(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Soko-Banja
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
m (→Bibliografia) |
||
(Nie pokazano 35 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
+ | {{VerifyLevel |level=0i}} | ||
== Deszcz meteorytów == | == Deszcz meteorytów == | ||
{{InfoboxMeteorite | {{InfoboxMeteorite | ||
Linia 6: | Linia 7: | ||
| opis = | | opis = | ||
| klasa = Spadek | | klasa = Spadek | ||
+ | | mbclass = fall | ||
| metbull = 23661 | | metbull = 23661 | ||
| lokalizacja = Serbia | | lokalizacja = Serbia | ||
Linia 11: | Linia 13: | ||
| uwagi = | | uwagi = | ||
| data = 13 października 1877 roku, 14:00 (sobota) | | data = 13 października 1877 roku, 14:00 (sobota) | ||
- | | typ = chondryt zwyczajny | + | | typ = chondryt zwyczajny LL4 |
| masa = 80 kg | | masa = 80 kg | ||
| liczba = deszcz meteorytów | | liczba = deszcz meteorytów | ||
| synonimy = w NHM Cat: '''Aleksinac''', '''Alexinatz''', '''Banja''', '''Blendija''', '''Devica''', '''Device''', '''Dugo Polje''', '''Dungo Polje''', '''Sarbanovac''', '''Scherbanovaz'''; w MetBase: '''Soko Banja'''; po serbsku: ''Сокобања'' | | synonimy = w NHM Cat: '''Aleksinac''', '''Alexinatz''', '''Banja''', '''Blendija''', '''Devica''', '''Device''', '''Dugo Polje''', '''Dungo Polje''', '''Sarbanovac''', '''Scherbanovaz'''; w MetBase: '''Soko Banja'''; po serbsku: ''Сокобања'' | ||
}} | }} | ||
- | Spadek deszczu meteorytów 13 października 1877 roku (sobota) w okolicy miasta Sokobanja (serb. ''Сокобања'', dawn. ''Soko-Banja'') w [[Serbia|Serbii]]. Chondryt zwyczajny | + | Spadek deszczu meteorytów 13 października 1877 roku (sobota) w okolicy miasta Sokobanja (serb. ''Сокобања'', dawn. ''Soko-Banja'') w [[Serbia|Serbii]]. Chondryt zwyczajny LL4, TKW ~80 kg. |
+ | |||
+ | O spadku meteorytu donosił tygodnik ''Wędrowiec'' w numerze 66 z 1878 roku (''pisownie oryginalna''): | ||
+ | {{AQuote-begin |width=400px}} | ||
+ | — D. 13 paźdz. r. z. we wsi Sokol-Banja w obwodzie aleksinackim w Serbii spadł aerolit. Rozprysł się na kawałki. Największy ważył około 38 kilogr. Cały meteoryt ważył pewno do 80 kg. C. g. 3,502. Skład: żelaza metalicznego 3,8; krzemianów 96,2. | ||
+ | {{AQuote-end}} | ||
- | Dokładny opis okoliczności spadku i znajdowanych okazów znajduje się w publikacjach Brezina (1885) i Döll (1877). | + | '''Dokładny opis okoliczności spadku i znajdowanych okazów znajduje się w publikacjach Brezina (1885) i Döll (1877).''' |
+ | == Kolekcje == | ||
- | :{| | + | Fragmenty meteorytu Soko-Banja w największych kolekcjach: |
- | ! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz MetBase) | + | :{| {{Koblitz Repository}} |
+ | ! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz MetBase) !! uwagi | ||
|- | |- | ||
- | | Belgrade, Nat. Hist. Mus. || | + | | [[Belgrade, Nat. Hist. Mus.]] || {{Txt2Img|Sokobanjski_(NHM_Belgrade).jpg|16,29 kg}} || |
|- | |- | ||
- | | Budapest, Eötvös Lorand Univ. || 2 | + | | [[Budapest, Eötvös Lorand Univ.]] || 2,59 kg || |
|- | |- | ||
- | | Vienna, Naturhist. Mus. || 2 | + | | [[Vienna, Naturhist. Mus.]] || 2,56 kg || fotografie w Koblitz MetBase |
|- | |- | ||
- | | London, Nat. Hist. Mus. || 2 | + | | [[London, Nat. Hist. Mus.]] || 2,2 kg || |
|- | |- | ||
- | | Paris, Mus. d'Hist. Nat. || 1 | + | | [[Paris, Mus. d'Hist. Nat.]] || 1,83 kg || |
|- | |- | ||
- | | Budapest, Nat. Mus. || 1 kg | + | | [[Budapest, Nat. Mus.]] || 1 kg || |
|- | |- | ||
| {{Wielokropek}} | | {{Wielokropek}} | ||
+ | |- | ||
