rydze (''Latvijas Dabas muzejs''). W&nbsp;1939&nbsp;r. niemiecki personel muzeum zabrał kolekcję do Niemiec i&nbsp;możliwe, że zaginęła ona w&nbsp;czasie wojny. Dwa fragmenty meteorytu były przechowywane w&nbsp;planetarium w&nbsp;Rydze (''inf.'' internet)</ref> brak informacji u&nbsp;Явнель (1986)
|-
|-
-
| Chicago, Field Mus. Nat. Hist. || 256 g
+
| [[Chicago, Field Mus. Nat. Hist.]] || 256&nbsp;g || wg Pritzker (2012) dwa fragmenty 170,8 i&nbsp;85,0&nbsp;g
|-
|-
-
| St. Petersburg, Mining Mus. || 225 g
+
| St. Petersburg, Mining Mus. || 225 g || masa główna(?)<ref>wg portalu Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry masa główna (równa 193 lub 215&nbsp;g, w&nbsp;katalogach podawane są różne wartości!) znajduje się w&nbsp;Petersburgu (''Главная масса в&nbsp;Ленинградском горном институте''); w&nbsp;innych muzeach znajdują się tylko mniejsze fragmenty</ref>; wg Явнель (1986) w&nbsp;kolekcji 4 fragmenty: 193,1, 19,9, 6,7 i&nbsp;5,2&nbsp;g; wg&nbsp;''Метеоритика'' (1955, catalogs) w&nbsp;kolekcji 3&nbsp;fragmenty: 215, 72,5 i&nbsp;28,35&nbsp;g
|-
|-
-
| London, Nat. Hist. Mus. || 202 g
+
| [[London, Nat. Hist. Mus.]] || 202 g || wg Grady (2000) dwa fragmenty 134 i&nbsp;68&nbsp;g
-
|-
+
-
| '''Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci.''' || 2.4&nbsp;g || fcp 2,10&nbsp;g (Pilski&nbsp;2001)
+
|-
|-
| {{Wielokropek}}
| {{Wielokropek}}
 +
|-
 +
| [[Prague, Nat. Mus.]] || {{Txt2Img|Misshof_(NHM_Prague)-TJ.jpg|79&nbsp;g}} ||
 +
|-
 +
| [[Riga, Republ. Doma]] || 37 g || wg Явнель (1986) (ДЗ&nbsp;Латв.&nbsp;ССР) w&nbsp;kolekcji 2&nbsp;fragmenty 25,9 i&nbsp;10,9&nbsp;g
 +
|-
 +
| [[Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst.]] || 37 g || w kolekcji m.in. {{Txt2Img|Misshof_(MMHH_Hamburg).jpg|30,0 g}} fragment ze skorupą
 +
|-
 +
| '''Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci.''' || 2,4&nbsp;g || 2,10&nbsp;g&nbsp;(fcp) (Pilski&nbsp;2001); fragment ten znajduje się w zbiorach [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznego PAN w&nbsp;Krakowie]] (Łaptaś 1998, Pilski 2001)
|}
|}
W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.
W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.
-
 
