O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 19:08, 20 lut 2024

Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

Hasło powstało w oparciu o informacje dostępne na portalu facebook i dzięki życzliwości poszukiwaczy. Dziękujemy.

Zauważony jeszcze w Kosmosie!

Ribbeck →
Asteroida 2024 BX1 (fot. Krisztián Sárneczky; źródło: X)
Spadek
Lokalizacja	Brandenburgia, Ribbeck, Niemcy
Położenie[1]	52°37'15"N, 12°45'40"E
Data	21 stycznia 2024 r., 00:32:38 UTC
Uwagi	spadek asteroidy zaobserwowanej 3 godziny przed wejściem w atmosferę
Charakterystyka
Typ	achondryt, aubryt AUB
Masa	>983 g; masa główna 225 g znaleziona przez poszukiwaczy z Polski
Liczba okazów	deszcz meteorytów
Cechy	wiele okazów pokrywa przezroczysta, jasna skorupa
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
2024 BX1, Sar2736, EN210124, Nennhausen

Asteroida 2024 BX₁, z której spadły meteoryty, została odkryta niecałe trzy godziny wcześniej^[2] przed wejściem w atmosferę ziemską, przez węgierskiego astronoma Krisztiána Sárneczkyego w stacji Piszkéstető Obserwatorium Konkoly w górach Mátra na Węgrzech. Bolid zarejestrowały kamery sieci AllSky7 i Fripon. 2024 BX1 to ósma asteroida odkryta przed uderzeniem w Ziemię i trzecie^[3] odkrycie Sárneczkyego dotyczące „uderzającej” asteroidy. Przed uderzeniem 2024 BX1 była asteroidą bliską Ziemi (Near-Earth asteroids, NEA) z grupy Apollo.

Asteroida 2024 BX1, wcześniej znana pod tymczasowym oznaczeniem Sar2736, była wielkości ~1 metra. Wleciała w ziemską atmosferę 21 stycznia 2024 r. (niedziela) o godzinie 00:32:38 UTC i rozpadła się, jako spektakularny bolid, na zachód od Berlina.

Meteoroid wszedł w atmosferę pod kątem 75,4 stopnia z prędkością 15,2 km/s i zapłonął na wysokości 96,5 km. Zgasł na wysokości 22,9 km. W 5,5 sekundy meteoroid pokonał dystans 75 kilometrów. Największą jasność absolutną –14,5 magnitudo^[4] osiągnął na wysokości 33,8 km. Według obserwatorów z EN (Spurný et al., ASU) wystąpiły trudności z oszacowaniem początkowej masy meteoroidu. Wyniki modelowania przelotu dopuszczają spadek wielu fragmentów o masie 150 g. Obszar spadku fragmentów leży na zachód od Berlina w okolicach miejscowości Ribbeck, Berge i Lietzow. W kilka dni po spadku, po opublikowaniu przez zespół Spurnýego wyliczonego prawdopodobnego rejonu spadku, ruszyły w teren grupy poszukiwaczy. Już 25 stycznia znaleziono pierwszy okaz!

Level 999: asteroida → meteoroid → meteoryt

Pierwszym przypadkiem, kiedy zaobserwowano meteoroid przed jego wejściem w ziemską atmosferę, była zaobserwowana 7 października 2008 roku asteroida 2008 TC3, z której spadł meteoryt Almahata Sitta.^[5]

Również znaleziony w 2023 roku meteoryt Saint-Pierre-le-Viger był wcześniej zaobserwowany przed wejściem w atmosferę przez Węgra Krisztiána Sárneczkyego. 12 lutego 2023 roku odkrył on asteroidę 2023 CX1 (Sar2667), która po kilku godzinach, po efektownym bolidzie, dała deszcz meteorytów w okolicy miejscowości Saint-Pierre-le-Viger we Francji. Poszukiwania prowadziły tam zespoły projektu FRIPON/Vigie-Ciel^[6], które obecnie zjawiły się na miejscu spadku meteoroidu 2024 BX1 (z sukcesem!). Poszukiwania we Francji w lutym/marcu 2023 roku prowadziły też grupy poszukiwaczy z Polski, którzy odnaleźli nieznaną liczbę kamieni (przypuszczalnie kilka tuzinów, o łącznej masie kilkuset gramów). Według portalu karmaka.de para Łukasz Smuła i Magdalena Skirzewska znaleźli 20 okazów (największy 148,6 g) o łącznej wadze 231,84 g (karmaka.de).

Kolejny sukces poszukiwaczy z Polski

Post na FB informujący o znalezieniu pierwszego okazu z bolidu 2024 BX1. Na zdjęciu ekipa z Polski (od lewej): Andrzej Owczarzak (vel Kazimierz Magneto), Filip Samuel Nikodem, Michał Nebelski i Kryspin Kmieciak