+ | | [[Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci.]] || 155 g || {{Txt2Img|Soko-Banja_(University_of_Tartu).jpg|155,3 g}} fragment (Tiirmaa 1996) (Geoscience collections of Estonia: [http://geokogud.info/specimen/256184 record]) | ||
+ | |- | ||
+ | | [[Calcutta, Mus. Geol. Surv. India]] || {{Txt2Img|Soko-Banja_(GSI_Calcutta).jpg|70 g}} || 5,87 (f) i 64,54 g (3f) (Sen Gupta et al. 1982) | ||
+ | |- | ||
+ | | [[Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst.]] || {{Txt2Img|Soko-Banja_(MMHH_Hamburg).jpg|31 g}} || | ||
|} | |} | ||
W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu. | W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu. | ||
+ | |||
+ | W katalogu online zbiorów [[:Szablon:WashingtonNMNH-SI|muzeum w Waszyngtonie (NMNH)]] znajdują się zdjęcia płytek cienkich (''thin section'') tego meteorytu. | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 47: | Linia 64: | ||
{{GEFrame-begin}} | {{GEFrame-begin}} | ||
{{GEMap | {{GEMap | ||
- | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki- | + | | htmlFileMap = wiki-Soko-Banja.htm |
- | | | + | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Serbia-MM.kml |
+ | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Soko-Banja-fit.kml | ||
| lat = 43.667 | | lat = 43.667 | ||
| lon = 21.867 | | lon = 21.867 | ||
Linia 59: | Linia 77: | ||
Przybliżony obszar znajdowania okazów (Döll 1877) | Przybliżony obszar znajdowania okazów (Döll 1877) | ||
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
+ | |||
+ | Przybliżony obszar (elipsa spadku) gdzie znajdowano okazy (Döll 1877). | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
- | [[Image:Soko-Banja_map_(Brezina_1885).jpg|thumb| | + | [[Image:Soko-Banja_map_(Brezina_1885).jpg|thumb|{{GEFrame-dfltWidth}}px|left|Mapa okolic spadku meteorytu; ''Fallkarte Sokobanya (Sarbanovac) 1:300.000 Seite 186'' (Brezina 1885)]] |
Mapa okolic ''Banja'' i ''Šarbanovac'' z zaznaczonymi miejscami znalezienia okazów meteorytu Soko-Banja (mapa w skali 1:300000; Brezina 1885). | Mapa okolic ''Banja'' i ''Šarbanovac'' z zaznaczonymi miejscami znalezienia okazów meteorytu Soko-Banja (mapa w skali 1:300000; Brezina 1885). | ||
Zaznaczone na mapie okazy: | Zaznaczone na mapie okazy: | ||
- | :{| | + | :{| {{Table data}} |
- | ! Nr !! waga | + | ! Nr !! waga [kg] !! kierunek/kąt lotu, głębokość |
|- | |- | ||
| '''1.''' || 16,31 || 225°/52°, 0,8 m | | '''1.''' || 16,31 || 225°/52°, 0,8 m | ||
Linia 74: | Linia 94: | ||
| '''2.''' || 9 || 340°/82°, 0,7 m | | '''2.''' || 9 || 340°/82°, 0,7 m | ||
|- | |- | ||
- | | '''3.''' || 38 (=30 Oka<ref name="Okka">w swych publikacjach Brezina i Döll posługują się jednostką wagi '''Oka''' i podają, że 1 Oka = 2¼ funta wagi; '''Okka''' | + | | '''3.''' || 38 (=30 Oka<ref name="Okka">w swych publikacjach Brezina i Döll posługują się jednostką wagi '''Oka''' i podają, że 1 Oka = 2¼ funta wagi; '''Okka''' – dawna miara masy stosowana w Imperium Osmańskim; wg Wikipedii '''1 Okka = 1,282 kg'''; patrz → [[Dawne jednostki miar i wag]]</ref>) || (największy okaz) |
|- | |- | ||
| '''4.''' || 0,6 || 110°/30°, 0,02 m | | '''4.''' || 0,6 || 110°/30°, 0,02 m | ||
|} | |} | ||
- | :Kierunek lotu meteoroidu podany został w stosunku do południka magnetycznego (''magn. Meridian'') w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. | + | :Kierunek lotu meteoroidu podany został w stosunku do południka magnetycznego (''magn. Meridian'') w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
