O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Aktualna wersja na dzień 22:49, 16 gru 2024

„Moja służba identyfikowania domniemanych meteorytów została w końcu wynagrodzona”

Siewierz →
Okaz meteorytu (fot. Anna Żak)
Znalezisko/spadek
Lokalizacja	Siewierz, Polska
Położenie[1]	50°28'N, 19°14'E
Data	data nieznana (zapewne 1933)
Uwagi	okaz znaleziony przez Annę Żak wśród pamiątek po jej dziadku Witoldzie Kaweckim.[2] Wszystko wskazuje na to, że jest to okaz meteorytu Zemaitkiemis
Charakterystyka
Typ	chondryt zwyczajny typu L5
Masa	2,463 kg[3]
Liczba okazów	jeden okaz
Cechy	stopień szokowy S3-4; bardzo świeży okaz z dobrze zachowaną skorupą obtopieniową i ładnymi regmagliptami

15 stycznia 2015 roku (czwartek) pojawiła się na portalu Facebook informacja o nowym polskim meteorycie! – „Moja służba identyfikowania domniemanych meteorytów została w końcu wynagrodzona” – tymi słowami zakończył swoje doniesienie Marcin Cimała…

…Marcin Cimała nabył od mieszkanki Siewierza ładny, świeży 2,44 kg okaz meteorytu! Według wstępnej oceny jest to chondryt zwyczajny typu L. Meteoryt znajdował się w rzeczach po jej zmarłym ponad 20 lat temu dziadku Witoldzie Kaweckim.^[2] Kolekcjonował on monety, znaczki, motyle i poroża. Wśród tych przedmiotów znajdował się jeden meteoryt. Anna Żak, która sprzedała okaz, nie zna okoliczności znalezienia meteorytu, ale znajdował się on „od zawsze” w domu, który zamieszkiwał jej dziadek przez całe swoje życie.

Pierwsze „badania” meteorytu prowadził pewien gemmolog z Katowic i to jemu zawdzięczamy widoczny na zdjęciach okazu znaczny ubytek – ślady cięcia. To on początkowo kontaktował się w sprawie sprzedaży meteorytu z kolekcjonerem Kazimierzem Mazurkiem^[4], ale ostatecznym nabywcą okazu został Marcin Cimała.

Marcin Cimała tak opisywał swój nabytek na Facebooku:

BREAKING NEWS

I was lucky to aquire new polish meteorite, a 2440 g complete stone with regmaglyptes. Specimen is ordinary chondrite most propably L5 or L4, very fresh.

It was discovered by young woman in collectible things from her deceased grandfather. Next to coins, stamps, butterflies, antlers they found this outstanding meteorite. Unfortunatelly location of discovery or time of fall/find is unknown becouse they didnt find any info about it. Original finder died more than 20 years ago. So for now the provinsional name could be Meteorite Siewierz, close to Częstochowa where original finder lived all his life.

As You can see specimen is very fresh so it was recovered short after the fall or even that man was witness of its fall. Dust in regmaglyptes looks like this specimen was owned by the family for decades. Moreover this is very nice lookich chondrite and Im tooday very happy.

My meteorite recognition service finally bring me a prize

Wstępne wyniki badań meteorytu, prowadzone przez prof. Łukasza Karwowskiego z Uniwersytetu Śląskiego, potwierdzają początkowe spostrzeżenia. Nowy meteoryt jest chondrytem zwyczajnym typu L5, stopniu zwietrzenia W0 i stopniu szokowym S3-4. Przygotowywane jest zgłoszenie nowego meteorytu do Meteoritical Bulletin Database.

Historię okazu opisał Marcin Cimała na swoim portalu meteoryty.pl. Masa główna meteorytu jest również w jego posiadaniu (PolandMet.com).

Teraz nazwa Siewierz będzie się kojarzyć miłośnikom meteorytów z tym pięknym okazem. Dotychczas nazwa ta kojarzyła się przede wszystkim z piosenką śpiewaną przez Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” Od Siewierza^[5] i z kultową oberżą „Złota Gęś”, serwującą potrawy z gęsi.

Na zdjęciach zamieszczonych na profilu Marcina Cimały, okaz wygląda jak meteoryt Mocs (typu L5-6, stopień szokowy S3-5) – spadek z 1882 roku?!

Litewski trop i wyjaśnienie zagadki pochodzenia okazu meteorytu Siewierz

Wszystko wskazuje na to, że meteoryt Siewierz nie jest okazem meteorytu Mocs oraz, że nie zostanie on zarejestrowany w Meteoritical Bulletin Database, jako nowy polski meteoryt!