+
{{Pokrzywnicki (Kosmolityka)|name=Misshof}}
-
{{Pokrzywnicki (Kosmolityka) |name=Misshof}}
+
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Linia 47: Linia 60:
{{GEFrame-begin}}
{{GEFrame-begin}}
{{GEMap
{{GEMap
-
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+
| htmlFileMap = wiki-Misshof.htm
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Latvia-MM.kml
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Latvia-MM.kml
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Misshof-fit.kml
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Misshof-fit.kml
Linia 53: Linia 66:
| lon = 23.70
| lon = 23.70
| zoom = 7
| zoom = 7
-
| type = map
+
| type = terrain
}}
}}
{{GEIcon-PointRed}}
{{GEIcon-PointRed}}
-
(B) Baldones, (D) Dzimtmisa, (J) Jełgawa, (S) Stūri
+
(B) Baldones, (D) Dzimtmisa (dawn. ''Misshof''), (J)&nbsp;Jełgawa, (S)&nbsp;Stūri
{{GEIcon-PlaceOfFall}}
{{GEIcon-PlaceOfFall}}
-
punkt podany przez Doss (1891)<ref name="true coord"></ref>
+
punkt podany przez Doss (1891)<ref name="true coord"></ref> oraz korekta w&nbsp;{{!MBD}} ze stycznia 2024 roku
{{GEFrame-end}}
{{GEFrame-end}}
Miasto '''Jełgawa''' (dawn. niem. ''Mitau''), '''Dzimtmisa''' (dawn. '''''Misshof''''', ''Misa'', ''Misas'').
Miasto '''Jełgawa''' (dawn. niem. ''Mitau''), '''Dzimtmisa''' (dawn. '''''Misshof''''', ''Misa'', ''Misas'').
-
Według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o&nbsp;współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E, oddalonym o&nbsp;blisko 80&nbsp;km na wschód od pozycji podawanej w&nbsp;oficjalnych katalogach (Grady 2000).
+
Według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o&nbsp;współrzędnych '''56°41,5'N''', '''24°17,5'E''', oddalonym o&nbsp;blisko 80&nbsp;km na wschód od pozycji podawanej w&nbsp;oficjalnych katalogach (Grady 2000). W&nbsp;styczniu 2024 roku, za sugestią Dmitrijs Vorobjovs, zmieniono w&nbsp;{{!MBD}} współrzędne miejsca spadku na '''56°41,0'N''', '''24°18,5'E'''.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
[[Image:Missof_map_(Doss_1891).jpg|thumb|240px|left|Mapa okolic spadku meteorytu Misshof (źródło:&nbsp;Doss&nbsp;1891)]]
+
[[Image:Misshof_(Doss_1891_map).jpg|thumb|240px|left|Mapa okolic spadku meteorytu Misshof (źródło:&nbsp;Doss&nbsp;1891)]]
-
Według Dossa (1891) meteoryt spadł w okolicy wsi/majątku '''Stūri''' (na mapie ''Stuhre Gesinde'').
+
Według Doss (1891) meteoryt spadł w okolicy wsi/majątku '''Stūri''' (na mapie ''Stuhre Gesinde''; synonim nazwy meteorytu ''Mittel-Stuhre'').
-
Współczesne nazwy wybranych miejscowości z okolic spadku: '''Baldones''' (dawn. ''Baldohn''), '''Dzimtmisa''' (dawn. '''''Misshof''''', ''Misa'', ''Misas'').
+
Współczesne nazwy wybranych miejscowości z okolic spadku: '''Baldones''' (dawn. ''Baldohn''; synonim nazwy meteorytu ''Baldohn''), '''Dzimtmisa''' (dawn. '''''Misshof''''', ''Misa'', ''Misas'').
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
Linia 76: Linia 89:
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
 +
File:Misshof_(Chrzanowski_II_S2_Ryga).jpg|'''Mishof''', '''Baldon''', '''Luce''', '''Sture'''. Mapa Polski z&nbsp;1859&nbsp;roku (fragment) (źródło:&nbsp;Chrzanowski&nbsp;1859)
