PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Kategoria:Artefakty

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bibliografia)
m (→Bibliografia)
 
(Nie pokazano 65 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
-
Artefakty z meteorytów
+
{{VerifyLevel |level=0}}
 +
Artefakty z i dla meteorytów.
-
W dawnych czasach, gdy do wyrobu broni i narzędzi rolniczych trzeba było wytapiać żelazo w dymarkach i nie było to proste zadanie, dziwne naturalne bryły żelaza nie mogły ujść uwadze ludzi. Nieraz z kosmicznymi kamieniami wiązano tajemnicze moce, idealne więc były do wyrobu talizmanów i biżuterii.
+
W dawnych czasach, gdy do wyrobu broni i narzędzi rolniczych trzeba było potrzebne żelazo wytapiać w dymarkach i nie było to proste zadanie, znajdywane dziwne naturalne bryły żelaza nie mogły ujść uwadze ludzi. Znaleziona bryła była wielkim darem natury i oczywiście stawała się surowcem cennego metalu. Równie często z kosmicznymi kamieniami wiązano tajemnicze moce, idealne więc były również do wyrobu talizmanów, [[Czestochowa Rakow I i II (Częstochowa Raków I i II)|biżuterii]] i [[Trepcza|przedmiotów kultu]]. Wśród znalezisk archeologicznych znajduje się więc przedmioty wykonane z meteorytów, jak i dla meteorytów jako obiektów kultu.
 +
 
 +
Artefakty wykonane z meteorytu żelaznego Cape York{{MBD-record|name=Cape York}} opisuje Buchwald (1975). Mieszkańcy Grenlandii Inuici wykonywali z tego meteorytu wiele przedmiotów i narzędzi. Znane są również artefakty znalezionych w grobowcu Tutanchamona, są to różne narzędzia i elementy biżuterii wykonane z żelaza meteorytowego i [[Tektyty|Szkła Pustyni Libijskiej]] (woreczko.pl).
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
* Kotowiecki Andrzej, (2003), '''Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego.''' Materiały II Seminarium Meteorytowego Olsztyn 2003, Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne i Polskie Towarzystwo Meteorytowe, Olsztyn 2003. s. 55-64. Plik [http://www.ptmet.org.pl/wydawnictwa/2003%2007%20Kotowiecki.pdf PDF ]
+
* +Bennett Jay, (2023), '''Metal z nieba''', ''National Geographic'', 6, 2023, s. 22-41.
 +
 
 +
* {{Buchwald (1975)}}
 +
 
 +
* +Eliade Mircea, (1993), '''Kowale i alchemicy''', Wyd. Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1993, ss. 216, (rozdz. ''Meteoryty i metalurgia''). ISBN 978-83-61182-05-4.
 +
 
 +
* +Farrington Oliver Cummings, (1900), '''The [[:Category:Artefakty|Worship and Folk-Lore]] of Meteorites''', ''The Journal of American Folklore'', 13(50), 1900, s. 199-208. Plik {{!doi|10.2307/533884 }}.
 +
 
 +
* Gurba Jan, (1966), '''Znalezisko przedmiotu wykonanego z meteorytu żelaznego''', ''Z Otchłani Wieków'', r. XXXII, z. 1, 1966, s. 72-73.
 +
 
 +
* +Hofmann Beda A., Bolliger Schreyer Sabine, Biswas Sayani, Gerchow Lars, Wiebe Daniel, Schumann Marc, Lindemann Sebastian, Ramírez García Diego, Lanari Pierre, Gfeller Frank, Vigo Carlos, Das Debarchan, Hotz Fabian, von Schoeler Katharina, Ninomiya Kazuhiko, Niikura Megumi, Ritjoho Narongrit, Amato Alex, (2023), '''An arrowhead made of meteoritic iron from the late Bronze Age settlement of Mörigen, Switzerland and its possible source''', ''Journal of Archaeological Science'', 157, 2023. Plik {{!doi|10.1016/j.jas.2023.105827}}.
 +
 
 +
* +Karczemska Anna T., (2010), '''Meteoritic matter and materials manufacturing''', ''Archives of Materials Science and Engineering'', 2, 45, 2010, s. 114-119. Plik [http://www.archivesmse.org/vol45_2/4525.pdf PDF].
 +
 
