(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Alt Bela
Z Wiki.Meteoritica.pl
Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
- | == | + | == Trzeci „bliźniak” meteorytów [[:Image:Elbogen_(Šreinová_2012)_cast.jpg|Elbogen]] i [[Vicenice]]? == |
{{VerifyLevel |level=0i}} | {{VerifyLevel |level=0i}} | ||
{{InfoboxMeteorite | {{InfoboxMeteorite | ||
Linia 11: | Linia 11: | ||
| lokalizacja = Czechy | | lokalizacja = Czechy | ||
| położenie = 49°46'N, 18°15'E | | położenie = 49°46'N, 18°15'E | ||
- | | data = 1898 | + | | data = przed 1898 |
| uwagi = | | uwagi = | ||
| typ = żelazny IID (Om)<ref>Om – oktaedryt średnioziarnisty (''medium octahedrite'')</ref> | | typ = żelazny IID (Om)<ref>Om – oktaedryt średnioziarnisty (''medium octahedrite'')</ref> | ||
- | | masa = ~ | + | | masa = ~3,9 kg<ref name="massa">wg Tučeka bryła miała 3,9 kg</ref> |
| liczba = jeden okaz | | liczba = jeden okaz | ||
- | | synonimy = w NHM Cat: '''Alt Biela''', '''Stara Bela'''; po czesku: Stará Bělá | + | | synonimy = w NHM Cat: '''Alt Biela''', '''Stara Bela'''; po czesku: '''Stará Bělá''' |
}} | }} | ||
{{Strona w budowie}} | {{Strona w budowie}} | ||
- | W połowie XIX wieku w okolicy wsi ''Stará Bělá'' (''Alt-Bělá'') na Morawach rolnik podczas orki wyorał pojedynczą bryłę żelaza o masie 3,9 kg. Nie wiedząc co z nią zrobić zabrał ją do domu, gdzie przeleżała zapomniana wiele lat. Dopiero w 1898 roku pokazano znalezisko profesorowi pobliskiego gimnazjum w Ostrawie Franzowi Smyčkovi, który rozpoznał w nim meteoryt żelazny (Tuček 1981). | + | W połowie XIX wieku w okolicy wsi ''Stará Bělá'' (''Alt-Bělá'') na Morawach rolnik podczas orki wyorał pojedynczą bryłę żelaza o masie 3,9 kg. Nie wiedząc co z nią zrobić zabrał ją do domu, gdzie przeleżała zapomniana wiele lat. Dopiero w 1898 roku pokazano znalezisko profesorowi pobliskiego gimnazjum w Ostrawie Franzowi Smyčkovi, który rozpoznał w nim meteoryt żelazny (Tuček 1981). |
Linia 71: | Linia 71: | ||
{{GEIcon-PointRed}} | {{GEIcon-PointRed}} | ||
(S) Stará Bělá | (S) Stará Bělá | ||
+ | {{GEIcon-Coord}} | ||
+ | współrzędne wg Tučeka (49°49'N, 18°17'E) | ||
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
Linia 81: | Linia 83: | ||
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
File:Alt_Bela_(Smyčka_1900).jpg|Masa główna meteorytu i wytrawiony przekrój (Smyčka 1900) | File:Alt_Bela_(Smyčka_1900).jpg|Masa główna meteorytu i wytrawiony przekrój (Smyčka 1900) | ||
- | File:Alt_Bela_( | + | File:Alt_Bela_(Tuček_1968).jpg|Masa główna ze zbiorów muzeum w Pradze o masie 2710 g (137×98×78 mm) (Tuček 1968) |
</gallery> | </gallery> | ||
Linia 96: | Linia 98: | ||
* +Smyčka Franz, (1899), '''Bericht über das erste mährische Meteoreisen, gefunden bei Alt Belá (nächst Mährisch-Ostrau)''', ''Programm des böhmischen Gymansium in Mähr-Ostrau'', 1899, ss. 7.<ref>za Koblitz MetBase</ref> | * +Smyčka Franz, (1899), '''Bericht über das erste mährische Meteoreisen, gefunden bei Alt Belá (nächst Mährisch-Ostrau)''', ''Programm des böhmischen Gymansium in Mähr-Ostrau'', 1899, ss. 7.<ref>za Koblitz MetBase</ref> | ||
- | * +Smyčka Franz, (1899), '''O novém | + | * +Smyčka Franz, (1899), '''O novém železe povětroním, nalezeném v Staré Bělé na Moravě''', ''Vesmír'', 9, 1899, s. 101-102.<ref>zdjęcie masy głównej oraz na str. 100 fotografia przekroju meteorytu z widocznymi figurami Widmanstättena</ref> Plik [http://vesmir.cz/archiv-vesmiru/ PDF]. |
- | * | + | * Smyčka Franz, (1900), '''Bericht über das erste in Mähren (bei Alt-Bělá in der Nähe Mähr.-Ostrau) aufgefundene Meteoreisen (Hiezu Tafel I.)''', ''Verhandlungen des Naturforschenden Vereines in Brünn'', 38, 1900, s. 29-32. Plik [http://www.biodiversitylibrary.org/item/149883#page/9/mode/1up PDF]. |
* {{Tuček (1964) |page=70, plate V}} | * {{Tuček (1964) |page=70, plate V}} | ||
+ | |||
+ | * {{Tuček (1968) |page=69, plate V}} | ||
* {{Tuček (1981) |page=200-202, fot. 42}} | * {{Tuček (1981) |page=200-202, fot. 42}} |
Wersja z 22:34, 7 wrz 2016
Trzeci „bliźniak” meteorytów Elbogen i Vicenice?