</gallery>
</gallery>
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
== Galeria ==
+
== Galerie ==
-
Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1891)
+
Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1891) (opis plansz w publikacji)
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
-
File:Misshof_Taf2_(Doss_1891).jpg|
+
File:Misshof_(Doss_1891_Taf2).jpg|'''Taf. II.''' Przednia (''Brustseite'') strona; skala&nbsp;½&nbsp;naturalnej wielkości
-
File:Misshof_Taf3_(Doss_1891).jpg|
+
File:Misshof_(Doss_1891_Taf3).jpg|'''Taf. III.''' Tylna (''Rückenseite'') strona; skala&nbsp;½&nbsp;naturalnej wielkości
-
File:Misshof_Taf4_(Doss_1891).jpg|
+
File:Misshof_(Doss_1891_Taf4).jpg|'''Taf. IV.''' Szczegóły mikroskopowej budowy meteorytu
</gallery>
</gallery>
 +
'''Tafeln I''' – {{Txt2Img|Misshof_(Doss_1891_map).jpg|mapa}} miejsca spadku meteorytu.
 +
 +
 +
Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1892) (opis plansz w publikacji)
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
 +
File:Misshof_(Doss_1892_Taf2).jpg|'''Taf. II.'''
 +
File:Misshof_(Doss_1892_Taf3).jpg|'''Taf. III.'''
 +
</gallery>
 +
 +
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
 +
File:Misshof_(MMHH_Hamburg).jpg|Fragment meteorytu Misshof o&nbsp;wadze 30,0&nbsp;g ze zbiorów [[:Szablon:HamburgMMHH|Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w&nbsp;Hamburgu]]
 +
File:Misshof_(NHM_Prague)-TJ.jpg|Płytka meteorytu (79&nbsp;g) ze zbiorów [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze]] (fot.&nbsp;Tomasz Jakubowski)
 +
File:Misshof (NHM Vienna)-TJ21.jpg‎|Płytka meteorytu Misshof (82,09&nbsp;g) ze zbiorów [[Szablon:ViennaNHM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Wiedniu]] (fot.&nbsp;Tomasz Jakubowski)
 +
File:Misshof_(Dmitrijs_Vorobjovs).jpg|Płytka meteorytu Misshof (sc 2,9&nbsp;g; 24×19×3&nbsp;mm) z&nbsp;kolekcji Dmitrija Vorobjova
 +
</gallery>
 +
 +
<br clear="all"/>
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
* +Doss Bruno, (1891), '''Der Meteorit von [[Misshof]] in Kurland (Mit Taf. I-IV.)''', ''Arbeiten des Naturforscher-Vereins zu Riga'', nr 7, 1891, s. 1-68(90); dodatkowo część: Johanson Edwin, '''Chemische Untersuchung des Meteoriten von [[Misshof]]''', s. 69-90.<ref>wg Koblitz MetBase: Doss Bruno, Johanson Edwin, (1891), '''Der Meteorit von [[Misshof]] vom 29. März/10. April 1890''', ''Arbeiten des Naturforscher-Vereins zu Riga'', nr 7, 1891, s. 1-90.</ref><ref>zawiera [[:Image:Misshof_map_(Doss_1891).jpg|mapę]] i [[:Image:Misshof_(Doss_1891)-Taf.jpg|trzy plansze]]</ref> Plik [http://books.google.pl/books?id=_DdMAAAAYAAJ GoogleBooks].
+
* {{Doss (1891)}}
-
* Doss Bruno, (1892), '''Ueber den Meteoriten von [[Misshof]] in Kurland und die Ursachen der Schallphönomene bei Meteoritenfällen im Allgemeinen''', ''Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie'', 1, 1892, s. 71–113.
+
* {{Doss (1892)}}
* {{Grady (2000)}}
* {{Grady (2000)}}
Linia 99: Linia 131:
* {{Koblitz MetBase}}
* {{Koblitz MetBase}}
-
* {{Kosiński (2012p)}}
+
* {{Kosiński (2012, Kosmolityka)}}
 +
 
