PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Stannern

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m (→Bibliografia)
m (→Bibliografia)
Linia 202: Linia 202:
* {{Haidinger (1860 Leitform)}}
* {{Haidinger (1860 Leitform)}}
-
* Haidinger Wilhelm Ritter von, (1862), '''[[Stannern]]. Ein zweiter Meteorstein, durch seine Rinde genau in seiner kosmischen Bahn orientirt''', ''Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften'', 45, Abt. 2, 1862, s. 790-795.<ref>[[:Image:Stannern_(Haidinger_1862).jpg|plansza]] z rysunkami okazów meteorytu [[Stannern]]</ref> Plik [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=njp.32101068164704 DjVu].
+
* Haidinger Wilhelm Ritter von, (1862), '''[[Stannern]]. Ein zweiter Meteorstein, durch seine Rinde genau in seiner kosmischen Bahn orientirt''', ''Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften'', 45, Abt. 2, 1862, s. 790-795.<ref>[[:Image:Stannern_(Haidinger_1862).jpg|plansza]] z rysunkami okazów meteorytu [[Stannern]]</ref> Plik {{Link-HDL |hdl=njp.32101068164704}}.
* Hauber Jurgen, (1990), '''Der Meteoritenfall von [[Stannern]]''', ''METEOR Zeitschrift für Meteoritenkunde'', 3(19), 1990, s. 3-9. Plik [http://feuerkugel.alien.de/meteor/19.pdf PDF].
* Hauber Jurgen, (1990), '''Der Meteoritenfall von [[Stannern]]''', ''METEOR Zeitschrift für Meteoritenkunde'', 3(19), 1990, s. 3-9. Plik [http://feuerkugel.alien.de/meteor/19.pdf PDF].
-
* Holger Ritter von, (1833), '''Analyse des Meteorsteines von [[Stannern]]''', ''Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften'', vol. 2, 1833, s. 293-307. Plik [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.b3051334 DjVu].
+
* Holger Ritter von, (1833), '''Analyse des Meteorsteines von [[Stannern]]''', ''Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften'', vol. 2, 1833, s. 293-307. Plik {{Link-HDL |hdl=uc1.b3051334}}.
* Jacquin J. von, (1808), '''Ein neuer Steinregen, am 22sten Mai 1808, in Mähren''', ''{{!AnP}}'', Bd. 28, 1808, s. 491. Plik {{Djvu|Jacquin_1808_(AnP_28).djvu|DjVu}}.
* Jacquin J. von, (1808), '''Ein neuer Steinregen, am 22sten Mai 1808, in Mähren''', ''{{!AnP}}'', Bd. 28, 1808, s. 491. Plik {{Djvu|Jacquin_1808_(AnP_28).djvu|DjVu}}.
Linia 266: Linia 266:
* ''Vaterländische Blätter für den österreichischen Kaiserstaat'', (1808), '''Meteor-Steine zu [[Stannern]]''', tom 1, nr 7 (31 May), 1808, s. 55. Plik {{Djvu|Stannern_(Schreibers_Vaterländische_1808).djvu|DjVu}}; plik {{Link-GB |id=L2hOAAAAYAAJ}}.
* ''Vaterländische Blätter für den österreichischen Kaiserstaat'', (1808), '''Meteor-Steine zu [[Stannern]]''', tom 1, nr 7 (31 May), 1808, s. 55. Plik {{Djvu|Stannern_(Schreibers_Vaterländische_1808).djvu|DjVu}}; plik {{Link-GB |id=L2hOAAAAYAAJ}}.
-
* Vauquelin Louis Nicolas, (1809), '''De l'aérolite tombé à [[Stannern]] en Moravie, le 22 mai 1808''', ''Annales de chimie et de physique'', 70, ser. 1, Paris 1809, s. 321-330. Plik [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=nyp.33433062722669 DjVu].
+
* Vauquelin Louis Nicolas, (1809), '''De l'aérolite tombé à [[Stannern]] en Moravie, le 22 mai 1808''', ''Annales de chimie et de physique'', 70, ser. 1, Paris 1809, s. 321-330. Plik {{Link-HDL |hdl=nyp.33433062722669}}.
* Vauquelin Louis Nicolas, (1809b), '''Analyse der zu [[Stannern]], in Mähren, am 22. Mai 1808 herab gefallenen Aërolithen''', ''{{!AnP}}'', 3, Bd. 33, 1809, s. 202-210. Plik {{Djvu|Vauquelin_1809b_(AnP_3_33).djvu|DjVu}}.
* Vauquelin Louis Nicolas, (1809b), '''Analyse der zu [[Stannern]], in Mähren, am 22. Mai 1808 herab gefallenen Aërolithen''', ''{{!AnP}}'', 3, Bd. 33, 1809, s. 202-210. Plik {{Djvu|Vauquelin_1809b_(AnP_3_33).djvu|DjVu}}.

