O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Hammer tuż za granicą

Spadek na terenie Czech 16 września 1969 roku (wtorek), blisko granicy z Polską. Meteoryt uderzył w dach domu we wsi Suchy Dul (cz. Suchý Důl) niedaleko Police nad Metují i rozpadł się na dwie części o wagach 755,2 i 60,1 g. Świadek Pani Franciszka Klimesowa (na zdjęciu córka Věra Klimešová) była w ogrodzie swojego domu (posesja nr 147) około 50 metrów od punktu uderzenia. Opowiadała, że spadkowi meteorytu towarzyszył "boom" podobny do dźwięku lecącego samolotu, a następnie ostry gwizd i dźwięk uderzenia. Widziała, jak po dachu jej domu stoczyły się czarne kamienie. Gdy poszła na strych, zauważyła dziurę w dachu i złamaną krokiew, a na podłodze leżący fragment meteorytu^[2] (podobne okoliczności towarzyszyły spadkowi meteorytu Sołtmany). Wszystkie zebrane fragmenty ważyły łącznie 840 gramów.^[3] Wyniki analiz chemicznych i mineralogicznych meteorytu znajdują się w pracach Tuček (1970) i Jakeš (1980).

Bolid z którego spadł meteoryt Suchy Dul został zarejestrowany przez European Fireball Network. O tym wydarzeniu ukazał się komunikat w Uranii^[4]:

(…) z Obserwatorium Astronomicznego w Ondrejowie (CSRS) nadesłano wiadomość, że 16 września 1969 roku o godz. 8-mej w okolicy Polic upadł kamienny meteoryt wagi 840 gramów. (…)Więcej i większe meteoryty mogą być znalezione w Polsce na południe od Kłodzka w woj. wrocławskim. Terenem szczególnego zainteresowania dla poszukiwania spadku meteorytów są m.in. okolice Radkowa, Polanicy Zdroju i Bystrzycy Kłodzkiej w woj. wrocławskim (…).

Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – Police nad Metují — meteorit.

Fragmenty meteorytu Suchy Dul znajdują się tylko w dwóch kolekcjach:

Zbiór	waga fragmentów (Koblitz MetBase)	uwagi
Prague, Nat. Mus.	685 g	main mass
Washington, Natl. Mus. Nat. Hist.	1,8 g

Jak pisze Pilski (1999, s. 117): "Pewien miłośnik astronomii z Polic^[5] zaobserwował rozpad bolidu na części, z których większość przeleciała na polską stronę. Przelot bolidu obserwowali także mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Jak wiadomo, najbliżej spadają zawsze mniejsze okazy meteorytów, a najdalej dolatują te największe. Meteoryty, które dotarły do Kotliny Kłodzkiej, muszą mieć masę kilku, może kilkunastu kilogramów. Oceniono, że największy okaz spadł gdzieś koło Batorowa.^[6] Nikomu jednak nie udało się znaleźć nawet kawałeczka."

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

© Jan Woreczko & Wadi

(B) Bystrzyca Kłodzka i Batorów, (P) Polanica-Zdrój, (R) Radkowo, (S) Suchy Dul

miejsce uderzenia meteorytu (wg Vaclava Klimešová)

[IIAB] meteoryt Braunau

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Bolid leciał z północnego zachodu na południowy wschód wzdłuż Gór Stołowych. Obserwowali go mieszkańcy Radkowa i Kłodzka. Zaobserwowano rozpad bolidu i przypuszcza się, że największe jego fragmenty (może nawet kilkunastokilogramowe) spadły w okolicach Batorowa. Teren do poszukiwań jest bardzo trudny. Jak dotąd nie znaleziono dalszych fragmentów.

Meteoryt spadł na dach posesji nr 147 w punkcie o współrzędnych 50°32.248'N, 16°15.701'E (wg Vaclava Klimešová).

W odległym o niecałe 7 km na północny-wschód Broumovie spadł w 1847 roku meteoryt żelazny Braunau.

Miejsce spadku i kierunek skąd nadleciał meteoryt (źródło: Google Earth)

Suchy Dul/Galerie

Meteoryt Suchy Dul (źródło: Tuček 1981; więcej → Suchy Dul/Galerie)

Dziura w dachu wybita przez meteoryt

Miejsce spadku meteorytu Suchy Dul (początek maja 2012 r.; fot. Wadi & Jan Woreczko)

Gospodarstwo Państwa Klimešov. W dach budynku po lewej (posesja nr 147) uderzył meteoryt	Posesja nr 147 we wsi Suchy Dul	Właściciele gospodarstwa, Mila i Vaclav Klimešov
Dom Franciszki Klimešovej babci Vaclava Klimešova i miejsce gdzie uderzył meteoryt	Widok na wieś Suchy Dul z drogi do posesji nr 147	Na ten dach spadł meteoryt

Więcej → Suchy Dul/Galerie

Bibliografia

• +Jakeš Petr, (1980), Mineralogy of Police meteorite, Sborník Národního muzea v Praze, vol. XXXVI B, nr 1, 1980, s. 43-50. Plik PDF.

• Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.

• Meteoritical Bulletin, nr 48, 1969.^[7] Plik PDF.

• Pilski Andrzej S., (1999), Nieziemskie skarby. Poradnik poszukiwacza meteorytów, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999. ISBN 83-7180-173-4.

• +Tuček Karel, (1970), Charakteristika chondritu z Police nad Metují, Sborník Národního muzea v Praze, vol. XXVI B, nr 5, 1970, s. 97-119.^[8] Plik PDF.

• Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  (tablice
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  ).

Przypisy

Zobacz również

• Suchy Dul/Galerie
• meteoryty: Braunau, Ústí nad Orlicí
• okoliczności spadku meteorytu Sołtmany

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Suchy Dul
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Suchy Dul

• Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Prague Natural History Museum; Prague, Nat. Mus.) – Národí Muzeum Praha  ●  Sbírka meteoritů a Sbírka přírodních skel - tektitů  ●  Muzeum 3000: Rok od pádu čeljabinského meteoritu. Spadlo něco u nás?  ●  CES on-line: Sbírka meteoritů  ●  [katalog → Tuček (1981)]
• Relacja w dzienniku náchodský.deník.cz z września 2009 roku – Přesně před 40 lety jim spadl na střechu "kámen z nebe"
• Astronomická mapa České republiky
• woreczko.pl – European Fireball Network (EN) – Sieci bolidowe

• Wikipedia (CS) – Police nad Metují  ●  Suchý Důl

Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …)

• Tucek (1964, 1970)
• fotografie