Tartak

Tartak   54°5’8.23"N, 23°5’2.24"E

Suwalki, Poland

Found: 2008

Classification: Iron meteorite (IIIAB)

History: The metorite was found during a search for military armaments from WW II.

Petrography: This structural description mainly based on a heavily etched slab with a total area (on opposite sides) of 40 cm². Neumann lines in different orientations are densely spaced in the kamacite. Small FeS inclusions are common, typically 3×1 mm. Kamacite shows evidence of impact-associated reheating. Swathing kamacite around FeS has recrystallized to small (mm-size) grains. Sample is moderately weathered near the surface; one dark oxide grain has dimensions of 5×8 mm. No heat-altered zone has been recognized. Examination of a small polished section showed tiny rhabdites to be common with some coarser schreibersite (typically 20×400 μm). Troilite grains commonly show daubreelite lamellae. Cu metal has been noted as an inclusion near troilite. Cohenite was found as a rim on a μm-size troilite-daubreelite nodule.

Geochemistry: Composition: Co, 5.01 mg/g; Ni, 73.7 mg/g; Ga, 19.8 μg/g; Ge, <100 μg/g; As, 9.2 μg/g; Ir, 4.0 μg/g; and Au, 0.606 μg/g. The meteorite plots in IIIAB fields for all elements. It differs in detailed composition from all European IIIAB irons but is similar to Ssyromolotovo^[8], which was recovered in Siberia to the east. Although Tartak contains cohenite, the compositional data do not plot in IIIE Co-Au or Ga-Au fields.

State/Prov/County:   Suwalki

Origin or pseudonym:   The meteorite was found in glacial sedim

Date:   2008

Latitude:   54°5'8.23"N

Longitude:   23°5'2.24"E

Mass (g):   7596

Pieces:   1

Class:   Iron, IIIAB

Weathering grade:   moderate

Classifier:   J.T. Wasson, UCLA

Type spec mass (g):   125.5

Type spec location:   UCLA

Main mass:   Piotr Pryzowicz

Finder:   Piotr Pryzowicz

Comments:   Submitted by J.T. Wasson

Grupa IIIAB

Położenie dwóch polskich meteorytów żelaznych Schwetz (Świecie) i Tartak (■) w stosunku do innych członków grupy IIIAB (●) na wykresie pary pierwiastków śladowych Ni-Ir. Zamieszczono również podobną grupę IIIE (▲). Wyróżniono jeszcze podobny do meteorytu Tartak meteoryt Ssyromolotovo^[8]

Grupa IIIAB – początkowo wyróżniano dwie grupy IIIA i IIIB, ale struktura i skład pierwiastkowy wskazują na ich wspólne pochodzenie z różnych części jądra tego samego ciała macierzystego. Meteoryty z grupy IIIA to najczęściej oktaedryty średnioziarniste (Om) i gruboziarniste (Og), natomiast z grupy IIIB to wyłącznie oktaedryty średnioziarniste (Om) (w grupie tej znajdują się również meteoryt Yarovoye który jest Of (fot. 1), a meteoryt Juromenha z tej grupy to ataksyt). Ciekawostką jest fakt, że grubość belek kamacytu dla grupy IIIB rośnie, a dla grupy IIIA maleje, wraz ze wzrostem zawartości niklu (rys. 1)! Również charakterystyczna dla grupy IIIAB jest nietypowa korelacja par pierwiastków śladowych. Dla większości grup jest ona „prostoliniowa”, ale dla IIIAB widać wyraźnie dwa „prostoliniowe trendy” korelacji! Szczególnie jest to widoczne dla par Ni-Ga i Ir-Au. Także na wykresie zawartości irydu i złota widać lokalne „deficyty” meteorytów o zawartości niklu 7,5-8% (rys. 15).

