PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Tabarz

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bibliografia)
Linia 9: Linia 9:
  | położenie = 50°53'N, 10°31'E
  | położenie = 50°53'N, 10°31'E
  | data = 1854 r.
  | data = 1854 r.
-
  | typ = meteoryt żelazny, IAB-MG
+
  | typ = meteoryt żelazny, oktaedryt gruboziarnisty (Og, 2 mm), IAB-MG
-
  | masa = ~150 g (zachowane w kolekcja);
+
  | masa = ~150 g (zachowane w kolekcjach)  
-
  | liczba =
+
  | liczba = jeden badany fragment
  | synonimy = wg NHM Cat: '''Gotha'''
  | synonimy = wg NHM Cat: '''Gotha'''
}}
}}
-
Znalezisko w 1854 roku na terenie Turyngii w Niemczech. Meteoryt żelazny, oktaedryt gruboziarnisty (Og, 2 mm, IAB-MG).
+
Znalezisko w 1854 roku na terenie Turyngii w Niemczech. Meteoryt żelazny, oktaedryt gruboziarnisty (Og, IAB-MG). Zachowało się tylko około 150 gramów we fragmentach.
 +
 
 +
Według Eberharda (1855) ''mówiono, że spadek bryły żelaza obserwował pasterz 18 października 1854 roku, ale jego utleniona powierzchnia zdaje się wskazywać, że nie był to niedawny spadek''. Analizowany przez Eberharda fragment ważył około 3 łuty<ref>1 łut = 1/32 funta wagi</ref> (''Loth'') czyli mniej niż 50 gram.
 +
 
'''Zachowane w kolekcjach fragmenty''' (Koblitz MetBase):
'''Zachowane w kolekcjach fragmenty''' (Koblitz MetBase):
Linia 34: Linia 37:
{{!Hipoteza bolidu wielkopolskiego}}
{{!Hipoteza bolidu wielkopolskiego}}
 +
 +
== Źródła ==
 +
 +
'''Buchner (1861)
 +
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px"
 +
|{{sparse-b}}Tabarz{{sparse-e}}, Thüringen.<br />
 +
{{sparse-b}}Eberhard{{sparse-e}} '''AChPh. 96''', 286. '''SJ. (2) 22''', 271. '''EJ. 67''', 382. '''ChCtr.''' 1856, 213. '''Br.''' 121, 124. '''MCh.''' 906.
 +
|}
 +
:rozwinięcia skrótów → patrz [[Bibliografia/Buchner Otto]]
 +
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Linia 56: Linia 69:
* Bartoschewitz Rainer, (2002), '''The Largest Known [[Kratery Morasko|Meteorite Strewnfield]]?''' ''Meteorite'', 8(2), 2002, s. 20.
* Bartoschewitz Rainer, (2002), '''The Largest Known [[Kratery Morasko|Meteorite Strewnfield]]?''' ''Meteorite'', 8(2), 2002, s. 20.
 +
 +
* {{Buchner (1859) |page=121, 124}}
 +
 +
* {{Buchner (1861) | page=61}}
* {{Buchwald (1975) | page=1171-1172}} Plik {{Djvu|Buchwald_(1171-1172).djvu|DjVu}}.
* {{Buchwald (1975) | page=1171-1172}} Plik {{Djvu|Buchwald_(1171-1172).djvu|DjVu}}.

Wersja z 15:24, 15 kwi 2013

Tabarz →
Znalezisko
Lokalizacja Turyngia, Niemcy
Położenie[1] 50°53'N, 10°31'E
Data 1854 r.
Charakterystyka
Typ meteoryt żelazny, oktaedryt gruboziarnisty (Og, 2 mm), IAB-MG
Masa ~150 g (zachowane w kolekcjach)
Liczba okazów jeden badany fragment
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
wg NHM Cat: Gotha

Znalezisko w 1854 roku na terenie Turyngii w Niemczech. Meteoryt żelazny, oktaedryt gruboziarnisty (Og, IAB-MG). Zachowało się tylko około 150 gramów we fragmentach.