- | [[Image:Soko-Banja_map_II_(Doll_1877).jpg|thumb| | + | [[Image:Soko-Banja_map_II_(Doll_1877).jpg|thumb|{{GEFrame-dfltWidth}}px|left|Mapa okolic spadku meteorytu (Döll 1877)]] |
- | Mapa rejonu ''Soko Banja'' i ''Serbanovac'' z zaznaczonymi schematycznie obszarem na którym znajdowano okazy meteorytu Soko-Banja (Döll 1877). | + | Mapa rejonu ''Soko Banja'' i ''Serbanovac'' z zaznaczonymi schematycznie obszarem, na którym znajdowano okazy meteorytu Soko-Banja (Döll 1877). |
Komentarz do ilustracji (Döll 1877, s. 285): | Komentarz do ilustracji (Döll 1877, s. 285): | ||
- | {{AQuote-begin|max-width = 480px |align=center}} | + | {| |
- | {{Wielokropek}} Die Lage des Fallortes ist aus den Kärtchen | + | |{{AQuote-begin |max-width=480px |align=center}} |
+ | {{Wielokropek}} Die Lage des Fallortes ist aus den Kärtchen {{Txt2Img|Soko-Banja_map_I_(Doll_1877).jpg|1}} und {{Txt2Img|Soko-Banja_map_II_(Doll_1877).jpg|2}} ersichtlich, die nach der Karte des k. k. österreichischen Generalstabes angefertigt sind. In {{Txt2Img|Soko-Banja_map_II_(Doll_1877).jpg|2}} erscheint das Gebiet, auf welchem bis jetzt Steine aufgelesen worden sind, durch eine Linie umgrenzt. {{Wielokropek}} | ||
{{AQuote-end}} | {{AQuote-end}} | ||
+ | |} | ||
- | Według Döll'a (1877) teren spadku miał długość 1½ mili na ½ mili długości, czyli zakładając, że są to | + | Według Döll'a (1877) teren spadku miał długość 1½ mili na ½ mili długości, czyli zakładając, że są to mile węgierskie<ref>prawdopodobnie chodzi o milę węgierską (''mérföld'', ''postamérföld'') używaną w Monarchii Austro-Węgierskiej; jej długość wynosiła 7585,9 metrów; Wikipedia (HU) – [http://hu.wikipedia.org/wiki/Mérföld Mérföld]; patrz → [[Dawne jednostki miar i wag]]</ref>, daje to ~12×4 km (wg Koblitz MetBase obszar spadku ma rozmiar 7×1 mili angielskiej). |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 105: | Linia 127: | ||
== Galerie == | == Galerie == | ||
- | <gallery caption="" widths="200px" heights=" | + | <gallery caption="" widths="200px" heights="180px" perrow="3"> |
- | File:Soko-Banja_( | + | File:Sokobanjski_(NHM_Belgrade).jpg|Okaz meteorytu ze zbiorów [[:Szablon:BelgradeNHM|muzeum w Belgradzie]] (dla {{SITENAME}} Aleksandar Luković, property of [http://www.nhmbeo.rs NHM Belgrade, Serbia]) |
+ | File:Soko-Banja_(Prior_MinMag_1916).jpg|Okaz o wadze 1,97 kg ze zbiorów [[:Szablon:LondonNHM|NHM w Londynie]] (źródło: Prior 1916) | ||
+ | File:Soko-Banja_(University_of_Tartu).jpg|Fragment 155,3 g meteorytu Soko-Banja ze zbiorów [[:Szablon:TartuUniv|Uniwersytetu w Tartu]] (źródło: Geoscience collections of Estonia) | ||
+ | File:Soko-Banja_(GSI_Calcutta).jpg|Fragment meteorytu Soko-Banja (najdłuższy rozmiar 4,5 cm) z kolekcji [[:Szablon:CalcuttaGSI|Geological Survey of India, Calcutta]] | ||
+ | File:Soko-Banja_(MMHH_Hamburg).jpg|Fragment meteorytu Soko-Banja o wadze 31,0 g ze zbiorów [[:Szablon:HamburgMMHH|Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Hamburgu]] | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Linia 115: | Linia 141: | ||
* {{Brezina (1885)}} | * {{Brezina (1885)}} | ||
- | * Döll Eduard, (1877), '''Der Meteorsteinfall von [[Soko-Banja]], nord-östlich von Aleksinac, am 13. Oct. 1877''', ''Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt'', Jahrgang 1877, s. 283-287.<ref> | + | * Döll Eduard, (1877), '''Der Meteorsteinfall von [[Soko-Banja]], nord-östlich von Aleksinac, am 13. Oct. 1877''', ''Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt'', Jahrgang 1877, s. 283-287.<ref>opis spadku oraz znalezionych okazów meteorytu [[Soko-Banja]]; {{Txt2Img|Soko-Banja_map_II_(Doll_1877).jpg|mapa}}</ref> Plik {{Link-BHL |item=120856}}. |