Wiele meteorytów grupy IIIAB zawiera duże nodule troilitowe i grafitowe (obserwowane na przykład w okazach meteorytów Cape York, Willamette oraz El Sampal), natomiast inkluzje krzemianowe są w nich bardzo, bardzo rzadkie. Współczesne badania łączyły grupę IIIAB z pallasytami grupy głównej (pallasite main group, PMG) bogatymi w krzemiany, jako pochodzącymi z jednego ciała macierzystego rozbitego podczas pojedynczego zderzenia – IIIAB pochodziłyby z jądra, a pallasyty PMG z granicy pomiędzy jądrem i płaszczem (mantle boundary). Ale obliczone średnie tempo stygnięcia (cooling rate) dla grupy IIIAB wynoszące ~20-350 stopni na milion lat (~20-350ºC/My) stoi w sprzeczności do szacowanego tempa dla PMG wynoszącego 2,5-18ºC/My. Jądro (core) ewentualnej wspólnej planetozymali nie mogło stygnąć szybciej od granicy jądra i płaszcza. Trzeba jednak pamiętać, że przyjęte wartości tempa stygnięcia wyliczone różnymi metodami dają bardzo rozbieżne wyniki! Hipoteza wspólnego pochodzenia IIIAB i PMG ma jednak silny argument za, gdyż średnie wartości izotopów tlenu (Δ¹⁷O i δ¹⁸O) obu grup IIIAB i PMG, są bardzo zbliżone – pallasyty PMG izotopowo są niemal nie do odróżnienia od żelazna IIIAB. Warto wspomnieć, że również podobne wartości izotopów tlenu łączą ze sobą mezosyderyty i achondryty grupy HED (Goldstein et al. 2009; Scott 2020).

(Ruzicka 2014)

Troilit i jego nodule są liczniejsze w IIIB niż w IIIA (ale nie mają one w ogólności więcej niż 1 cm), podobnie jest ze schreibersytem (w IIIA stwierdzono jeszcze rhabdyt). Natomiast odwrotnie jest z daubréelitem, jest on liczniejszy w IIIA niż w IIIB. W IIIA stwierdzono występowanie cohenitu, grafitu i carlsbergitu, których nie ma w IIIB. W całej grupie nie występuje haxonit. W meteorytach tych obserwuje się tzw. lamele Reichenbacha (ang. Reichenbach lamellae) – są to wydłużone inkluzje składające się głównie z troilitu domieszkowanego daubréelitem i rzadkimi ziarnami grafitu i krzemianów. Schreibersyt występuje w postaci lamelek Breziny (ang. Brezina lamellae) (to wielocentymetrowe listwy schreibersytu) oraz jako otoczki nodul troilitowych. W okazach grupy IIIAB powszechne są linie Neumanna (deformacje kryształów kamacytu), które powstawały podczas licznych zderzeń jakim musiało ulegać ciało macierzyste meteorytu. Podczas zderzeń przy ciśnieniach >13 GPa kamacyt przekształca się w zwartą gęsto upakowaną sześciokątną fazę ε-żelaza (epsilon-iron, hexaferrum; hpc, hexagonal close-packed). Po spadku ciśnienia kamacyt wraca do formy bcc (body-centered cubic). Ponieważ sieć została zniekształcona, więc po wytrawieniu na powierzchnie kamacytu występuje charakterystyczny wzór linii Neumanna widoczny w świetle odbitym (fot. 1). Grupy linii tworzą ze sobą kąt 120º (Scott et al. 1975; Malvin et al. 1984; Scott 2020).

Jest to druga pod względem liczebności po IAB grupa meteorytów żelaznych. Do grupy tej należą największe z meteorytów: Cape York^[13] (dawniej IIIA), Chupaderos^[14] (dawniej IIIB), Morito (dawniej IIIA), Willamette^[15] (dawniej IIIA) oraz meteoryty kraterotwórcze: Boxhole^[16] (dawniej IIIA), Henbury^[17] (dawniej IIIA), Wabar^[18] (dawniej IIIA) i Wolf Creek^[19] (dawniej IIIB).

