(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Wietrzno-Bobrka
Z Wiki.Meteoritica.pl
m (→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 100 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| + | {{VerifyLevel|level=0i}} | ||
| + | == Narzędzia z meteorytów == | ||
| + | {{InfoboxMeteorite | ||
| + | | grafika = Wietrzno-Bobrka.jpg | ||
| + | | opis = Halsztacka siekierka z tulejką pochodząca z Wietrzna-Bóbrki w powiecie krośnieńskim w Małopolsce | ||
| + | | nazwa = Wietrzno-Bobrka | ||
| + | | klasa = Artefakt | ||
| + | | mbclass = artifact | ||
| + | | metbull = 24259 | ||
| + | | lokalizacja = wieś Wietrzno-Bóbrka koło przełęczy Dukielskiej, Polska | ||
| + | | położenie = 49°25'N, 21°42'E | ||
| + | | data = pochodzi z okresu halsztackiego (700-550 r.p.n.e.) | ||
| + | | typ = artefakt, siekierka z żelaza meteorytowego | ||
| + | | masa = 376 g | ||
| + | | liczba = siekierka z tuleją | ||
| + | | uwagi = siekierka została wykonana z żelaza meteorytowego odmiany średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu lub ataksytu | ||
| + | | synonimy = polska pisownia: Wietrzno-Bóbrka | ||
| + | }} | ||
| + | Artefakt – siekierka z żelaza meteorytowego | ||
| - | = | + | Wietrzno-Bobrka – kolejnym zabytkiem wykonanym z żelaza meteorytowego jest siekierka z tuleją datowana na okres halsztacki<ref name="okres halsztacki">okres halsztacki – Wikipedia [http://pl.wikipedia.org/wiki/Okres_halsztacki Okres halsztacki]</ref>, która została odkryta na terenie grodziska w miejscowości Wietrzno-Bóbrka w 1957 roku. To nieziemskie narzędzie waży 376 g. Siekierka została zgrzana na przemian z kawałków miękkiej stali i żelaza meteorytowego. Warstwy druga i czwarta są częścią meteorytu typu średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu lub ataksytu. |
| - | + | Więcej w artykule Andrzeja Kotowieckiego (2003). | |
| - | |||
| - | [[ | + | '''Według Kotowieckiego (2003)''' (tekst zmodyfikowany przez [[Redakcja|Redakcję]]): |
| + | {{BQuote-begin |max-width=800px}} | ||
| + | {{Wielokropek}} Następnym trzecim z kolei zabytkiem wykonanym z żelaza meteorytowego jest siekierka z Wietrznej-Bóbrki opisana w literaturze przez J. Piaskowskiego i A. Żakiego<ref>Piaskowski et al. (1961)</ref>. | ||
| - | + | Jest to siekierka z tuleją datowana na okres halsztacki (700-550 p.n.e.)<ref name="okres halsztacki"></ref>, która została odkryta na terenie grodziska w miejscowości Wietrzno-Bóbrka koło przełęczy Dukielskiej w 1957 roku. Przedmiot ten zachował się w bardzo dobrym stanie z minimalną korozją, posiada kształt niedługiej okrągłej tulei o tzw. podniesionym lub podwójnie wciętym brzegu, zakończonym krótkim, stosunkowo grubym ostrzem. Wymiary siekierki: długość 11,3 cm, średnica tulei 4,1 cm, średnica otworu 3,1 cm, szerokość 4,2 cm oraz waga 376 gram. Według J. Piaskowskiego siekierka posiada trudną do wyjaśnienia strukturę. Została ona wykuta z jednego kawałka metalu co zostało stwierdzone przy prześwietleniu promieniami gamma izotopu kobaltu <sup>60</sup>Co, jednak wydaje się, że był on zgrzewany z kilku warstw. Próbka wycięta z ostrza wykazała, bowiem strukturę warstwową, w której można było rozróżnić pięć warstw. Dalsze badania wykazały, że pierwsza, trzecia i piąta warstwa to miękka stal lub zwykłe żelazo, wytopione