W kilka dni po bolidzie 2024 BX1 w rejon spadku udały się liczne grupy poszukiwaczy z Niemiec. Później dołączyli do nich m.in. poszukiwacze z Polski. Już 25 stycznia (czwartek) znaleziono pierwszy okaz! Dokonała tego grupa poszukiwaczy: Andrzej Owczarzak, Michał Nebelski, Kryspin Kmieciak i Filip Samuel Nikodem.^[7] Znaleziony przez nich kompletny okaz (rozpadł się on na trzy części) to achondryt (sic!) o wadze 171 g. Okaz pokryty jest jasną, przezroczystą skorupą w kolorze wnętrza. Znalazcy typują, że jest to aubryt. Na dużą zawartość minerału enstatyt w asteroidzie 2024 BX1, głównego składnika aubrytów, zwracał już wcześniej uwagę Pavel Spurný, analizując charakterystykę obserwowanego bolidu. Znalazcy okazów podkreślają fakt intensywnego zapachu siarkowodoru, jaki wydzielają ich znaleziska! Zapach ten pochodzi zapewne z reakcji siarczku żelaza (troilitu) z wodą (wilgocią), który występuje dość licznie w aubrytach. Ekipa Andrzeja Owczarzaka może się już (niedziela 28 stycznia) pochwalić kilkoma kolejnymi znaleziskami. Pierwsze znalezisko ma jasną przezroczystą skorupę, co wydaje się dziwne, zważywszy na występowanie troilitu w okazach, który powinien „zabarwiać” skorupę na beżowy kolor. Ale wiele kolejnych znaleziska ma już skorupy ciemniejsze, co potwierdza występowanie siarczku żelaza w okazach.

Dlaczego kolejny sukces polskich poszukiwaczy? Ekipa Andrzeja Owczarzaka znalazła również wiele okazów ze spadku meteorytu Saint-Pierre-le-Viger w 2023 roku we Francji.

W piątek (26 stycznia) znaleziono kolejne okazy. Drugi okaz z tego spadku znalazła grupa z Węgier. Waży on 114 g i jest fragmentem większej bryły. Tego samego dnia na portalu FB o swoim sukcesie poinformowali też poszukiwacze z Niemiec. W rejonie spadku działają liczne grupy. Nawet z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie zjawiła się na miejscu ekipa, która również może pochwalić się swoimi kilku gramowymi znaleziskami (3,1 i 4,5 g).

W sobotę 27 stycznia swoimi sukcesami pochwaliła się niemiecka ekipa Arbeitskreis Meteore e.V. (AKM), która znalazła w sumie 10 sztuk, największe z nich ważą 21,25 i ~16 g.

W rejon spadku udały się kolejne ekipy z Polski, które niezwłocznie podjęły poszukiwania. W niedzielę 28 stycznia Agata Roicka i Mieszko Kołodziej znaleźli okaz 21,16 g. Tego też dnia dwoma znaleziskami pochwaliła się ekipa Michała Zimnego: Marzena Rogozińska, Jarosław Morys i Mateusz Żmija.

29 stycznia Kryspin Kmieciak znalazł masę główna (main mass) o wadze 225 g!

Worek ze znaleziskami się rozwiązał (patrz → znaleziska).

Część poszukiwaczy zwraca uwagę, że okoliczny teren obfituje w kamienie bardzo podobne do „wiarygodnych znalezisk”. Znajdowane okazy są tak nietypowe, że zbierane przez poszukiwaczy są wszystkie jasne kamienie z jasnymi plamkami. Weryfikacji swoich znalezisk dokonują oni później. Stąd pewnie część ogłoszonych sukcesów będzie podlegać negatywnej weryfikacji?

Kalendarium

Od obserwacji do klasyfikacji:

• 20 stycznia o godzinie 21:48 UTC węgierski astronom Krisztián Sárneczky zaobserwował asteroidę 2024 BX1 (Sar2736).
• 21 stycznia o godzinie 00:32:38 UTC meteoroid wszedł w atmosferę.
• 22 stycznia zespół Pavela Spurnýego publikuje wyniki modelowania spadku i prawdopodobny rejon spadku fragmentów.
• 25 stycznia grupa polskich poszukiwaczy znajduje pierwszy okaz.
• 29 stycznia pierwsze fragmenty trafiły do klasyfikacji.
• 2 lutego zgłoszono do Nomenclature Committee (The Meteoritical Society) nowy spadek pod nazwą Ribbeck!
• 5 lutego badacze z Museum für Naturkunde Berlin potwierdzają, że spadek pod Ribbeck to aubryt (inf. prasowa NHM Berlin).
• 6 lutego Mieszko Kołodziej zidentyfikował w badanym okazie minerał brezinait!
• 16 lutego meteoryt Ribbeck zostaje oficjalnie sklasyfikowany i trafia do Meteoritical Bulletin Database!

Tempo iście kosmiczne 😀!

Za Meteoritical Bulletin Database:

History: (P. Jenniskens, SETI; L. Hecht, A. Greshake, MNB; J. Helbert, DLR): A small asteroid 2024 BX₁ was discovered at 21:48 UTC on 20 January 2024, by Hungarian astronomer K. Sárneczky observing from the Piszkéstet Station of Konkoly Observatory, Mátra Mountains, Hungary. From early astrometry, NASA’s Scout and ESA’s Meerkat Asteroid Guard impact hazard assessment systems identified the object as a potential impactor, gradually narrowing the impact time to 0:33 UTC on 21 January, and in the half hour before impact predicting it to pass in a steep trajectory over the village of Nennhausen about 60 km west of Berlin, Germany. At that time, a fireball was observed by many eyewitnesses and recorded by allsky cameras of the European Fireball Network, IMO/AllSky7, FRIPON and by video security cameras. Bolide analysis and strewn field calculations performed by P. Spurný and J. Borovička (Astronomical Institute of the Czech Academy of Sciences), using an ALADIN model wind profile provided by R. Brožková (Czech Hydrometeorological Institute), indicated that strong winds blew the surviving meteorites in a south-east direction, predicting the meteorites to fall just south of the village of Ribbeck, between Retzow and Berge. The calculations were confirmed by D. Vida (UWO) based on a WTF model wind profile provided by H. Devillepoix (Curtin University, Australia). Ribbeck is known from an 1889 poem by T. Fontane, "Herr von Ribbeck auf Ribbeck im Havelland," well known to German school children.^[8] Starting on 22 January, searches were conducted by a team of scientists and students from the Museum für Naturkunde Berlin (MNB), the German Aerospace Center (DLR), the Free University Berlin (FUB), the Technical University Berlin (TUB), SETI, and members of the Arbeitskreis Meteore e.V. (AKM), as well as by professional and amateur meteorite hunters. Spectral observations of the fireball in the European Fireball Network indicated that the meteorites were poor in iron and possibly rich in enstatite. Due to the terrestrial appearance of the meteorites, the first find was made not until 25 January, when F. Nikodem, A. Owczarzak, M. Nebelski and K. Kmieciak of Poland, found the first meteorite on a field just west of Ribbeck broken up into three fragments totaling 171 g. The next morning, FUB students D. Dieter and C. Weihe located two small meteorites, 5.2 and 3.1 g, that confirmed the calculated location of the strewn field and the ambient winds. Several tens of meteorites were found in the next days. The largest fragment so far is a 225 g found by K. Kmieciak on 29 January.

Patrz → Ribbeck/Badania.

Okazy

Masa główna

Poszukiwania trwają (…), znajdowane są coraz większe okazy

Data	waga [g]	znalazca	uwagi
25 stycznia 2024 r.	171	Filip Samuel Nikodem	okaz rozpadł się na trzy części
29 stycznia 2024 r.	225	Kryspin Kmieciak	kompletny okaz, 99,9% skorupy
Zespół Spurnýego wyliczył rejon, gdzie miałby spaść okaz ~380 g! (…) czekamy na kolejne, jeszcze większe znaleziska.

Ekipy poszukiwaczy przeczesują teren, choć już pojawiły się na FB posty o utrudnieniach. Lokalni rolnicy zaniepokojeni są najazdem poszukiwaczy.

Znaleziska

Znalezione okazy (30 stycznia 2024 r.: szacuje się, że znaleziono około 700-800 g; źródło: karmaka.de, FB).
W zgłoszeniu w Meteoritical Bulletin Database podano sumaryczną wagę wszystkich znalezionych okazów >983 g.

