PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Tabarz

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Źródła)
(→Bibliografia)
Linia 91: Linia 91:
* Czajka Wiesław, (astroblemy.pl), '''Obraz hipotetycznej trajektorii [[Tabarz]]-[[Przełazy]]-[[Morasko]]-[[Jankowo Dolne]] na geodezyjnej powierzchni odniesienia (''The picture of the hypothetic trajectory [[Tabarz]]-[[Przełazy]]-[[Morasko]]-[[Jankowo Dolne]] on the Earth's ellipsoid'').''' astroblemy.pl. Plik [http://astroblemy.pl/pdf/tabarz.pdf PDF].
* Czajka Wiesław, (astroblemy.pl), '''Obraz hipotetycznej trajektorii [[Tabarz]]-[[Przełazy]]-[[Morasko]]-[[Jankowo Dolne]] na geodezyjnej powierzchni odniesienia (''The picture of the hypothetic trajectory [[Tabarz]]-[[Przełazy]]-[[Morasko]]-[[Jankowo Dolne]] on the Earth's ellipsoid'').''' astroblemy.pl. Plik [http://astroblemy.pl/pdf/tabarz.pdf PDF].
-
* +Eberhard Wilhelm, (1855), '''Analyse eines Meteoreisens aus Thüringen.''' ''Annalen der Chemie und Pharmacie''<ref>Wikipedia (EN) - ''[http://en.wikipedia.org/wiki/Liebigs_Annalen Liebigs Annalen]''</ref>, Bd. XCVI, Heft 3, Leipzig und Heidelberg 1855, s. 286-289. Plik [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uva.x002457945;seq=686;view=1up;num=286 HathiTrust], plik {{Djvu|Eberhard_(1855).djvu|DjVu}}.
+
* +Eberhard Wilhelm, (1855a), '''Analysen einiger Thüringer Mineralien.''' Diss. Univ. Göttingen, 1855, s. 6-8. Plik [http://books.google.pl/books?id=YzxPAAAAcAAJ PDF].
-
* +Eberhard Wilhelm, (1855), '''Analysen einiger Thüringer Mineralien.''' Diss. Univ. Göttingen, 1855, s. 6-8. Plik [http://books.google.pl/books?id=YzxPAAAAcAAJ PDF].
+
* +Eberhard Wilhelm, (1855b), '''Analyse eines Meteoreisens aus Thüringen.''' ''Annalen der Chemie und Pharmacie''<ref>Wikipedia (EN) - ''[http://en.wikipedia.org/wiki/Liebigs_Annalen Liebigs Annalen]''</ref>, Bd. XCVI, Heft 3, Leipzig und Heidelberg 1855, s. 286-289. Plik [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uva.x002457945;seq=686;view=1up;num=286 HathiTrust], plik {{Djvu|Eberhard_(1855).djvu|DjVu}}.
* +Grossman Jeffrey N., Zipfel Jutta, (2001), '''The Meteoritical Bulletin, No. 85, 2001 September.''' ''Meteorit. Planet. Sci.'', 36 (Suppl.), A293-A322 (A314). Plik [http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb85.pdf PDF].
* +Grossman Jeffrey N., Zipfel Jutta, (2001), '''The Meteoritical Bulletin, No. 85, 2001 September.''' ''Meteorit. Planet. Sci.'', 36 (Suppl.), A293-A322 (A314). Plik [http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb85.pdf PDF].

Wersja z 20:44, 15 kwi 2013

Tabarz →
Znalezisko
Lokalizacja Turyngia, Niemcy
Położenie[1] 50°53'N, 10°31'E
Data 1854 r.
Uwagi sparowany z meteorytem Morasko
Charakterystyka
Typ meteoryt żelazny, oktaedryt gruboziarnisty (Og, 2 mm[2]), IAB-MG
Masa ~150 g (zachowane w kolekcjach)
Liczba okazów jeden badany fragment
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
wg NHM Cat: Gotha

Znalezisko w 1854 roku na terenie Turyngii w Niemczech. Meteoryt żelazny, oktaedryt gruboziarnisty (Og, IAB-MG). Zachowało się tylko około 150 gramów we fragmentach.

Według Eberharda (1855) mówiono, że spadek bryły żelaza obserwował pasterz 18 października 1854 roku, ale jego utleniona powierzchnia zdaje się wskazywać, że nie był to niedawny spadek. Analizowany przez Eberharda fragment ważył około 3 łuty[3] (Loth) czyli mniej niż 50 gram.


Zachowane w kolekcjach fragmenty (Koblitz MetBase):

20 g Göttingen, Min. Inst. Univ.
15 g Vienna, Naturhist. Mus.
9 g London, Nat. Hist. Mus.
5,8 g Calcutta, Mus. Geol. Surv. India
4,9 g Tempe, Arizona State Univ.
0,1 g Gifhorn, Bartoschewitz Colln.


Hipoteza bolidu wielkopolskiego

Hipoteza „Bolidu wielkopolskiego” (Czajka, astroblemy.pl; zmodyfikowane)

W 2001 roku Rainer Bartoschewitz (Bartoschewitz et al. 2001) porównując wyniki analiz składu chemicznego meteorytu Tabarz z danymi dla Moraska i Przełazów wysunął hipotezę, że te trzy meteoryt mają wspólne pochodzenie (patrz → Hipoteza Bartoschewitza). Meteoryty te są oktaedrytami gruboziarnistymi (Og, coarse octahedrites) typu IAB-MG. Również miejsca ich znalezienia (włączając meteoryt Jankowo Dolne o podobnym składzie) leżą niemal na jednej linii (patrz rysunek).

Niezależnie, w 2001 roku, ukazała się publikacja Jacka Brzustowicza (Czy cystersi z Bierzwnika widzieli meteoryt?) łącząca katalogowe wydarzenie Friedland 1304 (Grady 2000) z hipotezą, że w starych kronikach opisujących to wydarzenie jest mowa o bolidzie widzianym z Bierzwnika w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim (patrz → doniesienie Friedland 1304).

Z połączenia tych dwóch koncepcji, w 2010 roku Wiesław Czajka zaproponował hipotezę, że opisywaną w starych kronikach i katalogach kometę, obserwowaną w kwietniu 1305 roku (trzy dni przed i trzy dni po Wielkanocy), należy interpretować jako opis bolidu odpowiedzialnego za wspólny spadek meteorytów Tabarz, Przełazy i Morasko (patrz → hipoteza Bolid wielkopolski).


Źródła

Eberhard (1855b)

Plik:Eberhard (1855).djvu
Eberhard (1855b)
Początek artykułu, gdzie opisano okoliczności pozyskania fragmentu do badań, jego wielkość i prawdopodobne losy pozostałych fragmentów:

Das Meteoreisen, dessen Beschreibung und Analyse ich hier mittheilen will, habe ich von einem Freunde erhalten, mit dem Bemerken, dass es von einem Schäfer herrühre, der am 18. October 1854 sein Herabfallen die Tabarz nahe am Fusse des Inselsbergs unsern Gotha beobachtet und es noch glühend heiss aufgefunden habe. Das in meinen Besitz gelangte Stück wog fast 3 Loth, war aber nur ein Theil der ganzen Masse, die leider zerschnitten und von der die grössere Hälfte angeblich an einen Mineralienhändler in Berlin in Tausch gegeben worden war. Ungeachtet aller Nachforschungen ist es mir nicht gelungen, zu erfahren, wo sich jetzt diese andere Hälfte befindet. (…)


Buchner (1861)

Tabarz, Thüringen.

Eberhard AChPh. 96, 286. SJ. (2) 22, 271. EJ. 67, 382. ChCtr. 1856, 213. Br. 121, 124. MCh. 906.

rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(T) Tabarz

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Tabarz, kraj związkowy Turyngia (Thüringer Wald), powiat Gotha (Landkreis Gotha)