 +
* {{Krinov (1940b)|page=56}}
 +
 
 +
* {{Łaptaś (1998)|page=14}}
 +
 
 +
* {{Метеоритика (1955, catalogs)}}
* {{Pilski (2001)}}
* {{Pilski (2001)}}
 +
 +
* {{Pritzker (2012)}}
 +
 +
* {{Явнель (1986)|page=46}}
{{Koblitz References |1=After detonations, a stone of about 5.8kg fell, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.308. Description, B.Doss, Arbeiten Naturf. Ver. Riga, 1891, (7), p.1, E.Johnson, Arb. Naturf. Ver. Riga, 1891, (7), p.69, Neues Jahrb. Min., 1892, 1, p.71. Partial analysis by H.B.Wiik, 27.42% total Fe, W.Wahl, GCA, 1950, 1, p.28. Porosity and density, K.Keil, Chem. Erde, 1962, 22, p.281; see also, K.N.Alexayeve, Meteoritika, 1958, 16, p.67; M.Terho et al., Studia Geophysica et Geodaedica, 1993, 37, p.65; D.T.Britt and G.J.Consolmagno, MAPS, 2003, 38, p.1161. Olivine Fa19, B.Mason, GCA, 1963, 27, p.1011. Magnetic susceptibility, P.Rochette et al., MAPS, 2003, 38, p.251.}}
{{Koblitz References |1=After detonations, a stone of about 5.8kg fell, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.308. Description, B.Doss, Arbeiten Naturf. Ver. Riga, 1891, (7), p.1, E.Johnson, Arb. Naturf. Ver. Riga, 1891, (7), p.69, Neues Jahrb. Min., 1892, 1, p.71. Partial analysis by H.B.Wiik, 27.42% total Fe, W.Wahl, GCA, 1950, 1, p.28. Porosity and density, K.Keil, Chem. Erde, 1962, 22, p.281; see also, K.N.Alexayeve, Meteoritika, 1958, 16, p.67; M.Terho et al., Studia Geophysica et Geodaedica, 1993, 37, p.65; D.T.Britt and G.J.Consolmagno, MAPS, 2003, 38, p.1161. Olivine Fa19, B.Mason, GCA, 1963, 27, p.1011. Magnetic susceptibility, P.Rochette et al., MAPS, 2003, 38, p.251.}}
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
 +
 +
== Zobacz również ==
 +
 +
* [[Doss (1891, 1892)]]
 +
 +
* [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w Pradze]]
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' - meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=16703 Misshof]
+
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' – meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=16703 Misshof]
-
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=16703 Misshof]
+
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=16703 Misshof]
 +
 
 +
* {{RigaNML}}
 +
* {{ChicagoFMNH}}
 +
* {{MoscowVernadskyIG|id=10821|name=Миссхоф}}
 +
* meteorite.narodu.ru – [http://www.meteorite.narod.ru/proba/katalogi/katalog1.htm Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР]
 +
* {{RigaRD}}
 +
* {{PragueNM}}
 +
 
 +
* Latvijas Meteorītu Centrs (LMC) (Latvian Meteorite Center) – [http://teo.lv/ Home page] {{SeparatorBull}} [http://teo.lv/meteoritu-informacija/ Meteorītu informācija]
-
* Meteoryt Misshof w kolekcjach polskich - [http://www.ptmet.org.pl/kat-mkc-h5.htm#misshof katalog PTMet] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Misshof.htm Wadi & Jan Woreczko Collection]
+
* Meteoryt Misshof w kolekcjach polskich – [http://www.ptmet.org.pl/old/kat-mkc-h5.htm#misshof katalog PTMet] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Misshof.htm Wadi & Jan Woreczko Collection]
-
* Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry - [http://geo.web.ru/db/meteorites/card.html?id=10821 Миссхоф]
+
-
* meteorite.narodu.ru - [http://www.meteorite.narod.ru/proba/katalogi/katalog1.htm Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР]
+
 +
* Latvijas Universitāte – [https://www.geo.lu.lv/par-mums/zinas/zina/t/81363/ LU Dabas mājā ekspozīcijā "Latvijas minerāli" apskatāms Baldones meteorīta fragments]
 +
* Latvijas Sabiedriskie Mediji – Judīte Čunka: [https://www.lsm.lv/raksts/dzive--stils/tehnologijas-un-zinatne/02.12.2023-aizkraukles-ahats-un-baldones-meteorits-dabas-maja-plasa-latvijas-mineralu-kolekcija.a533063/ Aizkraukles ahāts un Baldones meteorīts – Dabas mājā plaša Latvijas minerālu kolekcija]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Łotwa]]
[[Category:Łotwa]]

Aktualna wersja na dzień 11:05, 6 wrz 2024

1i

Gdzie jest masa główna?