Waga [g]	data	znalazca(y)	uwagi
171	25 stycznia 2024	Andrzej Owczarzak, Michał Nebelski, Kryspin Kmieciak i Filip Samuel Nikodem	pierwsze znalezisko! okaz rozpadł się na trzy części (23+57+91 g); znalazcy poszczególnych fragmentów: 91 g – Filip, 57 g – Kryspin, 23 g – Michał
114	26 stycznia 2024	Balla Zoltan, Gucsik Bence	drugie znalezisko; po wysuszeniu okaz waży 111,193 g
~39	26 stycznia 2024	David Göttlich	trzecie znalezisko; po wysuszeniu okaz waży 37,79 g (patrz → Ribbeck/Badania)
3,1 i 4,5	26 stycznia 2024	Dominik Dieter, Cara Weher (MfN-DLR-FU team)*
>10 szt.	27 stycznia 2024	Andreas Möller, Ina Rendtel, Jürgen i Manuela Rendtel, Sirko Molau, Peter Lindner, Felix Bettonvil, Gert Jan Netjes (AKM)	~16 g, 21,25 g, ~21 g, ~16 g, kilka fragmentów i kilka fragmentów poniżej 5 g
21,16	27 stycznia 2024	Agata Roicka, Mieszko Kołodziej	znaleziony rano 9:34
10,2	27 stycznia 2024	Dennis Harries	w miejscu: 52.61542°N, 12.77355°E
4,2+	27 stycznia 2024	Nimisha Verma, Julia Maia, Laëtitia Allibert (DLR-MfN-FU team)	10 szt.
14,2	27 stycznia 2024	Tobias Hofmann, astronom amator z Berlina	w okolicy Ribbeck; w miejscu: 52.618139°N 12.759250°E
22,04	27 stycznia 2024	Julien Liehmann
55	27 stycznia 2024	Filip Samuel Nikodem	początkowo oceniono wagę na 60 g; okaz po wyschnięciu ważył 53,9 g
26	27 stycznia 2024	Michał Nebelski
16	27 stycznia 2024	Kryspin Kmieciak	znaleziony o 14:23
2-5	28 stycznia 2024	Petra Strunk, Antal Igaz (AKM)	2 okazy
9 szt.	28 stycznia 2024	MfN-DLR
3,4	28 stycznia 2024	Szilard Csizmadia (DLR-MfN-FU team)	(karmaka.de)
3,4 i 9,8	28 stycznia 2024	Michał Zimny, Marzena Rogozińska, Mateusz Żmija, Jarosław Morys	wg znalazców: 3,0 g (oraz ~0,5 g okruszków) i 7,8 g (oraz 2,0 g okruszków) znalezione w miejscach, odpowiednio: 52.611944°N 12.784306°E i 52.611361°N 12.777806°E
5	28 stycznia 2024	Zsofia Biro, Gucsik Bence	okaz in situ
60 g	28 stycznia 2024	Filip Samuel Nikodem	~60 g
225	29 stycznia 2024	Kryspin Kmieciak	masa główna; kompletny okaz, 99,9% skorupy
1 szt.	29 stycznia 2024	Ina Rendtel (AKM)	grupa AKM znalazła w sumie >90 g
3,95	29 stycznia 2024	Marcin Cimała	duży fragment + okruszki; po wyczyszczeniu i osuszeniu okaz waży 3,83 g
29 stycznia 2024, pierwsze fragmenty trafiły do klasyfikacji
11,04 i ~20	30 stycznia 2024	członkowie Hungarian Meteoritical Society	2 szt.; znalezione w miejscu, odpowiednio: 52.609530°N 12.789356°E, 52.608439°N 12.789238°E; po wysuszeniu mniejszy okaz waży 10,62 g
14,13	30 stycznia 2024	Miguel Hulk (Michael Hurtig)	znalezisko może być częścią znaleziska Sang-Hyeok Lee (Sang Joek) z 3 lutego, znalezionego 300 m dalej? znalazca ma na koncie 4 fragmenty: 14.13g/2.80g + 0.02g/12.40g
14,84	30 stycznia 2024	Mirko Graul	ładny, reprezentatywny okaz
2,1	1 lutego 2024	Filip Samuel Nikodem
17	2 lutego 2024	Paweł Zaręba	dwa okazy w czterech fragmentach (9,2 i 8 g) oraz okruszki; radość znalazcy; znalezione w miejscach: 52.60817°N 12.79684°E (10:43) i 52.60519°N 12.80516°E (13:36)
3,28	2 lutego 2024	Kazimierz Magneto (Andrzej Owczarzak)
4 szt.	2 lutego 2024	Serbowie Dusan Ilic i Acko Acke	m.in. okazy 3, 5, 5 i 5 g; poszukiwacze z Serbii szukają dla Mike Farmera
4,93	3 lutego 2024	Maksymilian Jakubczak	fragment ten pasuje do fragmentu Szymona Kozłowskiego, zostały one znalezione w odległości 750 m od siebie!; okaz znaleziono w miejscu: 52.608611°N 12.803889°E
5,7	3 lutego 2024	Paweł Zaręba	okaz w dwóch fragmentach; 4 lutego Paweł zważył wszystkie znalezione przez niego okazy: 9,2, 8,0, 5,7 g; znaleziony w miejscu: 52.60695°N 12.80463°E (10:08)
5,68	3 lutego 2024	Szymon Kozłowski	fragment z ciemną skorupą; po wyczyszczeniu i osuszeniu okaz wazy 5,30 g; fragment ten pasuje do fragmentu Maksymiliana Jakubczaka
5,3	3 lutego 2024	Artur Jaśkiewicz	znaleziony w miejscu: 52.60561°N 12.81444°E
3,3	3 lutego 2024	Owczarzak team
5,45	3 lutego 2024	Daniel Steiniger	okaz znaleziono w miejscu: 52.605361°N 12.807833°E (karmaka.de)
2,86	3 lutego 2024	Andres Möller	zdjęcia znalezisk zespołu AKM znajdują się na Wikipedii (karmaka.de)
3,09	3 lutego 2024	Andy Pagan, Ina Rendtel (AKM)
4,4	3 lutego 2024	Tom Hughes	w miejscu: 52.610467°N 12.808550°E; po wysuszeniu fragment waży 4,14 g
12,4	3 lutego 2024	Alex Folta, Sang-Hyeok Lee (Sang Joek)	fragment po wysuszeniu waży 11,7 g; okaz znaleziono w miejscu: 52.613944°N 12.785611°E; fragment może być częścią znaleziska Miguel Hulk z 30 stycznia?
12	3 lutego 2024	Thomas Becker	(karmaka.de)
22	3 lutego 2024	Mieszko Kołodziej	waga po osuszeniu 22,039 g; znaleziony o 11:22
…	3 lutego 2024 …na FB pojawiają się kolejne doniesienia o znalezionych okazach; wytrwałość poszukiwaczy nagradzana jest okazami wyjątkowego meteorytu. Zapewne przez kolejne tygodnie poszukiwacze będą przeczesywali teren w nadziei znalezienia swojego upragnionego meteorytu – SWOJEGO!

* skróty: AKM – Arbeitskreis Meteore e.V.; DLR – German Aerospace Center; FU – Freie Universität Berlin; MfN – Museum für Naturkunde

Poszukiwania wciąż trwają – parada „gigantów” 😀:

• po 3 lutego 2024: 04.02. Filip Nikodem, 7,9 g  ●  04.02. Julien Liehmann, 7 g (okaz)  ●  04.02. Olek Błasiak, 8,5 g (52.615000°N 12.792500°E)  ●  04.02. André Knöfel, 3,86 g  ●  04.02. Tomasz Walesiak, 1,70 g (52.611788°N 12.890320°E)  ●  04.02. Miguel Hulk, 2 szt. (okazy)  ●  04.02. Leon Thann, 5,5 g  ●  04.02. Acko Acke, 16 g  ●  05.02. Miguel Hulk, 12,94 g  ●  05.02. PFN76-Kozienice, 5-9 g, cztery fragmenty  ●  06.02. Acko Acke, kolejne okazy  ●  (…)
• kolejne dni…: [04.02. Michael Hurtig, 12,94 g]  ●  09.02. Mateusz Meffi Zieliński, 4,3 g  ●  [09.02. Kryspin Kmieciak, 2,8 g]  ●  10.02. Leon Thann, 5-6 g  ●  10.02. Mirko Graul, 1,96 g  ●  11.02. Miguel Hulk, 4 szt. (okazy)  ●  11.02. Paweł Żochowski, fragmenty (52.60927°N 12.79625°E) (okazy)  ●  12.02. Enrico Hoff, 2 szt.^[9]  ●  12.02. David Göttlich, 1,6 g (okaz)^[10]  ●  12.02. Frank Rauschenbach (Galileo), 1 szt.  ●  14.02. Tomasz Aurora, 3,19 g (okaz)  ●  14.02. Sang-Hyeok Lee, 1 szt.  ●  14.02. Ri Di, 47,5 g  ●  14.02. Zsolt Kereszty, 3,6 g (okaz)  ●  15.02. Mirko Graul, 2,69 g (okaz) (…)