Wersja z 23:12, 30 sty 2018

0i

Deszcz eukrytów, ale znaleziono „tylko” 63 okazy

Stannern →
Stannern (Meyers Konversations-Lexikon 1906).jpg
Orientowany okaz meteorytu Stannern (źródło: Meyers Großes Konversations-Lexikon, 1906)
Spadek
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 49°17'N, 15°34'E
Data 22 maja 1808, 06:00 (niedziela)
Uwagi sparowany z wątpliwym spadkiem Constantinople[2]
Charakterystyka
Typ achondryt, eukryt EUC-mmict
Masa ~52 kg
Liczba okazów deszcz meteorytów
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Cilli, Iglau, Langenpiernitz, Stannein, Stonarov, Stonarow; po czesku: Stonařovský meteorit

Spadek deszczu meteorytów 22 maja 1808 roku (niedziela) około 6 rano w miejscowości Stonařov (niem. Stannern), Czechy. Spadło kilkadziesiąt okazów rzadkiego typu meteorytu – eukrytów (EUC-mmict). Pierwsza informacja o spadku ukazała się już 31 maja 1808 roku w Vaterländische Blätter für den österreichischen Kaiserstaat (Schreibers 1808, Vaterländische Blätter…).

Za ASP (katalog PTMet)
„W niedzielę, 22 maja 1808 roku w mieście Stannern (obecnie Stonařov) oraz okolicznych wsiach i miejscowościach, spadły z nieba kamienie. Był pogodny poranek, ale o wpół do szóstej pojawiła się mgła. Ludzie ze Stannern w drodze do kościoła, usłyszeli nagle trzy silne detonacje, aż ziemia zadrżała im pod nogami, a mgła zrobiła się nagle tak gęsta, że tylko na 12 kroków było coś widać. Potem usłyszeli hałas przypominający ciągły ogień karabinowy, albo jakby grzmiały wielkie bębny. W powietrzu było słychać dudnienie i świst. Gdy patrzyli na siebie ze zdumieniem i przerażeniem, w całej okolicy zaczął padać „deszcz”, przed którym nie chroni żaden płaszcz. Pośród nieustannego dudnienia i świstu z powietrza spadały kamienie od wielkości włoskiego orzecha do wielkości głowy dziecka; niektóre pionowo, inne jakby rozkołysane. Wielu ludzi to widziało, a kamienie, które podniesiono zaraz po spadku, były jeszcze ciepłe. Pierwsze wbiły się głęboko w ziemię; jeden nawet na dwie stopy. Późniejsze spadały tylko na ziemię. Wewnątrz były szare, a z zewnątrz pokryte czarną, błyszczącą skórką. Ich liczbę trudno ocenić. Wiele mogło spaść na pola uprawne i nadal leżą w ziemi. Te, które zostały znalezione, ważą 2 i pół cetnara. Wszystko to trwało około 6-8 minut. Po kilku godzinach także mgła zniknęła i koło południa było jasno i spokojnie, jakby nic się nie stało.”

Tak brzmiącą relację o tym zdarzeniu sporządzono dla cesarza Austrii.


Dziś ocenia się, że spadło 200-300 kamieni, z których zachowało się 66[3] ważących w sumie 52 kg. Największy okaz ważył ponad 7 kg. Wiele okazów tego meteorytu było orientowanych. Całkowitą wagę znalezionych okazów (TKW)[4] przyjęto w katalogach za Schreibersem (1820), na 52 kg, ale w niektórych źródłach znajdujemy wartości większe. U Kesselmeyera (1861) jest to 150 funtów, a w raporcie dla cesarza podaje się wartość nawet 2,5 cetnara. W ówczesnym systemie wag 1 cetnar równał się 100 funtom[5], więc przyjmując tę maksymalną wartość wychodzi, że w sumie znaleziono około 140 kg meteorytów.

Teren spadku jest bardzo rozległy, a znaczną jego część stanowiły lasy i nieużytki. Ponieważ większość okazów znaleziono na obszarze zamieszkałym lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie (Schreibers 1830), jest bardzo prawdopodobne, że do zbiorów trafiła tylko mała część spadłych kamieni.


Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – Stonařov — meteorit.