Alt Bela → | |
Masa główna meteorytu (źródło: Smyčka 1900)
| |
Znalezisko | |
Lokalizacja | Czechy |
Położenie[1] | 49°46'N, 18°15'E |
Data | przed 1898 |
Charakterystyka | |
Typ | żelazny IID (Om)[2] |
Masa | ~3,9 kg[3] |
Liczba okazów | jeden okaz |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Alt Biela, Stara Bela; po czesku: Stará Bělá |
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
W połowie XIX wieku w okolicy wsi Stará Bělá (Alt-Bělá) na Morawach rolnik podczas orki wyorał pojedynczą bryłę żelaza o masie 3,9 kg. Nie wiedząc co z nią zrobić zabrał ją do domu, gdzie przeleżała zapomniana wiele lat. Dopiero w 1898 roku pokazano znalezisko profesorowi pobliskiego gimnazjum w Ostrawie Franzowi Smyčkovi, który rozpoznał w nim meteoryt żelazny (Tuček 1981).
Jest to meteoryt bardzo rzadkiego typu IID. Takiego samego typu są dwa inne czeskie meteoryty Elbogen i Vicenice, których miejsca spadku/znalezienia leżą od miejsca znalezienia okazu Alt Bela odpowiednio: 398 i 166 km!
Więcej informacji o podobieństwie tych trzech meteorytów, patrz → meteoryt Vicenice.
Za Slavík (1902):
Fr. Smyčka: Bericht über das erste mährische Meteoreisen, gefunden bei Alt-Bělá (nächst Mährisch-Ostrau). (Programm d. böhm. Gymnasium in Mähr.-Ostrau. 1899. 7 p. Mit 1 Taf. Böhmisch.)
Das Eisen wurde im Dorfe Alt-Bělá (etwa 2 Stunden von Ostrau) in einem Bauerngate durch mehrere Jahrzehnte aufbewahrt; sein Fall dürfte etwa im Anfang des XIX. Jahrhunderts erfolgt sein. Im Jahre 1899 gelangte das Eisen in Besitz des Prager Museums. Ursprüngliches Gewicht 3900 g; Dichte 7,525 g. Structur oktaedrisch mit schönen Widmanstätten'- schen Figuren. Durch Magnetisirung wird das Eisen von Alt-Bělá permanent magnetisch. Analyse (M. Neff und A. Stocký in Prag): Fe 85,34, Ni 12,89, Co 0,41, P 0,39, S 0,06, C 0,02, unlöslich in Säuren 0,86; Sa. 99,97.
- Fr. Slavík.
Kolekcje
Masa główna meteorytu Alt Bela znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Koblitz MetBase).
Fragmenty meteorytu Alt Bela w kolekcjach:
Zbiór waga okazów
(Koblitz MetBase)uwagi Prague, Nat. Mus. 3350 g [main mass]; wg Tuček (1981) największy fragment ma masę 2710 g Vienna, Naturhist. Mus. 427 g Zürich, J.Nauber Colln. 276 g Bonn, Min. Mus. Univ. 122 g (…)
Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.
Lokalizacja
(S) Stará Bělá
współrzędne wg Tučeka (49°49'N, 18°17'E)
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Stará Bělá (Alt-Bělá).
Galerie
Bibliografia
- Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.[4] Pliki PDF.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Slavík František, (1902), Smyčka (1899) (…) Programm des böhmischen Gymansium (…), Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geognosie, Geologie und Petrefaktenkunde, 1, 1902, s. 42. Plik DjVu.
- +Smyčka Franz, (1899), Bericht über das erste mährische Meteoreisen, gefunden bei Alt Belá (nächst Mährisch-Ostrau), Programm des böhmischen Gymansium in Mähr-Ostrau, 1899, ss. 7.[5]
- +Smyčka Franz, (1899), O novém železe povětroním, nalezeném v Staré Bělé na Moravě, Vesmír, 9, 1899, s. 101-102.[6] Plik PDF.
- Smyčka Franz, (1900), Bericht über das erste in Mähren (bei Alt-Bělá in der Nähe Mähr.-Ostrau) aufgefundene Meteoreisen (Hiezu Tafel I.), Verhandlungen des Naturforschenden Vereines in Brünn, 38, 1900, s. 29-32. Plik PDF.
- Tuček Karel, (1964), Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze,[7] vol. XX B, nr 1, 1964, s. 1-108, (s. 70, plate V).[8] Plik PDF.
- Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103, (s. 69, plate V).
- Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269, (s. 200-202, fot. 42). Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl(tabliceŹródło: Wiki.Meteoritica.pl).
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Alt Bela
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Alt Bela
- Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Prague Natural History Museum; Prague, Nat. Mus.) – Národí Muzeum Praha ● Sbírka meteoritů a Sbírka přírodních skel - tektitů ● Muzeum 3000: Rok od pádu čeljabinského meteoritu. Spadlo něco u nás? ● CES on-line: Sbírka meteoritů ● [katalog → Tuček (1981)]
- Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (Natural History Museum Vienna; Vienna, Naturhist. Mus.) – Naturhistorisches Museum Wien ● Die Meteoritensammlung ● Mineralogy & Petrography ● [katalogi → Partsch (1843); Brezina (1885); Brezina (1895); Brezina (1896); Berwerth (1903)]
- woreczko.pl – Figury, struktury Widmanstättena (Widmanstätten pattern)
- Wikipedia (CS) – Stará Bělá
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |