PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Suchy Dul

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bibliografia)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
-
{{VerifyLevel |level=0i}}
+
{{VerifyLevel|level=1i}}
== ''Hammer'' tuż za granicą ==
== ''Hammer'' tuż za granicą ==
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
  | nazwa = Suchy Dul
  | nazwa = Suchy Dul
-
  | grafika = SuchyDul_(NHM_Prague).jpg
+
  | grafika = SuchyDul_main_mass_(NHM_Prague).jpg
-
  | opis = Meteoryt Suchy Dul ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Pradze; obok meteoryt [[Usti Nad Orlici]] (Národí Muzeum Praha) (fot. Aubrey Whymark, ''za zgodą'')
+
  | opis = Meteoryt Suchy Dul ze zbiorów [[:Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w Pradze]]; obok meteoryt [[Usti Nad Orlici]] (fot. Aubrey Whymark, ''za zgodą'')
  | klasa = Spadek
  | klasa = Spadek
  | mbclass = fall
  | mbclass = fall
Linia 37: Linia 37:
! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz&nbsp;MetBase) !! uwagi
! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz&nbsp;MetBase) !! uwagi
|-
|-
-
| [[Prague, Nat. Mus.]] || 685&nbsp;g || {{Txt2Img|SuchyDul_(NHM_Prague).jpg|masa&nbsp;główna}} 682&nbsp;g<ref>wg portalu Národí Muzeum Praha – Muzeum 3000 (tam też fotografia masy głównej); wg portalu [http://www.cesonline.cz/arl-ces/cs/detail-ces_us_cat-psb0000633-24-Sbirka-meteoritu/ CES on-line (Centrální evidence sbírek muzejní povahy)] fragment waży 682&nbsp;g (116×72×59&nbsp;mm)</ref>
+
| [[Prague, Nat. Mus.]] || 685&nbsp;g || {{Txt2Img|SuchyDul_main_mass_(NHM_Prague).jpg|masa&nbsp;główna}} 682&nbsp;g<ref>wg portalu Národí Muzeum Praha – Muzeum 3000 (tam też fotografia masy głównej); wg portalu [http://www.cesonline.cz/arl-ces/cs/detail-ces_us_cat-psb0000633-24-Sbirka-meteoritu/ CES on-line (Centrální evidence sbírek muzejní povahy)] fragment waży 682&nbsp;g (116×72×59&nbsp;mm)</ref>
|-
|-
| [[Washington, Natl. Mus. Nat. Hist.]] || 1,8&nbsp;g || w katalogu online znajdują się zdjęcia płytek cienkich (''thin section'') tego rzadkiego meteorytu
| [[Washington, Natl. Mus. Nat. Hist.]] || 1,8&nbsp;g || w katalogu online znajdują się zdjęcia płytek cienkich (''thin section'') tego rzadkiego meteorytu

Wersja z 21:16, 8 lut 2019

1i

Hammer tuż za granicą

Suchy Dul →
280px
Meteoryt Suchy Dul ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Pradze; obok meteoryt Usti Nad Orlici (fot. Aubrey Whymark, za zgodą)
Spadek
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 50°32'17"N, 16°15'48"E
Data 16 września 1969 r., 08:15 (wtorek)
Uwagi część fragmentów z bolidu mogła spaść na terenie Polski, mogło to być nawet kilkanaście kilogramów
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L6
Masa 840 g
Liczba okazów jeden okaz, który się rozbił przy upadku
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Police; czeski synonim: Police nad Metují; po czesku: Suchý Důl

Spadek na terenie Czech 16 września 1969 roku (wtorek), blisko granicy z Polską. Meteoryt uderzył w dach domu we wsi Suchy Dul (cz. Suchý Důl) niedaleko Police nad Metují i rozpadł się na dwie części o wagach 755,2 i 60,1 g. Świadek, Pani Franciszka Klimesowa (na zdjęciu córka Věra Klimešová) była w ogrodzie swojego domu (posesja nr 147) około 50 metrów od punktu uderzenia. Opowiadała, że spadkowi meteorytu towarzyszył „boom” podobny do dźwięku lecącego samolotu, a następnie ostry gwizd i dźwięk uderzenia. Widziała, jak po dachu jej domu stoczyły się czarne kamienie. Gdy poszła na strych, zauważyła dziurę w dachu i złamaną krokiew, a na podłodze leżący fragment meteorytu[2] (podobne okoliczności towarzyszyły spadkowi meteorytu Sołtmany). Wszystkie zebrane fragmenty ważyły łącznie 840 gramów.[3] Wyniki analiz chemicznych i mineralogicznych meteorytu znajdują się w pracach Tuček (1970) i Jakeš (1980).


Bolid, z którego spadł meteoryt Suchy Dul, został zarejestrowany przez istniejącą już wówczas od kilkunastu lat czechosłowacką sieć bolidową (z niej rozwinęła się później sieć European Fireball Network). O tym wydarzeniu ukazał się również komunikat w Uranii (1969):

«

Komunikat dla obserwatorów

Według informacji otrzymanej za pośrednictwem dra Jana Pokrzywnickiego[4] – przewodniczącego sekcji Meteorytyki PTMA – z Obserwatorium Astronomicznego w Ondřejowie (CSRS) nadesłano wiadomość, że 16 września 1969 roku o godz. 8-mej w okolicy Polic upadł kamienny meteoryt wagi 840 gramów. Dla dalszych badań bardzo potrzebne są wizualne obserwacje meteoru. Więcej i większe meteoryty mogą być znalezione w Polsce na południe od Kłodzka w województwie wrocławskim. Terenem szczególnego zainteresowania dla poszukiwania spadku meteorytów są m. in. okolice: Radkowa, Polanicy Zdroju i Bystrzycy Kłodzkiej w woj. wrocławskim. Wszelkie informacje w powyższej sprawie prosimy uprzejmie przekazywać na adres Dr Jana Pokrzywnickiego, Sekcja Meteorytyki Oddziału Warszawskiego PTMA, Warszawa, Al. Ujazdowskie 4,[5] lub do Redakcji „Uranii”.