Kolekcje

Okazy meteorytu Stannern znajdują się dziś w wielu kolekcjach. Największe zbiory:

zbiór sumaryczna waga okazów
(Koblitz MetBase) 		Berwerth (1903), Grady (2000),
Ravasz (1969), Tuček (1968, 1981)
Vienna, Naturhist. Mus. 15,2 kg m.in. okazy 6,365, 2,0 i 1,3 kg (fotografie w Koblitz Metbase i Brandstätter 2013)
Tübingen, Min.-Petrogr. Inst. 3,38 kg
Budapest, Nat. Mus. 1,86 kg m.in. fragment 1,51 kg (21×7×7 cm)
Jihlava, Mus. Vysociny 1,82 kg
London, Nat. Hist. Mus. 1,7 kg kilka okazów i fragmentów; największy 674 g
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 1,08 kg
Prague, Nat. Mus. 1,028 kg kilka okazów i fragmentów; 244 g, 219 g, 180 g, 173 g, 103 g, 68 g, 40 g, 28 g i 9 g[6]
(…)
Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci. 27,5 g 27,5 g fragment ze skorupą (Tiirmaa 1996) (Geoscience collections of Estonia: record)
(…)
Wroclaw, Dept. Min. Petrol., Univ. 91 g 45,82 g (cs), 33,80 g (ep) (Pilski 2001)
Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci.[7] 64 g 62,79 g (fc) (Pilski 2001)
Cracow, Min. Dept., Jagellonian Univ. 19,7 g brak inf. u Pilskiego (2001)

W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty (Pilski 2001).


Data spadku

Deszcz meteorytów Stannern spadł 22 maja 1808 roku. Kilka lat później we Francji miały miejsce dwa spadki meteorytów tego samego rzadkiego typu, eukrytu monomiktycznego (EUC-mmict). 13 czerwca 1819 roku spadł meteoryt Jonzac[8], a dwa lata później 15 czerwca 1821 roku deszcze meteorytów Juvinas[9]. Wszystkie te trzy spadki są tego samego typu i miały miejsce o tej samej porze roku! Być może mamy do czynienia ze spadkami z tego samego strumienia meteoroidów?


Źródła

Pierwsze informacje prasowe o spadku meteorytów – Schreibers (1808), Vaterländische Blätter für den österreichischen Kaiserstaat, nr 7 (31 May), s. 55 i nr 13 (21 Juny), s. 97-100, 1808.

Vaterländische Blätter…, 1808


Kesselmeyer (1861) (s. 368, 425)

46. 1808 22. Mai Stannern, S. von Iglau – Sp.-Gew.: 2,95-3,19[10] Mähren 49°18'N. 15°36'O. G.30.1808.358.[11] W. 1860. S. 1860.
444. 46 1808. 22. Mai Stannern, S. von Iglau. Mähren. 49°18'N.
15°36'O. 		C. 286.[12] Aus einer Feuerkugel unter heftigem Knalle 200 bis 300 Steine, im Gesammlgewicht von etwa 150 ℔[13], meist von 2½ Quentchen bis zu 3 ℔, deren mehrere nach Wien kamen; der grösste 11 ℔.


Buchner (1861) (s. 476)

Stannern Mähren 1808, Mai 22.

v Schreibers Vaterl. B. f. d. Oestr. Kaiserstaat 1808, Nr. 13, Juni 21.[14][15] GA. 29, 225.[16] Moser ebd. 29, 233[16], 324.[17] Scheerer ebd 31, 1.[18] v. Schreibers ebd. 31, 23.[19] Vauquelin AdChim. 1809, Juni.[20] GA. 33, 202.[21] v. Holger Bmg. Z. 2, 293.[22] PA. 33, 146.[23] Klapr. 5, 237.[24] Rammelsberg PA. 83, 591.[25] PhCtr. 1851, 857. J. 1851, 880. PAEegb. 4, 13.[26] RbH, Suppl. 5, 31.[27] SJ. (2) 14, 279. BdM. 229.[28] vD. 186. CFM. 286.[29] vSch. 20, 59, 69 (Abb)[30] Pa. 17.[31] Br. 78.[32] MCh. 936.[33] PA. 107, 371.[34] 111, 356, 364, 368, 371 (Abb.).[35]

Rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Brtnička, (D) Dlouhá Brtnice, (H) Hladov, (O) Opatov, Otin, (R) Rosice, (S) Stonařov, Sokolíčko, (V) Vilanec

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Miejscowości: Stonařov (niem. Stannern) oraz Brtnička (niem. Klein Pirnitz), Dlouhá Brtnice (niem. Lang Pirnitz), Hladov (niem. Hungerleiden, Pfaffendorf), Opatov (niem. Oppatau), Otin (niem. Otten), Rosice (Cerekvička-Rosice) (niem. Roschitz), Sokolíčko (dawniej Falknov), Vilanec (niem. Willenz).

Meteoryty spadły na miasto Stannern i jego okolice w kierunku północnym i południowym. Według Schreibersa (1820) znaleziono po spadku 63 okazy[3], ale musiało ich spaść więcej. Elipsa spadku ma około 14 km długości i trzecią część tego szerokości.

