PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Brahin

Z Wiki.Meteoritica.pl

Brahin →
Brahin (Meteoryt 1 1994).jpg
Mapa pierwszych znalezisk meteorytu Brahin (źródło: Meteoryt, 1/1994)
Znalezisko
Lokalizacja Białoruś
Położenie[1] 52°30'N, 30°20'E
Data 1807(?), 1937 r.
Charakterystyka
Typ pallasyt, PAL-MG
Masa kilkaset kg
Liczba okazów setki okazów
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Bragin, Komarinsky, Kruki, Krukov, Minsk, Rocicky, Rokicky, Rokitskii; po rosyjsku: Брагин; po białorusku: Брагін

Znalezisko z 1810 roku na Białorusi (pallasyt PAL-MG). Do dzisiaj znajdowane są duże bryły tego pallasytu (TKW: kilkaset kilogramów).


Za portalem meteorite.narod.ru i Pilskim (1994)

Pierwsze dwa okazy meteorytu Brahin znaleziono prawdopodobnie w 1807 roku, ale nie później niż w 1809[2]. Było to w dobrach Ludwika hrabiego Rokickiego. Chłopi ze wsi Kaporenka (Капоренка) (w gminie Jołcza, powiat rzeczycki, gubernia mińska) znaleźli na uroczysku Kucówka (Куцовка) na piaszczystych wzgórzach wśród bagien dwie bryły odległe od siebie o około 100 sążni ("почти ста саженей один от другого")[3]. Okazy te trafiły na Uniwersytet Wileński[4]. W 1818 roku profesor mineralogii tego uniwersytetu, adiunkt Grodecki (prawdopodobnie chodzi o Ignacego Horodeckiego[5]), przesłał do Paryża oba okazy, w celu przeprowadzenia ich badań przez znanego badacza meteorytów, francuskiego chemika Laugiera[6]. Razem z okazami meteorytu Brahin wysłał on również fragmenty meteorytów Lixna i Zaborzika.[7]

Pod koniec XIX wieku, kilkanaście kilometrów na zachód od dwóch pierwszych znalezisk, w odległości 2-3 km na wschód od wsi Kruki (Круки) znaleziono trzeci okaz o wadze 182 kg, który w 1911 roku trafił do kolekcji Uniwersytetu Kijowskiego.

Na początku XX wieku w sąsiedztwie dwóch pierwszych znalezisk natrafiono na kolejne dwa okazy. Na jeden z nich natrafiono podczas kopania studni na głębokości 90-106 cm, ale zaginął. Drugi o wadze 66,5 kg znajduje się do dziś w zbiorach Rosyjskiej Akademii Nauk. W 1927 roku we wsi Kołybany (Колыбань) znaleziono kolejne dwa okazy o wagach 543 i 340 g. W 1937 roku pół kilometra na południowy-wschód od wsi Kruki (Круки), podczas kopania rowu natrafiono na głębokości 120 cm na największy znany okaz o wadze 270 kg. Wreszcie w 1938 roku zaledwie 2 km na wschód od wsi Kaporenki (Капоренка), podczas kopania gliny, natrafiono na głębokości 30-40 cm na meteoryt o wadze 16 kg. Te dwa ostatnie okazy trafiły do Instytutu Geologicznego Białoruskiej Akademii Nauk w Mińsku, który został zniszczone podczas II wojny światowej.

Rosyjski badacz meteorytów Kulik[8] uważał, że w tym rejonie wielokrotnie znajdowano wiele brył, ale zostały one nie zgłoszone lub zaginęły. Oszacowano wielkość obszaru znajdowania meteorytu Brahin: ma on około 15 km w szerokości geograficznej i drugie tyle (około 30 km) w długości geograficznej. Biorąc pod uwagę rozkład mas meteorytów, największe znajdowano w okolicach wsi Kruki, zaś najmniejsze w pobliżu wsi Kaporenka, Kulik uważa, że deszcz meteorytów spadł z kierunku południowego-wschodu na północny zachód. Opierając się na obserwacji, że okazy meteorytu Brahin są stosunkowo dobrze zachowane pomimo wilgotnej okolicy, spadek nastąpił nie dawniej niż tysiąc lat temu.


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Brahin, (K) wieś Komaryn

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Kilkanaście kilometrów na południowy-zachód od miejsca, gdzie znajduje się meteoryty, leży Czarnobyl!