Misshof →
Misshof (Doss 1892 Taf2 Fig2).jpg
Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1892)
Spadek
Lokalizacja Łotwa
Położenie[2] 56°40'N, 23°00'E[1]
Data 10 kwietnia 1890 r.[3], 15:30 (czwartek)
Uwagi masa główna meteorytu zaginęła
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny H5
Masa 5,8 kg
Liczba okazów 1 okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Baldohn, Mittel-Stuhre; po rosyjsku: Миссхоф, po łotewsku: Baldones, Misas (Мисшоф)

Spadek pojedynczego okazu meteorytu 10 kwietnia 1890 roku[3] (czwartek) w Łotwie (chondryt zwyczajny H5, TKW 5,8 kg).


Opis według Bruno Doss (niemiecki petrograf i geolog, docent politechniki w Rydze; Doss (1891)). Meteoryt spadł na pola w okolicy wiosek/majątków Mittel-Stuhre i Stuhre II (dzisiaj wieś nazywa się Stūri) około godziny 16 w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E[1] – 3½ km na wschód od dworu Misshof (Rittergut Misshof) leżącego 12 km na WSW od miejscowości Baldohn obecnie Baldones i 30 km na południe od Rygi.

Znaleziono jeden lekko orientowany okaz wbity w ziemię w pionowej dziurze o średnicy 1 stopy i głębokości 2½ stopy („Das Loch soll etwa einen Fuss Durchmesser und eine Tiefe von 2½ Fuss gehabt haben und vertical gewesen sein.”). Lekko poobijany okaz ważył 5630 gram (całość mogła ważyć około 5800 g). Pierwsze analizy chemiczne i mineralogiczne fragmentów meteorytu wykonał Edwin Johanson dyrektor instytutu wód mineralnych w Rydze.

Pełen opis okoliczności spadku i wyniki badań meteorytu znajduje się w pracach Doss i Johanson (1891, 1892). Tam też znajduje się schematyczna mapa z zaznaczonym miejscem spadku.

Kolekcje

Fragmenty meteorytu Misshof w największych kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Riga, Polytech. (?) (2,5 kg) okaz prawdopodobnie zaginął po wojnie(?); [4] brak informacji u Явнель (1986)
Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 256 g wg Pritzker (2012) dwa fragmenty 170,8 i 85,0 g
St. Petersburg, Mining Mus. 225 g masa główna(?)[5]; wg Явнель (1986) w kolekcji 4 fragmenty: 193,1, 19,9, 6,7 i 5,2 g; wg Метеоритика (1955, catalogs) w kolekcji 3 fragmenty: 215, 72,5 i 28,35 g
London, Nat. Hist. Mus. 202 g wg Grady (2000) dwa fragmenty 134 i 68 g
(…)
Prague, Nat. Mus. 79 g
Riga, Republ. Doma 37 g wg Явнель (1986) (ДЗ Латв. ССР) w kolekcji 2 fragmenty 25,9 i 10,9 g
Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst. 37 g w kolekcji m.in. 30,0 g fragment ze skorupą
Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci. 2,4 g 2,10 g (fcp) (Pilski 2001); fragment ten znajduje się w zbiorach Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie (Łaptaś 1998, Pilski 2001)

W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.

Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Baldones, (D) Dzimtmisa (dawn. Misshof), (J) Jełgawa, (S) Stūri

punkt podany przez Doss (1891)[1] oraz korekta w Meteoritical Bulletin Database ze stycznia 2024 roku

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Miasto Jełgawa (dawn. niem. Mitau), Dzimtmisa (dawn. Misshof, Misa, Misas).

Według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E, oddalonym o blisko 80 km na wschód od pozycji podawanej w oficjalnych katalogach (Grady 2000). W styczniu 2024 roku, za sugestią Dmitrijs Vorobjovs, zmieniono w Meteoritical Bulletin Database współrzędne miejsca spadku na 56°41,0'N, 24°18,5'E.


Mapa okolic spadku meteorytu Misshof (źródło: Doss 1891)

Według Doss (1891) meteoryt spadł w okolicy wsi/majątku Stūri (na mapie Stuhre Gesinde; synonim nazwy meteorytu Mittel-Stuhre).

Współczesne nazwy wybranych miejscowości z okolic spadku: Baldones (dawn. Baldohn; synonim nazwy meteorytu Baldohn), Dzimtmisa (dawn. Misshof, Misa, Misas).

Mapy

Mishof, Baldon, Luce, Sture. Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859)


Galerie

Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1891) (opis plansz w publikacji)

Taf. II. Przednia (Brustseite) strona; skala ½ naturalnej wielkości

Taf. III. Tylna (Rückenseite) strona; skala ½ naturalnej wielkości

Taf. IV. Szczegóły mikroskopowej budowy meteorytu

Tafeln I – mapa miejsca spadku meteorytu.


Meteoryt Misshof (źródło: Doss 1892) (opis plansz w publikacji)

Taf. II.

Taf. III.


Fragment meteorytu Misshof o wadze 30,0 g ze zbiorów Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Hamburgu

Płytka meteorytu (79 g) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (fot. Tomasz Jakubowski)

Płytka meteorytu Misshof (82,09 g) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (fot. Tomasz Jakubowski)

Płytka meteorytu Misshof (sc 2,9 g; 24×19×3 mm) z kolekcji Dmitrija Vorobjova


Bibliografia

  • Doss Bruno, Johanson Edwin, (1891), Der Meteorit von Misshof vom 29. März/10. April 1890, Arbeiten des Naturforscher-Vereins zu Riga, Heft 7, 1891, s. 1-90 (ilustracje).[6] Plik PDF; plik DjVu.
    • część: Doss Bruno, Der Meteorit von Misshof in Kurland (Mit Taf. I-IV.), s. 1-68;
    • część: Johanson Edwin, Chemische Untersuchung des Meteoriten von Misshof, s. 69-90.
  • Doss Bruno, (1892), Ueber den Meteoriten von Misshof in Kurland und die Ursachen der Schallphönomene bei Meteoritenfällen im Allgemeinen (Mit Taf. II, III u. 8 Holzschnitten), Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie, 1, 1892, s. 71–113 (ilustracje).[7] Plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kosiński Janusz W., (2012), Program działań na rzecz polskiej meteorytyki i „Kosmolityka” Jerzego Pokrzywnickiego[8] (The programme of workings on the thing of the Polish meteoritics and monograph „Kosmolityka” by Jerzy Pokrzywnicki), Acta Soc. Metheor. Polon., 3, 2012, s. 39-47.[9] Plik ASMP.
  • Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[10] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Метеоритика (Meteoritika), (1955, catalogs), Материалы к каталогу метеоритов из коллекций СССР, vol. XII, 1955, s. 81-127.[11]
  • Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[12]
  • Pritzker Robert A., (2012), The 6th edition of the Field Museum's Meteorite Catalog, Field Museum of Natural History, Chicago 2012.[13][14] Katalog online.
  • Явнель Александр Александрович, Иванов Андрей Валерьевич, Заславская Н.И. (Yavnel' A.A., Ivanov A.V., Zaslavskaya N.I.) (1986), Каталог метеоритов коллекций Советского Союза (Catalogue of meteorites of collections of the USSR), Ротапринт ГЕОХИ АН СССР, 1986, ss. 221, (s. 46).[15][16] Zbiory własne W&W.[17]