Prawdopodobnie zebrane w 1808 roku okazy to niemal wszystko co dziś znajduje się w kolekcjach. Jednak przeglądając katalogi zbiorów znajdujemy w nich wiele małych kompletnych okazów, których liczba jest większa niż ilość okazów skatalogowanych przez Schreibersa (1820). Brak jest informacji o późniejszych znaleziskach. Zważywszy na szczegóły zawarte w opisie okoliczności spadku i charakter terenu – liczne lasy i rozległe nieużytki, oraz analizując mapę spadku (Schreibers 1820) można założyć, że wyzbierano tylko małą część spadłych okazów. Być może w okolicznych lasach leżą jeszcze duże, niestety już mocno zwietrzałe (minęło ponad 200 lat), okazy pięknego i rzadkiego eukrytu. Może jeszcze warto tam poszukać?

Mapa rozkładu okazów (rozmiary owali proporcjonalne do wagi)

Mapa rozkładu okazów sporządzona na podstawie informacji zawartej u Schreibersa (1820). Według sporządzonego przez Schreibersa wykazu udało się mu udokumentować 63 znaleziska[3]. Lokalizację każdego z okazów naniósł on na mapę, a w tabeli podał ich wagę w funtach (lb., ℔[13]) i łutach (niem. Loth)[5] oraz zamieścił nazwiska (i miejsce zamieszkania?) znalazców. Wszystkie znalezione okazy były kompletne, poza okazami nr 29 i 62, które znaleziono rozbite, po dwa fragmenty[36]. Najmniejszy okaz znaleziony w miejscowości Hungerleiden ważył 3½ łuta (około 61 g). Dalej na północ w okolicach miejscowości Lang Pirnitz i Klein Pirnitz znajdowano już okazy większe o wagach do 0,5 funta (poza dużymi okazami 4 i 25). Na terenie lasów rozciągających się pomiędzy tymi miejscowościami, a miastem Stannern nie udokumentowano żadnego znaleziska. Kolejne skupisko okazów to okolice miasta Stannern. Na jego terenie i w sąsiedztwie znajdowano już okazy powyżej 1 funta (nawet 4 funty 16 łutów – okaz 52). Dalej na północ również rozciągają się lasy bez znalezisk. Najdalej na północ w okolicy miejscowości Neustift znaleziono okaz nr 60 o wadze 3 funtów. W tym rejonie spadł również największy meteoryt Stannern, okaz 61 o wadze aż 13 funtów.

Biorąc pod uwagę miejsce spadku meteorytów można założyć, że Schreibers w swym opisie posługiwał się miarami austriackimi, więc aby dokonać przeliczenia podanych wag okazów należy przyjąć wartości, jakie wówczas na tym terenie obowiązywały. Jeden funt austriacki wynosił wówczas 0,560 kg i dzielił się na 32 łuty.[5] Stosując ten przelicznik otrzymujemy, że najmniejszy okaz (1) ważył 61 gram, największy (61) zaś 7,28 kg. Jak podaje Schreibers (1820) waga wszystkich 63 okazów[3] wynosiła 92 funty 31½ łuta, co daje 52,07 kg i zgada się z katalogową wartością.

Obszar na jakim znajdowano meteoryty – elipsa spadku (ang. strewnfield) – rozciąga się od miejscowości Hunderleiden do Zeinsau/Neustift i ma 13,9 km długości i szerokość 5,2 km (według Schreibersa (1820) obszar miał rozmiar 7000×2600 Klafter[37]). Oś elipsy pokrywa się w zasadzie z kierunkiem południe-północ.


Mapy

Miejscowości Stanern, Oppatow i Hungerleia na mapie de Vangoudy z 1751 roku[38] (źródło: David Rumsey Map Collection)

Fragment mapy Generalkarte des Österreichischen Kaiserstaates z 1856 roku (źródło: MAPSTER)

Miejscowości Stannern, Hungerleiden, Oppatau i Otten (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912)


Mapa II. vojenské mapování - Františkovo (1836-1852; skala 1:28800) (źródło: Mapire).

Teren spadku meteorytu Stannern


Stannern/Galerie

Okaz meteorytu Stannern ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu. Typowa dla eukrytów szklista skorupa obtopieniowa i jasne wnętrze świeżego okazu meteorytu (Brandstätter 2013) (fot. © NHM, Ludovic Ferrière; za zgodą)

Fragment 27,5 g meteorytu Stannern ze zbiorów Uniwersytetu w Tartu (źródło: Geoscience collections of Estonia)

Fragmenty meteorytu Stannern (~2 g) i oryginalna etykietka kolekcji Henri Laugier (kolekcja Tomasza Jakubowskiego)


Okazy meteorytu Stannern na tablicach z pracy Schreibers (1820)

Tablica IV. Meteoryt Stannern; okaz nr 59 (obrazek)

Tablica V. Okazy meteorytu Stannern; okazy nr: 1 – 19, 2 – 16, 3 – # (2½ Quentchen[39] = ~11 g)[40], 4 – # (56 Gran[41] = ~5,4 g), 5 – 45[42]

Tablica VI. Okazy meteorytu Stannern; okazy nr: 1 – 26, 2 – 35, 3 – 43, 4 – 40, 5 – fragment 63

Tablica VII. Wnętrza meteorytów: Benares (a), Charsonville, Salles, Siena, Stannern, Timochin

Pozostałe tablice:


Więcej → Stannern/Galerie


Mapa rejonu spadku (Schreibers 1820; zmodyf. W&W)


Bibliografia

  • Berzelius Jöns Jacob, (1834), Ueber Meteorsteine, Annalen der Physik, 33, Bd. 109, 1834, s. 1-32, 113-148. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Bohatý Martin, (1992), Něco o stonařovských meteoritech, Morion. Časopis pro všechny příznivce geologických věd, 1, 1992, s. 4-7.
  • Brandstätter Franz, Ferrière Ludovic, Köberl Christian, (2013), Meteorites: Witnesses of the Origin of the Solar System (Meteoriten: Zeitzeugen der Entstehung des Sonnensystems), Edition Lammerhuber, 2013, ss. 272, (s. 18, 124).[46] ISBN 978-3901753435.
  • Brezina Aristides, (1894), Die Gestaltung der Meteoriten (Vortrag, gehalten den 17. Januar 1894) (Mit 32 Abbildungen im Texte), Schriften des Vereins zur Verbreitung naturwissenschaftlicher Kenntnisse, 34, 1894, s. 251-274, (s. 252-253) (ilustracje).[47] Plik PDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Ueber Feuer-Meteore, und über die mit denselben herabgefallenen Massen (O ognistych meteorach i o masach spadających z nimi) (Nebst zehn Steindrucktafeln und deren Erklärung von Carl von Schreibers), Wien 1819, ss. 434, (s. 286).[48][49] Plik PDF[50]; plik GoogleBooks; plik doi.
  • Gilbert Ludwig Wilhelm[51], (1808a), Einige Nachrichten von den drei neuesten Steinregen, und von drei Meteorsteinen aus Russland, Annalen der Physik, Bd. 29, 1808, s. 207-214.[52][53][54][55] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Goldschmidt Victor Moritz, (1895), Ueber Wustensteine und Meteoriten (Hierzu Taf. III u. IV.), Tschermaks Mineralogische und Petrographische Mitteilungen, 14, 1895, s. 131-142 (ilustracje).[56][57] Plik iDjVu.
  • Haidinger Wilhelm Ritter von, (1860), Eine Leitform der Meteoriten (Mit 2 Tafeln.), Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 40, 1860, s. 525-536.[58] (ilustracje). Plik DjVu.
  • Haidinger Wilhelm Ritter von, (1862), Stannern. Ein zweiter Meteorstein, durch seine Rinde genau in seiner kosmischen Bahn orientirt, Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 45, Abt. 2, 1862, s. 790-795.[59] Plik hPDF.
  • Hauber Jurgen, (1990), Der Meteoritenfall von Stannern, METEOR Zeitschrift für Meteoritenkunde, 3(19), 1990, s. 3-9. Plik PDF.
  • Holger Ritter von, (1833), Analyse des Meteorsteines von Stannern, Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften, vol. 2, 1833, s. 293-307. Plik hPDF.
  • Jacquin J. von, (1808), Ein neuer Steinregen, am 22sten Mai 1808, in Mähren, Annalen der Physik, Bd. 28, 1808, s. 491. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Keller Ferdinand, (1838), Seit Menschengedenken haben in kein einzelnes Jahr sich so viele ausserordentliche Naturerscheinungen zusammengedrängt und die Beobachter je nach dem Stande ihrer Bildung entweder in Schrecken oder freudiges Erstaunen gesetzt(…), An die Zürcherische Jugend auf das Jahr 1838, vol. 40 (XL. Stück), 1838.[60] Plik DjVu; plik DjVu.
  • Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 368, 425). Plik PDF; plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • J. Ludwik[61], (1855), Meteorolity i massy meteoryczne żelaza, Stanisława Strąbskiego Kalendarz czyli Rocznik na rok przestępny 1856, 1855, s. 151-155, (s. 153-154).[62] Plik ulLib.
  • Melion Josef Vincenc, (1886), Die Meteorsteinfälle in Mähren, Notizen-Blatt der historisch-statistischen Section der k.k. mährisch-schlesischen Gesellschaft zur Beförderung des Ackerbaues, der Natur- und Landeskunde, nr 5, Brünn 1886, s. 34-40.[63][64][65] Plik PDF.
  • Melion Josef Vincenc, (1887), Beiträge zur Meteoritenkunde Mährens, Brünn 1887, ss. 16.[66][67] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Moser Joseph, (1808), Darstellung der physisch-chemischen Eigenschaften der Steine, welche am 22sten Mai 1808 bei und in Stannern in Mähren aus der Luft gefallen sind, Annalen der Physik, Bd. 29, 1808, s. 309-327. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Neumayr Melchior, (1912), Dzieje Ziemi (tytuł oryg. Erdgeschichte), t. 1, Geologia ogólna, Warszawa 1912, s. 96-118 (ilustracje).[68] Plik DjVu.[69]