• okazy posiadające jasną, spienioną skorupę wykazują cech meteorytów orientowanych?!
• prawdopodobnie znaleziono ponad 80 okazów!

• poszukiwania i ich rezultaty można śledzić na facebooku na specjalnej grupie: Asteroid 2024 BX1 - RIBBECK Meteorite.

Więcej patrz → Ribbeck/Galerie; patrz → Ribbeck/Badania

Już pojawiły się oferty sprzedaży fragmentów meteorytu z tego spadku. Jak na razie w cenie około 1000-1500$/g!

• Marcin Cimała wycenił swoje znalezisko (3,83 g) na 6000$!
• 3 lutego Roberto Vargas sprzedał na aukcji na FB fragment 1,3 g za 2000$!
• Alex Folta wystawił na eBay fragment 0,01015 g.

Aubryty

Andrzej S. Pilski po zapoznaniu się z dostępnymi zdjęciami znalezisk, zasugerował, iż mamy do czynienia ze spadkiem aubrytu podobnego do spadku meteorytu Pesyanoe (Старое Песьяное) w 1933 roku w Rosji (portal Meteorite Times Magazine).

Za woreczko.pl: Aubryt (AUB, aubrite) – typ meteorytu kamiennego; achondryt. Nazwa od meteorytu Aubres. Aubryty to achondryty ubogie w wapń (Ca-poor), główny ich składnik to enstatyt i diopsyd (En₅₀Wo₅₀), występują też w nich małe ilości oliwinu (fajalitu, Fa₀) i śladowe plagioklazu (albitu, An_2–8). Aubryty są bardzo rzadko znajdywane. Mają często jasną skorupę obtopieniową, białe wnętrze i są bardzo kruche. Ich białe wnętrze to często duże kryształy enstatytu, z małymi ilościami oliwinu, stopu Fe-Ni, troilitu i wieloma egzotycznymi, akcesorycznymi minerałami wskazującymi na silnie redukcyjne środowisko pochodzenia magmy. Porównanie widm aubrytów i planetoid wskazuje na ich podobieństwo do planetoidy (44) Nysa (lub innego typu E (E-class)). Bliska Ziemi planetoida (3103) Eger jest typowana na ciało macierzyste aubrytów. Najbardziej popularne aubryty to meteoryty Cumberland Falls i Norton County^[11].

Fluorescencja minerałów

Fluoryzujący fragment meteorytu 2024 BX1

Jedną z cech charakterystycznych aubrytów jest ich świecenie (fluorescencja) w promieniowaniu UV, co pozwala odróżnić je od ziemskich kamieni.

Podstawowe minerały aubrytów: ubogi w żelazo enstatyt (En, członek szeregu piroksenów) fluoryzuje na niebiesko, natomiast forsteryt (Fo, z szeregu oliwinów), bogaty w magnez (ubogi w żelazo) fluoryzuje na żółto. Za fluorescencję w aubrytach odpowiadają m.in. diposyd (Di; (Ca,Mg)Si₂O₆), wollastonit (Wo; Ca₂Si₂O₆) oraz minerały z grupy apatytów. Zjawisko fluorescencji przypisuje się obecności jonów-aktywatorów, defektom sieci krystalicznej spowodowanymi wakansami, jonami międzywęzłowymi lub dyslokacjami. Na fluorescencję wpływają też związki lantanowców (Kosina 2014). Obecność w sieci krystalicznej atomów pierwiastków chemicznych zwanych ekranami luminescencyjnymi („wygaszaczami”, np. dwuwartościowe jony Fe, Cu i Ni) powoduje, że nawet w najbardziej typowych minerałach luminescencyjnych zjawisko to nie wystąpi (redbor.pl). W innych meteorytach fluoryzują, np. inkluzje wapniowo-glinowe (CAI, calcium-aluminium inclusion), popularne, np. w chondrycie węglistym Allende.^[12] Dobrym przykładem fluorescencji minerałów zawartych w meteorytach jest meteoryt księżycowy El Hareicha 001.

Patrz → Ribbeck/Badania.

W Meteoritical Bulletin Database zarejestrowanych jest tylko 81 meteorytów typu aubryt (stan: styczeń 2024 r.). Jeśli wykluczymy z tej liczby meteoryty pochodzące z Antarktydy, zostaje tylko 39. Jeśli jeszcze wykluczymy meteoryty pochodzące z pustyń (non-NWAs), zostaje 16, z czego aż 11 (69%) to spadki! Wygląda na to, że spadek z bolidu 2024 BX1 powiększy jeszcze tę pulę rzadkich spadków.

