PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Krasław

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(Drugi spadek 48 km dalej?)
m (Drugi spadek 48 km dalej?)
 
(Nie pokazano 29 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
 +
{{VerifyLevel |level=0i}}
== [[Lixna|Drugi spadek]] 48 km dalej? ==
== [[Lixna|Drugi spadek]] 48 km dalej? ==
-
Doniesienie o spadku kamieni w okolicach Krasławia na [[Łotwa|Łotwie]] 12 lipca 1820 roku.
+
[[Grafika:Krasław_(Kuryer_Litweski_1820).jpg|200px|thumb|Doniesienie o spadku w okolicach Krasławia – ''Kuryer Litewski'' (źródło: Google Books)]]
 +
Doniesienie o&nbsp;spadku kamieni w&nbsp;okolicach Krasławia (?!) w&nbsp;[[Łotwa|Łotwie]] 12 lipca 1820 roku (środa)<ref>tj. 30 czerwca 1820 roku wg kalendarza juliańskiego (''starego stylu'')</ref>. '''Chodzi zapewne o&nbsp;spadek meteorytu [[Lixna]]'''(?)
-
Za '''''Dziennikiem Wileńskim''''' (1820, s. 197-198):<br />(''pisownia oryginalna'')
+
Pierwsza wzmianka o spadku ukazała się w&nbsp;''{{Txt2Img|Krasław_(Kuryer_Litweski_1820).jpg|Kuryerze Litewskim}}'' 31 lipca (19&nbsp;lipca wg ''starego stylu''). W&nbsp;artykule jest mowa o spadku w&nbsp;okolicach Krasławia, ale chodzi o&nbsp;spadek meteorytu [[Lixna]] na północ od jeziora Kołup. Później notatka ta została przedrukowana w&nbsp;''Dzienniku Wileńskim''. '''Więcej szczegółów w&nbsp;opisie meteorytu [[Lixna]].'''
-
{{AQuote-begin|width=|author=|title=|max-width=800px}}
+
 
