(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Święcany
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Lokalizacja) |
m (→Lokalizacja) |
||
| (Nie pokazano 47 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | == Meteoryt z ciekawą historią == | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| - | = | + | {{VerifyLevel|level=1}} |
| - | + | ||
{{InfoboxMeteorite | {{InfoboxMeteorite | ||
| nazwa = Święcany | | nazwa = Święcany | ||
| grafika = Święcany (main mass).jpg | | grafika = Święcany (main mass).jpg | ||
| - | | opis = Największy fragment | + | | opis = Największy fragment meteorytu Święcany |
| klasa = Znalezisko | | klasa = Znalezisko | ||
| + | | mbclass = find | ||
| metbull = 47342 | | metbull = 47342 | ||
| lokalizacja = wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska | | lokalizacja = wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska | ||
| - | | położenie = 49°47 | + | | położenie = 49°47'29"N, 21°15'28"E |
| - | | data = prawdopodobnie | + | | data = prawdopodobnie początek września 2004 roku |
| - | | typ = chondryt zwyczajny | + | | uwagi = znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 |
| + | | typ = chondryt zwyczajny L/LL5 | ||
| masa = 8-10 g | | masa = 8-10 g | ||
| liczba = jeden okaz | | liczba = jeden okaz | ||
| + | | cechy = stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej | ||
}} | }} | ||
| + | Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskiej drodze żwir przywieziony do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie. | ||
| + | Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Badurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku [[Bibliografia/Karwowski Łukasz|prof. Łukasz Karwowski]] z Uniwersytetu Śląskiego<ref>prof. Łukasz Karwowski jest Honorowym Prezesem [http://www.ptmet.org.pl Polskiego Towarzystwa Meteorytowego]</ref>. | ||
| - | |||
| - | |||
| - | + | Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako '''chondryt zwyczajny''' typu '''L/LL5''', o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu]]. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt.<ref>stan ''marzec 2011''</ref> | |
| - | + | ||
| + | Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej<ref>więcej danych o składzie mineralnym meteorytu Święcany we wrześniowym (3) numerze czasopisma ''Meteoryt'' z 2008 roku</ref>. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim{{!MBD discredited}}, zrobiono porównania i wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w 2008 r. pod nazwą '''Święcany'''<ref>można w internecie napotkać informację o tym meteorycie pod nazwą ''Lesko''</ref>, a informację opublikowano w [http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb94.pdf Meteoritical Bulletin 94]. | ||
| + | |||
| + | == Lokalizacja == | ||
| + | |||
| + | {{GEFrame-begin}} | ||
| + | {{GEMap | ||
| + | | htmlFileMap = wiki-Swiecany.htm | ||
| + | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | ||
| + | | kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Swiecany.kml | ||
| + | | lat = 49.78 | ||
| + | | lon = 21.27 | ||
| + | | zoom = 11 | ||
| + | | type = roadmap | ||
| + | }} | ||
| + | {{GEIcon-PointRed}} | ||
| + | (S) wieś Święcany, (*) Skołyszyn | ||
| + | {{GEIcon-Coord}} | ||
| + | współrzędne znaleziska wg MBD | ||
| + | |||
| + | {{GEFrame-end}} | ||
| + | |||
| + | Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze we wsi Święcany, ok. 100 m od domu nr 73. | ||
| + | |||
| + | Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie. | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| - | == | + | == Galerie == |
| - | <gallery caption=" | + | Płytki cienkie (''thin slice'') z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski) |
| + | <gallery caption="" widths="200px" heights="134px" perrow="3"> | ||
File:Święcany płytka cienka 01.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego | File:Święcany płytka cienka 01.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego | ||
File:Święcany płytka cienka 02.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego | File:Święcany płytka cienka 02.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego | ||
| Linia 33: | Linia 64: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| - | |||
| - | < | + | <gallery caption="" widths="200px" heights="150" perrow="3"> |
| - | + | File:Święcany (PSM).jpg|Fragment meteorytu Święcany (źródło: Polski Serwis Meteorytów) | |
| - | + | </gallery> | |
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | ( | + | |
| - | </ | + | |
| - | + | ||
| - | + | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| - | * | + | * Drążkowski Jacek, (2008), '''Dydaktyczne kolekcje meteorytów dla każdego''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 5, 2008, s. 226-227.<ref>tam też zdjęcia meteorytu [[Święcany]]</ref> Plik {{Link-PA|r=2008|n=5}}. |