Brezinait

Mieszko Kołodziej z UAM w Poznaniu przeprowadził już pierwsze badania znalezionego okazu pod mikroskopem elektronowym (SEM). Wstępne wyniki wskazują na występowanie w znalezionym aubrycie nie tylko siarczku żelaza, troilitu (FeS), ale stwierdzono występowanie popularnego w aubrytach siarczku chromu, brezinaitu (brezinaite, Cr₃S₄).

Brezinait – siarczek chromu (Cr,Fe,V,Ti,Mn)S₄. Występuje w aubrytach i ureilitach oraz w anomalnych meteorytach żelaznych. Tworzy mikroskopijne wrostki w stopie Fe-Ni. Stwierdzony w ataksycie Tucson (ATAX)^[13]. Nie stwierdzony na Ziemi. Nazwa na cześć Aristidesa Breziny – austriackiego badacza meteorytów, historycznego dyrektora Natural History Museum w Wiedniu.

Bolid

Fragmentacja

Kadry z filmu nakręconego przez Sirko Molau w Ketzür. Posłużył on zespołowi Spurnýego do obliczenia masy i miejsca uderzenia poszczególnych fragmentów (źródło: Spurný et al.; udostępnił Jiri Borovicka, with permission)

Spurný et al. (8 lutego): „Úlomky viditelné na výřezech ze snímků videa AMS16 (operátor Sirko Molau, video poskytl vedoucí programu AllSky7 Mike Hankey). U každého snímku je uveden čas v sekundách uplynulý od času 00:32:38 UT.”

Predykcja

W oparciu o sukcesywnie napływające informacje o kolejnych znaleziskach, zespół Spurnýego dokonuje korekty prawdopodobnych obszarów spadku okazów o zadanych masach.

Spurný et al. (8 lutego): „Podle výpočtů pravděpodobně dopadlo pět úlomků s hmotnostmi většími než 75 gramů. Ze zveřejněných údajů lze soudit, že tři z toho již byly nalezeny (o hmotnostech 225 g, 114 g, a kus rozbitý na tři části s celkovou hmotností 171 g). Jejich polohy však nebyly zveřejněny. Nález největšího kusu, který by podle upřesněných výpočtů měl vážit kolem 380 g, zatím ohlášen nebyl. V pádové oblasti by se dále měly nacházet přinejmenším dva úlomky s hmotnostmi kolem 50 g (byl hlášen nález jednoho o hmotnosti 54 g). Úlomků menších než 30 gramů bude mnohem více než je vyznačeno na mapě. Tam jsou jen ty úlomky, které byly dobře rozlišitelné na obou videích.”

(14 lutego): „Za tohoto předpokladu (a také za předpokladu, že úlomky se během temné fáze nerozpadly) jsme spočítali možné oblasti dopadu dosud nenalezených úlomků M (asi 400 g) a F (80-90 g). Na obrázku 8 jsou vyznačeny červeně pro M a fialově pro F. Nejistota v podélném směru je dána neznalostí tvaru meteoritu.”

Szczegóły mapy: Spurný et al..

Lokalizacja

Obszar spadku fragmentów leży na zachód od Berlina w okolicach miejscowości Ribbeck, Berge i Lietzow. Większość obszaru spadku to pola uprawne i, o tej porze roku, wdzięczny teren poszukiwań. Na filmie Szymona Kozłowskiego na portalu YouTube widać piękną okolicę obfitującą w wiatraki.

W wyliczonym prawdopodobnym rejonie spadku szybko znaleziono wiele okazów. Jest to potwierdzenie doskonałego modelu teoretycznego i precyzyjnego numerycznego modelowania ruchu meteoroidów (bolidów) w atmosferze, fragmentacji i spadku fragmentów na ziemię, opracowany przez zespół Pavla Spurnýego z Astronomický ústav AV ČR.

Wielu poszukiwaczy opublikowało współrzędne miejsc w których znaleźli swoje okazy. Zgodność z przewidzianym rejonem spadku jest imponująca!

Po kilku dniach intensywnych poszukiwań, dziesiątkach ludzi chodzących po polach krok-w-krok, miejscowi rolnicy wezwali policję. Już część pól, na żądanie właścicieli, została wyłączone z poszukiwań.

Ribbeck/Galerie

Redakcja nie mogła udać się w rejon spadku, ale śledziła na portalu facebook poszukiwania i kolejne znaleziska. Zamieszczone poniżej informacje i zdjęcia pochodzą z postów, w których poszukiwacze chwalili się swoimi znaleziskami. Wiele osób dzieliło się z nami swoimi materiałami na Messengerze, dziękujemy.

Poszukiwania i ich rezultaty można śledzić na facebooku na specjalnej grupie: Asteroid 2024 BX1 - RIBBECK Meteorite.

Pierwszy znaleziony okaz – sukces ekipy poszukiwaczy z Polski (25 stycznia 2024 r.; Andrzej Owczarzak, Michał Nebelski, Kryspin Kmieciak i Filip Samuel Nikodem)

Okaz ~171 g, który rozpadł się na trzy części (znalazcy poszczególnych fragmentów: 91 g – Filip, 57 g – Kryspin, 23 g – Michał) i szczęśliwi znalazcy	Na powierzchni okazu widać jaśniejsze klasty, zapewne enstatyt?	Okaz pokrywa szklista jasna skorupa w kolorze wnętrza meteorytu
Znaleziony okaz ~171 g rozpadł się na trzy części (23+57+91 g)	Kolejne znalezisko! ~16 g Kryspina Kmieciaka	Okaz ~55 g; znalazca Filip Samuel Nikodem (okaz trzyma Szymon Kozłowski)