  • Niessl Gustav von, (1904), Über die Frage gemeinsamer kosmischer Abkunft der Meteoriten von Stannern, Jonzac und Juvenas, Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 113, Abt. 2, 1904, s. 1361-1419.[70][8][9]
  • Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[71]
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1851a), Ueber die Zusammensetzung des Meteorsteins von Stannern, Annalen der Physik, 83, Bd. 159, 1851, s. 591-593. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Scherer Johan Andr., (1809), Bemerkungen uber die mahrischen Meteorsteine, vorzuglich in Hinsicht auf ihre Inkrustirung, Annalen der Physik, 1, Bd. 31, 1809, s. 1-22 (tablice). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Schreibers Karl Franz von, (1808), Umständlichere Nachricht von dem Steinregen in und um Stannern in Mähren, Vaterländische Blätter für den österreichischen Kaiserstaat, tom 1, nr 13 (21 Juny), 1808, s. 97-100.[15] Plik PDF; PDF.
  • Schreibers Karl Franz von, (1808), Nachrichten von dem Steinregen, der sich am 22sten Mai 1808, in und um Stannern in Mähren ereignet hat; gesammelt auf einer Reise nach Stannern, in Gesellschaft des Directors von Widmannstätten, Annalen der Physik, Bd. 29, 1808, s. 225-250.[73] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Schreibers Karl Franz von, (1808), Nachrichten von dem Steinregen, der am 3ten Sept. 1808 einige Meilen von Prag herabgesallen ist, Annalen der Physik, Bd. 30, 1808, s. 358-362. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Schreibers Karl Franz von, (1809), Beschreibung der mährischen Meteorsteine nach ihrem Arussern, vorzüglich der Rinde, und nach ihrer Masse, und einige Folgerungen, aus welche diese Beschreibung sührt, Annalen der Physik, 1, Bd. 31, 1809, s. 23-77 (tablice). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Schreibers Karl Franz von, (1809), Auszug aus einem Schreiben des Herrn von Schreibers, Directors des kaiserl. Naturalienkabinetts, an den Professor Gilbert, Annalen der Physik, 2, Bd. 32, 1809, s. 124-128. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Schreibers Karl Franz von, (1820), Beyträge zur Geschichte und Kenntriss meteorischer Stein- und Metall-Massen, und der Erscheinungen, welche deren Niederfallen zu begleiten pflegen, Wien 1820 (ilustracje).[74] Plik DjVu; plik doi.
  • Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012, (s. 14-16).[75] Plik PDF.
  • Stoikowitz A. (Стойкович Афанасий Иванович), (1809), Nachrichten von mehreren russischen Luftsteinen, besonders von denen, dle am 1. Octob. 1787 im Gouvernement von Charkow herabgefallen find, Annalen der Physik, 1, Bd. 31, 1809, s. 305-322.[76][77][78] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Tokody László, Dudichné Vendl Mária, (1951), Magyarország meteoritgyűjteményei (Meteorite collections in Hungary), Akadémiai Kiadó, Budapest 1951, ss. 102. Plik GIF.
  • Tschermak Gustav, (1872), Die Meteoriten von Stannern, Constantinopel, Shergotty und Gopalpur, Tschermaks Mineralogische und Petrographische Mitteilungen, 1872, s. 83-100.[80] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).
  • Vaterländische Blätter für den österreichischen Kaiserstaat, (1808), Meteor-Steine zu Stannern, tom 1, nr 7 (31 May), 1808, s. 55. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik PDF.
  • Vauquelin Louis Nicolas, (1809), De l'aérolite tombé à Stannern en Moravie, le 22 mai 1808, Annales de chimie et de physique, 70, ser. 1, Paris 1809, s. 321-330. Plik hPDF.
