Bielokrynitschie

(…) Подробные сведения о падении метеорита Белокриничье приводит Сиемашко [108]^[5]:

«Около 6 часов вечера 20 дек. 1883 г. (1 янв. 1887 г.) в высотах небесного края замечен темный, пламенно дымящийся огромный шар, который несся в воздухе с ЮЗ на СВ; через некоторое время последовал разрыв этого шара, сопровождавшийся раскатом вроде как от пушечного выстрела; полет оставлял след, как бы белого облака; затем, слышен был шум, подобный полету множества птиц, а падая на землю произвел треск, как будто бы громадная ворона каркнула. Привлеченные необычными, по времени года, звуками, как бы громовых ударов, жители Белокриничья, выбежав на улицу, видели, как из воздуха упал на мерзлую землю камень, который разбился на куски, а вернее, по другому сказанию, камни падали в разные стороны на крестьянские земли Белокриничья и Судилова. Камни были черные, обгорелые как бы в масле, до того горячие, что в руку можно было брать только спустя некоторое время (четверть часа). Выпало несколько камней в Белокриничьи на огороды нескольких крестьян, на землю церковной усадьбы, в урочище Пилипенекое и в Серединецкий лес. Всего мне стало известно падение 8 камней…»

Z okolic Lubaru (gubernii Wołyńskiej) donoszą nam:

„Dnia 20 stycznia r. b ., o godzinie 5-tej wieczorem, na pogodnem i zupełnie bezchmnrnem niebie, w stronie północno zachodniej dało się widzieć cieniutkie pasemko, z początku ogniste wkrótce potem potem pobladło i do mgły, a raczej do dymu było podobne. Pasemko to ciągnęłą się w zupełnie równej linii w górę, dokąd okiem sięgnąć było można, a nad ziemią wydawało się jakby urwane. Ukazanie się tego zjawiska było niespodziane i raptowne, przytem dał się słyszeć huk podobny do grzmotu, lub do silnego wystrzału. Ognisty kolor pasemka trwał kilka sekund, poczem równa linia zaczęła zmieniać się na falistą i lekki północno-zachodni wiatr rozwiał ją zupełnie. Od ukazania się zjawiska do zupełnego jego zniknięcia przeszło zaledwie dziesięć minut

Powyżej opisane zjawisko naprowadza nas na myśl, że w niedalekiej okolicy spadł aeorolit, może jaki odłam meteoru ognistego, czyli tak zwany meteorolit. Pożądanem jest bardzo, aby ten, kto wie o spadnięciu areolitu w dniu 20 stycznia (1 lutego), lub o tem słyszał, żeby się na miejscu zechciał przekonać i do wiadomości publicznej podał. Osobom zainteresowanym dałby możność poznania zawartości kamienia atmosferycznego, a rzecz to niezmiernie ciekawa, wiadomo bowiem z meteorologii, że w kamieniach tych dostrzeżono żelazo metaliczne, nie tylko w stanie amorfnym, ale i w kryształach (w oktaedrach). Kamyk taki, lub jego odłam, należałoby odesłać do muzeum, lub gabinetu fizycznego, przy zakładzie naukowym; okaz taki jest tam zawsze pożądany.

Zagranica ma liczne zbiory atmosferycznych kamieni; u nas zaś brak ich w gabinetach fizycznych widoczny, chociaż spadają one dość często. W podaniu miejscowem przechowuje się pamięć o spadnięciu przed kilkudziesięciu laty ogromnego kamienia w okolicy, między Baranówką a Zaborzycą w powiecie Zwiahelskim.^[7] Opowiadają nawet o kamiennym deszczu, który spadł kiedyś w okolicach Owrucza.^[8]”

W. J.

Jeszcze o meteorze. Z Romanowa (gub. Wołyńska) otrzymaliśmy list następujący:

W Nr. 30 „Wieku” korespondent z okolic Lubaru, gub. Wołyńskiej, donosi o spadnięciu w stronie północno wschodniej aerolitu. Jako naoczny świadek tego zjawiska od początku do końca (znajdowałem się albowiem podówczas na polu), pozwalam sobie dopełnić powyższą wiadomość,

O godzinie 5-ej popołudniu dnia 1 lutego, wprost przed sobą, spostrzegłem świetlany punkcik szybko spadający w kierunku zachodnim. Drogę znaczył świetnie — jasna jakby smuga trwała kilka sekund — w połowie drogi błysnął świetniej i na smudze została jakby gwiazda. Po przebieżenia drugiej połowy drogi — na końcu tej rysy, czy smugi świetlnej — okazała się jakby druga gwiazda Długość linii na nieboskłonie wynosiła 15°—20°. Linia świetlna była drobno zygzakowata. Po 2 lub 3 minutach dał się słyszeć głuchy huk, jakby grzmot lub wystrzał armatni — podwójny t. j. z sekundową mniej więcej przerwą. Po zniknięciu świetlnej rysy — linia zygzakowata zaczęła przybierać kolor sinawego dymu, zygzaki powiększały sę — linia zaczęła się falisto łamać, lekko, w różnych kierunkach, rozszerzać się, blednąć, i po 20 minutach (patrzyłem na zegarek) znikła zupełnie.

Zjawienie się jakby gwiazdy na połowie drogi i na końcu, jakoteż podwójny huk — naprowadza mnie na myśl, że aerolit dwa razy pękał. Dziś dowiedziałem się, że spadł podobno we wsi Ludyłkowie (jadąc od Brześcia po prawej stronie kolei, kilka wiorst od st. Szepetówka lub Chrolin), blisko cerkwi.

Mówiono mi (lecz nie miałem sposobności jeszcze tego sprawdzić), że tego dnia blisko cerkwi spadły 3 kamienie, wielkości głowy ludzkiej; jeden biały, który rosypał się zaraz na proszek, dwa ciemne z odblaskiem fioletowo czerwonawym, bardzo gorące. Po ostygnięciu kamienie podobno zabrane zostały przez miejscowego duchownego i u niego znajdują się. Mam zamiar udać się do niego a jeżeli mnie kto nie uprzedzi, a duchowny zgodzi się na to, spróbuję od niego dostać takowe, wówczas chociaż odłam jaki prześlę do Redakcyi dla złożenia do gabinetu.

R. P.