(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Igast
Z Wiki.Meteoritica.pl
Spadek tektytu?
Igast → | |
Meteoryt Igast; okaz ważył 35,5 g (źródło: Grewingk et al. 1864)
| |
Pseudometeoryt (pseudometeorite) | |
Lokalizacja | Estonia ( |
Położenie[2] | 57°50'N, 26°16'E |
Data | 17 maja 1855 r.[3], 18:00 (czwartek) |
Charakterystyka | |
Typ | pseudometeoryt (tektyt[4]) |
Masa | 35,534 g[5][6] |
Liczba okazów | 1 okaz |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Ingast; po estońsku: Iigaste |
Jeden jedyny raz w historii zaobserwowano spadek meteorytu (?!) przypominającego tektyt, był to spadek meteorytu Igast 17 maja 1855 roku[3] (czwartek) w Estonii[1]. Obecnie jest on uznawany za pseudometeoryt.
Według źródeł, w 1855 roku na południu Estonii[1] przy wtórze detonacji, zaobserwowano spadek meteorytu. W rejonie spadku znaleziono podejrzany obiekt o wadze około 35 gram. Jego szklisty, żużlowy wygląd odróżniał go od zwykłych kamiennych i meteorytów. Po jego dokładnym zbadaniu, mineralog C. Grewingk i chemik C. Schmidt (Grewingk et al. 1864) zasugerowali, iż jest on ziemskiego pochodzenia oraz przypomina składem mołdawity z czeskich Radomilic (jednej z lokalizacji występowania mołdawitów na południu Czech). Później zgłoszono (znaleziono?) jeszcze dodatkowy fragment o wadze ok. 500 g, ale wg badaczy był on sztuczny (Goebel 1867). Główna część znaleziska trafiła do kolekcji J. Siemaszki z St. Petersburga. Według katalogu Siemaszki (1891) w jego kolekcji znajdowały się fragmenty o łącznej wadze 120 gram („Экземпляры Гебеля отъ И. А. Кочубея”).
Fragmenty pseudometeorytu Igast w kolekcjach końca XIX wieku (Wülfing 1897):
Kolekcja waga fragmentów
[g]Dorpat 21 Helsingfors 20 Paris, M. 46 v. Siemaszko 120 Stockholm 56
Oryginalny materiał jest pęcherzykowatym szkliwem z ziarnami kwarcu, podobnym do scorii – fragmentu gąbczastej lawy wielkości orzecha, wyrzucanego przez wulkany i krzepnącego w powietrzu[7] (materiał piroklastyczny).
W 1960 profesor J.A. O'Keefe (O'Keefe 1961) zidentyfikował Igast jako tektyt.
Fragmenty oryginalnego materiału (pierwsze znalezisko) znajdują się tylko w kolekcji w Tartu w Estonii, pozostałe to prawdopodobnie fragmenty drugiego, sztucznego okazu. Obecnie kolekcja Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk zawiera tylko dwa małe fragmenty substancji z Igast (Tiirmaa 1994).[8]
Opis pseudometeorytu Igast z katalogu Siemaszki (1891, s. 37-38):[9]
- (nr w katalogu: 254; data spadku 17 maja 1855; w kolekcji 120 g)
Igast, Walck, Livonie, Russie.[10]
Игастъ, имѣніе въ 2 миляхъ на СВ отъ Валька въ Лифляндіи.
Совершенно особенный видъ этого метеорита, похожаго на вулканическій шлакъ, пузыристый, иногда пемзеобразный, ровно и содержаніе кварца, оликоклаза и ортоклаза побуждаютъ иѣкоторыхъ метеоритиковъ (Викъ[11], Когенъ[12]) считать зтотъ азролитъ псевдометеоритомъ. (…)
Opis okoliczności spadku i wyniki badań tego meteorytu (?) znajdują się w pracy Grewingk et al. (1864) (s. 41-45, 66-69).
Źródła
Grady (2000)
Igast 57°50'N, 26°16'E - Igast, Estonia[1]
- Fall 1855, May 17, 18:00 hrs
- Stone. Pseudometeorite.
