(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Jodzie
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Lokalizacja) |
(→Bibliografia) |
||
Linia 87: | Linia 87: | ||
* Brezina Aristides, (1894), '''Ueber neuere Meteoriten''', ''Verhandlungen der Gesellschaft deutscher Naturforscher und Ärzte'', vol. 65, Leipzig 1894, s. 158-167.<ref>jedynie krótka wzmianka o meteorycie [[Jodzie]]</ref> Plik {{Djvu|Brezina_(1894).djvu|DjVu}}.<ref>kopia fragmentu egzemplarza ze [http://bg.szczecin.pl/pl/main/319/Ksiegozbior/ zbioru dr. Egona Krulla]; udostępniona przez Daniela Ziarkowskiego z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego</ref> | * Brezina Aristides, (1894), '''Ueber neuere Meteoriten''', ''Verhandlungen der Gesellschaft deutscher Naturforscher und Ärzte'', vol. 65, Leipzig 1894, s. 158-167.<ref>jedynie krótka wzmianka o meteorycie [[Jodzie]]</ref> Plik {{Djvu|Brezina_(1894).djvu|DjVu}}.<ref>kopia fragmentu egzemplarza ze [http://bg.szczecin.pl/pl/main/319/Ksiegozbior/ zbioru dr. Egona Krulla]; udostępniona przez Daniela Ziarkowskiego z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego</ref> | ||
+ | |||
+ | * {{Chrzanowski (1859)}} | ||
* {{Koblitz MetBase}} | * {{Koblitz MetBase}} |
Wersja z 13:39, 22 lut 2015
Jodzie → | |
Spadek | |
Lokalizacja | Litwa |
Położenie[1] | 55°42'N, 24°24'E |
Data | 17 czerwca 1877 r., 04:30 (niedziela) |
Charakterystyka | |
Typ | achondryt, howardyt, HOW |
Masa | 50 g[2] |
Liczba okazów | jeden okaz |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Yodze; po rosyjsku: Йоджий, Йоджяй. Nazwa meteorytu po litewsku: Juodžių meteoritas |
Spadek meteorytu kamiennego 17 czerwca 1877 roku (niedziela) około 4:30 rano w Rejonie poniewieskim na Litwie (achondryt, howardyt HOW, TKW 50 g[2]).
Relacja o spadku zamieszczona w czasopiśmie Wiek nr 167 z 1877 roku (pisownia oryginalna):
![«](/images/thumb/3/3b/AQuoteTop.png/24px-AQuoteTop.png)
Meteor. W mieście Poswolu[3] i w jego okolicach, dnia 18-go czerwca[4] r. b., między 5-tą a 6-tą godz. z rana, dał się słyszeć huk drgający, jakoby z kilku dział razem. Powstały z tego rozmaite wnioski i tłómaczenia, jedni mniemali, że gdzieś odbywają się manewra wojenne, drudzy, że to wybuch wulkaniczny w dalekiej odległości, komunikujący się przez drżenie skorupy ziemskiej, inni znowu, że musiała zapaść się gdzieś ziemia, gdyż w okolicach Poswola na kilka mil pokład ziemi składa się z gipsu i miejscami zapada, a wtedy huk bywa bardzo gwałtowny. W kilka dni potem dowiedzieliśmy się, że w tym samym dniu, o tejże samej godzinie, w odległości 8-u mil od Poswola, blisko m. Krakinowa[5], spadł aerolit wielkości gęsiego jaja, składający się z jednej strony z piaskowca, a z drugiej z masy czarnej stopionego metalu. O ile można było powziąć wiadomość, huk rzeczony słyszany był na przestrzeni 20-tu mil, w kierunku od północy na południe, od m. Poszwitynia, nakurlandzkiej granicy, aż do powiatowego m. Wiłkomierza. Ów aerolit jest prawdopodobnie odłamkiem wielkiej masy, która pękając wywołała huk tak silny.
![»](/images/thumb/2/2f/AQuoteBottom.png/24px-AQuoteBottom.png)
Według relacji zamieszczonej w gazecie, meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów leżącej około 60 km (co odpowiada 8 milom rosyjskim[6]) na południe od miasta Poswol. Z opisu spadłego okazu, wielkości gęsiego jaja, wynika, że był on rozłupany, więc musiały spaść jeszcze inne fragmenty. Bolid leciał prawdopodobnie z północy na południe.
Opis meteorytu w publikacji Brezina (1893).
Fragmenty meteorytu Jodzie znajdują się w kolekcjach:
Zbiór waga fragmentów[2]
(Koblitz MetBase)uwagi Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 17,9 g main mass Moscow, Acad. Sci. 4,6 g fotografia fragmentu Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,9 g London, Nat. Hist. Mus. 1,5 g Vienna, Naturhist. Mus. 1,4 g Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 0,5 g
Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.
Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).
Lokalizacja
(K) Krakinów, (P) Poswol, (W) Wodakle, (Z) Žudžiai
współrzędne wg różnych autorów
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Krakinów (lit. Krekenava), Poswol (lit. Pasvalys).
Według relacji zamieszczonej w gazecie Wiek, bolid leciał z północy na południe. Meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów. Ponieważ znaleziony okaz nie był w całości pokryty skorupą obtopieniową, możliwe, że spadło więcej fragmentów.
Według Wikipedii (LT) osada Juodžiai (Panevėžys) znajduje (znajdowała?) się 9 km od miejscowości Wodakle (lit. Vadokliai). Może chodzi o osadę Žudžiai (pol. Żudzie) leżącą 9 km od Wodakle w kierunku na Krakinów?
Mapy
Bibliografia
- Brezina Aristides, (1894), Ueber neuere Meteoriten, Verhandlungen der Gesellschaft deutscher Naturforscher und Ärzte, vol. 65, Leipzig 1894, s. 158-167.[7] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.[8]
- Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[9] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Morozewicz Józef, (1931), Części składowe meteorytów i Wykaz meteorytów spadłych na historycznych ziemiach polskich, w: Tschermak G., Becke F., Podręcznik mineralogji, wydanie polskie, Warszawa 1931, s. 806-816. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Wiek, Meteor, nr 167, 1877, s. 3. Plik DjVu.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Jodzie
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Jodzie
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry of Russian Academу of Sciences (The Laboratory of Meteoritics; Moscow, Vernadsky Inst. Geochem.) – Институт геохимии и аналитической химии им. В.И. Вернадского Российской академии наук (Лаборатория метеоритики), ГЕОХИ РАН ● Йоджий ● [katalog → Явнель (1986)] (fotografia fragmentu)
- meteorite.narodu.ru – Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР
- Wikipedia – Krakinów ● Poswol
- Wikipedia (LT) – Juodžių meteoritas ● Juodžiai (Panevėžys)
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- tekst z gazety Wiek