(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Czestochowa Rakow I i II (Częstochowa Raków I i II)
Z Wiki.Meteoritica.pl
(Różnice między wersjami)
(→Wg Kotowieckiego (2003)) |
(→Bransoleta nr 3 (Czestochowa Rakow I)) |
||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
(''tekst zmodyfikowany przez [[Redakcja|Redakcję]]'') | (''tekst zmodyfikowany przez [[Redakcja|Redakcję]]'') | ||
| - | :(...) Bransoleta opatrzona Nr. 3 pochodzi z grobu szkieletowego i po konserwacji posiada następujące wymiary: zewnątrz 71,5×75,3 mm, wewnątrz 59,1×62,8 mm; średnica przekroju pręta 6,3 mm. Badania chemiczne i spektograficzne wykazały zawartość: Ni 18,25%, węgla około 0,05%, P 0,052%, Cu 0,05%, (wyniki przybliżone). Ten skład świadczy o tym, że zabytek ten został wykonany z meteorytu zaliczonego do grupy meteorytów o dużej zawartości niklu o nazwie ataksytów, czyli '''jest to prawdopodobnie jedyny polski ataksyt'''. Zabytek należy do typu bransolet gładkich ze stykającymi się końcami. Wykonana z pręta gładkiego o przekroju okrągłym, zachowała się w bardzo dobrym stanie, uszkodzona przez korozję tylko w nieznacznym stopniu. J. Zimny<ref name="Zimny 1965">Zimny 1965</ref> uważa w swoim opracowaniu, że obróbka bransolety została dokonana za pomocą kucia i odkształcenia wywołane przekuciem wyrobu i ich kierunki, ujawnione za pomocą długotrwałego trawienia kwasem azotowym, wskazywały na średni stopień przekucia metalu. Nadto według tego autora w przekroju badanej próbki wystąpiła jednolita struktura gruboiglasta, charakterystyczna dla stopowych stali niklowych, składająca się z gruboiglastego martenzytu (bainitu) i austenitu, to jest roztworu stałego węgla w żelazie gamma o maksymalnej zawartości węgla około 2%. Oprócz tego stwierdzono, że przeciętna twardość tej struktury wynosiła 285-295 HV<ref name="skala HV">skala HV - Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Skala_twardości_Vickersa Skala twardości Vickersa]</ref> i pomiary twardości potwierdziły jednolitą budowę. Ponadto przy obrzeżu wystąpiło zakucie metalu z dużym wtrąceniem nie metalicznym w zarzewie. | + | :(...) Bransoleta opatrzona Nr. 3 pochodzi z grobu szkieletowego i po konserwacji posiada następujące wymiary: zewnątrz 71,5×75,3 mm, wewnątrz 59,1×62,8 mm; średnica przekroju pręta 6,3 mm. Badania chemiczne i spektograficzne wykazały zawartość: Ni 18,25%, węgla około 0,05%, P 0,052%, Cu 0,05%, (wyniki przybliżone). Ten skład świadczy o tym, że zabytek ten został wykonany z meteorytu zaliczonego do grupy meteorytów o dużej zawartości niklu o nazwie ataksytów, czyli '''jest to prawdopodobnie jedyny polski ataksyt'''. Zabytek należy do typu bransolet gładkich ze stykającymi się końcami. Wykonana z pręta gładkiego o przekroju okrągłym, zachowała się w bardzo dobrym stanie, uszkodzona przez korozję tylko w nieznacznym stopniu. J. Zimny<ref name="Zimny 1965">Zimny 1965</ref> uważa w swoim opracowaniu, że obróbka bransolety została dokonana za pomocą kucia i odkształcenia wywołane przekuciem wyrobu i ich kierunki, ujawnione za pomocą długotrwałego trawienia kwasem azotowym, wskazywały na średni stopień przekucia metalu. Nadto według tego autora w przekroju badanej próbki wystąpiła jednolita struktura gruboiglasta, charakterystyczna dla stopowych stali niklowych, składająca się z gruboiglastego martenzytu (bainitu) i austenitu, to jest roztworu stałego węgla w żelazie gamma o maksymalnej zawartości węgla około 2%. Oprócz tego stwierdzono, że przeciętna twardość tej struktury wynosiła 285-295 HV<ref name="skala HV">skala twardości metali HV - Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Skala_twardości_Vickersa Skala twardości Vickersa]</ref> i pomiary twardości potwierdziły jednolitą budowę. Ponadto przy obrzeżu wystąpiło zakucie metalu z dużym wtrąceniem nie metalicznym w zarzewie. |