 +
* {{Kotowiecki (2003)}}
 +
 
 +
* {{Kotowiecki (2004)}}
 +
 
 +
* {{Kotowiecki (2016)}}
 +
 
 +
* {{Kotowiecki (2020)}}
 +
 
 +
* Kotowiecki Andrzej, (2023), '''Coraz więcej odkryć meteorytów – zabytków sztuki materialnej''', portal ''Pressmania.pl'', 17 czerwca 2023. [http://pressmania.pl/coraz-wiecej-odkryc-meteorytow-zabytkow-sztuki-materialnej/ Artykuł].
 +
 
 +
* Kotowiecki Andrzej, (2023), '''James Sowerby i szabla wykonana z żelaza meteorytowego''', portal ''Pressmania.pl'', 27 czerwca 2023. [http://pressmania.pl/james-sowerby-i-szabla-wykonana-z-zelaza-meteorytowego/ Artykuł].
 +
 
 +
* Kotowiecki Andrzej, (2023), '''Meteorytowy miecz Simóna Bolívara''', portal ''Pressmania.pl'', 29 czerwca 2023. [http://pressmania.pl/meteorytowy-miecz-simona-bolivara/ Artykuł].
 +
 
 +
* ''Kuryer Literacko-Naukowy'', nr '''5''' (25 stycznia 1937), rocznik 14, s. 9. '''Meteoryt w ręku pierwotnego człowieka''', Autor Dr J.G. Plik {{Link-dLibra|MBC|d|19043}}.
 +
 
 +
* +Napierała Marcin, (2021), '''Żelazo meteorytowe w starożytnym Egipcie przed okresem późnym (''Meteoritic iron in ancient Egypt before the late period'')''', ''Folia Praehistorica Posnaniensia'', 26, 2021, s. 241-279. Plik {{!doi|10.14746/fpp.2021.26.09}}.
 +
 
 +
* {{Piaskowski (1959)}}
 +
 
 +
* {{Piaskowski (1960)}}
 +
 
 +
* Piaskowski Jerzy, (1960), '''An interesting example of early technology''', ''Journal of the Iron and Steel Institute'', 194, 1960, s. 336-340.
 +
 
 +
* {{Piaskowski (1980)}}
 +
 
 +
* Piaskowski Jerzy, (1980), '''W sprawie żelaza „meteorytowego” i możliwości jego wytapiania przez człowieka''', ''Kwartalnik Historii Kultury Materialnej'', r. XXVIII, nr 1, 1980, s. 3-13. Plik {{Djvu|Piaskowski_(1980).djvu|DjVu}}.
 +
 
 +
* +Piaskowski Jerzy, (1982), '''A study of the origin of the ancient high-nickel iron generally regarded as meteoric''', w: T.A. Wertime, S.F. Wertime (eds.), '''''Early pyrotechnology: the evolution of the first fire-using industries''''', Smithsonian Institution Press, Washington D.C., 1982, s. 237-243.
 +
 
 +
* +Piaskowski Jerzy, (1988), '''The Earliest Iron in the World''', ''PACT'', 1988, s. 37-46.
 +
 
 +
* +Piaskowski Jerzy, (1992), '''Technical studies on high nickel irons with special references to the Indonesian Kris''', ''Archeomaterials'', 6, 1992, s. 35-52.
 +
 
 +
* Pokrzywnicki Jerzy, (1960-61), '''Weapons and other articles made from [[:Kategoria:Artefakty|meteoritic iron]]''', ''Bull. Soc. Amis Sci. Lettr. de Poznań'', Sér. B, Livr. XVI, Poznań 1960, s. 251-277.
 +
 
 +
* Pokrzywnicki Jerzy, (1967), '''Syderyty w Polsce jako materiał do wyrobów zastępujących stal przemysłową''', ''Kwartalnik Historii Kultury Materialnej'', r. XV, nr 2, 1967, s. 367-368.
 +
 