* {{Koblitz MetBase}} | * {{Koblitz MetBase}} | ||
+ | |||
+ | * ''Kosmos'', (1878), '''O meteorze, który spadł z początkiem października 1877 w [[Soko-Banja|Sokol-Banja]] w Serbii, podaje bliższe wiadomości p. S. M. Losanitch<ref>Losanitsch (1878)</ref>, profesor w Belgradzie, w ostatnim zeszycie "Ber. d. deut. ch. Ges.''', R. 3, 1878, s. 37-39 (Kronika naukowa).<ref>autor notatki ''R.Z.'' (Rudolf Zuber)</ref> Plik {{Link-dLibra|SBC|d|18613}}. | ||
+ | |||
+ | * Losanitsch S.M., (1878), '''Das Meteor von [[Soko-Banja|Sokol-Banja]] in Serbien''', ''Berichte der Deutschen chemischen Gesellschaft zu Berlin'', 11, 1878, s. 96-98. Plik {{Link-Gallica |ark=ark:/12148/bpt6k906861 |pg=99}}. | ||
* +Pančić Josif (Панчић Јосиф), (1880), '''[[Soko-Banja|Соко-Бања]]. Први метеорит у Србији''', Beograd 1880. Plik [http://www.nhmbeo.rs/upload/dvd/Prezentacija/IZ%20RIZNICE4.htm IMG]. | * +Pančić Josif (Панчић Јосиф), (1880), '''[[Soko-Banja|Соко-Бања]]. Први метеорит у Србији''', Beograd 1880. Plik [http://www.nhmbeo.rs/upload/dvd/Prezentacija/IZ%20RIZNICE4.htm IMG]. | ||
- | {{Koblitz References | + | * Prior George T., (1916), '''The Meteoric Stones of Launton, Warbreccan, Cronstad, Daniel's Kuil, Khairpur, and [[Soko-Banja]]''', ''Mineralogical Magazine '', 18(83), 1916, s. 1-25. Plik {{!doi|10.1180/minmag.1916.018.83.03}}. |
- | | 1=After the appearance of a fireball and detonations, a shower of stones, of which about ten were found, fell over an area of 7 x 1 miles; the total weight was about 80kg and the largest stone weighed 38kg, C.Klein, Nachr. Gessell. Wiss. Göttingen, 1879, p.92, E.Doll, Verh. Geol. Reichsanst. Wien, 1877, p.283, S.M.Losanitsch, Ber. Deutsch. Chem. Gesell. Berlin, 1878, 11, p.96, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.457. Xenolithic, analysis, olivine Fa28, R.A.Binns, GCA, 1968, 32, p.299; R.V.Fodor and K.Keil, Meteoritics, 1975, 10, p.325. Mössbauer analysis, E.L.Sprenkel-Segel, Meteorite Research (ed. P.M.Millman), 1969, p.93. Partial INAA, R.A.Schmitt et al., Meteoritics, 1972, 7, p.131. Ga and Ge contents of metal phase, C.-L.Chou and A.J.Cohen, GCA, 1973, 37, p.315. Volatile trace element abundances, J.C.Laul et al., GCA, 1973, 37, p.329. Chemical composition of chondrules, T.W.Osborn et al., GCA, 1973, 37, p.1909. Oxygen isotopic composition of mineral fractions, R.N.Clayton et al., Earth Planet. Sci. Lett., 1976, 30, p.10. Fluorine content, R.O.Allen,Jr. and P.J.Clark, GCA, 1977, 41, p.581. Analysis, 19.86% total Fe, A.J.Easton and C.J.Elliott, Meteoritics, 1977, 12, p.409. Infrared photometry, albedo, JHK colors, M.Leake et al., Meteoritics, 1978, 13, p.101. Ti, Zr and Hf abundances, M.Shima, GCA, 1979, 43, p.353. Cosmic ray tracks, N.Bhandari et al., Nucl. Tracks, 1980, 4, p.213. REE abundances in chondrules, J.L.Gooding and T.Fukuoka, Meteoritics, 1982, 17, p.222 (abs.). Pu fission track density, P.Pellas et al., Meteoritics, 1983, 18, p.374 (abs.). Composition, mineralogy and physical properties of chondrules, J.L.Gooding, In: Chondrules and Their Origins (ed. E.A.King), 1983, p.61, Houston, Lunar Planet. Institute. Rb-Sr systematics, O.Okano et al., Mem. Nat. Inst. Polar Res., Tokyo, 1984, (35), p.285. I-Xe systematics, T.J.Bernatowicz et al., GCA, 1988, 52, p.1113. Compositions of pyroxenes, equilibration temperature, H.Y.McSween,Jr. and A.D.Patchen, Meteoritics, 1989, 24, p.219. Pu, U, and Nd abundances in merrillite and apatite, G.Crozaz et al., Earth Planet. Sci. Lett., 