Według Eberharda (1855) mówiono, że spadek bryły żelaza obserwował pasterz 18 października 1854 roku, ale jego utleniona powierzchnia zdaje się wskazywać, że nie był to niedawny spadek. Analizowany przez Eberharda fragment ważył około 3 łuty[2] (Loth) czyli mniej niż 50 gram.


Zachowane w kolekcjach fragmenty (Koblitz MetBase):

20 g Göttingen, Min. Inst. Univ.
15 g Vienna, Naturhist. Mus.
9 g London, Nat. Hist. Mus.
5,8 g Calcutta, Mus. Geol. Surv. India
4,9 g Tempe, Arizona State Univ.
0,1 g Gifhorn, Bartoschewitz Colln.


Hipoteza bolidu wielkopolskiego

Hipoteza „Bolidu wielkopolskiego” (Czajka, astroblemy.pl; zmodyfikowane)

W 2001 roku Rainer Bartoschewitz (Bartoschewitz et al. 2001) porównując wyniki analiz składu chemicznego meteorytu Tabarz z danymi dla Moraska i Przełazów wysunął hipotezę, że te trzy meteoryt mają wspólne pochodzenie (patrz → Hipoteza Bartoschewitza). Meteoryty te są oktaedrytami gruboziarnistymi (Og, coarse octahedrites) typu IAB-MG. Również miejsca ich znalezienia (włączając meteoryt Jankowo Dolne o podobnym składzie) leżą niemal na jednej linii (patrz rysunek).

Niezależnie, w 2001 roku, ukazała się publikacja Jacka Brzustowicza (Czy cystersi z Bierzwnika widzieli meteoryt?) łącząca katalogowe wydarzenie Friedland 1304 (Grady 2000) z hipotezą, że w starych kronikach opisujących to wydarzenie jest mowa o bolidzie widzianym z Bierzwnika w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim (patrz → doniesienie Friedland 1304).

Z połączenia tych dwóch koncepcji, w 2010 roku Wiesław Czajka zaproponował hipotezę, że opisywaną w starych kronikach i katalogach kometę, obserwowaną w kwietniu 1305 roku (trzy dni przed i trzy dni po Wielkanocy), należy interpretować jako opis bolidu odpowiedzialnego za wspólny spadek meteorytów Tabarz, Przełazy i Morasko (patrz → hipoteza Bolid wielkopolski).


Źródła

Buchner (1861)

Tabarz, Thüringen.

Eberhard AChPh. 96, 286. SJ. (2) 22, 271. EJ. 67, 382. ChCtr. 1856, 213. Br. 121, 124. MCh. 906.

rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto


Lokalizacja

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki


Bibliografia

  • Bartoschewitz Rainer, (2001), Morasko – największy znany obszar rozrzutu na świecie?, Meteoryt, 4, 2001, s. 20. Plik PDF.
  • +Bartoschewitz Rainer, Spettel B., (2001), Tabarz – A Fragment of the Morasko Strewn Field? Meteoritics & Planetary Science, vol. 36, A15-A16, 2001. Plik PDF.
  • Buchner Otto, (1859), Die Feuermeteore, insbesondere die Meteoriten historisch und naturwissenschaftlich betrachtet, Gießen 1859, ss. 192, (s. 121, 124). Plik iDjVu; plik doi; plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 61). Plik PDF; plik DjVu.
  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 1171-1172). ISBN 0-520-02934-8.[3] Pliki PDF. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Eberhard W., (1855), Analyse eines Meteoreisens aus Thüringen. Annalen der Chemie und Pharmacie[4], Bd. XCVI, Heft 3, Leipzig und Heidelberg 1855, s. 286-289. Plik HathiTrust, plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Grossman Jeffrey N., Zipfel Jutta, (2001), The Meteoritical Bulletin, No. 85, 2001 September. Meteorit. Planet. Sci., 36 (Suppl.), A293-A322 (A314). Plik PDF.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.

Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ 1 łut = 1/32 funta wagi
  3. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  4. ^ Wikipedia (EN) - Liebigs Annalen

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Tabarz
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Tabarz


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • bibliografia
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Tabarz”
Osobiste