Masa główna (29 stycznia 2024 r.; fot. Kryspin Kmieciak; źródło: FB)

Masa główna (main mass) ~225 g, 99,9% skorupy obtopieniowej, znalazca Kryspin Kmieciak	O takim znalezisku marzy każdy poszukiwacz	Ciemna skorupa o strukturze przypominającej caliche pokrywające zwietrzałe powierzchnie meteorytów pustynnych
Spękana skorupa, według Marcina Cimały powstała ona wtórnie po spadku w wyniku zamarzania wody, którą nasiąkły okazy; wielu znalazców podkreśla, że okazy są kruche	Spieniona skorupa	Te żółte przebarwienia mogą pochodzić od troilitu
Druga strona okazu, ciemniejsza i mniej spieniona	To mogą być prawdziwe cracki	Cacuszko 😀

W rejon spadku udały się kolejne ekipy z Polski (źródło: FB)

Ekipa z Opola	Ekipa PKiM	Ekipa z Warszawy	Agata Roicka, Mieszko Kołodziej, okaz 21,16 g
«Houston, tu Baza Spokoju. „Orzeł” wylądował» 😀	Znalezisko Marcina Cimały ~3 g	Znalezisko Michała Zimnego i przyjaciół	Znaleziska Michała Zimnego i przyjaciół; wg znalazców: 3,0 g (oraz ~0,5 g okruszków) i 7,8 g (oraz 2,0 g okruszków) znalezione w miejscach, odpowiednio: 52.611944°N 12.784306°E i 52.611361°N 12.777806°E
Znalezisko Pawła Zaręby ~8,2 g	Okaz 4,93 g Maksymiliana Jakubczaka	Okaz 5,68 g znaleziony przez Szymona Kozłowskiego	Creme de la creme
Znalezisko Pawła Żochowskiego	Okaz 3,19 g Tomasza Aurora	Mieszko Kołodziej ze swoim znaleziskiem (22,039 g)	Kolejne znalezisko (3,28 g) Andrzeja Owczarzaka (Kazimierz Magneto)

Więcej patrz → Ribbeck/Galerie

Kolejne okazy znalezione przez inne zespoły poszukiwaczy (źródło: FB)

Drugie w kolejności znalezisko, tym razem zespołu z Węgier, okaz waży ~114 g; okaz pachnie siarkowodorem (Gucsik Bence, Balla Zoltan)	Okaz 5 g znaleziony przez Zsofia Biro	Znalezisko (~39 g) zespołu niemieckiego (David Göttlich) (patrz → Ribbeck/Badania)	Grupa poszukiwawcza z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie (Museum für Naturkunde) i projektu FRIPON/Vigie-Ciel ze znalezionym przez nich kilku gramowym okazem. W grupie poszukiwaczy Peter Jenniskens z Instytutu SETI
Worek z okazami się rozwiązał 😀. Ekipa Arbeitskreis Meteore e.V. (AKM) znalazła 10 sztuk, największe ważą >20 g	Okaz o wadze 22,04 g (Julien Julien)	Znalezisko Mirko Graul ~14,8 g	Zespół węgierski znalazł dwa okazy: 11,04 i ~21 g
Okaz ~21 g zespołu węgierskiego	Współrzędne znalezisk zespołu węgierskiego	Sukces zespołu z Serbii, okaz ~3 g	Okaz 14,2 g znaleziony przez Tobiasa Hofmann

Więcej patrz → Ribbeck/Galerie; patrz → Ribbeck/Badania

Okazy

Okaz ~171 g (fot. Filip Samuel Nikodem)	Okaz ~171 g (fot. Filip Samuel Nikodem)	Fragment 91 g z okazu 171 g; na przełamie widać skupiska/gniazda troilitu (fot. Filip Samuel Nikodem)
Okaz ~60 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)	Okaz ~55 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)	Okaz ~2,1 g (znalazca i fot. Filip Samuel Nikodem)
Okaz ~16 g Kryspina Kmieciaka	Fragment 3,83 g; widoczna szara skorupa (1 rzędu), szklista skorupa (2 rzędu?) i powierzchnia przełamu z widocznym troilitem (fot. Marcin Cimała)	Okaz ~14,8 g Mirko Graul
Okaz ~12,4 g znaleziony przez Alexa Folta	Okazy (5,7, 8,0 i 9,2 g) znalezione przez Pawła Zarębę (fot. Paweł Zaręba)	Okaz 1,70 g, znalezisko Tomasza Walesiaka (52.611788°N 12.890320°E)
Okaz 37,79 g Davida Göttlich (patrz → Ribbeck/Badania)

Więcej patrz → Ribbeck/Galerie; patrz → Ribbeck/Badania

Kolekcje

Fragment ze skorupą (0,12 g 😀) w kolekcji W&W pochodzący z okazu 9,2 g znalezionego przez Pawła Zarębę

Fragment ze skorupą (0,20 g 😀) w kolekcji W&W pochodzący z okazu 171 g; prezent od zespołu Andrzeja Owczarzaka

Okazy i fragmenty znalezione przez Pawła Zarębę oraz eleganckie „ekspozytory” (fot. Paweł Zaręba)

Teren

Przykłady zwykłych kamieni, których w rejonie spadku jest bardzo dużo, a które są podobne do znajdowanych meteorytów, tzw. „fake” (fot. Szymon Kozłowski)

Obszar poszukiwań (fot. Szymon Kozłowski)

Więcej patrz → Ribbeck/Galerie

Mass media

Bibliografia

• Kosina Romuald, (2014), O nieznanej naturze meteorytów (On the unknown nature of meteorites), Acta Soc. Metheor. Polon., 5, 2014, s. 72-80.^[14] Plik ASMP.

