PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie

Z Wiki.Meteoritica.pl

0
Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie
Adres: ul. Senacka 1
31-002 Kraków
http://www.ing.pan.pl/muzeum/indeksm.htm
Pracownicy: dyrektor ING PAN: prof. dr hab. Marek Lewandowski
kierownik Muzeum Geologicznego: mgr Barbara Kietlińska-Michalik
Kontakt: ndmichal@cyf-kr.edu.pl
tel. (12) 422 19 10, (12) 422 89 20
Wystawy/zbiory: Muzeum ma w swych zbiorach m.in. (Łaptaś et al. 1998): masę główną meteorytu Grzempy, okaz Coblinera[1] meteorytu Morasko, około 200 okazów meteorytu Pułtusk (największy 2970,0 g), meteoryt Łowicz (największy z okazów ma 5670,0 g[2]). Fragment pseudometeorytu Łapino.

Okazy lub fragmenty meteorytów: Baszkówka, Buschof, Knyahinya, Misshof, Mocs, Pillistfer, Stannern.

Duże okazy meteorytów Vaca Muerta i Imilac[3][4] z darów Ignacego Domeyki. Część zbiorów muzeum można było zobaczyć podczas Nocy Muzeów w 2014 roku (film na YouTube).


Kolekcja meteorytów Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie powstała dzięki pracom geologów z Komisji Fizjograficznej[5] i darom kolekcjonerów na rzecz Komisji Fizjograficznej i później Akademii Umiejętności oraz ze zlikwidowanego zbioru poznańskiego Muzeum Przyrodniczego. Wśród zbieraczy, kolekcjonerów i darczyńców meteorytów na rzecz Muzeum byli: Fritz Krantz[6], Julian Siemaszko, Eugen Krüger, Czaputowicz[7], Jan Samsonowicz[8], Ignacy Domeyko i Jerzy Pokrzywnicki (Łaptaś et al. 1998).


Według informacji z katalogu Pilskiego (1993, s. 1) w kolekcji muzeum znajdują się trzy meteoryty pochodzące z kolekcji Juliana Siemaszko (w nawiasach kwadratowych [] dodano wagi okazów w gramach (Pilski 2001)):

«

(…) Z jego kolekcji pochodzą cenne okazy meteorytów Mighei[9] [39,87 (fc)] i Estherville[10] [25,44 (cs)], znajdujące się obecnie w kolekcji Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (oraz fragment meteorytu Augustinovka[11] [116,67 (f), 6,32 (f)] uważany w tejże kolekcji za pseudometeoryt z powodu wysokiego stopnia zwietrzenia. (…)

»


Według informacji uzyskanej z muzeum fragmenty meteorytu Augustinovka nie pochodzą jednak z kolekcji Juliana Siemaszko.[12] Więcej szczegółów o tych okazach w Pilski (2001).


Na portalu Wirtualne Muzea Małopolski znajdują się interaktywne obrazy części okazów ze zbiorów muzeum: Grzempach  ●  Morasko  ●  Pułtusk  ●  Vaca Muerta.


Galerie

Wybrane okaz meteorytów z kolekcji Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie (fot. Małgorzata Dubilis) (VI Konferencja Meteorytowa, Kraków, 23-24 kwietnia 2010.)

20 kg[13] okaz mezosyderytu Vaca Muerta podarowany przez Ignacego Domeykę

22,6 kg okaz pallasytu Imilac[3] z darów Ignacego Domeyki (okaz jest przechowywany w oryginalnej skrzyni)[14]

Okaz Coblinera[1] meteorytu Morasko (w tle w gablocie część zbiorów MG PAN)

Największy zachowany okaz meteorytu Łowicz – 5670,0 g[2] (źródło: Łaptaś et al. 1998)


Etykiety z kolekcji Juliana Siemaszko dołączone do okazów meteorytów (skany udostępnione dzięki uprzejmości kustosz Barbary Kietlińskiej-Michalik)

Etykiety dołączone do okazu meteorytu Estherville[10]

Etykiety dołączone do okazu meteorytu Mighei[9]

Etykiety z kolekcji Siemaszko zawierają numery katalogowe (No. 104 i No. 345) odpowiadające jego katalogowi wydanemu w 1886 roku(?).