Mapy

Rejon znajdowania okazów (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912)

Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski (1859))


Bibliografia

  • +Bieliński Józef, (1899-1900), Uniwersytet Wileński (1579-1831), tomy 1 i 2, Kraków 1899-1900.[9] Plik dLib (tom 1), dLib (tom 2).
  • Chladni Ernst F.F., (1821), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. Annalen der Physik, 8, Bd. 68, 1821, s. 329-366. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (s. 342).
  • Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
  • +Daszkiewicz Piotr, Tarkowski Radosław, (2006), Korespondencja Ignacego Horodeckiego z Aleksandrem Brongniartem w zbiorach rękopisów Biblioteki Głównej Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, R. 51, nr 2, s. 145-171, 2006.
  • Jundziłł Stanisław Bonifacy, (1821), O żelazie meteorycznem, spadłém w dobrach Hrabi Rokickiego, doniesienie Radzie Cesarskiej Uniwersytetu Wileńskiego, przez Xdza Stanisława Jundziłła, prof. w tymże uniwersytecie, d. 15 listopada 1821 uczynione. Dziennik Wileński, t. III, nr 12, 1821, s. 486-489. Plik DjVu
  • +Laugier André, (1824), Analyse de deux Météorites, Annales de chimie et de physique, 25, ser. 2, Paris 1824, s. 219-221.[10] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik hPDF.
  • Pilski Andrzej S., (1994), O żelazie meteorycznem Rzeczyckiem. Meteoryt, 1, 1994, s. 18-20. Plik PDF
  • Śniadecki Jędrzej, (1822), O żelazie meteorycznym Rzeczyckim. Dziennik Wileński, t. 1, nr 4, 1822, s. 481-506. Plik DjVu. Przedruk w: Dzieła, tomy 1-6, tom 3, s. 186-212.

Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ za Pilskim (1994)
    (…) Wiele wskazuje na to, że rzeczywiście były one znane dawniej. Według Partscha, w 1807 roku na targowisku w Moskwie sprzedawano na wagę ponad dwa cetnary "żelaza Pallasa". Jest niemożliwe, aby było to autentyczne Żelazo Pallasa, natomiast jest bardzo prawdopodobne, że były to pallasyty znalezione w okolicy Brahina. Gdyby zresztą zsumować wagę wszystkich fragmentów "żelaza Pallasa" w kolekcjach meteorytów, okaże się, że znacznie przewyższa ona różnice między wagą okazu znalezionego przez Pallasa, a obecną wagą głównej masy tego pallasytu. Brak natomiast jakichkolwiek doniesień, o dodatkowych znaleziskach pallasytów w okolicy Krasnojarska. (…)
  3. ^ sążeń stara jednostka miary, był równy długości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny; Wikipedia - Sążeń
  4. ^ wg Bielińskiego (1899-1900, t. 1, s. 155) w zbiorach uniwersytetu była bryła wagi 193 funtów
  5. ^ błąd pisowni/tłumaczenia - prawdopodobnie chodzi o Ignacego Horodeckiego profesora mineralogii na Uniwersytecie Wileńskim. Według materiałów posiadanych przez Janusza W. Kosińskiego, to Ignacy Horodecki wysłał próbki meteorytów do Paryża (inf. prywatna na podstawie materiałów przygotowywanych do publikacji)
  6. ^ Laugier (1824); Daszkiewicz et al. (2006)
  7. ^ informacja nieścisła! Meteoryt Lixna spadł w 1820 roku!
  8. ^ Leonid Kulik rosyjski mineralog, badacz meteorytu tunguskiego; Wikipedia - Leonid Kulik
  9. ^ w zbiorach gabinetu wileńskiego znajdowały się m.in. okazy meteorytów: Bjelaja Zerkov, Brahin, Lixna i Zaborzika (okaz 6 funtów!) (oraz nie wymieniony w tym spisie fragment meteorytu Bialystok (Białystok)).
    „(…) Celniejsze z aerolitów: jeden z Białejcerkwi, w okolicach której spadł w r. 1796, drugi z Dynaburga spadły w r. 1820; trzeci znaleziony w pobliżu wioski Zaborycy przy rzece Słuczy, spadł w r. 1818. Ten ostatni ważył 6 funtów. (…)Żelazo meteoryczne, ważące przeszło 193 funty, znalezione w Brahinie, majętności hr. Rokickiego. Z daru jenerała Korsakowa część kamienia meteorycznego, spadłego w Normandyi, ważąca przeszło 66 funtów. (…)”
  10. ^ wyniki analiz meteorytów: Brahin, Lixna (Lipno) i Zaborzika; wyniki te opublikowano również w: Laugier André, (1824), Mémoires Sur l'Analyse de Pierres et de Fers météoriques trouvés en Pologne, Mémoires du Muséum d'histoire naturelle, 11, 1824, s. 89-96. Plik DjVu

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Brahin
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Brahin
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Brahin”
Osobiste