1989, 93, p.157. Analysis of olivine, Fa28.2, and kamacite, A.E.Rubin, GCA, 1990, 54, p.1219. Oxygen isotopic composition, R.N.Clayton et al., GCA, 1991, 55, p.2317. Measurement of track densities in olivine grains, L.I.Genaeva and L.L.Kashkarov, LPSC, 1992, 23, p.405 (abs.); see also, L.L.Kashkarov et al., LPSC, 1987, 18, p.479 (abs.). Analysis of carbon concentr., J.Makjanic et al., Meteoritics, 1993, 28, p.63. Bulk density and porosity, M.Terho et al., Studia Geophysica et Geodaedica, 1993, 37, p.65; see also, D.T.Britt and G.J.Consolmagno, MAPS, 2003, 38, p.1161. Cosmic-ray exposure age 71.1 Ma, the highest value measured of LL chondrites, T.Graf and K.Marti, Meteoritics, 1994, 29, p.643. Crystallographic and structural study of clinopyroxene, G.Artioli and G.Davoli, Earth Planet. Sci. Lett., 1994, 128, p.469. Spallation track density in merrillite, P.Pellas and C.Fiéni, MAPS, 1996, 31, p.A106 (abs.). EPMA analysis of fusion crust, M.J.Genge and M.M.Grady, MAPS, 1999, 34, p.341. Near-IR reflectance spectroscopy, L.V.Moroz et al., MAPS, 1999, 34, p.A83 (abs.). Chemical, petrological, hydrogen isotopic and textural study of bleached chondrules, J.N.Grossman et al., MAPS, 2000, 35, p.467. Determination of bulk density, S.L.Wilkison and M.S.Robinson, MAPS, 2000, 35, p.1203. Abundances of Re, Os, and Ir in metal grains, M.Humayun and A.J.Campbell, LPSC, 2000, 31, abs. #2032. Magnetic susceptibility, P.Rochette et al., MAPS, 2003, 38, p.251. Density and porosity, S.L.Wilkinson et al., MAPS, 2003, 38, p.1533. Minor and trace element abundances, J.M.Friedrich et al.; listed shock stage a, GCA, 2003, 67, p.2467. Mössbauer and X-ray diffraction study, O.N.Menzies et al., MAPS, 2005, 40, p.1023.}} | + | |
+ | * {{Tiirmaa (1983)}} | ||
+ | |||
+ | * ''Wędrowiec'', nr '''66''', 1878, s. 226. Plik {{Link-dLibra|POLONA|d|14624197/13}}. | ||
+ | |||
+ | {{Koblitz References |1=After the appearance of a fireball and detonations, a shower of stones, of which about ten were found, fell over an area of 7 x 1 miles; the total weight was about 80kg and the largest stone weighed 38kg, C.Klein, Nachr. Gessell. Wiss. Göttingen, 1879, p.92, E.Doll, Verh. Geol. Reichsanst. Wien, 1877, p.283, S.M.Losanitsch, Ber. Deutsch. Chem. Gesell. Berlin, 1878, 11, p.96, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.457. Xenolithic, analysis, olivine Fa28, R.A.Binns, GCA, 1968, 32, p.299; R.V.Fodor and K.Keil, Meteoritics, 1975, 10, p.325. Mössbauer analysis, E.L.Sprenkel-Segel, Meteorite Research (ed. P.M.Millman), 1969, p.93. Partial INAA, R.A.Schmitt et al., Meteoritics, 1972, 7, p.131. Ga and Ge contents of metal phase, C.-L.Chou and A.J.Cohen, GCA, 1973, 37, p.315. Volatile trace element abundances, J.C.Laul et al., GCA, 1973, 37, p.329. Chemical composition of chondrules, T.W.Osborn et al., GCA, 1973, 37, p.1909. Oxygen isotopic composition of mineral fractions, R.N.Clayton et al., Earth Planet. Sci. Lett., 1976, 30, p.10. Fluorine content, R.O.Allen,Jr. and P.J.Clark, GCA, 1977, 41, p.581. Analysis, 19.86% total Fe, A.J.Easton and C.J.Elliott, Meteoritics, 1977, 12, p.409. Infrared photometry, albedo, JHK colors, M.Leake et al., Meteoritics, 1978, 13, p.101. Ti, Zr and Hf abundances, M.Shima, GCA, 1979, 43, p.353. Cosmic ray tracks, N.Bhandari et al., Nucl. Tracks, 1980, 4, p.213. REE abundances in chondrules, J.L.Gooding and T.Fukuoka, Meteoritics, 1982, 17, p.222 (abs.). Pu fission track density, P.Pellas et al., Meteoritics, 1983, 18, p.374 (abs.). Composition, mineralogy and physical