 +
* Pokrzywnicki Jerzy, (1970), '''O starożytnych wyrobach z [[:Kategoria:Artefakty|żelaza meteorytowego]]''', ''Wiadomości Archeologiczne'', tom XXXV, z. 3, 1970, s. 295-302.
-
* Kotowiecki Andrzej, (2004), '''Artifacts in Polish collections made of meteoritic iron.''' ''Meteoritics and Planetary Science'', 39(8), supp., s. A151-A156.
+
* Socha Krzysztof, Suliga Ireneusz, Krawczyk Henryk, (2014), '''Meteoryty – najstarszy materiał do wytwarzania narzędzi żelaznych? (''Meteorites – the oldest material for fabricating iron artifacts?'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 5, 2014, s. 104-114. Plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-3e2f5189-59a3-4038-b700-bfe49f42573b}}.
-
* Piaskowski Jerzy i Żaki A., (1961), '''Żelazna siekierka halsztacka z grodziska Wietrzno-Bóbrka koło Przełęczy Dukielskiej.''' ''Acta Archaeologica Carpathica'', tom III, 1961, s. 177-183.
+
* +WK<ref>prawdopodobnie Kożdoń Witold, członek redakcji GZC?</ref>, (2003), '''Zaskakujące rezultaty prywatnego śledztwa cieszynianina. Kosmiczna siekierka''', ''Głos Ziemi Cieszyńskiej'', 19, 2003, s. . Plik {{Link-dLibra|SBC|p|38907}}.
-
* Piaskowski Jerzy, (), '''Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu Halsztackiego i wczesnolateńskiego znalezionych na Śląsku.''' ''Przegląd Archeologiczny'', tom XII, s. 124-135.
+
* {{Woźniak (2021, ASMP)}}
 +
* Zimmer G.F., (1916), '''The Use of Meteoric Iron by Primitive Man''', ''Journal of the Iron and Steel Institute'', 94, 1916, s. 306-356.
-
* Pokrzywnicki Jerzy, (1960-61), '''Weapons and other articles made from meteoritic iron.''' ''Bull. Soc. Amis Sci. Lettr. de Poznań'', Sér. B, Livr. XVI, Poznań 1960, s. 251-277.
+
{{Przypisy}}
-
* Pokrzywnicki Jerzy, (1967), '''Syderyty w Polsce jako materiał do wyrobów zastępujących stal przemysłową.''' ''Kwartalnik Historii Kultury Materialnej'', 15(2), 1967, s. 367-368.
+
== Linki zewnętrzne ==
-
* Pokrzywnicki Jerzy, (1970), '''O starożytnych wyrobach z żelaza meteorytowego.''' ''Wiadomości Archeologiczne'', 25(3), 1970, s. 295-302.
+
* Art&Met – [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/index.php Meteoryty i Sztuka]
 +
* Art&Met – [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/szczegoly.php?page=73 Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego]
 +
* Kotowiecki Andrzej, '''[http://www.ptmet.org.pl/old/psm/badania4.htm Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego]'''
 +
* woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/travels/travels-Kair_2012.htm Kair 2012]
[[Category:Meteoryty polskie]]
[[Category:Meteoryty polskie]]

Aktualna wersja na dzień 21:57, 17 lip 2024

0

Artefakty z i dla meteorytów.

W dawnych czasach, gdy do wyrobu broni i narzędzi rolniczych trzeba było potrzebne żelazo wytapiać w dymarkach i nie było to proste zadanie, znajdywane dziwne naturalne bryły żelaza nie mogły ujść uwadze ludzi. Znaleziona bryła była wielkim darem natury i oczywiście stawała się surowcem cennego metalu. Równie często z kosmicznymi kamieniami wiązano tajemnicze moce, idealne więc były również do wyrobu talizmanów, biżuterii i przedmiotów kultu. Wśród znalezisk archeologicznych znajduje się więc przedmioty wykonane z meteorytów, jak i dla meteorytów jako obiektów kultu.

Artefakty wykonane z meteorytu żelaznego Cape York[1] opisuje Buchwald (1975). Mieszkańcy Grenlandii Inuici wykonywali z tego meteorytu wiele przedmiotów i narzędzi. Znane są również artefakty znalezionych w grobowcu Tutanchamona, są to różne narzędzia i elementy biżuterii wykonane z żelaza meteorytowego i Szkła Pustyni Libijskiej (woreczko.pl).