Najpopularniejsze meteoryty grupy IIIAB to: Boxhole^[16], El Sampal (dawniej IIIB), Henbury (fot. 1), Yarovoye oraz polskie Schwetz (Świecie) (dawniej IIIA) i niedawno znaleziony i sklasyfikowany Tartak (fot. 15). Znany spadek tego typu to Juromenha^[20] (dawniej IIIA) [oraz Lenarto, Teplá].

Meteoryt żelazny całkowity 7346g HIT! ZOBACZ (3129450563)

Lokalizacja: Suwałki

Zakończona o 10:18 dnia 31.03.2013 r.

Nie było ofert kupna

Wystawiono w licytacji od 2500,00 zł i przez "Kup teraz" za 22 000,00 zł

Sprzedający karegot2005

Opis

Witam!
DO sprzedania meteoryt żelazny indywidualny .Masa 7346g ,wymiary długość około 18cm szerokość 130cm ,grubość 9cm .Odcięta piętka wysłana do badania niestety jeszcze nie została zbadana :( .Potwierdzona zawartość niklu .Meteoryt silnie reaguje na magnes ,odcięta powierzchnia nie trawiona .Z tego co mi wiadomo znaleziony prawdopodobnie w okolicach Suwałk niedaleko jeziora Piertanie .Jeżeli kogoś zainteresuje ten okaz proszę o kontakt @ mogę przesłać więcej zdjęć i możemy się jakoś dogadać.Cena jaka mnie interesuje to około 22tyś PLN .Pozdrawiam i zapraszam do kupna .

Dodano 2013-03-25 13:10
Wkradł się błąd .Chodziło o jezioro Pietronajć .Przepraszam

Dodano 2013-03-25 14:17
Odnośnie pytań oczywiście chodzi o 13cm a nie 130 :)

Dodano 2013-03-28 16:03
http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/caf389d7e72a17cc.html http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/7b10191ec57b6c8f.html Witam! Pod powyższymi linkami widoczny przekrój po wytrawieniu. Jednocześnie odnośnie wielu pytań informuję iż jest to okaz do tej pory wcześniej nie znany i mogę zagwarantować to na piśmie .Jest to unikat w skali świata .

Dodano 2013-03-28 22:33
Witam!Odnośnie pytań o źródło pochodzenia i oczyszczania. Meteoryt czyściłem elektrolizą a ponadto w zakamarkach znajduje się gleba czy raczej piasek który można oddać do analizy i porównać z tym występującym w miejscu gdzie został znaleziony okaz tak że wszelkie domysły odnośnie jakiegoś innego miejsca pochodzenia czy też sprzedaży znalezionego gdzieś wcześniej okazu można schować wiadomo gdzie .Kupujący dostaje konkretne miejsce i nowy unikalny okaz :)

Dodano 2013-03-29 10:34
W związku z pytaniami nie wysyłam do USA i UE tylko POLSKA!

Dodano 2013-03-29 16:12
Zastrzegam możliwość zakończenia aukcji przed czasem w związku z dużym zainteresowaniem .Jeżeli cena przekroczy 100k odbiór wyłącznie osobisty.

Oferty kupna [?!]^[3]

Oferty wycofane przez Sprzedającego
Data odwołania 	Data złożenia oferty 	Użytkownik 	Cena: 	Powód
2013-03-31 10:18:24 	2013-03-28 19:26:21 	o...3 (219)	27 000,00 zł 	...
2013-03-31 10:18:24 	2013-03-30 22:55:06 	b...5 (38)	108 000,00 zł 	...
2013-03-31 10:18:24 	2013-03-29 23:18:23 	b...9 (27)	108 100,00 zł 	...
2013-03-31 10:18:24 	2013-03-29 15:53:57 	S...1 (13)	92 000,00 zł 	...