properties of chondrules, J.L.Gooding, In: Chondrules and Their Origins (ed. E.A.King), 1983, p.61, Houston, Lunar Planet. Institute. Rb-Sr systematics, O.Okano et al., Mem. Nat. Inst. Polar Res., Tokyo, 1984, (35), p.285. I-Xe systematics, T.J.Bernatowicz et al., GCA, 1988, 52, p.1113. Compositions of pyroxenes, equilibration temperature, H.Y.McSween,Jr. and A.D.Patchen, Meteoritics, 1989, 24, p.219. Pu, U, and Nd abundances in merrillite and apatite, G.Crozaz et al., Earth Planet. Sci. Lett., 1989, 93, p.157. Analysis of olivine, Fa28.2, and kamacite, A.E.Rubin, GCA, 1990, 54, p.1219. Oxygen isotopic composition, R.N.Clayton et al., GCA, 1991, 55, p.2317. Measurement of track densities in olivine grains, L.I.Genaeva and L.L.Kashkarov, LPSC, 1992, 23, p.405 (abs.); see also, L.L.Kashkarov et al., LPSC, 1987, 18, p.479 (abs.). Analysis of carbon concentr., J.Makjanic et al., Meteoritics, 1993, 28, p.63. Bulk density and porosity, M.Terho et al., Studia Geophysica et Geodaedica, 1993, 37, p.65; see also, D.T.Britt and G.J.Consolmagno, MAPS, 2003, 38, p.1161. Cosmic-ray exposure age 71.1 Ma, the highest value measured of LL chondrites, T.Graf and K.Marti, Meteoritics, 1994, 29, p.643. Crystallographic and structural study of clinopyroxene, G.Artioli and G.Davoli, Earth Planet. Sci. Lett., 1994, 128, p.469. Spallation track density in merrillite, P.Pellas and C.Fiéni, MAPS, 1996, 31, p.A106 (abs.). EPMA analysis of fusion crust, M.J.Genge and M.M.Grady, MAPS, 1999, 34, p.341. Near-IR reflectance spectroscopy, L.V.Moroz et al., MAPS, 1999, 34, p.A83 (abs.). Chemical, petrological, hydrogen isotopic and textural study of bleached chondrules, J.N.Grossman et al., MAPS, 2000, 35, p.467. Determination of bulk density, S.L.Wilkison and M.S.Robinson, MAPS, 2000, 35, p.1203. Abundances of Re, Os, and Ir in metal grains, M.Humayun and A.J.Campbell, LPSC, 2000, 31, abs. #2032. Magnetic susceptibility, P.Rochette et al., MAPS, 2003, 38, p.251. Density and porosity, S.L.Wilkinson et al., MAPS, 2003, 38, p.1533. Minor and trace element abundances, J.M.Friedrich et al.; listed shock stage a, GCA, 2003, 67, p.2467. Mössbauer and X-ray diffraction study, O.N.Menzies et al., MAPS, 2005, 40, p.1023.}} | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
+ | |||
+ | == Zobacz również == | ||
+ | |||
+ | * [[Dawne jednostki miar i wag]] | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
- | * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' | + | * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' – meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=23661 Soko-Banja] |
- | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' | + | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=23661 Soko-Banja] |
+ | |||
+ | * {{BelgradeNHM}} | ||
+ | * {{BudapestELTE}} | ||
+ | * {{ViennaNHM}} | ||
+ | * {{MoscowVernadskyIG|id=10989|name=Soko-Banja}} | ||
- | * Meteoryt Soko-Banja w kolekcjach polskich | + | * Meteoryt Soko-Banja w kolekcjach polskich – [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Soko-Banja.htm Wadi & Jan Woreczko Collection] |
- | + | ||
- | + | ||
- | + | ||
- | * | + | * woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-StrewnField.htm Elipsa rozrzutu (''Strewn field, strewnfield, distribution ellipse'')] |
- | + | ||
- | + | ||
- | * | + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sokobanja Sokobanja] |
- | * | + | * Wikipedia (SR) – [http://sr.wikipedia.org/wiki/Сокобањски_метеорит Сокобањски метеорит] |