Bibliografia

  • +Bennett Jay, (2023), Metal z nieba, National Geographic, 6, 2023, s. 22-41.
  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.[2] Pliki PDF.
  • +Eliade Mircea, (1993), Kowale i alchemicy, Wyd. Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1993, ss. 216, (rozdz. Meteoryty i metalurgia). ISBN 978-83-61182-05-4.
  • +Farrington Oliver Cummings, (1900), The Worship and Folk-Lore of Meteorites, The Journal of American Folklore, 13(50), 1900, s. 199-208. Plik doi.
  • Gurba Jan, (1966), Znalezisko przedmiotu wykonanego z meteorytu żelaznego, Z Otchłani Wieków, r. XXXII, z. 1, 1966, s. 72-73.
  • +Hofmann Beda A., Bolliger Schreyer Sabine, Biswas Sayani, Gerchow Lars, Wiebe Daniel, Schumann Marc, Lindemann Sebastian, Ramírez García Diego, Lanari Pierre, Gfeller Frank, Vigo Carlos, Das Debarchan, Hotz Fabian, von Schoeler Katharina, Ninomiya Kazuhiko, Niikura Megumi, Ritjoho Narongrit, Amato Alex, (2023), An arrowhead made of meteoritic iron from the late Bronze Age settlement of Mörigen, Switzerland and its possible source, Journal of Archaeological Science, 157, 2023. Plik doi.
  • +Karczemska Anna T., (2010), Meteoritic matter and materials manufacturing, Archives of Materials Science and Engineering, 2, 45, 2010, s. 114-119. Plik PDF.
  • Kotowiecki Andrzej, (2003), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, materiały, II Seminarium Meteorytowe, 24-26 kwietnia, Olsztyn 2003, s. 55-64. Plik PDF.
  • Kotowiecki Andrzej, (2004), Artifacts in Polish collections made of meteoritic iron, Meteoritics & Planetary Science, vol. 39(S8), 2004, s. A151-A156. Plik doi; plik aDs.
  • Kotowiecki Andrzej, (2016), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, Meteoryt, 1, 2016, s. 18-22. Plik PDF.
  • Kotowiecki Andrzej, (2020), Polskie zabytki z żelaza meteorytowego, portal Pressmania.pl, 20 lipca 2020. Artykuł.
  • Kotowiecki Andrzej, (2023), Coraz więcej odkryć meteorytów – zabytków sztuki materialnej, portal Pressmania.pl, 17 czerwca 2023. Artykuł.
  • Kotowiecki Andrzej, (2023), James Sowerby i szabla wykonana z żelaza meteorytowego, portal Pressmania.pl, 27 czerwca 2023. Artykuł.
  • Kotowiecki Andrzej, (2023), Meteorytowy miecz Simóna Bolívara, portal Pressmania.pl, 29 czerwca 2023. Artykuł.
  • Kuryer Literacko-Naukowy, nr 5 (25 stycznia 1937), rocznik 14, s. 9. Meteoryt w ręku pierwotnego człowieka, Autor Dr J.G. Plik mLib.
  • +Napierała Marcin, (2021), Żelazo meteorytowe w starożytnym Egipcie przed okresem późnym (Meteoritic iron in ancient Egypt before the late period), Folia Praehistorica Posnaniensia, 26, 2021, s. 241-279. Plik doi.
  • Piaskowski Jerzy, (1959), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu Halsztackiego i wczesnolateńskiego znalezionych na Śląsku, Przegląd Archeologiczny, tom XII, rocznik 34, 1959, Wrocław 1960, s. 124-135.
  • Piaskowski Jerzy, (1960), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i lateńskiego z Małopolski, Materiały Archeologiczne, 2, 1960, s. 197-224.
  • Piaskowski Jerzy, (1960), An interesting example of early technology, Journal of the Iron and Steel Institute, 194, 1960, s. 336-340.
  • Piaskowski Jerzy, (1980), Czy człowiek wykorzystywał żelazo meteorytowe?, Wszechświat, nr 2, 1980, s. 32-34. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Piaskowski Jerzy, (1980), W sprawie żelaza „meteorytowego” i możliwości jego wytapiania przez człowieka, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, r. XXVIII, nr 1, 1980, s. 3-13. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Piaskowski Jerzy, (1982), A study of the origin of the ancient high-nickel iron generally regarded as meteoric, w: T.A. Wertime, S.F. Wertime (eds.), Early pyrotechnology: the evolution of the first fire-using industries, Smithsonian Institution Press, Washington D.C., 1982, s. 237-243.
  • +Piaskowski Jerzy, (1988), The Earliest Iron in the World, PACT, 1988, s. 37-46.
  • +Piaskowski Jerzy, (1992), Technical studies on high nickel irons with special references to the Indonesian Kris, Archeomaterials, 6, 1992, s. 35-52.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1960-61), Weapons and other articles made from meteoritic iron, Bull. Soc. Amis Sci. Lettr. de Poznań, Sér. B, Livr. XVI, Poznań 1960, s. 251-277.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1967), Syderyty w Polsce jako materiał do wyrobów zastępujących stal przemysłową, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, r. XV, nr 2, 1967, s. 367-368.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1970), O starożytnych wyrobach z żelaza meteorytowego, Wiadomości Archeologiczne, tom XXXV, z. 3, 1970, s. 295-302.
  • Socha Krzysztof, Suliga Ireneusz, Krawczyk Henryk, (2014), Meteoryty – najstarszy materiał do wytwarzania narzędzi żelaznych? (Meteorites – the oldest material for fabricating iron artifacts?), Acta Soc. Metheor. Polon., 5, 2014, s. 104-114. Plik ASMP.
  • +WK[3], (2003), Zaskakujące rezultaty prywatnego śledztwa cieszynianina. Kosmiczna siekierka, Głos Ziemi Cieszyńskiej, 19, 2003, s. . Plik sLib.
  • Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216 (abstrakt).[4] Plik ASMP; Książka abstraktów.
  • Zimmer G.F., (1916), The Use of Meteoric Iron by Primitive Man, Journal of the Iron and Steel Institute, 94, 1916, s. 306-356.

