PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Gross-Divina

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Galerie)
m (→Zobacz również)
Linia 101: Linia 101:
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
 +
 +
* meteoryt [[Rumanová]]
 +
 +
* [[Dawne jednostki miar i wag]]
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==

Wersja z 22:08, 4 sty 2025

0i

Najpiękniejszy spadek w XIX wieku

Gross-Divina →
Gross-Divina (NHM Budapest)-2024.jpg
Spadek
Lokalizacja Słowacja
Położenie[1] 49°16'N, 18°43'E
Data 24 lipca 1837, 11:30
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny H5
Masa 10,5 kg
Liczba okazów jeden pięknie orientowany okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Budetin, Nagy-Divina, Nagy-Diwina, Nagydévény, Velka-Divina; po słowacku: Divina


Historia spadku i losy okazu według słowackiej Wikipedii:

«

Meteorit

24. júla 1837 dopadol takmer do centra obce meteorit, z mineralogického hľadiska chondrit. O jeho dopade sa zachoval záznam v prvom zväzku divinskej farskej matriky: „Divinu vzrušila zvláštna udalosť 24. júla 1837. V tento deň o pol dvanástej hodine pred obedom sa slnko zatmilo a v 50-stupňovom uhle v diaľke 40 siah od kostola v smere vyšného konca obce dopadol tu s veľkým rachotom meteor vo váhe 19 viedenských funtov (1 viedenský funt = 56,006 dkg).[2] Rozmery tohto meteora (povetroňa) boli tieto: dĺžka 24 cm, šírka 23 cm, hrúbka 13 cm. Meteor tento si vzala vdova grófka Ľudmila Csáky, rodená Lažanská, do svojho hradu v Budatíne, čo vzácnu pamiatku a v roku 1838 ho darovala Národnému múzeu v Budapešti, kde sa dosiaľ nachádza.“ Pod záznamom je podpísaný Štefan Závodník, v období pádu meteoritu kaplán u divinského farára Jána Lottnera. Závodník však nebol objaviteľom meteoritu. Krátko po páde ho našiel a pred zničením zachránil Ján Lottner, ktorý ho ešte teplý priniesol na divinskú faru a neskôr odovzdal grófke Čákyovej. Zápis v matrike bol vykonaný na dvakrát, ako o tom svedčia nielen roky (1837 a 1838), ale aj odlišný rukopis záznamov. Prvý zápis spravil pravdepodobne tesne po páde Ján Lottner, druhý vznikol zrejme až niekoľko rokov po páde, pretože Závodník je tu podpísaný už ako paroch (us) divinensis, čiže farár Divinský, ktorým sa bol až od roku 1841. Popredný stredoeurópsky prírodovedec Jozef Sadler označil meteorit z Diviny na základe jeho veľkosti, dokonalého stavu a nádherného tvaru za kráľa všetkých európskych meteoritov. Menšiu časť meteoritu má vo svojich zbierkach aj Viedenské prírodovedné múzeum (Naturhistorisches Museum Wien).[3] Najväčšia časť meteoritu zostala dodnes uložená v Prírodovednom múzeu v Budapešti. Vďaka mineralógovi Mgr. Danielovi Ozdínovi, PhD. z Katedry mineralógie a petrológie Prírodovedeckej fakulty Univerzity Komenského v Bratislave sa dostalo na Slovensko päť verných kópií divnského meteoritu. Jedna je súčasťou Pamätníka divinského meteoritu, ktorý slávnostne odhalil starosta Ing. Emil Molko počas Ondrejovských hodov 29.11.2014. Ide o jediný takto stvárnený geologický pamätník na Slovensku. Pri tejto príležitosti vydala Slovenská pošta príležitostnú pečiatku s motívom divinského meteoritu. Ide o druhé pripomenutie meteoritu vo forme príležitostnej poštovej pečiatky v slovenskej filatelistickej histórii. Ako prvá bola v roku 1997 vydaná pečiatka pripomínajúca pád meteoritu v Rumanovej. Autorom príležitostnej pečiatky a pamätníka je krajinný architekt Ing. Marek Sobola, PhD.

»




Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(D) Divina

położenie pamiątkowego pomnika

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

W centrum wsi Divina znajduje się pamiątkowy pomnik z elementem kopii okazu poświęcony spadkowi meteorytu.


Galerie

Masa główna meteorytu Gross-Divina w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie (fot. Woreczko i Wadi)

Masa główna (9,91 kg) meteorytu Gross-Divina

Szczegóły powierzchni orientowanego meteorytu Gross-Divina; regmaglipty i linie spływu (ang. flow lines)

Gross-Divina Nagy-Borové (NHM Budapest)-2024.jpg

Masa główna meteorytu Gross-Divina (oraz okazy: Mocs, Ofehértó) (fot. Wadi & Jan Woreczko)

Masa główna meteorytu Gross-Divina (fot. Krzysztof Szopa)

Gross-Divina (Haidinger 1860l).jpg


Fragment meteorytu Gross-Divina (64,46 g) w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (fot. Tomasz Jakubowski; stan: czerwiec 2021 r.)

Bibliografia

  • Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482. Plik PDF; plik DjVu.
  • Haidinger Wilhelm Ritter von, (1860), Eine Leitform der Meteoriten (Mit 2 Tafeln.), Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 40, 1860, s. 525-536.[4] (ilustracje). Plik DjVu.
  • Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. informacji o Gross-Divina, Milena). Plik PDF; plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kosiński Janusz W., (1996), Meteoryty Słowacji, Meteoryt, 4, 1996, s. 10–12. Plik PDF.
  • Kosiński Janusz W., (1997), Meteoryty Słowacji – uzupełnienie, Meteoryt, 1, 1997, s. 9. Plik PDF.
  • Papp Gábor, (2014), „Gross-Divina, rendelésre” – a nagydivényi meteorit másolatának elkészítése 3D-nyomtatással (a meteorithullás és a példány rövid történetével) (“Gross-Divina on demand” – making of a meteorite replica by 3D printing (with a brief history of the meteorite fall and the specimen)), Annales historico-naturales Musei nationalis hungarici, 106, 2014, s. 53-70. Plik PDF.
  • Tokody László, Dudichné Vendl Mária, (1951), Magyarország meteoritgyűjteményei (Meteorite collections in Hungary), Akadémiai Kiadó, Budapest 1951, ss. 102. Plik GIF; plik GIF.
  • Török József, (1882a), A Magyar Birodalom meteoritjei (I. rész), Természettudományi Közlöny, XIV (159), 1882, s. 433-442. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik PDF.
  • Török József, (1882b), A Magyar Birodalom meteoritjei (II. rész), Természettudományi Közlöny, XIV (160), 1882, s. 497-514. Plik PDF.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ Dawne jednostki miar i wag
  3. ^ Török (1882)
  4. ^ plansze z rysunkami meteorytów Gross-Divina i Stannern
  5. ^ katalog zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie; wcześniejsze katalogi: Semsey (1887) i Tokody (1951)

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Gross-Divina”
Osobiste