| - | * Karwowski Łukasz, Badur | + | * Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), '''Meteoryt [[Święcany]]''', materiały, IV Konferencja Meteorytowa, Warszawa-Wyszków 2006, 2008, s. 13-17. |
| - | * Mazur Marcin, ( | + | * Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), '''Meteoryt [[Święcany]] (''[[Święcany]] meteorite'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 1, 2009, s. 44-47. Plik [http://www.ptmet.org.pl/old/wydawnictwa/2009%2009%20Karwowski.pdf PDF]; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-006ae5cf-7e3d-46c9-b3bd-5525ef1533e4}}. |
| - | == | + | * Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Meteoryt'', 3, 2008, s. 3-4. Plik {{Link-Meteoryt|r=08|n=3}}. |
| - | + | * Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 6, 2008, s. 274-275. Plik {{Link-PA|r=2008|n=6}}. | |
| + | |||
| + | {{Przypisy}} | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| - | * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' | + | * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' – meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=47342 Święcany] |
| - | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' | + | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=47342 Święcany] |
| - | * Polski Serwis Meteorytów | + | |
| - | * Wikipedia | + | * Polski Serwis Meteorytów – meteoryt [http://www.ptmet.org.pl/old/psm/defswiec.htm Święcany] |
| + | |||
| + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Święcany Święcany] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Skołyszyn Skołyszyn] | ||
| + | {{DEFAULTSORT:Swiecany}} | ||
[[Category:MetBullDatabase]] | [[Category:MetBullDatabase]] | ||
[[Category:Meteoryty polskie]] | [[Category:Meteoryty polskie]] | ||
[[Category:Znaleziska]] | [[Category:Znaleziska]] | ||
Aktualna wersja na dzień 13:43, 18 mar 2021
Meteoryt z ciekawą historią
| Święcany → | |
.jpg)
Największy fragment meteorytu Święcany
| |
| Znalezisko | |
| Lokalizacja | wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska |
| Położenie[1] | 49°47'29"N, 21°15'28"E |
| Data | prawdopodobnie początek września 2004 roku |
| Uwagi | znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 |
| Charakterystyka | |
| Typ | chondryt zwyczajny L/LL5 |
| Masa | 8-10 g |
| Liczba okazów | jeden okaz |
| Cechy | stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej |
| Meteoritical Bulletin Database | |
Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskiej drodze żwir przywieziony do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie.
Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Badurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku prof. Łukasz Karwowski z Uniwersytetu Śląskiego[2].
Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako chondryt zwyczajny typu L/LL5, o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt.[3]
Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej[4].
Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim[5], zrobiono porównania i wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w 2008 r. pod nazwą Święcany[6], a informację opublikowano w Meteoritical Bulletin 94.
Lokalizacja
(S) wieś Święcany, (*) Skołyszyn
współrzędne znaleziska wg MBD
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze we wsi Święcany, ok. 100 m od domu nr 73.
Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie.
Galerie
Płytki cienkie (thin slice) z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski)
 Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego |
 Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego |
 Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego |
.jpg) Fragment meteorytu Święcany (źródło: Polski Serwis Meteorytów) |
Bibliografia
- Drążkowski Jacek, (2008), Dydaktyczne kolekcje meteorytów dla każdego, Urania-Postępy Astronomii, 5, 2008, s. 226-227.[7] Plik DjvU.
- Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), Meteoryt Święcany, materiały, IV Konferencja Meteorytowa, Warszawa-Wyszków 2006, 2008, s. 13-17.
- Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), Meteoryt Święcany (Święcany meteorite), Acta Soc. Metheor. Polon., 1, 2009, s. 44-47. Plik PDF; plik ASMP.
- Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Meteoryt, 3, 2008, s. 3-4. Plik PDF.
- Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Urania-Postępy Astronomii, 6, 2008, s. 274-275. Plik DjvU.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Święcany
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Święcany
- Polski Serwis Meteorytów – meteoryt Święcany