 +
Za '''''Dziennikiem Wileńskim''''' (1820, s. 197-198) (przedruk za ''{{Txt2Img|Krasław_(Kuryer_Litweski_1820).jpg|Kuryerem Litewskim}}'') (''pisownia oryginalna''):
 +
{{AQuote-begin |width= |author= |title= |max-width=800px}}
{{Wielokropek}} (Przydajemy wiadomość dawniey przysłaną do redakcyi przez Hrabiego A.&nbsp;Platera, dziedzica ''Krasławia'', o&nbsp;kamieniach w&nbsp;mieście tém spadłych).
{{Wielokropek}} (Przydajemy wiadomość dawniey przysłaną do redakcyi przez Hrabiego A.&nbsp;Platera, dziedzica ''Krasławia'', o&nbsp;kamieniach w&nbsp;mieście tém spadłych).
-
Po zimnach, gradach i deszczach ciągłych przez cały czerwiec, fenomen w kraju naszym dotąd niepraktykowany miał mieysce dnia 12&nbsp;lipca (30&nbsp;czerwca)<ref>użyto zapisu: ''nowy styl (gregoriański)/stary styl (juliański)''</ref>. O&nbsp;godzinie&nbsp;6 po południu i&nbsp;gdy niebo były wypogodzone, tylko małe przechodziły obłoczki, dał się słyszeć w&nbsp;powietrzu niewypowiedziany huk, krótki wprawdzie, lecz przenoszący huk naywiększey armaty, po którym przez minut kilka trwało drżenie w powietrzu, podobne do huku wzburzonego morza: w&nbsp;ciągu tego w domach wszystkich ściany i&nbsp;okna drżały, niektóre osoby widziały ze wschodu ku zachodowi kulę ognistą, otoczoną dymem, a&nbsp;która przerzynając małe obłoczki w&nbsp;ruch je wielki wprawiała, słowem: wszyscy mieszkańcy zadziwieni niezmiernie byli, nie znając powodów takowego wzruszenia. W&nbsp;parę dni poźniey, otrzymaliśmy wiadomość, iż podobny huk słyszany był o 10&nbsp;mil w okrąg Krasławia, i&nbsp;że ta kula w&nbsp;teyie samey godzinie pękła o&nbsp;mil jedenaście od Krasławia około Sirmy<ref>nie udało się odszukać miejscowości/wsi o tej nazwie; być może chodzi o nazwę ''Stirna'' (''stirna'' po łotewsku znaczy sarna)</ref>, wyrzucając z&nbsp;siebie kamienie, które ciężarem swoim na łokieć głęboko wryły się w&nbsp;ziemię, a&nbsp;z&nbsp;których naywiększy zawiera w&nbsp;sobie wiele żelaza i&nbsp;blizko puda waży<ref>'''pud''' - rosyjska jednostka wagi = 16,38 kg; Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pud Pud]</ref>. Widziałem już ułomek takowego kamienia i&nbsp;zdajemi się bydź zupełnie podobnym do tych, co spadły we Francyi w&nbsp;okolicach ''Aigle''<ref>chodzi o spadek meteorytu '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12434 L'Aigle]''' we Francji w 1803 roku</ref>. Policya ztąd wysłaną została dla dokładnego zrobienia śledztwa, oraz zachowania w całości spadłych kamieni; dalsze za szczegóły o&nbsp;spadnieniu w&nbsp;powiecie dyneburskim kamieni atmosferycznych, jakie się dokładniey odkryją, będę się stara publiczności kommunikować.
+
Po zimnach, gradach i deszczach ciągłych przez cały czerwiec, fenomen w kraju naszym dotąd niepraktykowany miał mieysce dnia 12&nbsp;lipca (30&nbsp;czerwca)<ref>użyto zapisu: ''nowy styl (gregoriański)/stary styl (juliański)''</ref>. O&nbsp;godzinie&nbsp;6 po południu i&nbsp;gdy niebo były wypogodzone, tylko małe przechodziły obłoczki, dał się słyszeć w&nbsp;powietrzu niewypowiedziany huk, krótki wprawdzie, lecz przenoszący huk naywiększey armaty, po którym przez minut kilka trwało drżenie w powietrzu, podobne do huku wzburzonego morza: w&nbsp;ciągu tego w&nbsp;domach wszystkich ściany i&nbsp;okna drżały, niektóre osoby widziały ze wschodu ku zachodowi kulę ognistą, otoczoną dymem, a&nbsp;która przerzynając małe obłoczki w&nbsp;ruch je wielki wprawiała, słowem: wszyscy mieszkańcy zadziwieni niezmiernie byli, nie znając powodów takowego wzruszenia. W&nbsp;parę dni poźniey, otrzymaliśmy