• Manecki Andrzej, (2004), Encyklopedia minerałów. Minerały Ziemi i materii kosmicznej, AGH Uczelniane Wyd. Naukowo-dydaktyczne, Kraków 2004, ISBN 83-89388-67-7.^[15]

• +Sárneczky Krisztián, Felber T., Stecklum B., Buzzi L., Galli G., Losse F., Campestrin M., Micheli M., Bacci R., Bacci P., Sonka A., Dupouy P., Bernede J., Galli G., Korlevic K., Valvasori A., (2024), 2024 BX1, Minor Planet Electronic Circulars, No. 2024-B76, January 2024.^[16] Plik doi.

• Spurný et al., Zánik malé planetky 2024 BX1 západně od Berlína 21. ledna 2024 zachycený kamerami Evropské bolidové sítě, portal Astronomický ústav AV ČR.

Przypisy

Zobacz również

• Ribbeck/Galerie, Ribbeck/Badania

• spadki: Antonin, Pusté Úľany

• Bolidy (typy)

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Ribbeck
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Ribbeck

• Portal X – Krisztián Sárneczky (The discovery images of the imminent impactor #2024BX1 (aka #Sar2736 ) with the 60-cm Schmidt Telescope at #Piszkéstető Mountain Station, part of Konkoly Observatory (#konkolyobs) in #Hungary.)

• Astronomický ústav AV ČR – Zánik malé planetky 2024 BX1 západně od Berlína 21. ledna 2024 zachycený kamerami Evropské bolidové sítě
• Portal Strewnify – Ribbeck, Germany (2024 BX1)

• Portal Museum für Naturkunde Berlin – Meteor near Berlin classified as extremely rare Aubrite-type meteorite

• Portal cosmoartel.pl – Asteroida, bolid, meteor nad Niemcami 2024.01.21  ●  2024 BX1:…  ●  Meteoryt Ribbeck
• Portal Meteoryt.org – Ribbeck #1 i dalsze

• Facebook – Asteroid 2024 BX1 - RIBBECK Meteorite
• Facebook – David Göttlich  ●  Gucsik Bence  ●  Lubuscy Łowcy Burz  ●  Kazimierz Magneto  ●  Kryspin Kmieciak  ●  Filip Samuel Nikodem

• YouTube – Fireball Over Germany Created by Asteroid 2024 BX1  ●  Meteor 2024 BX1 über Berlin!  ●  Asteroid 2024 BX1 Mierzyn Polska  ●  AMS event #423-2024 caught from Beetzseeheide DE  ●  Burning asteroid streaks across sky over Berlin
• YouTube – Funde in Brandenburg: Meteorite mit Seltenheitswert – Museums-Evolution  ●  Hunting 2024 BX1
• YouTube – #WGabinecieAstronoma: W Gabinecie Astronoma  ●  Poszukiwania meteorytów w Ribbeck (Niemcy) - 26-28 stycznia 2024 #2024BX1 #SAR2736  ●  Znalazłem meteoryt Ribbeck! - Poszukiwania meteorytów w Niemczech 3-5 lutego 2024 roku.
• YouTube – AstroLife: Uderzenie asteroidy 2024 BX1 ☄️ Meteoryty - jak je rozpoznać? 🪨 - Na żywo + prof. Szymon Kozłowski

• Portal Karmaka.de – 2024 BX1 (SAR2736) Ribbeck (prov.) meteorite fall (aubrite ?) …  ●  SAINT-PIERRE-LE-VIGER meteorite fall (L5-6, C-S3, >1132.84 g) of asteroid 2023 CX1 (Sar2667) …

• Wikipedia – Grupa Apolla
• Wikipedia (DE) – Ribbeck (Nauen)  ●  Herr von Ribbeck auf Ribbeck im Havelland  ●  Ribbeck (Meteorit)
• Wikipedia (EN) – 2024 BX₁  ●  2023 CX₁  ●  Krisztián Sárneczky

• woreczko.pl – Słownik „meteorytowy” (Glossary)  ●  Minerały w meteorytach (Meteorite minerals)  ●  CAI, inkluzja wapniowo-glinowa (CAI, calcium-aluminium inclusion)

• International Meteor Organization, IMO – 2024 BX1: 8th predicted Earth impact!
• Solar System Dynamics NASA – (2024 BX1)

• Portal Gazeta.pl – Polacy znaleźli w Niemczech fragment asteroidy. Oświetliła ona w niedzielę niebo
• Portal Wągrowiec – Spektakularne Zdarzenie na Niebie: Asteroida 2024 BX1 Weszła w Atmosferę Ziemi

• Projekt FRIPON/Vigie-Ciel – FRIPON  ●  Vigie-Ciel
• Portal Spidersweb – To ten kamień rozświetlił niebo nad Europą. Znaleźli go wolontariusze

• Portal Meteorite Times Magazine – An October 1933 Witnessed Fall: Pesyanoe, Russia  ●  Fluorescent Meteorites

• Portal redbor.pl – Luminescencja minerałów

• Portal PolandMet.com – RIBBECK (3.83 gram)  ●  PolandMET Meteorite RIBBECK (3.83 gram)