sposobem dymarkowym, natomiast druga i czwarta warstwa to żelazo ze znaczną zawartością niklu – ok. 8-10%. Tutaj można by polemizować z tym twierdzeniem a raczej skłonić się do poglądu, że '''siekierka ta została wykonana z jednego kawałka meteorytu typu oktaedryt''', chociaż J. Piaskowski przytacza dwie możliwości dla wyjaśnienia struktury siekierki i tak: została wykuta z pięciu warstw, w tym warstwy zawierającej nikiel, albo warstwy wytworzyły się samorzutnie w wyniku segregacji niklu i węgla. J. Piaskowski wysuwa te hipotezy w pracy pt.: ''„Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i lateńskiego z Małopolski”''. Jednak rok później uważa, że bardziej prawdopodobne wydaje się zgrzewanie siekierki z kawałków miękkiej stali i żelaza niklowego (meteorytowego). Tak, więc wykryte warstwy, druga i czwarta są częścią meteorytu odmiany średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu czy też ataksytu. Siekierka ta pochodzi zdaniem naukowców z importu, ale jednoznacznie nie dają oni odpowiedzi na pytanie skąd przybyła do Polski, jak również, przez kogo została zrobiona. | |
| - | + | ||
| - | + | [[Plik:Wietrzno-Bobrka_(lokalizacja).jpg|left|200px|thumb|Plan wałów grodziska Wietrzno-Bóbrka z zaznaczonym miejscem znalezienia (×) artefaktu (źródło: Kotowiecki 2003)]] | |
| + | Wartym podkreślenia jest fakt, że taka technika obróbki żelaza meteorytowego rozwinęła się u Malajów. F.L. Boschke w książce pt. ''„Z Kosmosu na Ziemię”'' na str. 166<ref>Boschke (1969)</ref> pisze między innymi: „Dwustronne ostrza ich sztyletów, nierzadko powyginane wężykowato, wyrabiano w sposób następujący: pomiędzy trzema warstwami zwykłego żelaza, względnie miękkiej stali, umieszczano dwie cienki warstwy żelaza meteorytowego. Ten pięciowarstwowy przekładaniec przekłuwano w jedną całość. Metoda ta była stosowana do wyrobu szczególnie kosztownego „oręża”. Zastanawiającym jest fakt, jak ta metoda przeniknęła na taką odległość, prawdopodobnie poprzez Indie do Europy. Zadziwiającym jest również, że metoda ta przetrwała tysiąclecia. {{Wielokropek}} | ||
| + | {{BQuote-end}} | ||
| - | + | Według informacji otrzymanych od Bartłomieja Kajdasa z [[Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ]], artefakt Wietrzno-Bobrka znajduje się obecnie w [[Muzeum Podkarpackie w Krośnie|Muzeum Podkarpackim w Krośnie]].<ref>początkowo siekierka znajdowała się w zbiorach [[Muzeum Historyczne w Sanoku|Muzeum Historycznego w Sanoku]]</ref> | |
| - | + | ||
| - | ; | + | |
| - | + | ||
| + | {{!Iron Iron}} | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
== Lokalizacja == | == Lokalizacja == | ||
| - | + | {{GEFrame-begin}} | |
| - | + | {{GEMap | |
| - | http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | + | | htmlFileMap = wiki-WietrznoBobrka.htm |
| - | + | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | |
| - | </ | + | | kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Artefakty.kml |
| - | </ | + | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Wietrzno-Bobrka-fit.kml |
| + | | lat = 49.53 | ||
| + | | lon = 21.700 | ||
| + | | zoom = 9 | ||
| + | | type = roadmap | ||
| + | }} | ||
| + | {{GEIcon-PointRed}} | ||
| + | (W) wieś Wietrzno, gdzie w grodzisku znaleziono siekierkę z żelaza meteorytowego | ||
| + | {{GEFrame-end}} | ||