wiadomość, iż podobny huk słyszany był o&nbsp;10&nbsp;mil w&nbsp;okrąg Krasławia, i&nbsp;że ta kula w&nbsp;teyie samey godzinie pękła o&nbsp;mil jedenaście od Krasławia około Sirmy<ref>nie udało się odszukać miejscowości/wsi o&nbsp;tej nazwie</ref>, wyrzucając z&nbsp;siebie kamienie, które ciężarem swoim na łokieć głęboko wryły się w&nbsp;ziemię, a&nbsp;z&nbsp;których naywiększy zawiera w&nbsp;sobie wiele żelaza i&nbsp;blizko puda waży<ref>'''pud''' rosyjska jednostka wagi = 16,38&nbsp;kg; Wikipedia [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pud Pud]</ref>. Widziałem już ułomek takowego kamienia i&nbsp;zdajemi się bydź zupełnie podobnym do tych, co spadły we Francyi w&nbsp;okolicach ''Aigle''{{MBD-record |name=L'Aigle}}. Policya ztąd wysłaną została dla dokładnego zrobienia śledztwa, oraz zachowania w&nbsp;całości spadłych kamieni; dalsze za szczegóły o&nbsp;spadnieniu w&nbsp;powiecie dyneburskim kamieni atmosferycznych, jakie się dokładniey odkryją, będę się stara publiczności kommunikować.
-
{{AQuote-end | source = ''Dziennik Wileński'' (1820)}}
+
{{AQuote-end |source = ''Dziennik Wileński'' (1820)}}
-
'''Spadek pod Krasławiem miał miejsce w tym samym czasie co spadek meteorytu [[Lixna]].''' Miasto Krasław leży około 48 km na wschód od [[Lixna|Līksna]].
+
Z lektury artykułu w ''Dzienniku Wileńskim'' można wywnioskować, że w&nbsp;okolicach Krasławia spadł meteoryt. Ale autor wiadomości Hrabia A.&nbsp;Plater to jeden z&nbsp;członków rodu Plater-Zyberka, który to ród posiadał dobra m.in. Krasław, [[Liksna]], Kołup. Autorem główniej informacji w&nbsp;''DW'' był Michał Hrabia Plater Zyberk, a doniesienie o&nbsp;spadku w&nbsp;Krasławiu nadesłał Hrabia A.&nbsp;Plater. Prawdopodobnie obaj autorzy nie wiedzieli o&nbsp;swych listach, a&nbsp;w&nbsp;opisach zdarzenia posługiwali się nazwami swych dóbr, stąd wrażenie, że były to dwa odległe od siebie spadki. Miasto Krasław leży około 48&nbsp;km na wschód od [[Lixna|Līksna]].
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Linia 17: Linia 21:
{{GEFrame-begin}}
{{GEFrame-begin}}
{{GEMap
{{GEMap
-
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+
| htmlFileMap = wiki-Lixna.htm
-
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Latvia-MM.kml
+
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Latvia-MM.kml
 +
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Lixna-fit.kml
| lat = 55.97
| lat = 55.97
| lon = 26.82
| lon = 26.82
| zoom = 9
| zoom = 9
-
| type = map
+
| type = terrain
}}
}}
{{GEIcon-PointRed}}
{{GEIcon-PointRed}}
-
(K) Krasław, (S) rzeczka Stirna
+
(K) Krasław
-
oraz miejsce spadku meteorytu [[Lixna]]
+
oraz okolice spadku meteorytu [[Lixna]]
{{GEFrame-end}}
{{GEFrame-end}}
-
Krasłwa po łotewsku ''Krāslava'' (biał., ros. ''Краслава'')
+
'''Krasłwa''' po łotewsku ''Krāslava'' (biał., ros. ''Краслава'').
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
Linia 36: Linia 41:
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
* ''Dziennik Wileński'', (1820), '''[[Lixna|O kamieniach meteorycznych]], spadłych w powiecie dynaburskim.''' t. III, nr 10, 1820, s. 192-197. Plik [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=23003&dirids=1 DjVu]. Relacja ta była przedrukowana w kwartalniku ''Meteoryt'', 3, 2009, s. 10–11.
+
* ''Dziennik Wileński'', (1820), '''[[Lixna|O kamieniach meteorycznych]], spadłych w powiecie dynaburskim''', t.&nbsp;III, nr&nbsp;10, 1820, s.&nbsp;192-198. Plik {{Link-dLibra|eBUW|d|23003}}. Relacja ta była przedrukowana w kwartalniku ''Meteoryt'', 3, 2009, s.&nbsp;10–11.
 +
 
