(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Wietrzno-Bobrka
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
|||
Linia 32: | Linia 32: | ||
[[Plik:Wietrzno-Bobrka_(lokalizacja).jpg|left|200px|thumb|Plan wałów grodziska Wietrzno-Bóbrka z zaznaczonym miejscem znalezienia (×) (źródło: Kotowiecki 2003)]] | [[Plik:Wietrzno-Bobrka_(lokalizacja).jpg|left|200px|thumb|Plan wałów grodziska Wietrzno-Bóbrka z zaznaczonym miejscem znalezienia (×) (źródło: Kotowiecki 2003)]] | ||
:Wartym podkreślenia jest fakt, że taka technika obróbki żelaza meteorytowego rozwinęła się u Malajów. F.L. Boschke w książce pt. ''„Z Kosmosu na Ziemię”'' na str. 166 pisze między innymi: „Dwustronne ostrza ich sztyletów, nierzadko powyginane wężykowato, wyrabiano w sposób następujący: pomiędzy trzema warstwami zwykłego żelaza, względnie miękkiej stali, umieszczano dwie cienki warstwy żelaza meteorytowego. Ten pięciowarstwowy przekładaniec przekłuwano w jedną całość. Metoda ta była stosowana do wyrobu szczególnie kosztownego „oręża”. Zastanawiającym jest fakt, jak ta metoda przeniknęła na taką odległość, prawdopodobnie poprzez Indie do Europy. Zadziwiającym jest również, że metoda ta przetrwała tysiąclecia. {{Wielokropek}} | :Wartym podkreślenia jest fakt, że taka technika obróbki żelaza meteorytowego rozwinęła się u Malajów. F.L. Boschke w książce pt. ''„Z Kosmosu na Ziemię”'' na str. 166 pisze między innymi: „Dwustronne ostrza ich sztyletów, nierzadko powyginane wężykowato, wyrabiano w sposób następujący: pomiędzy trzema warstwami zwykłego żelaza, względnie miękkiej stali, umieszczano dwie cienki warstwy żelaza meteorytowego. Ten pięciowarstwowy przekładaniec przekłuwano w jedną całość. Metoda ta była stosowana do wyrobu szczególnie kosztownego „oręża”. Zastanawiającym jest fakt, jak ta metoda przeniknęła na taką odległość, prawdopodobnie poprzez Indie do Europy. Zadziwiającym jest również, że metoda ta przetrwała tysiąclecia. {{Wielokropek}} | ||
+ | |||
+ | |||
+ | Według informacji otrzymanych od Andrzeja Kotowieckiego, artefakt Wietrzno-Bobrka znajduje się w zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku. | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 81: | Linia 84: | ||
* Artefakt meteorytowy Wietrzno-Bobrka w kolekcjach polskich - nie jest reprezentowany | * Artefakt meteorytowy Wietrzno-Bobrka w kolekcjach polskich - nie jest reprezentowany | ||
* Polski Serwis Meteorytów - artefakt meteorytowy [http://jba1.republika.pl/defbob.htm Wietrzno-Bobrka] | * Polski Serwis Meteorytów - artefakt meteorytowy [http://jba1.republika.pl/defbob.htm Wietrzno-Bobrka] | ||
+ | * [http://www.muzeum.sanok.pl/ Muzeum Historyczne w Sanoku] | ||
* ArtMet - [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/szczegoly.php?page=72 METEORYTY W SZTUCE MATERIALNEJ] • [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/szczegoly.php?page=73 Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego] | * ArtMet - [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/szczegoly.php?page=72 METEORYTY W SZTUCE MATERIALNEJ] • [http://www.artmet-meteoryty.pl/pl/art&met/szczegoly.php?page=73 Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego] | ||
* Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_halsztacka Kultura halsztacka] • [http://pl.wikipedia.org/wiki/Okres_halsztacki Okres halsztacki] • wieś [http://pl.wikipedia.org/wiki/Wietrzno_(województwo_podkarpackie) Wietrzno (województwo podkarpackie)] | * Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_halsztacka Kultura halsztacka] • [http://pl.wikipedia.org/wiki/Okres_halsztacki Okres halsztacki] • wieś [http://pl.wikipedia.org/wiki/Wietrzno_(województwo_podkarpackie) Wietrzno (województwo podkarpackie)] | ||