- Synonym(s): Ingast
- Approx. recovered weight: 35 g
- A pumaceous glassy object of 35g was reported to have fallen at Igast, accompanied by detonations. Description, analysis (chemically similar to the moldavites from Radomilice), C. Grewingk & C. Schmidt (1864)[5]. A 500g object was reported later, A. Gobel (1867)[13]. This material is artificial and many Igast specimens have come from it, H. Michel (1913). The original material is a vesicular glass with quartz grains likened to a pseudoscoria, 1864 analysis quoted, P.D. Lowman Jr. & J.A. O'Keefe (1966).
- Distribution: 15g, Univ., Dorpat (Tartu), in 1897, genuine material; Specimen, MHN, Paris.
- Specimen(s): [36271], 1.5g.
Lokalizacja
(I) Iigaste
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Iigaste (dwie litery ii na początku nazwy).
Galeria
Fragment tektytu Igast (źródło: O'Keefe 1961) |
Bibliografia
- Buchner Otto, (1865), Die Meteoriten in Sammlungen (Zweiter Nachtrag), Annalen der Physik, 124, Bd. 200, 1865, s. 569-602, (s. 583-585). Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Goebel Adolph F. (Göbel Adolph Friedemann), (1867), 1. Kritische Übersicht der im Besitze der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften befindlichen Aërolithen. 2. Übersicht der in den Museen und Sammlungen von St. Petersburg vorhandenen Aërolithen. 3. Über Aërolithenfälle in Russland aus früheren Jahrhunderten, Bulletin de l'Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg, vol. 11, 1867, s. 222-282, 282-292, 527-555.[14][15] Plik DjVu.
- Grady Monica M., (2000), Catalogue of Meteorites. 5th Ed., Natural History Museum, Cambridge University Press, London, UK, 2000. ISBN 978-0521663038. Plik NHM Data Portal; plik PDF.
- Grewingk Constantin C.A. von, (1863), Baltische Meteorite, Dorpater Tagesblatt, 189, s. [4-6], August 1863.[16][17] Plik hPDF.
- Grewingk Constantin C.A. von, Schmidt Carl E.H., (1864), Ueber die Meteoriten-Fälle von Pillistfer, Buschhof und Igast in Liv- und Kurland (Mit zwei Tafeln und einer Karte.[18]), Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands, Erste Serie, Dritter Band, Dorpat 1864, s. 421-556.[19][20] Plik PDF; plik DjVu.
- +O'Keefe John Aloysius, Lowman Paul D. Jr, (1961), New Investigations of the Alleged Meteorite from Igast, Estonia, NASA TN D-1151, NASA Washington 1961. Plik DjVu.
- Siemaszko Julian Iwanowicz (Симашко Юлиан Иванович), (1891), Каталогъ коллекции метеоритов'ь (Catalogue de la Collection de Météorites de Julion de Siemaschko (Saint Petersbourg, Russie), S.Petersburg 1891 (С. ПЕТЕРБУРГЪ (по июль 1891 г.)), ss. 64, (s. 37-38).[21][22][23] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl, (str. tytułowa).
- Tiirmaa Reet, (1994), Kolekcja meteorytów Instytutu Geologicznego Estońskiej Akademii Nauk, Meteoryt, 1, 1994, s. 6-10 (tłum. Michał Kosmulski).[24] Plik PDF.
- Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897, (s. 400).[25][26][27] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.
Przypisy
Zobacz również
- Tektyty
- meteoryty: Buschhof, Pillistfer
Linki zewnętrzne
- Uniwersytet w Tartu, Estonia (University of Tartu, Estonia; Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci.) – Tartu Ülikool, Eesti ● Tartu Ülikooli loodusmuuseum ja botaanikaaed – Natural History Museum and Botanical Garden ● Geoscience collections of Estonia (search meteorite) ● [katalogi → Levinson-Lessing (1897); Tiirmaa (1983); Tiirmaa (1994)]
- Wikipedia – Iigaste ● Liwonia
- Wikipedia – Materiał piroklastyczny ● Scoria
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- Siemaszko – Siemaschko J., Meteoriten-Sammlung, St. Petersburg, 1881, 1882, 1885, 1886