  • Vauquelin Louis Nicolas, (1809b), Analyse der zu Stannern, in Mähren, am 22. Mai 1808 herab gefallenen Aërolithen, Annalen der Physik, 3, Bd. 33, 1809, s. 202-210. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Vauquelin Louis Nicolas, (1810), Analysis of the aerolite that fell on Stannern in Moravia, the 22d of May, 1808, Journal of Natural Philosophy, Chemistry and the Arts, vol. XXV, 1810, s. 54-59. Plik PDF.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ o rzekomym spadku kilku kamieni w lipcu 1805 roku w tureckim Constantinople pisze Chladni (1819, Wien, s. 278). W zbiorach muzeum w Wiedniu znajdował się 6 gramowy fragment z tego meteorytu nabyty do kolekcji w 1832 roku, ale był to zapewne fragment meteorytu Stannern (Koblitz MetBase)
  3. ^ a b c d większość źródeł podaje liczbę 66 znalezionych okazów
  4. ^ TKW – całkowita znana waga (ang. Total Known Weight)
  5. ^ a b c 1 funt (Pfund) = 16 uncji (Unzen) = 32 łuty (Lot, Loth) = 128 Quentchen; patrz → Dawne jednostki miar i wag
  6. ^ wg portalu Národí Muzeum Praha – Muzeum 3000; tam też fotografia jednego z fragmentów
  7. ^ fragment ten (oraz 14,38 g (f), 1,59 g (f) i 1,28 g (f)) znajduje się w zbiorach Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie (Łaptaś 1998, Pilski 2001)
  8. ^ a b spadek meteorytu Jonzac 13 czerwca 1819 roku we Francji; achondryt, eukryt monomiktyczny EUC-mmict, TKW 5 kg
  9. ^ a b spadek meteorytu Juvinas 15 czerwca 1821 roku we Francji; achondryt, eukryt monomiktyczny EUC-mmict, TKW 91 kg
  10. ^ ciężar właściwy (niem. spezifische Gewicht)
  11. ^ powołanie na Schreibers (1808), s. 358 (wg klucza: Gilbert, Bd. 30, rok 1808, s. 358)
  12. ^ Chladni (1819, Wien), s. 286
  13. ^ a b ℔ – symbol funta wagi pochodzacy od znaku lb; Wikipedia (DE) – Pfund
  14. ^ Schreibers (1808), Vaterländische…
  15. ^ a b pierwsza notatka o spadku meteorytu Stannern ukazała się w Vaterländische Blätter…, nr 7, s. 55 z 31 maja 1808 roku
  16. ^ a b Schreibers (1808)
  17. ^ Moser (1808)
  18. ^ Scherer (1809)
  19. ^ Schreibers (1809)
  20. ^ Vauquelin (1809)
  21. ^ Vauquelin (1809b)
  22. ^ Holger (1833)
  23. ^ Berzelius (1834)
  24. ^ Klaproth (1810), tom 5, s. 257 (nie 237)
  25. ^ Rammelsberg (1851a)
  26. ^ Boguslawski (1854)
  27. ^ Rammelsberg (1841)
  28. ^ Bigot (1812)
  29. ^ Chladni (1819)
  30. ^ Schreibers (1820)
  31. ^ Partsch (1843)
  32. ^ Buchner (1859)
  33. ^ Rammelsberg (1860)
  34. ^ Reichenbach (1859)
  35. ^ Reichenbach (1860)
  36. ^ pasujące do siebie fragmenty okazu nr 62 znaleziono w odległości około 500 metrów od siebie!
  37. ^ niem. Klafter – sążeń; tu o długości 1,8965 m; patrz → Dawne jednostki miar i wag
  38. ^ mapa Le Royaume de Boheme, le Duche de Silesie, et les Marquisats de Moravie et Lusace, dresses d'apres les cartes de Muller, par le Sr. Robert Geographe ordin. du Roi. Avec Privilege. 1751.
  39. ^ niem. Quentchen – stara niemiecka/austriacka jednostka wagi = ¼ łuta
  40. ^ o tym okazie pisze chyba Kesselmeyer (1861)?
  41. ^ niem. Gran – stara niemiecka/austriacka jednostka wagi = 1/180 łuta
  42. ^ # – okazy nie zaznaczone na mapie Schreibersa (1820)
  43. ^ synonim nazwy meteorytu żelaznego Hraschina, typu IID
  44. ^ chodzi o meteoryt żelazny Toluca, typu IAB-sLL
  45. ^ chodzi o pallasyt Krasnojarsk (żelazo Pallasa, Pallas Iron)
  46. ^ bogato ilustrowany album poświęcony kolekcji meteorytów w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu
  47. ^ zawiera 32 litografie okazów meteorytów: Bella Roca, Babb's Mill (Blake's Iron), Cabin Creek, Glorieta Mountain, Goalpara, Hessle, Hex River Mountains, Ilimaes (iron), Kokstad, Mocs, Puquios, Pultusk (Pułtusk), Sarepta, Stannern, Tucson (syn. Santa Rita)
  48. ^ zawiera dodatek (katalog kolekcji w Wiedniu): Schreibers Karl Franz von, Anhang. Verzeichniss der Sammlung von Meteor-Massen, welche sich im k. k. Hof-Mineralien-Cabinette in Wien befindet. Vom Director von Schreibers, s. 425-434
  49. ^ cytowane w tytule 10 tablic (zehn Steindrucktafeln) to powołanie na: Schreibers Karl Franz von, (1820), Beyträge zur Geschichte und Kenntriss meteorischer…