| + | |||
| + | <br clear="all"/> | ||
| + | |||
| + | == Galerie == | ||
| + | |||
| + | Jarosław Morys, właściciel portalu i profilu na Facebooku MADEINSPACE.pl, dzięki uprzejmości pracowników [[Muzeum Podkarpackie w Krośnie|Działu Archeologicznego Muzeum Podkarpackie w Krośnie]] oraz dyrektorowi tegoż Muzeum, panu Janowi Gancarskiemu, miał możliwość zajrzeć do pomieszczeń niedostępnych dla zwiedzających i obejrzeć, dotknąć oraz sfotografować zamknięty w muzealnym depozycie niesamowity zabytek! Siekierkę częściowo wykonaną z żelaza meteorytowego! (''stan: 16 lipiec 2024 r.''; fot. Jarosław Morys, ''za zgodą'') | ||
| + | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
| + | File:Wietrzno-Bobrka_(MADEINSPACE_pl)-1.jpg|Jedyne dostępne publicznie zdjęcia artefaktu! | ||
| + | File:Wietrzno-Bobrka_(MADEINSPACE_pl)-2.jpg| | ||
| + | File:Wietrzno-Bobrka_(MADEINSPACE_pl)-3.jpg| | ||
| + | </gallery> | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| Linia 34: | Linia 72: | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| - | * | + | * {{Boschke (1969)|page=166}} |
| - | * Kotowiecki | + | |
| - | * Piaskowski Jerzy | + | * {{Kotowiecki (2003)}} |
| - | * Piaskowski | + | |
| - | * | + | * {{Kotowiecki (2004)}} |
| + | |||
| + | * {{Kotowiecki (2016)}} | ||
| + | |||
| + | * {{Kotowiecki (2020)}} | ||
| + | |||
| + | * {{Piaskowski (1959)}} | ||
| + | |||
| + | * {{Piaskowski (1960)}} | ||
| + | |||
| + | * Piaskowski Jerzy, Żaki Andrzej, (1961), '''Żelazna siekierka halsztacka z grodziska [[Wietrzno-Bobrka|Wietrzno-Bóbrka]] koło Przełęczy Dukielskiej''', ''Acta Archaeologica Carpathica'', tom III, 1961, s. 177-183. | ||
| + | |||
| + | * {{Piaskowski (1980)}} | ||
| + | |||
| + | * {{Pokrzywnicki (1971)|page=236-237}} | ||
| + | |||
| + | * Socha Krzysztof, Suliga Ireneusz, Krawczyk Henryk, (2014), '''Meteoryty – najstarszy materiał do wytwarzania narzędzi żelaznych? (''Meteorites – the oldest material for fabricating iron artifacts?'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 5, 2014, s. 104-114. Plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-3e2f5189-59a3-4038-b700-bfe49f42573b}}. | ||
| + | |||
| + | * {{Woźniak (2021, ASMP)}} | ||
| + | |||
| + | {{Koblitz References |1=An iron hatchet, of weight 376g, was found in a hill fort dated at 700-500 B.C. The fort is situated near the Dukla Pass in the Carpathian Mountains. The iron has 8-10% Ni, J.Pokrzywnicki, Acta Geophys. Polon., 1971, 19, p.235, A.L.Graham et al., Cat. Met., 1985, p.371. Detailed description of this artefact, A.Kotowiecki, MAPS, 2004, 39, No. 8 (Suppl.), p.A151.}} | ||
| + | {{Przypisy}} | ||
== Zobacz również == | == Zobacz również == | ||
| - | * | + | * [[Muzeum Podkarpackie w Krośnie]]; [[Muzeum Historyczne w Sanoku]] |
| + | * pochodzące również z tego samego okresu bransolety z żelaza meteorytowego [[Czestochowa Rakow I i II (Częstochowa Raków I i II)|Czestochowa Rakow I i II]] | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| - | * Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD]) | + | * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' – meteoryt (artefakt) [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=24259 Wietrzno-Bobrka] |
| - | * Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM]) | + | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt (artefakt) [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=24259 Wietrzno-Bobrka] |
| - | * | + | |
| - | * | + | * Artefakt meteorytowy Wietrzno-Bobrka w kolekcjach polskich – nie jest reprezentowany |
| - | * | + | * Polski Serwis Meteorytów – artefakt meteorytowy [http://www.ptmet.org.pl/old/psm/defbob.htm Wietrzno-Bobrka] |
| - | + | * [http://www.muzeum.sanok.pl/ Muzeum Historyczne w Sanoku] | |
| - | * | + | * Art&Met – [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/szczegoly.php?page=72 METEORYTY W SZTUCE MATERIALNEJ] {{SeparatorBull}} [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/szczegoly.php?page=73 Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego] |
| + | |||
| + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_halsztacka Kultura halsztacka] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Okres_halsztacki Okres halsztacki] {{SeparatorBull}} wieś [http://pl.wikipedia.org/wiki/Wietrzno_(województwo_podkarpackie) Wietrzno (województwo podkarpackie)] | ||
| + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Artefakt Artefakt] | ||
| + | * Geocaching – [http://www.geocaching.com/geocache/GC3KWZG_gwiezdny-toporek Gwiezdny Toporek] | ||
| + | |||
| + | * ATLAS GRODZISK WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH Z OBSZARU POLSKI – [http://atlasgrodzisk.pl/?view=details&location=1307 Wietrzno-Bobrka] | ||
| + | |||
| + | * {{Czajka MSMK}} | ||
| + | [[Category:MetBullDatabase]] | ||
[[Category:Meteoryty polskie]] | [[Category:Meteoryty polskie]] | ||
[[Category:Artefakty]] | [[Category:Artefakty]] | ||
[[Category:Znaleziska]] | [[Category:Znaleziska]] | ||
| + | [[Category:Meteoryty żelazne]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:58, 17 lip 2024
Narzędzia z meteorytów
| Wietrzno-Bobrka → | |
Halsztacka siekierka z tulejką pochodząca z Wietrzna-Bóbrki w powiecie krośnieńskim w Małopolsce
| |
| Artefakt | |
| Lokalizacja | wieś Wietrzno-Bóbrka koło przełęczy Dukielskiej, Polska |
| Położenie[1] | 49°25'N, 21°42'E |
| Data | pochodzi z okresu halsztackiego (700-550 r.p.n.e.) |
| Uwagi | siekierka została wykonana z żelaza meteorytowego odmiany średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu lub ataksytu |
| Charakterystyka | |
| Typ | artefakt, siekierka z żelaza meteorytowego |
| Masa | 376 g |
| Liczba okazów | siekierka z tuleją |
| Meteoritical Bulletin Database | |
| Synonimy → | |
| polska pisownia: Wietrzno-Bóbrka | |
Artefakt – siekierka z żelaza meteorytowego
Wietrzno-Bobrka – kolejnym zabytkiem wykonanym z żelaza meteorytowego jest siekierka z tuleją datowana na okres halsztacki[2], która została odkryta na terenie grodziska w miejscowości Wietrzno-Bóbrka w 1957 roku. To nieziemskie narzędzie waży 376 g. Siekierka została zgrzana na przemian z kawałków miękkiej stali i żelaza meteorytowego. Warstwy druga i czwarta są częścią meteorytu typu średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu lub ataksytu.
Więcej w artykule Andrzeja Kotowieckiego (2003).
Według Kotowieckiego (2003) (tekst zmodyfikowany przez Redakcję):
(…) Następnym trzecim z kolei zabytkiem wykonanym z żelaza meteorytowego jest siekierka z Wietrznej-Bóbrki opisana w literaturze przez J. Piaskowskiego i A. Żakiego[3].
Jest to siekierka z tuleją datowana na okres halsztacki (700-550 p.n.e.)[2], która została odkryta na terenie grodziska w miejscowości Wietrzno-Bóbrka koło przełęczy Dukielskiej w 1957 roku. Przedmiot ten zachował się w bardzo dobrym stanie z minimalną korozją, posiada kształt niedługiej okrągłej tulei o tzw. podniesionym lub podwójnie wciętym brzegu, zakończonym krótkim, stosunkowo grubym ostrzem. Wymiary siekierki: długość 11,3 cm, średnica tulei 4,1 cm, średnica otworu 3,1 cm, szerokość 4,2 cm oraz waga 376 gram. Według J. Piaskowskiego siekierka posiada trudną do wyjaśnienia strukturę. Została ona wykuta z jednego kawałka metalu co zostało stwierdzone przy prześwietleniu promieniami gamma izotopu kobaltu 60Co, jednak wydaje się, że był on zgrzewany z kilku warstw. Próbka wycięta z ostrza wykazała, bowiem strukturę warstwową, w której można było rozróżnić pięć warstw. Dalsze badania wykazały, że pierwsza, trzecia i piąta warstwa to miękka stal lub zwykłe żelazo, wytopione sposobem dymarkowym, natomiast druga i czwarta warstwa to żelazo ze znaczną zawartością niklu – ok. 8-10%. Tutaj można by polemizować z tym twierdzeniem a raczej skłonić się do poglądu, że siekierka ta została wykonana z jednego kawałka meteorytu typu oktaedryt, chociaż J. Piaskowski przytacza dwie możliwości dla wyjaśnienia struktury siekierki i tak: została wykuta z pięciu warstw, w tym warstwy zawierającej nikiel, albo warstwy wytworzyły się samorzutnie w wyniku segregacji niklu i węgla. J. Piaskowski wysuwa te hipotezy w pracy pt.: „Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i lateńskiego z Małopolski”. Jednak rok później uważa, że bardziej prawdopodobne wydaje się zgrzewanie siekierki z kawałków miękkiej stali i żelaza niklowego (meteorytowego). Tak, więc wykryte warstwy, druga i czwarta są częścią meteorytu odmiany średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu czy też ataksytu. Siekierka ta pochodzi zdaniem naukowców z importu, ale jednoznacznie nie dają oni odpowiedzi na pytanie skąd przybyła do Polski, jak również, przez kogo została zrobiona.
.jpg)
Wartym podkreślenia jest fakt, że taka technika obróbki żelaza meteorytowego rozwinęła się u Malajów. F.L. Boschke w książce pt. „Z Kosmosu na Ziemię” na str. 166[4] pisze między innymi: „Dwustronne ostrza ich sztyletów, nierzadko powyginane wężykowato, wyrabiano w sposób następujący: pomiędzy trzema warstwami zwykłego żelaza, względnie miękkiej stali, umieszczano dwie cienki warstwy żelaza meteorytowego. Ten pięciowarstwowy przekładaniec przekłuwano w jedną całość. Metoda ta była stosowana do wyrobu szczególnie kosztownego „oręża”. Zastanawiającym jest fakt, jak ta metoda przeniknęła na taką odległość, prawdopodobnie poprzez Indie do Europy. Zadziwiającym jest również, że metoda ta przetrwała tysiąclecia. (…)
Według informacji otrzymanych od Bartłomieja Kajdasa z Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ, artefakt Wietrzno-Bobrka znajduje się obecnie w Muzeum Podkarpackim w Krośnie.[5]
Meteoryty żelazne typu Iron
O meteorytach żelaznych typu Iron (Woźniak 2021):
Grupa Iron
W Meteoritical Bulletin Database wydzielono jeszcze grupę Iron. Znajdują się w niej tak egzotyczne meteoryt, jak te znalezione na Marsie (Aeolis Mons #, Aeolis Palus #, Gusev Crater #, Meridiani Planum #).[6] Do tej grupy zaliczono również polskie artefakty z żelaza meteorytowego Wietrzno-Bobrka i Czestochowa Rakow I i II oraz zaginiony meteoryt Krzadka.
Lokalizacja
(W) wieś Wietrzno, gdzie w grodzisku znaleziono siekierkę z żelaza meteorytowego
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Galerie
Jarosław Morys, właściciel portalu i profilu na Facebooku MADEINSPACE.pl, dzięki uprzejmości pracowników Działu Archeologicznego Muzeum Podkarpackie w Krośnie oraz dyrektorowi tegoż Muzeum, panu Janowi Gancarskiemu, miał możliwość zajrzeć do pomieszczeń niedostępnych dla zwiedzających i obejrzeć, dotknąć oraz sfotografować zamknięty w muzealnym depozycie niesamowity zabytek! Siekierkę częściowo wykonaną z żelaza meteorytowego! (stan: 16 lipiec 2024 r.; fot. Jarosław Morys, za zgodą)
-1.jpg) Jedyne dostępne publicznie zdjęcia artefaktu! |
-2.jpg) |
-3.jpg) |
Bibliografia
- Boschke Friedrich L., (1969), Z kosmosu na Ziemię. Meteory i meteoryty (tytuł oryg. Erde von anderen Sternen), Biblioteka Problemów, tom 139, PWN, Warszawa 1969, (s. 166).
- Kotowiecki Andrzej, (2003), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, materiały, II Seminarium Meteorytowe, 24-26 kwietnia, Olsztyn 2003, s. 55-64. Plik PDF.
- Kotowiecki Andrzej, (2004), Artifacts in Polish collections made of meteoritic iron, Meteoritics & Planetary Science, vol. 39(S8), 2004, s. A151-A156. Plik doi; plik aDs.
- Kotowiecki Andrzej, (2016), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, Meteoryt, 1, 2016, s. 18-22. Plik PDF.
- Kotowiecki Andrzej, (2020), Polskie zabytki z żelaza meteorytowego, portal Pressmania.pl, 20 lipca 2020. Artykuł.
- Piaskowski Jerzy, (1959), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu Halsztackiego i wczesnolateńskiego znalezionych na Śląsku, Przegląd Archeologiczny, tom XII, rocznik 34, 1959, Wrocław 1960, s. 124-135.
- Piaskowski Jerzy, (1960), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i lateńskiego z Małopolski, Materiały Archeologiczne, 2, 1960, s. 197-224.
- Piaskowski Jerzy, Żaki Andrzej, (1961), Żelazna siekierka halsztacka z grodziska Wietrzno-Bóbrka koło Przełęczy Dukielskiej, Acta Archaeologica Carpathica, tom III, 1961, s. 177-183.
- Piaskowski Jerzy, (1980), Czy człowiek wykorzystywał żelazo meteorytowe?, Wszechświat, nr 2, 1980, s. 32-34. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1971), Nowe polskie meteoryty (New Polish meteorites), Acta Geophys. Polon., vol. XIX, nr 2, 1971, s. 235-238, (s. 236-237). Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Socha Krzysztof, Suliga Ireneusz, Krawczyk Henryk, (2014), Meteoryty – najstarszy materiał do wytwarzania narzędzi żelaznych? (Meteorites – the oldest material for fabricating iron artifacts?), Acta Soc. Metheor. Polon., 5, 2014, s. 104-114. Plik ASMP.
- Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216 (abstrakt).[7] Plik ASMP; Książka abstraktów.
Przypisy
Zobacz również
- Muzeum Podkarpackie w Krośnie; Muzeum Historyczne w Sanoku
- pochodzące również z tego samego okresu bransolety z żelaza meteorytowego Czestochowa Rakow I i II
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt (artefakt) Wietrzno-Bobrka
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt (artefakt) Wietrzno-Bobrka
- Artefakt meteorytowy Wietrzno-Bobrka w kolekcjach polskich – nie jest reprezentowany
- Polski Serwis Meteorytów – artefakt meteorytowy Wietrzno-Bobrka
- Muzeum Historyczne w Sanoku
- Art&Met – METEORYTY W SZTUCE MATERIALNEJ ● Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego
- Wikipedia – Kultura halsztacka ● Okres halsztacki ● wieś Wietrzno (województwo podkarpackie)
- Wikipedia – Artefakt
- Geocaching – Gwiezdny Toporek
- ATLAS GRODZISK WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH Z OBSZARU POLSKI – Wietrzno-Bobrka
- MSMK – Czajka Wiesław, Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski (
astroblemy.pl/MSMK; Internet Archive, Wayback Machine – http://astroblemy.pl/)