+ | * Wikipedia (DE) – [http://de.wikipedia.org/wiki/Okka_(Einheit) Okka (Einheit)] | ||
+ | * Soko-Banja.org – [http://www.soko-banja.org/index.php?option=com_content&task=view&id=1318&Itemid=1 Sokobanjski meteorit] | ||
+ | * Blic.rs – [http://www.blic.rs/Vesti/Reportaza/213418/Svi-srpski-meteoriti Svi srpski meteoriti] | ||
{{Co jeszcze na stronę}} | {{Co jeszcze na stronę}} | ||
+ | * Pančić (1880) | ||
* okoliczności spadku | * okoliczności spadku | ||
* mapy | * mapy |
Wersja z 13:36, 29 lip 2019
Deszcz meteorytów
Soko-Banja → | |
Spadek | |
Lokalizacja | Serbia |
Położenie[1] | 43°40'N, 21°52'E |
Data | 13 października 1877 roku, 14:00 (sobota) |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny LL4 |
Masa | 80 kg |
Liczba okazów | deszcz meteorytów |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Aleksinac, Alexinatz, Banja, Blendija, Devica, Device, Dugo Polje, Dungo Polje, Sarbanovac, Scherbanovaz; w MetBase: Soko Banja; po serbsku: Сокобања |
Spadek deszczu meteorytów 13 października 1877 roku (sobota) w okolicy miasta Sokobanja (serb. Сокобања, dawn. Soko-Banja) w Serbii. Chondryt zwyczajny LL4, TKW ~80 kg.
O spadku meteorytu donosił tygodnik Wędrowiec w numerze 66 z 1878 roku (pisownie oryginalna):
— D. 13 paźdz. r. z. we wsi Sokol-Banja w obwodzie aleksinackim w Serbii spadł aerolit. Rozprysł się na kawałki. Największy ważył około 38 kilogr. Cały meteoryt ważył pewno do 80 kg. C. g. 3,502. Skład: żelaza metalicznego 3,8; krzemianów 96,2.
Dokładny opis okoliczności spadku i znajdowanych okazów znajduje się w publikacjach Brezina (1885) i Döll (1877).
Kolekcje
Fragmenty meteorytu Soko-Banja w największych kolekcjach:
Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)uwagi Belgrade, Nat. Hist. Mus. 16,29 kg Budapest, Eötvös Lorand Univ. 2,59 kg Vienna, Naturhist. Mus. 2,56 kg fotografie w Koblitz MetBase London, Nat. Hist. Mus. 2,2 kg Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,83 kg Budapest, Nat. Mus. 1 kg (…) Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci. 155 g 155,3 g fragment (Tiirmaa 1996) (Geoscience collections of Estonia: record) Calcutta, Mus. Geol. Surv. India 70 g 5,87 (f) i 64,54 g (3f) (Sen Gupta et al. 1982) Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst. 31 g
W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.
W katalogu online zbiorów muzeum w Waszyngtonie (NMNH) znajdują się zdjęcia płytek cienkich (thin section) tego meteorytu.
Lokalizacja
(B) Bieli Potok, Blendija, (D) Dugo Polje, (M) Mužinac, (S) Sokobanja, Šarbanovac
Przybliżony obszar znajdowania okazów (Döll 1877)
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Przybliżony obszar (elipsa spadku) gdzie znajdowano okazy (Döll 1877).
Mapa okolic Banja i Šarbanovac z zaznaczonymi miejscami znalezienia okazów meteorytu Soko-Banja (mapa w skali 1:300000; Brezina 1885).
Zaznaczone na mapie okazy:
Nr waga [kg] kierunek/kąt lotu, głębokość 1. 16,31 225°/52°, 0,8 m 2. 9 340°/82°, 0,7 m 3. 38 (=30 Oka[2]) (największy okaz) 4. 0,6 110°/30°, 0,02 m
- Kierunek lotu meteoroidu podany został w stosunku do południka magnetycznego (magn. Meridian) w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.
Mapa rejonu Soko Banja i Serbanovac z zaznaczonymi schematycznie obszarem, na którym znajdowano okazy meteorytu Soko-Banja (Döll 1877).
Komentarz do ilustracji (Döll 1877, s. 285):
Według Döll'a (1877) teren spadku miał długość 1½ mili na ½ mili długości, czyli zakładając, że są to mile węgierskie[3], daje to ~12×4 km (wg Koblitz MetBase obszar spadku ma rozmiar 7×1 mili angielskiej).