Bibliografia

  • Bartoschewitz Rainer, (2001), Morasko – największy znany obszar rozrzutu na świecie?, Meteoryt, 4, 2001, s. 20. Plik PDF.
  • +Bartoschewitz Rainer, Spettel B., (2001), Tabarz – A Fragment of the Morasko Strewn Field? Meteoritics & Planetary Science, vol. 36, A15-A16, 2001. Plik PDF.
  • Buchner Otto, (1859), Die Feuermeteore, insbesondere die Meteoriten historisch und naturwissenschaftlich betrachtet, Gießen 1859, ss. 192, (s. 121, 124). Plik iDjVu; plik doi; plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 61). Plik PDF; plik DjVu.
  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 1171-1172). ISBN 0-520-02934-8.[4] Pliki PDF. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Eberhard Wilhelm, (1855a), Analysen einiger Thüringer Mineralien. Diss. Univ. Göttingen, 1855, s. 6-8. Plik PDF.
  • +Eberhard Wilhelm, (1855b), Analyse eines Meteoreisens aus Thüringen. Annalen der Chemie und Pharmacie[5], Bd. XCVI, Heft 3, Leipzig und Heidelberg 1855, s. 286-289. Plik HathiTrust, plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Grossman Jeffrey N., Zipfel Jutta, (2001), The Meteoritical Bulletin, No. 85, 2001 September. Meteorit. Planet. Sci., 36 (Suppl.), A293-A322 (A314). Plik PDF.
  • +Klein C., (1879), Die Meteoritensammlung der Universität Göttingen am 2. Januar 1879. Nachr. Kgl. Ges. Wiss. u. d. Georg-Augusts-Univ.[6], Göttingen 1879 (2), s. 84-100. Plik PDF.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • +Luedecke O., (1900), Ueber Thüringer Meteoriten. Z. f. Naturwiss., 73(3/4), Leipzig 1900, s. 288-298 (Referat in: Mitt. Geogr. Ges. (f. Thüringen), 19:66 (E.Schütze); Jena 1900/1901).
  • +Luedecke O., (1900), Ueber Thüringer Meteoriten. Leopoldina, Juli 1900. Heft 36. s. 122-129. Plik PDF.
  • Prior George T., Hey Max H., (1953), Catalogue of Meteorites. With special reference to those represented in the collection of the British Museum (Natural History), Printed British Museum, 1953, (zbiory własne W&W) (wydanie z 1923 roku – plik iDjVu).
  • +Wöhler, (1864), Die Meteoriten in der Universitäts-Sammlung zu Göttingen am 1. Januar 1864. Nachr. Kgl. Ges. Wiss. u. d. Georg-Augusts-Univ.[6], Göttingen 1864 (Januar), s. 30-33. Plik PDF.
  • Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897.[7][8][9] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.

Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ średnia szerokość belek kamacytu (band width); patrz → Figury Widmanstättena (Widmanstätten pattern)
  3. ^ 1 łut = 1/32 funta wagi
  4. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  5. ^ Wikipedia (EN) - Liebigs Annalen
  6. ^ a b Nachrichten von der Königl. Gesellschaft der Wissenschaften und der Georg-Augusts-Universität zu Göttingen
  7. ^ katalog Wülfinga jest najbardziej kompletnym katalogiem zbiorów światowych z końca XIX wieku (patrz również → Wülfing (1894)); autor podaje również jaka część wybranych meteorytów (ich main mass) znajduje się w danej kolekcji; z wymienionych u niego kolekcji (s. 408-429) tylko jedna kolekcja – Breslau (Mineralogisches Museum der K. Universität) – znajduje się dziś w Polsce; wymienia on jeszcze wiele kolekcji prywatnych, np. kolekcję Juliana Siemaszko, von Bredow, F. Krantz, H. A. Ward.
    Jest u Wülfinga jeszcze kolekcja – Danzig (Westpreussisches Provinzial-Museum; mitgeteilt durch Herrn Direktor Professor Dr. H. Conwentz) – znajdowały się w niej 3 meteoryty: Pultusk 99 g, Krasnojarsk 287 g oraz 63 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
  8. ^ meteoryty polskie w kolekcjach wg Wülfinga (1897)
  9. ^ jeszcze wcześniejszy katalog kolekcji meteorytów wydał w 1863 roku Buchner (1863); patrz również → Światowe kolekcje meteorytów

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Tabarz
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Tabarz
Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • bibliografia
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Tabarz”
Osobiste