Z Wiki.Meteoritica.pl
0
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie
|
Adres:
| al. Ujazdowskie 4 00-478 Warszawa http://www.astrouw.edu.pl
|
Pracownicy:
| kustosz: mgr Ewa Stelmachow
|
Kontakt:
| library@astrouw.edu.pl tel. (22) 553 05 07
|
Wystawy/zbiory:
| obserwatorium w swych zbiorach posiada m.in.: okaz meteorytu Łowicz o wadze 3,75 kg[1] (z wyciętym okienkiem) oraz całkowity okaz meteorytu Pułtusk o wadze 1,305 kg
|
Według informacji (i fotografii) zamieszczonej na profilu Facebook Polskiego Towarzystwa Meteorytowego w zbiorach obserwatorium są jeszcze fragmenty meteorytów (Pilski 2001): Gibeon – 155 g (ep), Canyon Diablo – 103 g (ep), Allende – 41,6 g (ep), Millbillillie – 31,9 g (ep).
Według Gadomskiego (1936, Uranja) w zbiorach OA UW oprócz okazu 3,9 kg znajdowały się jeszcze trzy odłamy meteorytu Łowicz, w tym dwa „naturalne” (Pokrzywnicki 1964). Po wojnie udało się w gruzach obserwatorium odszukać tylko największy okaz (Gadomski 1946, Urania).
Według relacji Różyckiego (1936) delegaci OA UW (Bielicki i Gadomski) pozyskali trzy fragmenty z dużego okazu Barbuchy w łącznej wadze ok. 2 kg oraz dwa okazy o wagach 1 i 4 kg. Wg Pilskiego (1995, Urania) z tych trzech fragmentów jeden podarowano prezydentowi Mościckiemu, a drugi marszałkowi Piłsudskiemu. Prezydent Mościcki przekazał swój fragment do Muzeum Przemysłu i Techniki w Warszawie (Orędownik, 1935; Tygodnik Ilustrowany, 1936).
|
Uranja, 1, 1936, s. 12: „Fig. 5. Odłamki meteoru łowickiego, znajdujące się w Obserwatorium Astronomicznem U. J. P. w Warszawie.”[2]
|
Stenz (1936): (U góry). Największy odłamek meteorytu Łowickiego wagi 5,7 kg będący w posiadaniu Narodowego Instytutu Astr. w Krakowie[3]. (U dołu). 4 odłamki tegoż meteorytu, wagi ogółem 8 kg, znajdujące się w Obserwatorjum Warszawskiem. (Fot. P. A. T.).
|
- Gadomski Jan, (1929), Zbiór meteorytów Muzeum Przyrodniczego w Wiedniu, Uranja, 9/10, 1929, s. 131-136.[4] Plik DjvU; plik dLib.
- Gadomski Jan, (1936), Jasne meteory nad Polską, Uranja, 1, 1936, s. 11-14. Plik DjVu.
- Gadomski Jan, (1946), Odszukanie dwóch meteorytów w gruzach Warszawy, Urania, 3-4, 1946, s. 68.[5] Plik DjvU.
- Pilski Andrzej S., (1992), Katalog meteorytów w polskich kolekcjach – rok 1992, Meteoryt, 4, 1992, s. 2-9. Plik PDF.
- Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[6]
- Stenz Edward[7], (1936), Ziemia. Fizyka globu, mórz i atmosfery, Wydana nakładem „Mathesis Polskiej”, w serii Z dziedziny nauki i techniki, tom XI, 1936, s. 268-282.
Przypisy
- ^ wg katalogu Pilskiego (1992) okaz był całkowity i miał 3,9 kg; również taką wagę wymienia Pokrzywnicki (1964)
- ^ w 1935 Senat UW zmienił nazwę uczelni na Uniwersytet Józefa Piłsudskiego w Warszawie
- ^ zakończona niepowodzeniem przedwojenna inicjatywa Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, zmierzająca do powołania Narodowego Instytutu Astronomicznego
- ^ lektura relacji daje również wyobrażenie o słabej kondycji ówczesnej meteorytyki w Polsce: (…) Ze specjalnym zainteresowaniem poszukuję meteorytów spadłych na ziemiach polskich. Praca niemała. Trzeba przejrzeć ponad 1000 różnych napisów, podających pochodzenie, datę odnalezienia oraz budowę okazów. — Znajduję ich kilkadziesiąt. Są to przeważnie drobniejsze odłamki, spadłe, jak głoszą napisy w: „Zabrodje, Vilna Russland; Bjelokrynische, Dolgowoli, Zaborzika—Wolynien, Russland; Schellin, Pommern; Gnadenfrei, Preus.—Schlesien” i t. d. Niebawem natrafiłem na bardzo liczne okazy meteorytu pułtuskiego, spadłego dnia 30 stycznia 1868 r. w Pułtusku na północ od Warszawy. Są to „starsi bracia” odłamka, zdobiącego biurko dyrektora Obserwatorjum stołecznego. Wiele z nich jest drobnych, kilka ma wielkość pięści, jeden zaś przedstawia się dość okazale — jak głowa ludzka. (…)
- ^ odnalezienie dwóch okazów meteorytów w gruzach powojennej Warszawy: (…) Tym milej jest nam zakomunikować, że latem 1945 r. udało się odkopać z gruzów spalonego przez wojska niemieckie Obserwatoriom Astronomicznego w Warszawie, dwa piękne okazy, ukryte w czasie wojny przed okupantem. Pierwszy — to 1-o kilogramowy odłamek słynnego meteorytu z dn. 30 stycznia 1868 r., który spadł na polach pod Pułtuskiem, w odległości ok. 50 km na północ od Warszawy, — drugi to 5-o kilogramowa bryła meteorytu z dn. 12 marca 1935 r., który „wylądował” w województwie łódzkim kilkanaście km na połud.-zachód od Łowicza. Taki jedynie remanent (poza jednym tylko zegarem) pozostał w popiołach spalonego Obserwatorium. (…)
- ^ bardziej aktualna internetowa wersja katalogu znajduje się na stronach Polskiego Towarzystwa Meteorytowego – katalog PTMet; tam objaśnienie stosowanych skrótów (cs – complete specimen, hs – half specimen, ep – end piece, fc – fragment with crust, f – fragment, sc – slice with crust, s – slice, …); więcej → woreczko.pl – Oznaczenia okazów – skróty
- ^ Edward Stenz (1897-1956) – geofizyk polski. Profesor uniwersytetu w Kabulu i Uniwersytetu Warszawskiego. Przed wojną kierował Wysokogórskim Obserwatorium Meteorologicznym na Kasprowym Wierchu, po wojnie pracował w Afgańskiej Służbie Meteorologicznej. Zajmował się klimatologią, sejsmologią i magnetyzmem ziemskim. Więcej → Edward Stenz
Zobacz również
Linki zewnętrzne