»


Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – Police nad Metují — meteorit.

Kolekcje

Fragmenty meteorytu Suchy Dul znajdują się tylko w dwóch kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Prague, Nat. Mus. 685 g masa główna 682 g[6]
Washington, Natl. Mus. Nat. Hist. 1,8 g w katalogu online znajdują się zdjęcia płytek cienkich (thin section) tego rzadkiego meteorytu


Jak pisze Andrzej S. Pilski (1999, s. 117) (wyróżnienie w tekście Redakcja):

«

„Pewien miłośnik astronomii z Polic[7] zaobserwował rozpad bolidu na części, z których większość przeleciała na polską stronę. Przelot bolidu obserwowali także mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Jak wiadomo, najbliżej spadają zawsze mniejsze okazy meteorytów, a najdalej dolatują te największe. Meteoryty, które dotarły do Kotliny Kłodzkiej, muszą mieć masę kilku, może kilkunastu kilogramów. Oceniono, że największy okaz spadł gdzieś koło Batorowa. Nikomu jednak nie udało się znaleźć nawet kawałeczka.”

»


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Bystrzyca Kłodzka i Batorów, (P) Polanica-Zdrój, (R) Radkowo, (S) Suchy Dul

miejsce uderzenia meteorytu (wg Vaclava Klimešová)

[IIAB] meteoryt Braunau

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Bolid leciał z północnego zachodu na południowy wschód wzdłuż Gór Stołowych. Obserwowali go mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Zaobserwowano rozpad bolidu i przypuszcza się, że największe jego fragmenty (może nawet kilkunastokilogramowe) spadły w okolicach Batorowa. Teren do poszukiwań jest bardzo trudny. Jak dotąd nie znaleziono dalszych fragmentów.

Meteoryt spadł na dach posesji nr 147 w punkcie o współrzędnych 50°32.248'N, 16°15.701'E (wg Vaclava Klimešová).


W odległym o niecałe 7 km na północny-wschód Broumovie spadł w 1847 roku meteoryt żelazny Braunau.


Miejsce spadku i kierunek skąd nadleciał meteoryt (źródło: Google Earth)


Suchy Dul/Galerie

Meteoryt Suchy Dul (źródło: Tuček 1981; więcej → Suchy Dul/Galerie)

Dziura w dachu wybita przez meteoryt

Suchy Dul (fot 54 Tucek 1981).jpg
Suchy Dul (fot 55 Tucek 1981).jpg


Masa główna meteorytu w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha) (źródło: Šreinová et al. 2012)

Suchy Dul (Šreinová 2012).jpg


Miejsce spadku meteorytu Suchy Dul (początek maja 2012 r.; fot. Wadi & Jan Woreczko)

Gospodarstwo Państwa Klimešov. W dach budynku po lewej (posesja nr 147) uderzył meteoryt

Posesja nr 147 we wsi Suchy Dul

Właściciele gospodarstwa, Mila i Vaclav Klimešov

Dom Franciszki Klimešovej babci Vaclava Klimešova i miejsce gdzie uderzył meteoryt

Widok na wieś Suchy Dul z drogi do posesji nr 147

Na ten dach spadł meteoryt


Więcej → Suchy Dul/Galerie


Bibliografia

  • Dziennik Łódzki, (1969), Meteoryt o wadze 100 kilogramów, nr 277, 1969, s. 4. Plik lLib.
  • Jakeš Petr, (1980), Mineralogy of Police meteorite, Sborník Národního muzea v Praze, vol. XXXVI B, nr 1, 1980, s. 43-50. Plik PDF.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Meteoritical Bulletin, nr 48, 1969.[8] Plik aDs.
  • Pilski Andrzej S., (1999), Nieziemskie skarby. Poradnik poszukiwacza meteorytów, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, (s. 117). ISBN 83-7180-173-4.
  • Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012, (s. 23-24).[9] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1970), Charakteristika chondritu z Police nad Metují, Sborník Národního muzea v Praze, vol. XXVI B, nr 5, 1970, s. 97-119.[10] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).
  • Urania, (1969), Komunikat dla obserwatorów, 12, 1969, s. 352. Plik DjvU.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ relacja pani Klimesowej (po czesku) w dzienniku náchodský.deník.cz
  3. ^ Pilski (1999), s. 117
  4. ^ błędnie podano imię Jerzego Pokrzywnickiego!
  5. ^ siedziba Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii (PTMA) mieściła się na terenie Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie
  6. ^ wg portalu Národí Muzeum Praha – Muzeum 3000 (tam też fotografia masy głównej); wg portalu CES on-line (Centrální evidence sbírek muzejní povahy) fragment waży 682 g (116×72×59 mm)
  7. ^ czeskie Police nad Metují
  8. ^ zawiera m.in. listę raportów o bolidzie (Ceplecha)
  9. ^ najnowsze krótkie opracowanie na temat wszystkich czeskich meteorytów oraz starszych doniesień (np. Odranec)
  10. ^ tam plansze z fotografiami okazu i obrazami mikroskopowymi

Zobacz również

Linki zewnętrzne


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • Tucek (1964, 1970)
  • fotografie
  • Dziennik Łódzki
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Suchy_Dul”
Osobiste