Przypisy

  1. ^ a b c według Doss (1891) meteoryt spadł w miejscu o współrzędnych 56°41,5'N, 24°17,5'E, oddalonym o blisko 80 km na wschód od pozycji podawanej w oficjalnych katalogach (Grady 2000); w styczniu 2024 roku, za sugestią Dmitrijs Vorobjovs, zmieniono w Meteoritical Bulletin Database rekomendowane współrzędne na 56°41,0'N, 24°18,5'E
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ a b 29 marca 1890 roku wg kalendarza juliańskiego (starego stylu)
  4. ^ po podzieleniu okazu największy fragment (2303 gramów) i gipsowy model pozostały w Rydze. Do 1939 roku kolekcja meteorytów znajdowała się w MHN w Rydze (Latvijas Dabas muzejs). W 1939 r. niemiecki personel muzeum zabrał kolekcję do Niemiec i możliwe, że zaginęła ona w czasie wojny. Dwa fragmenty meteorytu były przechowywane w planetarium w Rydze (inf. internet)
  5. ^ wg portalu Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry masa główna (równa 193 lub 215 g, w katalogach podawane są różne wartości!) znajduje się w Petersburgu (Главная масса в Ленинградском горном институте); w innych muzeach znajdują się tylko mniejsze fragmenty
  6. ^ zawiera mapę i trzy plansze
  7. ^ zawiera m.in. planszę z fotografią okazu
  8. ^ publikacja te nigdy się nie ukazała, część jej rękopisu znajduje się w archiwum PAN
  9. ^ w przygotowywanej Kosmolityce Pokrzywnicki do meteorytów polskich zaliczał m.in.: Bielokrynitschie, Bjelaja Zerkov, Borkut, Brahin, Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Knyahinya, Lenarto, Lixna, Magura, Misshof, Nagy-Borové, Nerft, Novy-Projekt, Oczeretna, Okniny, Owrucz, Padvarninkai, Ruschany, Zaborzika, Zemaitkiemis i Zmenj oraz kilka niezidentyfikowanych doniesień
  10. ^ krótkie informacje o meteorytach: Bialystok (Białystok), Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Lixna, Misshof, Nerft, Okniny, Padvarninkai, Pillistfer, Ruschany, Tennasilm, Zabrodje, Zemaitkiemis, Zmenj
  11. ^ praca zbiorowa, katalogi meteorytów 22 kolekcji byłego ZSRR; katalog wszystkich (73) kolekcji ZSRR, patrz → Явнель (1986)
  12. ^ bardziej aktualna internetowa wersja katalogu znajduje się na stronach Polskiego Towarzystwa Meteorytowego – katalog PTMet; tam objaśnienie stosowanych skrótów (cs – complete specimen, hs – half specimen, ep – end piece, fc – fragment with crust, f – fragment, sc – slice with crust, s – slice, …); więcej → woreczko.pl – Oznaczenia okazów – skróty
  13. ^ kolekcja meteorytów powstała na bazie kolekcji Ward-Coonley Collection kupionej w 1912 roku
  14. ^ poprzednie wydanie: Nuñez Clarita, Diamond Irving L., (1995), Catalog of Field Museum Meteorites, Field Museum of Natural History, Chicago 1995, wersja elektroniczna PDF; kontynuacja wcześniejszych katalogów Field Museum: Farrington (1895), (1909), (1916); Horback et al. (1965)
  15. ^ katalog zawiera informację o 630 meteorytach (166 własnych i 464 zagranicznych) znajdujących się w 73 kolekcjach wszystkich republik ówczesnego ZSRR; stan na 1 stycznia 1985 roku, nakład 300 egz.; ostatni opublikowany przed rozpadem Związku Radzieckiego katalog meteorytów „radzieckich”, obecnie te dane są bardzo trudno dostępne! (również → Метеоритика (1955, catalogs))
  16. ^ meteoryty polskie w zbiorach byłego ZSRR: Bialystok (Białystok), Grüneberg (Wilkanówko), Morasko, Pultusk (Pułtusk), Schwetz (Świecie), Seeläsgen (Przełazy) (brak w radzieckich zbiorach okazów meteorytu Łowicz!) (patrz → meteoryty polskie w zbiorach byłego ZSRR)
  17. ^ udało się Redakcji zdobyć to wyjątkowo trudno dostępne wydawnictwo (nakład 300 egz.!); kupiliśmy skan katalogu w oddziale Electronic Document Delivery Service Biblioteki Narodowej w Petersburgu

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Misshof
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Misshof
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Misshof”
Osobiste