==== Bransoleta nr 4 (Czestochowa Rakow II) ==== | ==== Bransoleta nr 4 (Czestochowa Rakow II) ==== | ||
Wersja z 17:49, 24 lip 2011
Biżuteria z meteorytów
| Czestochowa Rakow I i II → | |
Artefakty, bransolety z żelaza meteorytowego
| |
| Artefakty | |
| Lokalizacja | Częstochowa Raków, Polska |
| Położenie[1] | 50°48'N, 19°07'E |
| Data | pochodzą z okresu halsztackiego (700-550 r.p.n.e.); pozyskane do zbiorów w 1960/1961 r. |
| Uwagi | bransoleta Częstochowa Raków I została wykonana z żelaza o dużej zawartości niklu, pewnie z ataksytu; bransoleta II prawdopodobnie z oktaedrytu drobnoziarnistego |
| Charakterystyka | |
| Typ | bransolety z żelaza meteorytowego |
| Masa | ? |
| Liczba okazów | dwie bransolety |
| 5502 Meteoritical Bulletin Database | |
| Synonimy → | |
| polska pisownia: Częstochowa Raków I i Częstochowa Raków II | |
... Częstochowa Raków I i II – W trakcie badań archeologicznych prowadzonych w Częstochowie w grobach znaleziono m.in. kilka żelaznych bransolet. Okazało się, że dwie z nich o numerach porządkowych 3 i 4 są z żelaza meteorytowego. Bransoletę nr 3 zrobiono z tzw. ataksytu, które mają dużą zawartość niklu. Jest to prawdopodobnie jedyny polski ataksyt. Bransoleta nr 4 została wykonana z drobnoziarnistego oktaedrytu.
Wg Kotowieckiego (2003)
Bransoleta nr 3 (Czestochowa Rakow I)
(tekst zmodyfikowany przez Redakcję)
- (...) Bransoleta opatrzona Nr. 3 pochodzi z grobu szkieletowego i po konserwacji posiada następujące wymiary: zewnątrz 71,5×75,3 mm, wewnątrz 59,1×62,8 mm; średnica przekroju pręta 6,3 mm. Badania chemiczne i spektograficzne wykazały zawartość: Ni 18,25%, węgla około 0,05%, P 0,052%, Cu 0,05%, (wyniki przybliżone). Ten skład świadczy o tym, że zabytek ten został wykonany z meteorytu zaliczonego do grupy meteorytów o dużej zawartości niklu o nazwie ataksytów, czyli jest to prawdopodobnie jedyny polski ataksyt. Zabytek należy do typu bransolet gładkich ze stykającymi się końcami. Wykonana z pręta gładkiego o przekroju okrągłym, zachowała się w bardzo dobrym stanie, uszkodzona przez korozję tylko w nieznacznym stopniu. J. Zimny[2] uważa w swoim opracowaniu, że obróbka bransolety została dokonana za pomocą kucia i odkształcenia wywołane przekuciem wyrobu i ich kierunki, ujawnione za pomocą długotrwałego trawienia kwasem azotowym, wskazywały na średni stopień przekucia metalu. Nadto według tego autora w przekroju badanej próbki wystąpiła jednolita struktura gruboiglasta, charakterystyczna dla stopowych stali niklowych, składająca się z gruboiglastego martenzytu (bainitu) i austenitu, to jest roztworu stałego węgla w żelazie gamma o maksymalnej zawartości węgla około 2%. Oprócz tego stwierdzono, że przeciętna twardość tej struktury wynosiła 285-295 HV[3] i pomiary twardości potwierdziły jednolitą budowę. Ponadto przy obrzeżu wystąpiło zakucie metalu z dużym wtrąceniem nie metalicznym w zarzewie.