Redagując hasła poświęcone meteorytom Padvarninkai i Zemaitkiemis, pewnego dnia, w trakcie rozmowy telefonicznej z Tomkiem Jakubowskim, zwróciliśmy uwagę na podobne brzmienie nazwisk: Witolda Kaweckiego z Siewierza i znanego litewskiego geologa Mykolasa Kaveckis! Okazało się, że zbieżność nazwisk nie jest przypadkowa. Mykolas Kaveckis (pol. Michał Kawecki) (1889-1969) był znanym litewskim profesorem hydrogeologii i geologii inżynierskiej oraz mineralogiem (Rudnickaitė 2006, 2015; Motuza et al. 2017). To on pierwszy badał i opublikował artykuły o meteorytach Padvarninkai i Zemaitkiemis (Kaveckis 1935, 1936; Slezevicius et al. 1930).

(Inf. prywatna) Witold Kawecki z Siewierza, zmarły właściciel okazu meteorytu Siewierz, był spokrewniony z Mykolasem Kaveckis. Geolog Mykolas Kaveckis był bratem Stefana Kaweckiego (ojca Witolda) i to on podarował swojemu bratu Stefanowi, jeden z okazów meteorytu Zemaitkiemis. Po wojnie Stefan Kawecki wyjechał z rodziną do Polski.

Czyli wszystko się wyjaśniło. Meteoryt Siewierz jest „nieznanym” okazem meteorytu Zemaitkiemis (chondryt zwyczajny typu L6), który spadł w 1933 roku w Litwie. Okazu tego nie ma na liście dwudziestu okazów znalezionych po spadku (Kaveckis 1935).

Historia innego znaleziska w „starej szafie”, patrz → meteoryt Sologne.

„Skąd my to znamy?”

Historia tego meteorytu byłaby zbyt piękna, by nie pojawiły się na niej rysy. W listopadzie 2016 na profilu facebookowym kwartnika METEORYT pojawiły się wpisy (wymiana postów, pisownia oryginalna):

♛ Halina Kawecka (21 listopad 2016 o 21:57) Oświadczam, iż meteoryt Siewierz jest własnością naszej rodziny Kaweckich od kilku już pokoleń. Pan Cimała z premedytacją nabył go od osoby nieuprawnionej do sprzedaży, jednej z kilku spadkobierców kolekcjonera Witolda Kaweckiego - naszego Ojca. Pan Cimała błędnie twierdzi, iż jest to meteoryt polski. My dokładnie znamy historię meteorytu wraz z jego pochodzeniem. Jeśli nasz meteoryt zostanie badaniami naukowymi i kwalifikacjami zaliczony jako meteoryt polski, to będzie to żenująca porażka polskiej nauki o meteorytach. Sprawa o meteoryt jest w toku. Z poważaniem Halina Kawecka z Siewierza.

♜ Kwartalnik Meteoryt (21 listopad 2016 o 22:55) Szanowna Pani Halino, nie znam szczegółów sprawy nabycia i własności, mogę jedynie napisać tu, iż meteoryt po oględzinach podejrzany jest o bycie rumuńskim meteorytem Mocs (spadek z 1882 roku).

♚ Marcin Cimała (19 grudzień 2016 o 12:45) Szanowna Pani. Jeśli znając historię tego meteorytu z premedytacją ja Państwo zatają, to nie będzie to ze stratą dla meteorytu Siewierz lecz dla Państwa ojca który nie otrzyma należnego mu miejsca w historii odnalezienia tego okazu. Meteoryt Siewierz czy będzie uznany za Polski czy za Brazylijski ma tylko kolekcjonersko-sentymentalne znaczenie, nie zaś naukowe. I to będzie wtedy Państwa porażka. Pozdrawiam i liczę na kontakt, ale nie z Państwa prawnikiem. [3 lajki]

♛ Halina Kawecka (20 grudzień 2016 o 11:32) Nie tylko. Zgłosił Pan go jako meteoryt polski.

♛ Halina Kawecka (20 grudzień 2016 o 11:33) By mógł być zakwalifikowany jako 2..któryś polski meteoryt.

♛ Halina Kawecka (20 grudzień 2016 o 11:35) Zresztą co to ma za znaczenie w konfliktowej sytuacji, która zaistniała dzięki przesprytnej (używając możliwie najdelikatniejszego słowa) Annie...

Lokalizacja

Pierwotne miejsce znalezienia/spadku meteorytu nie było znane. Choć pani Halina Kawecka córka właściciela okazu, kolekcjonera Witolda Kaweckiego, utrzymywała, że zna pochodzenie meteorytu (patrz wpis na facebooku). Później, w 2018 roku, okazało się, że meteoryt Siewierz jest jednym z okazów meteorytu Zemaitkiemis.