* MSMK - Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski - [http://www.astroblemy.pl/msmk.htm MSMK astroblemy.pl] | * MSMK - Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski - [http://www.astroblemy.pl/msmk.htm MSMK astroblemy.pl] | ||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
[[Category:MetBullDatabase]] | [[Category:MetBullDatabase]] |
Wersja z 11:55, 27 sie 2012
Narzędzia z meteorytów
Wietrzno-Bobrka → | |
Halsztacka siekierka z tulejką pochodząca z Wietrzna-Bóbrki w powiecie krośnieńskim w Małopolsce
| |
Artefakt | |
Lokalizacja | wieś Wietrzno-Bóbrka koło przełęczy Dukielskiej, Polska |
Położenie[1] | 49°25'N, 21°42'E |
Data | pochodzi z okresu halsztackiego (700-550 r.p.n.e.) |
Uwagi | siekierka została wykonana z żelaza meteorytowego odmiany średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu lub ataksytu |
Charakterystyka | |
Typ | artefakt, siekierka z żelaza meteorytowego |
Masa | 376 g |
Liczba okazów | siekierka z tuleją |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
polska pisownia: Wietrzno-Bóbrka |
Artefakt - siekierka z żelaza meteorytowego
Wietrzno-Bóbrka - kolejnym zabytkiem wykonanym z żelaza meteorytowego jest siekierka z tuleją datowana na okres halsztacki[2], która została odkryta na terenie grodziska w miejscowości Wietrzno-Bóbrka w 1957 roku. To nieziemskie narzędzie waży 376 g. Siekierka została zgrzana na przemian z kawałków miękkiej stali i żelaza meteorytowego. Warstwy druga i czwarta są częścią meteorytu typu średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu lub ataksytu.
Więcej w artykule Andrzeja Kotowieckiego (2003)
- Według Kotowieckiego (2003)
(tekst zmodyfikowany przez Redakcję)
- (…) Następnym trzecim z kolei zabytkiem wykonanym z żelaza meteorytowego jest siekierka z Wietrznej-Bóbrki opisana w literaturze przez J. Piaskowskiego i A. Żakiego[3].
- Jest to siekierka z tuleją datowana na okres halsztacki (700-550 p.n.e.)[2], która została odkryta na terenie grodziska w miejscowości Wietrzno-Bóbrka koło przełęczy Dukielskiej w 1957 roku. Przedmiot ten zachował się w bardzo dobrym stanie z minimalną korozją, posiada kształt niedługiej okrągłej tulei o tzw. podniesionym lub podwójnie wciętym brzegu, zakończonym krótkim, stosunkowo grubym ostrzem. Wymiary siekierki: długość 11,3 cm, średnica tulei 4,1 cm, średnica otworu 3,1 cm, szerokość 4,2 cm oraz waga 376 gram. Według J. Piaskowskiego siekierka posiada trudną do wyjaśnienia strukturę. Została ona wykuta z jednego kawałka metalu co zostało stwierdzone przy prześwietleniu promieniami gamma izotopu kobaltu 60Co, jednak wydaje się, że był on zgrzewany z kilku warstw. Próbka wycięta z ostrza wykazała, bowiem strukturę warstwową, w której można było rozróżnić pięć warstw. Dalsze badania wykazały, że pierwsza, trzecia i piąta warstwa to miękka stal lub zwykłe żelazo, wytopione sposobem dymarkowym, natomiast druga i czwarta warstwa to żelazo ze znaczną zawartością niklu – ok. 8-10%. Tutaj można by polemizować z tym twierdzeniem a raczej skłonić się do poglądu, że siekierka ta została wykonana z jednego kawałka meteorytu typu oktaedryt, chociaż J. Piaskowski przytacza dwie możliwości dla wyjaśnienia struktury siekierki i tak: została wykuta z pięciu warstw, w tym warstwy zawierającej nikiel, albo warstwy wytworzyły się samorzutnie w wyniku segregacji niklu i węgla. J. Piaskowski wysuwa te hipotezy w pracy pt.: „Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i lateńskiego z Małopolski”. Jednak rok później uważa, że bardziej prawdopodobne wydaje się zgrzewanie siekierki z kawałków miękkiej stali i żelaza niklowego (meteorytowego). Tak, więc wykryte warstwy, druga i czwarta są częścią meteorytu odmiany średnio- lub drobnoziarnistego oktaedrytu czy też ataksytu. Siekierka ta pochodzi zdaniem naukowców z importu, ale jednoznacznie nie dają oni odpowiedzi na pytanie skąd przybyła do Polski, jak również, przez kogo została zrobiona.
- Wartym podkreślenia jest fakt, że taka technika obróbki żelaza meteorytowego rozwinęła się u Malajów. F.L. Boschke w książce pt. „Z Kosmosu na Ziemię” na str. 166 pisze między innymi: „Dwustronne ostrza ich sztyletów, nierzadko powyginane wężykowato, wyrabiano w sposób następujący: pomiędzy trzema warstwami zwykłego żelaza, względnie miękkiej stali, umieszczano dwie cienki warstwy żelaza meteorytowego. Ten pięciowarstwowy przekładaniec przekłuwano w jedną całość. Metoda ta była stosowana do wyrobu szczególnie kosztownego „oręża”. Zastanawiającym jest fakt, jak ta metoda przeniknęła na taką odległość, prawdopodobnie poprzez Indie do Europy. Zadziwiającym jest również, że metoda ta przetrwała tysiąclecia. (…)
Według informacji otrzymanych od Andrzeja Kotowieckiego, artefakt Wietrzno-Bobrka znajduje się w zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku.
Lokalizacja
(W) wieś Wietrzno, gdzie w grodzisku znaleziono siekierkę z żelaza meteorytowego
Bibliografia
- Boschke Friedrich L., (1969), Z kosmosu na Ziemię. (tytuł oryg. Erde von anderen Sternen). Biblioteka Problemów, PWN, Warszawa 1969.
- Kotowiecki Andrzej, (2003), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego. Materiały, II Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 2003, s. 55-64. Plik PDF
- Kotowiecki Andrzej, (2004), Artifacts in Polish collections made of meteoritic iron. Meteoritics & Planetary Science, vol. 39, nr 8, supp., 2004, s. A151-A156. Plik PDF
- +Piaskowski Jerzy, (1960), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i lateńskiego z Małopolski. Materiały Archeologiczne, Tom II, 1960, s. 197-.
- Piaskowski Jerzy i Żaki Andrzej, (1961), Żelazna siekierka halsztacka z grodziska Wietrzno-Bóbrka koło Przełęczy Dukielskiej. Acta Archaeologica Carpathica, tom III, 1961, s. 177-183.
- Piaskowski Jerzy, (1980), Czy człowiek wykorzystywał żelazo meteorytowe?, Wszechświat, nr 2, 1980, s. 32-34. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1971), Nowe polskie meteoryty (New Polish meteorites). Acta Geophys. Polon., vol. XIX, nr 2, 1971, s. 235-239. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl
Przypisy
- ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
- ^ a b okres halsztacki - Wikipedia Okres halsztacki
- ^ Piaskowski et al. (1961)
Zobacz również
- pochodzące również z tego samego okresu bransolety z żelaza meteorytowego Czestochowa Rakow I i II
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Wietrzno-Bobrka
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Wietrzno-Bobrka
- Artefakt meteorytowy Wietrzno-Bobrka w kolekcjach polskich - nie jest reprezentowany
- Polski Serwis Meteorytów - artefakt meteorytowy Wietrzno-Bobrka
- Muzeum Historyczne w Sanoku
- ArtMet - METEORYTY W SZTUCE MATERIALNEJ • Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego
- Wikipedia - Kultura halsztacka • Okres halsztacki • wieś Wietrzno (województwo podkarpackie)
- MSMK - Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski - MSMK astroblemy.pl