Mapy
Teren na zachód od Soko-Banja (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912). Współrzędne na mapie w układzie odniesienia Ferro[4] |
Miejscowości Soko-Banja i Šarbanovac (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912). Współrzędne na mapie w układzie odniesienia Ferro[4] |
Galerie
Okaz meteorytu ze zbiorów muzeum w Belgradzie (dla Wiki.Meteoritica.pl Aleksandar Luković, property of NHM Belgrade, Serbia) |
Okaz o wadze 1,97 kg ze zbiorów NHM w Londynie (źródło: Prior 1916) |
Fragment 155,3 g meteorytu Soko-Banja ze zbiorów Uniwersytetu w Tartu (źródło: Geoscience collections of Estonia) |
Fragment meteorytu Soko-Banja (najdłuższy rozmiar 4,5 cm) z kolekcji Geological Survey of India, Calcutta |
Fragment meteorytu Soko-Banja o wadze 31,0 g ze zbiorów Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Hamburgu |
Bibliografia
- Brezina Aristides, (1885), Die Meteoritensammlung des k. k. mineralogischen Hofkabinetes in Wien am 1. Mai 1885 (Mit vier Tafeln (Nr. II-V).), Jahrbuch der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, 35, 1885, s. 151-276 (ilustracje).[5][6] Plik DjVu.
- Döll Eduard, (1877), Der Meteorsteinfall von Soko-Banja, nord-östlich von Aleksinac, am 13. Oct. 1877, Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, Jahrgang 1877, s. 283-287.[7] Plik DjVu.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Kosmos, (1878), O meteorze, który spadł z początkiem października 1877 w Sokol-Banja w Serbii, podaje bliższe wiadomości p. S. M. Losanitch[8], profesor w Belgradzie, w ostatnim zeszycie "Ber. d. deut. ch. Ges., R. 3, 1878, s. 37-39 (Kronika naukowa).[9] Plik sLib.
- Losanitsch S.M., (1878), Das Meteor von Sokol-Banja in Serbien, Berichte der Deutschen chemischen Gesellschaft zu Berlin, 11, 1878, s. 96-98. Plik DjVu.
- +Pančić Josif (Панчић Јосиф), (1880), Соко-Бања. Први метеорит у Србији, Beograd 1880. Plik IMG.
- Prior George T., (1916), The Meteoric Stones of Launton, Warbreccan, Cronstad, Daniel's Kuil, Khairpur, and Soko-Banja, Mineralogical Magazine , 18(83), 1916, s. 1-25. Plik doi.
- Tiirmaa Reet (Тийрмаа Р.Т.), (1983), Каталог метеоритов коллекции Института геологии АН ЭССР на октября 1981 г. (The catalog of meteorites from the collection of the Geological Institute of the Estonian Academy of Sciences on October 1, 1981), Метеоритика (Meteoritika), vol. 42, 1983, s. 170-182.[10]
- Wędrowiec, nr 66, 1878, s. 226. Plik pLib.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Soko-Banja
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Soko-Banja
- Muzeum Historii Naturalnej w Belgradzie (Natural History Museum in Belgrade; Belgrade, Nat. Hist. Mus.) – Prirodnjački muzej u Beogradu ● Geološki sektor
- Eötvös Loránd University Budapest (Budapest, Eötvös Lóránd Univ.) – Eötvös Loránd Tudományegyetem Budapest, ELTE ● Mineral and rock collection
- Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (Natural History Museum Vienna; Vienna, Naturhist. Mus.) – Naturhistorisches Museum Wien ● Die Meteoritensammlung ● Mineralogy & Petrography ● [katalogi → Partsch (1843); Brezina (1885); Brezina (1895); Brezina (1896); Berwerth (1903)]
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry of Russian Academу of Sciences (The Laboratory of Meteoritics; Moscow, Vernadsky Inst. Geochem.) – Институт геохимии и аналитической химии им. В.И. Вернадского Российской академии наук (Лаборатория метеоритики), ГЕОХИ РАН ● Soko-Banja ● [katalog → Явнель (1986)]
- Meteoryt Soko-Banja w kolekcjach polskich – Wadi & Jan Woreczko Collection
- Wikipedia – Sokobanja
- Wikipedia (SR) – Сокобањски метеорит
- Wikipedia (DE) – Okka (Einheit)
- Soko-Banja.org – Sokobanjski meteorit
- Blic.rs – Svi srpski meteoriti
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- Pančić (1880)
- okoliczności spadku
- mapy