Galerie

Okaz meteorytu Siewierz (stan październik 2015 r., fot. Jan Woreczko)

Szczegóły budowy (stan październik 2015 r., fot. Jan Woreczko)

Regmaglipty (ang. regmaglypts)

Skorupa obtopieniowa (ang. fusion crust), linie spływu (ang. flow-lines)

Budowa wewnętrzna, żyłki szokowe (ang. shock veins, melt veins)

Szczegóły budowy wewnętrznej (fot. Marcin Cimała)

Skorupa obtopieniowa (ang. fusion crust), żyłki szokowe (ang. shock veins, melt veins)

Żyłki szokowe (ang. shock veins, melt veins), chondry (ang. chondrules) oraz widoczne oznaki wietrzenia (ang. weathering)

Obrazy chondr z meteorytu Siewierz. Fotografie z mikroskopu polaryzacyjnego, nikole skrzyżowane (fot. Łukasz Karwowski)

Zniszczona belkowa (lamelkowa) chondra oliwinowa (ang. barred olivine) z polisyntetyczntymi zbliźniaczeniami (ang. polysynthetic twinning)

Belkowa (lamelkowa) chondra oliwinowa (ang. barred olivine) z grubą otoczką

METEORITES 360° - SIEWIERZ Chondrite L5 in 4K 60 fps

Bibliografia

• Cimała Marcin, (2016), Meteoryt SIEWIERZ – sensacyjne odkrycie po latach, Meteoryt, 1, 2016, s. 3-5. Plik PDF.

• Grigelis Algimantas, (2012), Profesorius Mykolas Kaveckis – inžinierius, mineralogas, geochemikas, Vilniaus universiteto leidykla, Wilno 2012, ss. 608.

• Karwowski Łukasz, Szopa Krzysztof, Brachaniec Tomasz, (2015), Siewierz – nowy – „stary” meteoryt L5, streszczenie referatu, VIII Seminarium Meteorytowe, 24-25 kwietnia, Olsztyn 2015, s. 2.

• Kaveckis Mykolas, (1935), Žemaitkiemio meteoritas, kritęs 1933 m. vasario mén. 2 d. (Der Meteorit von Žemaitkiemis), Vytauto Didžiojo universiteto Matematikos-gamtos fakulteto darbai, t. IX (3 sąsiuvinys), Kaunas 1935, s. 308-339 (plansze).^[6] Plik DjVu.

• Kaveckis Mykolas, (1936), Meteoritų sąstatas, klasifikacija ir jų reikšmė Kosmo struktūrai pažinti, Kosmos, nr 7-12, Kaunas 1936, s. 309-319.^[7] Plik DjVu.

• +Motuza Gediminas, Rudnickaitė Eugenija, (2017), The collections of the geological museum of the Vilnius University as a reflection of the history, The International Conference „There is no Future without the Past“, Proceedings Book, Vilnius University 2017, s. 44-47. Plik PDF.

• Pilski Andrzej S., (2015), Nowy polski meteoryt – strzępy informacji, Meteoryt, 1, 2015, s. 18-19. Plik PDF.

• Rudnickaitė Eugenija (Рудницкайте Евгения), (2006), Vilniaus universiteto geologijos ir mineralogijos muziejaus meteoritų kolekcija, Geologijos akiračiai, 3, 2006, s. 51-60 (po litewsku).^[8] Plik PDF; plik PDF.

• Rudnickaitė Eugenija, (2015), Vilniaus universiteto Mineralogijos kabineto rinkiniai Vilniaus senienų muziejuje (The Collections of the Mineralogy Cabinet of Vilnius University in the Vilnius Museum of Antiquities), 2015, s. 401-409. Plik PDF.

• Slezevicius Kazys (Sleževičius Kazys), Kodatis Bernardas, Kaveckis Mykolas, (1930), Meteoritas, kritęs Lietuvoje 1929 metų vasario mėn. 9 dieną, Lietuvos universiteto Matematikos-gamtos fakulteto darbai, t. V (1 sąsiuvinys), Kaunas 1930, s. 131-176.^[9] Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .
  • Sleževičius Kazys, Meteoritas, kritęs Lietuvoje 1929 metų vasario mėn. 9 dieną (Die Aufsuchung der im Jahre 1929 niedergefallenen Meteoriten), s. 131-140.
  • Kodatis Bernardas, Rastųjų meteoritų identifikacija ir orbitos susekimas (Bahnbestimmung und Identifikationsbeweis der gefundenen Meteoriten), s. 141-150.
  • Kaveckis Mykolas, Meteoritų sąstatas ir jų apibūdinimas (Kurze Zusammenfassung der Erforschung des in Litauen niedergefallenen Meteoritis), s. 151-176.

Przypisy

Zobacz również

• meteoryty: Padvarninkai, Zemaitkiemis
• meteoryt Mocs

• meteoryt Sologne

Linki zewnętrzne

• Meteoryt Siewierz w kolekcjach polskich – Wadi & Jan Woreczko Collection

• Facebook – Marcin Cimała  ●  Kwartalnik Meteoryt
• Marcin Cimała – PolandMet.com  ●  meteoryty.pl – Meteoryt SIEWIERZ – sensacyjne odkrycie po latach

• Wikipedia (LT) – Mykolas Kaveckis

• woreczko.pl – Chondry (Chondrules)  ●  Skorupa obtopieniowa (Fusion crust, fusion rind)

• Oberża Złota Gęś