PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Jodzie

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 69: Linia 69:
'''Krakinów''' (lit. ''Krekenava''), '''Poswol''' (lit. ''Pasvalys'').
'''Krakinów''' (lit. ''Krekenava''), '''Poswol''' (lit. ''Pasvalys'').
-
Według Wikipedii (LT) osada '''''Juodžiai (Panevėžys)''''' znajdowała się 9&nbsp;km od miejscowości '''Wodakle''' (lit. ''Vadokliai''). Dokładnie w&nbsp;tej odległości leży nieistniejąca już wieś (kolonia, gospodarstwo) '''''Йоджяй'''''<ref>wg portalu Petro Vlasenko – ''Wojskowa mapa topograficzna Polski, Ukraina, Russia''</ref> (55°26'58"N, 24°20'48"E).
+
Według Wikipedii (LT) osada '''''Juodžiai (Panevėžys)''''' znajdowała się 9&nbsp;km od miejscowości '''Wodakle''' (lit. ''Vadokliai''). Dokładnie w&nbsp;tej odległości leży nieistniejąca już wieś (kolonia, gospodarstwo) '''''Йоджяй'''''<ref>wg portalu Petro Vlasenko – ''Wojskowa mapa topograficzna Polski, Ukraina, Russia''</ref> (55°26'56"N, 24°20'41"E).
Linia 80: Linia 80:
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
File:Jodzie_(Chrzanowski_VI_S6_Poniewiez).jpg|'''Krakinow''', '''Poswol''', '''Wodakle'''. Mapa Polski z&nbsp;1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859)
File:Jodzie_(Chrzanowski_VI_S6_Poniewiez).jpg|'''Krakinow''', '''Poswol''', '''Wodakle'''. Mapa Polski z&nbsp;1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859)
-
File:Jodzie_(Petro_Vlasenko).jpg|'''''Йоджяй''''' (źródło: Petro Vlasenko)
+
File:Jodzie_(Petro_Vlasenko).jpg|Nieistniejąca już wieś '''''Йоджяй''''' (55°26'56"N, 24°20'41"E) (źródło:&nbsp;Petro Vlasenko)
</gallery>
</gallery>

Wersja z 11:59, 23 lut 2015

0i
Jodzie
Spadek
Lokalizacja Litwa
Położenie[1] 55°42'N, 24°24'E
Data 17 czerwca 1877 r., 04:30 (niedziela)
Charakterystyka
Typ achondryt, howardyt, HOW
Masa 50 g[2]
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
w NHM Cat: Yodze; po rosyjsku: Йоджий, Йоджяй. Nazwa meteorytu po litewsku: Juodžių meteoritas

Spadek meteorytu kamiennego 17 czerwca 1877 roku (niedziela) około 4:30 rano w Rejonie poniewieskim na Litwie (achondryt, howardyt HOW, TKW 50 g[2]).


Relacja o spadku zamieszczona w czasopiśmie Wiek nr 167 z 1877 roku (pisownia oryginalna):

«

Meteor. W mieście Poswolu[3] i w jego okolicach, dnia 18-go czerwca[4] r. b., między 5-tą a 6-tą godz. z rana, dał się słyszeć huk drgający, jakoby z kilku dział razem. Powstały z tego rozmaite wnioski i tłómaczenia, jedni mniemali, że gdzieś odbywają się manewra wojenne, drudzy, że to wybuch wulkaniczny w dalekiej odległości, komunikujący się przez drżenie skorupy ziemskiej, inni znowu, że musiała zapaść się gdzieś ziemia, gdyż w okolicach Poswola na kilka mil pokład ziemi składa się z gipsu i miejscami zapada, a wtedy huk bywa bardzo gwałtowny. W kilka dni potem dowiedzieliśmy się, że w tym samym dniu, o tejże samej godzinie, w odległości 8-u mil od Poswola, blisko m. Krakinowa[5], spadł aerolit wielkości gęsiego jaja, składający się z jednej strony z piaskowca, a z drugiej z masy czarnej stopionego metalu. O ile można było powziąć wiadomość, huk rzeczony słyszany był na przestrzeni 20-tu mil, w kierunku od północy na południe, od m. Poszwitynia, nakurlandzkiej granicy, aż do powiatowego m. Wiłkomierza. Ów aerolit jest prawdopodobnie odłamkiem wielkiej masy, która pękając wywołała huk tak silny.

»


Według relacji zamieszczonej w gazecie, meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów leżącej około 60 km (co odpowiada 8 milom rosyjskim[6]) na południe od miasta Poswol. Z opisu spadłego okazu, wielkości gęsiego jaja, wynika, że był on rozłupany, więc musiały spaść jeszcze inne fragmenty. Bolid leciał prawdopodobnie z północy na południe.

Opis meteorytu w publikacji Brezina (1893).


Fragmenty meteorytu Jodzie znajdują się w kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów[2]
(Koblitz MetBase)
uwagi
Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 17,9 g main mass
Moscow, Acad. Sci. 4,6 g fotografia fragmentu
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,9 g
London, Nat. Hist. Mus. 1,5 g
Vienna, Naturhist. Mus. 1,4 g
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 0,5 g

Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.


Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(J) Йоджяй, (K) Krakinów, (P) Poswol, (W) Wodakle

współrzędne wg różnych autorów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Krakinów (lit. Krekenava), Poswol (lit. Pasvalys).

Według Wikipedii (LT) osada Juodžiai (Panevėžys) znajdowała się 9 km od miejscowości Wodakle (lit. Vadokliai). Dokładnie w tej odległości leży nieistniejąca już wieś (kolonia, gospodarstwo) Йоджяй[7] (55°26'56"N, 24°20'41"E).


Według relacji zamieszczonej w gazecie Wiek, bolid leciał z północy na południe. Meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów. Ponieważ znaleziony okaz nie był w całości pokryty skorupą obtopieniową, możliwe, że spadło więcej fragmentów.


Mapy


Bibliografia

  • Brezina Aristides, (1894), Ueber neuere Meteoriten, Verhandlungen der Gesellschaft deutscher Naturforscher und Ärzte, vol. 65, Leipzig 1894, s. 158-167.[8] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .[9]
  • Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[10] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Wiek, Meteor, nr 167, 1877, s. 3. Plik DjVu.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b c wg Koblitz MetBase nie jest znana masa spadłego okazu; w kolekcjach zachowało się ~30 g fragmentów
  3. ^ Poswol (lit. Pasvalys) – miasto na Litwie
  4. ^ wg katalogu meteorytów było to 17 czerwca
  5. ^ Krakinów (lit. Krekenava) – miasteczko na Litwie
  6. ^ 1 mila rosyjska = 7,4676 km
  7. ^ wg portalu Petro Vlasenko – Wojskowa mapa topograficzna Polski, Ukraina, Russia
  8. ^ jedynie krótka wzmianka o meteorycie Jodzie
  9. ^ kopia fragmentu egzemplarza ze zbioru dr. Egona Krulla; udostępniona przez Daniela Ziarkowskiego z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego
  10. ^ krótkie informacje o meteorytach: Bialystok (Białystok), Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Lixna, Misshof, Nerft, Okniny, Padvarninkai, Pillistfer, Ruschany, Tennasilm, Zabrodje, Zemaitkiemis, Zmenj

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Jodzie
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Jodzie


  • tekst z gazety Wiek