 +
* {{Kosiński (2009, Lixna)}}
 +
 
 +
* {{Kuhlberg (1867)}}
-
== Przypisy ==
+
* ''Kuryer Litewski'', (1820), '''[[Krasław]]''', nr 86, w Wilnie w Poniedziałek dnia 19 Lipca v.s. 1820 roku.<ref>tj. 31 lipca 1820 roku wg kalendarza gregoriańskiego (''nowego stylu'')</ref> Plik {{Link-GB |id=cEZJAAAAcAAJ}}.
-
<references />
+
{{Przypisy}}
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
-
* meteoryt [[Lixna]]
+
* '''meteoryt [[Lixna]]'''
 +
* opis spadku meteorytu [[Lixna]] wg '''[[Lixna/Kosiński (2009)|rękopisu odnalezionego przez Kosińskiego (2009)]]'''
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Krasław Krasław]
+
* Wikipedia [http://pl.wikipedia.org/wiki/Krasław Krasław]
-
* Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Daty_nowego_i_starego_porządku Daty nowego i starego porządku]
+
* Wikipedia [http://pl.wikipedia.org/wiki/Daty_nowego_i_starego_porządku Daty nowego i starego porządku] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pud Pud]
[[Category:Doniesienia]]
[[Category:Doniesienia]]

Aktualna wersja na dzień 08:59, 12 kwi 2022

0i

Drugi spadek 48 km dalej?

Doniesienie o spadku w okolicach Krasławia – Kuryer Litewski (źródło: Google Books)

Doniesienie o spadku kamieni w okolicach Krasławia (?!) w Łotwie 12 lipca 1820 roku (środa)[1]. Chodzi zapewne o spadek meteorytu Lixna(?)

Pierwsza wzmianka o spadku ukazała się w Kuryerze Litewskim 31 lipca (19 lipca wg starego stylu). W artykule jest mowa o spadku w okolicach Krasławia, ale chodzi o spadek meteorytu Lixna na północ od jeziora Kołup. Później notatka ta została przedrukowana w Dzienniku Wileńskim. Więcej szczegółów w opisie meteorytu Lixna.

Za Dziennikiem Wileńskim (1820, s. 197-198) (przedruk za Kuryerem Litewskim) (pisownia oryginalna):

«

(…) (Przydajemy wiadomość dawniey przysłaną do redakcyi przez Hrabiego A. Platera, dziedzica Krasławia, o kamieniach w mieście tém spadłych).

Po zimnach, gradach i deszczach ciągłych przez cały czerwiec, fenomen w kraju naszym dotąd niepraktykowany miał mieysce dnia 12 lipca (30 czerwca)[2]. O godzinie 6 po południu i gdy niebo były wypogodzone, tylko małe przechodziły obłoczki, dał się słyszeć w powietrzu niewypowiedziany huk, krótki wprawdzie, lecz przenoszący huk naywiększey armaty, po którym przez minut kilka trwało drżenie w powietrzu, podobne do huku wzburzonego morza: w ciągu tego w domach wszystkich ściany i okna drżały, niektóre osoby widziały ze wschodu ku zachodowi kulę ognistą, otoczoną dymem, a która przerzynając małe obłoczki w ruch je wielki wprawiała, słowem: wszyscy mieszkańcy zadziwieni niezmiernie byli, nie znając powodów takowego wzruszenia. W parę dni poźniey, otrzymaliśmy wiadomość, iż podobny huk słyszany był o 10 mil w okrąg Krasławia, i że ta kula w teyie samey godzinie pękła o mil jedenaście od Krasławia około Sirmy[3], wyrzucając z siebie kamienie, które ciężarem swoim na łokieć głęboko wryły się w ziemię, a z których naywiększy zawiera w sobie wiele żelaza i blizko puda waży[4]. Widziałem już ułomek takowego kamienia i zdajemi się bydź zupełnie podobnym do tych, co spadły we Francyi w okolicach Aigle[5]. Policya ztąd wysłaną została dla dokładnego zrobienia śledztwa, oraz zachowania w całości spadłych kamieni; dalsze za szczegóły o spadnieniu w powiecie dyneburskim kamieni atmosferycznych, jakie się dokładniey odkryją, będę się stara publiczności kommunikować.

źródło: Dziennik Wileński (1820)

»


Z lektury artykułu w Dzienniku Wileńskim można wywnioskować, że w okolicach Krasławia spadł meteoryt. Ale autor wiadomości Hrabia A. Plater to jeden z członków rodu Plater-Zyberka, który to ród posiadał dobra m.in. Krasław, Liksna, Kołup. Autorem główniej informacji w DW był Michał Hrabia Plater Zyberk, a doniesienie o spadku w Krasławiu nadesłał Hrabia A. Plater. Prawdopodobnie obaj autorzy nie wiedzieli o swych listach, a w opisach zdarzenia posługiwali się nazwami swych dóbr, stąd wrażenie, że były to dwa odległe od siebie spadki. Miasto Krasław leży około 48 km na wschód od Līksna.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(K) Krasław

oraz okolice spadku meteorytu Lixna

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Krasłwa po łotewsku Krāslava (biał., ros. Краслава).


Bibliografia

  • Dziennik Wileński, (1820), O kamieniach meteorycznych, spadłych w powiecie dynaburskim, t. III, nr 10, 1820, s. 192-198. Plik eLib. Relacja ta była przedrukowana w kwartalniku Meteoryt, 3, 2009, s. 10–11.
  • Kosiński Janusz W., (2009), Jeszcze o meteorycie Lixna, Meteoryt, 4, 2009, s. 19-20.[6] Plik PDF.
  • Kuhlberg Alphons C., (1867), Analyse und Beschreibung der Meteorite von Nerft, Honolulu, Lixna und eines im Gouverment Jekaterinoslaw gefallen Meteoriten,[7] Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands, Erste Serie, Vierter Band, Dorpat 1867, s. 1-32[8][9]; dodatek: Der Meteorit von Lixna. Ergänzung zu S. 23, nach einem Manuscript des Grafen Plater-Sieberg, (Nebst einer Tafel.[10]), s. 33-44.[11] Plik PDF; plik DjVu.
  • Kuryer Litewski, (1820), Krasław, nr 86, w Wilnie w Poniedziałek dnia 19 Lipca v.s. 1820 roku.[12] Plik PDF.

Przypisy

  1. ^ tj. 30 czerwca 1820 roku wg kalendarza juliańskiego (starego stylu)
  2. ^ użyto zapisu: nowy styl (gregoriański)/stary styl (juliański)
  3. ^ nie udało się odszukać miejscowości/wsi o tej nazwie
  4. ^ pud – rosyjska jednostka wagi = 16,38 kg; Wikipedia – Pud
  5. ^ spadek meteorytu L'Aigle 26 kwietnia 1803 roku we Francji; chondryt zwyczajny L6, TKW 37 kg; patrz → Biot (1803) oraz mapa spadku
  6. ^ zawiera fragment tekstu: O spadnieniu Kamieni Atmosferycznych w Inflantach Polskich – odnaleziony i opracowany przez Janusza W. Kosińskiego, anonimowy rękopis opisujący szczegółowo okoliczności spadku i znalezienia meteorytu Lixna; wg Kosińskiego: „(…) Warto go [rękopis] zachować, gdyż jest to jeden z najstarszych rękopisów poświęconych meteorytom w języku polskim
  7. ^ spadek meteorytu Bachmut (Бахмут) 15 lutego 1814 roku w Ukrainie; chondryt zwyczajny L6, TKW 18 kg
  8. ^ tam też: Grewingk C., Die Meteoriten des mineralogischen Cabinets der Universität Dorpat am 1. Mai 1865, s. 29-32
  9. ^ zawiera mapę rejonu spadku meteorytu Nerft (s. 3)
  10. ^ zawiera mapę rejonu spadku meteorytu Lixna (s. 117)
  11. ^ publikacja ta ukazała się również w formie samodzielnego wydawnictwa: Kuhlberg Alphons C., (1865), Analyse und Beschreibung der Meteorite von Nerft, Honolulu, Lixna und eines im Gouverment Jekaterinoslaw gefallen Meteoriten (Mit zwei lithographirlen Tafeln.; mapa rejonu spadku meteorytu Nerft oraz tablice przedstawiające litografie okazów opisanych meteorytów Honolulu i Nerft), Dorpat 1865. Plik PDF; zbiory własne W&W
  12. ^ tj. 31 lipca 1820 roku wg kalendarza gregoriańskiego (nowego stylu)

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Osobiste