Bardzo ciekawa jest mała etykieta (prawo-dół) dołączona do okazu meteorytu Estherville! Jej styl i charakter pisma jest identyczny, jak w etykietach towarzyszących meteorytom ze zbiorów Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Zgadza się również wypisana na etykiecie waga z wagą okazu we Wrocławiu (do którego nie ma tam etykiety). W jakich okolicznościach i kiedy etykieta z Wrocławia trafiła do Krakowa, nie wiadomo?


Część zbiorów muzeum można było zobaczyć podczas Nocy Muzeów 2014.

YouTube – Meteoryty. NOC MUZEÓW 2014


Bibliografia

  • Czaputowicz S.[15], (1880), Opisanie zjawiska w Polszce i pogląd na kamienie tak zwane aerolity z atmosfery spadające, rękopis, Kraków V 1880.[16]
  • Domeyko Ignacio, (1864), Meteorolojía. Sobre las grandes masas de aerolitas halladas en el Desierto de Atacama cerca de la cierra de Chaco. Memoria de don Ignacio Domeyko, leida a la Facultad de Ciencias Físicas en su sesion del 4 de mayo de 1864, Anales de la Universidad de Chile, 25(2), 1864, s. 289-301.[17][18] Plik PDF.
  • Domeyko Ignacio, (1879), Meteorolojía, Santiago 1879. Plik DjVu.
  • Kietlińska-Michalik Barbara, (2008), Meteoryty w zbiorach Muzeum Geologicznego ING PAN w Krakowie – wystawa w ramach Nocy Muzeów 2008 (Meteorites in collections of the Geological Museum of the Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences in Cracow – exhibition within the Night of Museums 2008), Przegląd Geol., 56(7), 2008, s. 514. Pilk PDF.
  • Léonce Élie de Beaumont, (1864), Rapport sur deux Mémoires de M.I. Domeyko, relatifs, l’un à de grandes Masses d’ Aérolithes trouvées dans le désert d’Atacama, près de Taltal; l’autre à plusieurs Espèces minérales nouvelles du Chili, Imprimerie de Gauthier-Villars, Paryż 1864.[17] Plik jLib.
  • Łaptaś Andrzej, Ćwiżewicz Małgorzata, (1998), Meteoryty w zbiorach Muzeum Geologicznego w Krakowie, Muzeum Geologiczne ING PAN, Kraków 1998, ss. 34. ISBN 83-909970-1-0.
  • Pilski Andrzej S., (1993), Meteoryty w polskich kolekcjach – grudzień 1993, Meteoryt, 4, 1993, s. 20-24. Plik PDF.
  • Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[19]
  • Wrzak Joanna, Manecki Andrzej, (2011), Projekt wirtualnego, interaktywnego muzeum meteorytów z krakowskiego zbioru ING PAN (Project of the Virtual and Interactive Meteorites Museum of Cracov's ING PAN Collection), Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011, s. 171-174. Plik PDF.

Przypisy

  1. ^ a b wg katalogu Łaptaś (1998) okaz ma wagę 71,8 kg
  2. ^ a b depozyt; własność Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (Łaptaś et al. 1998)
  3. ^ a b meteoryt żelazno-kamienny Imilac, znalezisko z 1822 roku z Chile; pallasyt PMG, TKW 920 kg
  4. ^ okaz meteorytu Imilac na zdjęciu w artykule Pagacz-Moczarskiej (2003) wygląda na orientowany?!
  5. ^ Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie
  6. ^
  7. ^ Czaputowicz (1880); enigmatyczna postać!
  8. ^ Jan Samsonowicz (1888-1959) – polski geolog i paleontolog, profesor uniwersytetów we Lwowie i Warszawie, wieloletni kierownik Katedry Geologii Historycznej Uniwersytetu Warszawskiego; badacz spadku meteorytu Pułtusk; rodzina Samsonowicza miała swoje majątki ziemskie w okolicy spadku meteoryt Pułtusk. Wikipedia – Jan Samsonowicz
  9. ^ a b spadek meteorytu Mighei 18 czerwca 1889 roku na Ukrainie; chondryt węglisty CM2, TKW 8 kg
  10. ^ a b spadek meteorytu Estherville 10 maja 1879 roku w USA; mezosyderyt MES-A3/4, TKW 320 kg
  11. ^ meteoryt żelazny Augustinovka, znalezisko z 1890 roku na Ukrainie; typ IIIAB, TKW 400 kg
  12. ^ inf. prywatna od Barbary Kietlińskiej-Michalik (Starszy Kustosz, Instytut Nauk Geologicznych PAN, Muzeum Geologiczne)
  13. ^ wg Léonce (1864) okaz ważył 24 kg
  14. ^ Domeyko przekazał dla muzeum pięć całkowitych okazów meteorytu Imilac, ten jest największy (Paulo et al. 2002)
  15. ^ postać enigmatyczna (!); patrz → Czaputowicz (1880)
    (inf. prywatna, lipiec 2016) prof. Jacek Czaputowicz (Minister Spraw Zagranicznych w rządzie PiS, 2018-2020) zasugerował, że może chodzić o Seweryna Czaputowicza (ok. 1815(1819?)-1887) – żołnierza powstania 1830/1 (może styczniowego?), zarządcę cmentarza Rakowickiego (?); nekrolog; portal www.miejscapamiecinarodowej.pl – Kraków - grobowiec weteranów powstań…
  16. ^ rękopis dwustronny na 4 stronach formatu 40×24,7 cm sprzedany w 2012 roku na aukcji zorganizowanej przez antykwariat „RARA AVIS” z Krakowa. Według opisu zawartego w katalogu aukcyjnym „RARA AVIS” autorem rękopisu (pod nim podpisany) był członek Towarzystwa Nauk i Dobroczynności w Krakowie S. Czaputowicz; tekst dotyczy różnych meteorytów i ich badań, ale główną treścią jest opis spadku meteorytu Pułtusk; z dostępnych informacji nt. treści rękopisu wynika, że był on dołączony do kilku okazów meteorytu Pułtusk ofiarowanych przez Czaputowicza na potrzeby edukacyjne. Tekst kończy akapit: „Na tem zakończając poważam się uprzejmie prosić o przyjęcie niniejszej pracy, oraz dołączających się okazów Aerolitów czyli kamieni w liczbie sztuk … a to w celu zastosowania tego do nauki uczącej się młodzieży szkolnej, a będzie to dla mnie prawdziwą nagrodą, gdy dotąd przechowałem zabytek ten, który jedynie dla szkół krakowskich pragnę ofiarować”. Na końcu przekreślona dedykacja dla b. prezesa Senatu Szyndlera, zamiast tego wpisane odręcznie nazwisko Mędrzykowskiego – pirotechnika (źródło informacji: 104 AUKCJA ANTYKWARYCZNA, Antykwariat „RARA AVIS”, Kraków 2013; za zgodą)
  17. ^ a b meteoryt żelazno-kamienny Vaca Muerta (po hiszp. martwa krowa) (syn. Taltal) znalezisko z 1861 roku w Chile; mezosyderyt MES-A1, TKW 3,83 tony
  18. ^ jeden z pierwszych opisów meteorytu Vaca Muerta
  19. ^ bardziej aktualna internetowa wersja katalogu znajduje się na stronach Polskiego Towarzystwa Meteorytowego – katalog PTMet; tam objaśnienie stosowanych skrótów (cs – complete specimen, hs – half specimen, ep – end piece, fc – fragment with crust, f – fragment, sc – slice with crust, s – slice, …); więcej → woreczko.pl – Oznaczenia okazów – skróty

Błąd rozszerzenia cite: Znacznik <ref> o nazwie „Krantz_Bonn”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

Linki zewnętrzne

Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Muzeum_Geologiczne_PAN_w_Krakowie”
Osobiste