Przypisy

  1. ^ meteoryt żelazny Cape York, znalezisko z 1818 roku na Grenlandii; typ IIIAB, TKW 58,2 tony
  2. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  3. ^ prawdopodobnie Kożdoń Witold, członek redakcji GZC?
  4. ^ więcej → woreczko.pl – Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures)

Linki zewnętrzne

Strony w kategorii „Artefakty”

Poniżej wyświetlono 8 spośród wszystkich 8 stron tej kategorii.

A

B

C

C cd.

E

J

T

W

Pliki w kategorii „Artefakty”

W tej kategorii jest 19 plików z ogólnej liczby 19 plików.

Czestochowa Rakow I II (Muzeum Częstochowskie) JW.jpg
Czestochowa Rakow I ...
277365 bajtów
Czestochowa Rakow I i II.jpg
Czestochowa Rakow I ...
404112 bajtów
Czestochowa Rakow I.jpg
Czestochowa Rakow I.jpg
779590 bajtów
Czestochowa Rakow II.jpg
Czestochowa Rakow II...
756110 bajtów
Czestochowa Rakow bransolety (MRCz) b.jpg
Czestochowa Rakow br...
661674 bajty
Elbogen (Buchwald 1975)-1.jpg
Elbogen (Buchwald 19...
599784 bajty
Elbogen (Schreibers 1820-title page-ring).jpg
Elbogen (Schreibers ...
406215 bajtów
Jezierzyce Małe (Kotowiecki 2003).jpg
Jezierzyce Małe (Ko...
553202 bajty
Medal (Campo del Cielo meteorite).jpg
Medal (Campo del Cie...
203538 bajtów
Pułtusk (Wszechświat 2 1888) pieczęć.jpg
Pułtusk (Wszechświ...
356252 bajty
Pułtusk (encyklopedia Sikorski)-sigil.jpg
Pułtusk (encykloped...
185513 bajtów
Trepcza (Dorota Mękarska).jpg
Trepcza (Dorota Męk...
74637 bajtów
Trepcza (Kotowiecki 2003).jpg
Trepcza (Kotowiecki ...
496014 bajtów
Trepcza - relikwia (Kotowiecki 2003).jpg
Trepcza - relikwia (...
263044 bajty
Trepcza.jpg
Trepcza.jpg
93381 bajtów
Wietrzno-Bobrka (MADEINSPACE pl)-1.jpg
Wietrzno-Bobrka (MAD...
869361 bajtów
Wietrzno-Bobrka (MADEINSPACE pl)-2.jpg
Wietrzno-Bobrka (MAD...
1162800 bajtów
Wietrzno-Bobrka (MADEINSPACE pl)-3.jpg
Wietrzno-Bobrka (MAD...
398956 bajtów
Wietrzno-Bobrka.jpg
Wietrzno-Bobrka.jpg
126938 bajtów
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Kategoria:Artefakty”
Osobiste