  50. ^ na kopii egzemplarza z biblioteki Harvard University na końcu znajdują się odręczne notatki nieznanego autora!?
  51. ^ wg Koblitz MetBase autorami artykułu są: Busse F.G. i Amoretti C.
  52. ^ o meteorytach: Stannern, Timochin i inne
  53. ^ spadek meteorytu Weston 14 grudnia 1807 roku w USA; chondryt zwyczajny H4, TKW 150 kg
  54. ^ spadek meteorytu Doroninsk (Доронинск, syn. Irkutsk) 6 kwietnia 1805 roku w Rosji; chondryt zwyczajny H5-7, TKW 3,89 kg
  55. ^ spadek meteorytu Borgo San Donino 19 kwietnia 1808 roku we Włoszech; chondryt zwyczajny LL6, TKW 1676 g
  56. ^ plansze z okazami meteorytów: Mocs, Knyahinya, Krähenberg i Stannern
  57. ^ spadek meteorytu Krähenberg 5 maja 1869 roku w Niemczech; chondryt zwyczajny LL5, TKW 16,5 kg (okaz silnie orientowany)
  58. ^ plansze z rysunkami meteorytów Gross-Divina i Stannern
  59. ^ plansza z rysunkami okazów meteorytu Stannern
  60. ^ rysunki meteorytów: L'Aigle, Stannern i „żelaza Pallasa” oraz bolidu obserwowanego 23 lipca 1762 roku w Saksonii i Brandenburgii
  61. ^ autor nieznany; w Roczniku Strąbskiego na rok 1854 znajduje się artykuł tego autora pt. Gwiazdy spadające, s. 66-69. Plik ulLib
  62. ^ w artykule wyjaśnienie natury meteorytów; oraz m.in. historie meteorytów: Braunau (rysunek meteorytu), Seeläsgen (Przełazy) (rysunek masy głównej) i Stannern; opis spadku dziwnej substancji 2 sierpnia 1736 roku!
  63. ^ za Tuček (1981) (nie znaleziono dalszego ciągu artykułu); meteoryty: Blansko, Stannern, Tieschitz, Wessely
  64. ^ wydane również w formie samodzielnej publikacji: Brünn 1886, ss. 11; plik PDF
  65. ^ również w Notizen-Blatt…: Melion Josef Vincenc, (1895), Nachrichten zur Meteoritenkunde in Mähren, nr 8, 1895, s. 60-62; plik PDF
  66. ^ meteoryty: Blansko, Stannern, Tieschitz, Wessely
  67. ^ skan publikacji zakupiony w Vědecká knihovna v Olomouci (Res­earch Library in Olomouc)
  68. ^ opis spadków meteorytów: Knyahinya, Pułtusk, Stannern; ilustracje oraz wiele ciekawych informacji i hipotez
  69. ^ wersja cyfrowa wydania z 1906 roku
  70. ^ wg Koblitz MetBase
  71. ^ bardziej aktualna internetowa wersja katalogu znajduje się na stronach Polskiego Towarzystwa Meteorytowego – katalog PTMet; tam objaśnienie stosowanych skrótów (cs – complete specimen, hs – half specimen, ep – end piece, fc – fragment with crust, f – fragment, sc – slice with crust, s – slice, …); więcej → woreczko.pl – Oznaczenia okazów – skróty
  72. ^ katalog zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie; wcześniejsze katalogi: Semsey (1887) i Tokody (1951)
  73. ^ artykuł ten ukazał się również w formie osobnej publikacji; znalazły się w niej również artykuł Moser (1808) i list Schreibersa do Gilberta Aus einem Schreiben des Herrn Directors von Schreibers an den Prof. Gilbert in Halle z 18 czerwca 1808 roku
  74. ^ o meteorytach: Benares (a), Charsonville, Eichstädt, Elbogen, Hraschina, Lenarto, Lissa, L'Aigle, Salles, Siena, Stannern, Tabor, Timochin; zawiera liczne plansze z rysunkami meteorytów oraz mapę spadku meteorytu Stannern (oryginalna mapa i wykaz znalezionych okazów) (strona tytułowa, detal)
  75. ^ najnowsze krótkie opracowanie na temat wszystkich czeskich meteorytów oraz starszych doniesień (np. Odranec)
  76. ^ spadek meteorytu Kharkov (Жигайловка) 12 października 1787 roku w Ukrainie; chondryt zwyczajny L6, TKW ~1500 g
  77. ^ w tym tomie Ann. d. Phys. relacja ze spadku i wyniki analiz meteorytu Stannern (tam również tablice z rysunkami okazów!)
  78. ^ patrz → Stoikowitz (1807)
  79. ^ oraz późniejsze wydania; najnowsze: Tiirmaa Reet, (1996), Catalogue of meteorites in the Estonian collection, Eesti TA Geoloogia Instituut, Tallinn 1996, ss. 32
  80. ^ wątpliwy spadek Constantinople

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Stannern
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Stannern
  • Portal Meteorite Picture of the Day – Stannern


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Stannern”
Osobiste