Bransoleta nr 4 (Czestochowa Rakow II)
(tekst zmodyfikowany przez Redakcję)
- (...) Bransoleta opatrzona Nr 4 pochodzi z grobu ciałopalnego i po konserwacji posiada następujące wymiary: średnica zewnętrzna 70 mm, średnica wewnętrzna 50 mm, przekrój pręta 8×4,5 mm. Wykonane badania chemiczne i spektograficzne wykazały zawartość: Ni 12,47%, P 0,052%, C 0,05%, Cu 0,05%. Zabytek należy do typu bransolet gładkich ze stykającymi się końcami. Stan zachowania dobry pomimo przełamania na dwie części. W przekroju bransolety w trakcie badań znaleziono zróżnicowane struktury: ferrytu niklowego, martenzytyczną i austenityczną. Autor badań podkreśla, że pomiary dokonane twardościomierzem Vickersa wahały się w granicach 239-345 HV, a mikrotwardościomierzem 145-351 HV[3]. Nadto w trakcie badań stwierdzono, że w przekroju próbki wystąpiły tylko drobne i nieliczne wtrącenia nie metaliczne, natomiast przy powierzchni stwierdzono (przy badaniach mikroskopowych) dwa duże zakucia, w tym jedno otoczone smugami zgniotowymi. Ta bransoleta została również wykonana za pomocą kucia, z rozmieszczenia natomiast struktur oraz śladów zgrzein wynika, że zrobiono ją z czterech warstw żelaza niklowego. Zakres temperatury kucia jest według J. Zimnego[2] trudny do określenia z uwagi na częściowe wyżarzenie się bransolety w stosie ciałopalnym, nadto badany przekrój nie wykazywał znacznego stopnia przekucia. Skład chemiczny tego materiału świadczy o tym, że została wykonana z drobnoziarnistego oktaedrytu.
- Bransolety te są naprawdę przepięknie wykute, a należały na pewno do bardzo zamożnych kobiet (może księżniczek?).(...)
Lokalizacja
Lokalizacja Rezerwatu Archeologicznego w Częstochowie
Bransolety są przechowywane w Rezerwacie Archeologicznym Muzeum Regionalnego w Częstochowie, ul. Łukasińskiego 20.
Galeria
Karty inwentarzowe (Muzeum Regionalne w Częstochowie)
 Czestochowa Rakow I - karta inwentarzowa |
 Czestochowa Rakow II - karta inwentarzowa |
Bibliografia
- Błaszczyk Włodzimierz (red.), (1965), Cmentarzysko Kultury Łużyckiej w Częstochowie-Rakowie. Rocznik Muzeum w Częstochowie, Częstochowa 1965, s. 184-185, 356-357.
- Kotowiecki Andrzej, (2003), Dziewiętnasty polski meteoryt. Meteoryt, 2, 2003, s. 25.
- Kotowiecki Andrzej, (2003), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego. Materiały II Seminarium Meteorytowego Olsztyn 2003, Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne i Polskie Towarzystwo Meteorytowe, Olsztyn 2003. s. 55-64. Plik PDF
- Kotowiecki Andrzej, (2004), Artifacts in Polish collections made of meteoritic iron. Meteoritics and Planetary Science, vol. 39, nr 8, supp., 2004, s. A151-A156. Plik PDF
- Piaskowski Jerzy, (1959), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu Halsztackiego i wczesnolateńskiego znalezionych na Śląsku. Przegląd Archeologiczny, tom XII, 1959, s. 124-135.
- Zimny Jerzy, (1965), Metaloznawcze badania halsztackich wyrobów żelaznych z Częstochowy-Rakowa. Rocznik Muzeum w Częstochowie, Częstochowa 1965, s. 329-400.
- Zimny Jerzy, (1966), Halsztackie wyroby z żelaza meteorytowego z Częstochowy-Rakowa (ok. 700-550 r.p.n.e.). Z otchłani wieków, kwartalnik Pol. Tow. Archeologicznego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wrocław-Warszawa 1966; zeszyt 1, rok XXXII. s. 29-34. Plik PDF
Przypisy
- ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
- ^ a b Zimny 1965
- ^ a b skala twardości metali HV - Wikipedia - Skala twardości Vickersa
Zobacz również
- Pochodząca również z tego samego okresu siekierka z żelaza meteorytowego Wietrzno-Bobrka.
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Czestochowa Rakow I i meteoryt Czestochowa Rakow II
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Czestochowa Rakow I i meteoryt Czestochowa Rakow II
- Artefakty meteorytowe Czestochowa Rakow I i II w kolekcjach polskich - katalog PTMet
- Muzeum Częstochowskie • Rezerwat Archeologiczny
- MSMK - Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski - MSMK astroblemy.pl
Co jeszcze na stronę?
- waga bransolet?
| Kategorie: MetBullDatabase | Meteoryty polskie | Artefakty | Znaleziska |
