(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Kratery Morasko
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
(→Mapy) |
||
Linia 51: | Linia 51: | ||
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
- | File:Morasko (mapa 1888).jpg|Fragment mapy topograficznej z 1888 r. z niektórymi nieistniejącymi już utworami grupy kraterów Morasko (utwory A, B i 11). | + | File:Morasko (mapa 1888).jpg|Fragment mapy topograficznej z 1888 r. z niektórymi nieistniejącymi już utworami grupy kraterów Morasko (utwory A, B i 11). |
- | File:Morasko_(3567_alt1929_Posen_Nord_1916).jpg|Fragment arkusza ''Posen Nord'' mapy ''Messtischblatt'' z 1916 r. północnej części Poznania. Widać struktury A i 11, struktura B słabo widoczna (źródło: | + | File:Morasko_(3567_alt1929_Posen_Nord_1916).jpg|Fragment arkusza ''Posen Nord'' mapy ''Messtischblatt'' z 1916 r. północnej części Poznania. Widać struktury A i 11, struktura B słabo widoczna (źródło: MAPSTER) |
- | File:Morasko (mapa Pokrzywnicki 1964).jpg|Mapa z Pokrzywnickiego (1964)<br>'''Fig. 4''' Położenie kraterków nr 1-8 (grube kropki) i miejsca znalezienia odłamów meteorytu (gwiazdki) w Morasku (''Localization of "craters" (thick dots) and of meteorite finds (asterisks) at Morasko'')] | + | File:Morasko (mapa Pokrzywnicki 1964).jpg|Mapa z Pokrzywnickiego (1964)<br>'''Fig. 4''' Położenie kraterków nr 1-8 (grube kropki) i miejsca znalezienia odłamów meteorytu (gwiazdki) w Morasku (''Localization of "craters" (thick dots) and of meteorite finds (asterisks) at Morasko'')] |
</gallery> | </gallery> | ||
- | <gallery caption="" widths="200px" heights=" | + | <gallery caption="" widths="200px" heights="180px" perrow="3"> |
File:Morasko_(mapa_GeoPortal).jpg|Fragment mapy topograficznej (źródło: geoportal.gov.pl) | File:Morasko_(mapa_GeoPortal).jpg|Fragment mapy topograficznej (źródło: geoportal.gov.pl) | ||
+ | File:Kratery Morasko rozmieszczenie.jpg|Morasko, plan kraterków 1–7 (wg W. Mroza i M. Piekutowskiego, listopad 1962 r.) | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 15:12, 21 sie 2012
Grupa kraterów podejrzewanych o meteorytowe pochodzenie
Morasko [crater] → | |
Rezerwat Morasko, widok z góry na pole kraterów (fot. Marek Ostrowski)
Widać 'dziury' w drzewach w miejscu kraterów 1, 3, 5 i 7 | |
Krater impaktowy (impact crater) | |
Lokalizacja | wieś Morasko na północ od Poznania, Polska |
Położenie[1] | 52°29'N 16°54'E |
Data | ich powstanie datowane jest na >10000 lat |
Uwagi | w ich okolicy znajdowane są meteoryty żelazne Morasko |
Charakterystyka | |
Typ | kratery impaktowe (?) |
Liczba okazów | siedem (9?) kraterów; największy ma 85-95 m średnicy |
Meteoritical Bulletin Database |
Obiekt skalsyfikowany w Meteoritical Bulletin Database jako krater impaktowy (Impact crater)
Powiązany z meteorytem Morasko
Historia 'odkrycia'
Hipotezę, że zagłębienia na północ od Poznania są pochodzenia meteorytowego, wysunął Jerzy Pokrzywnicki.
Hipotezy za i przeciw meteorytowemu pochodzeniu
.............
Lokalizacja
Rezerwat "Meteoryt Morasko"
Rozmieszczenie kraterów
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
U Hodge (1994)[2] jest jeszcze krater nr 9 na północny wschód.
Mapy
Galerie
Kratery i inne struktury
Fotografie kraterów i struktur krateropodobnych (stan marzec 2011; fot. Wadi & Jan Woreczko)
- Kratery 1-4
krater | średnica / głębokość (m) | położenie (współ. geogr.) | opis |
---|---|---|---|
1 | 85-95 / 11,5 | 52°29'25"N 16°53'48"E | największy; stale wypełniony wodą, której poziom ulega sezonowym zmianom w granicach 1,8-2,5 m; jako jedyny z kraterów jest otoczony wałem ziemi o zmiennej wysokości; największy wał (ok. 7 m) jest od strony południowo-wschodniej, natomiast od strony północno-zachodniej okalający wał całkowicie się wypłaszcza |
2 | 18-24 / 3 | 52°29'26"N 16°53'51"E | najmniejszy z kraterów; nie ma w nim wody, jest zawsze suchy |
3 | 63 / 2,2 | 52°29'23"N 16°53'52"E | drugi co do wielkości krater, jego wnętrze stale wypełnia woda |
4 | 35 / 2,3 | 52°29'21"N 16°53'48"E | jego wnętrze stale wypełnia woda |
5 | 30-40 / 2,1 | 52°29'22"N 16°53'44"E | najpłytszy z kraterów; w jego wnętrzu zalega warstwa torfu; sezonowo stoi w nim woda |
6 | 22-24 / 2,2 | 52°29'26"N 16°53'53"E | czasami wypełnia go woda |
7 | 30-57 / 12 | 52°29'27"N 16°53'39"E | najgłębszy z kraterów; ma najbardziej eliptyczny kształt; jego wnętrze wypełnia torf; sezonowo stoi w nim woda |
8 | 15-20 / ? | 52°29'10"N 16°55'07"E | położony poza rezerwatem; sezonowo stoi w nim woda |
9 | ? / ? | 52°29'37"N 16°54'22"E | położony poza rezerwatem; jest wymieniony również u Hodge'a (1994) |
Krater 1 (mapa)
Krater 2 (mapa)
Krater 3 (mapa)
Krater 4 (mapa)
Krater 5
Krater 6
Krater 7
Krater 8
Krater 9
Struktury A, B i 11
struktura | średnica / głębokość (m) | położenie (współ. geogr.) | opis |
---|---|---|---|
A | ? / ? | 52°29'24"N 16°54'09"E | struktura widoczna na starych mapach, obecnie zatarta i trudna do zlokalizowania |
B | ? / ? | 52°29'34"N 16°53'50"E | struktura widoczna na starych mapach, obecnie zatarta i trudna do zlokalizowania |
11 | ? / ? | 52°29'19"N 16°54'07"E | struktura widoczna na starych mapach, obecnie zatarta i trudna do zlokalizowania |
Bibliografia
- Bartoschewitz Rainer, (2001), Morasko – największy znany obszar rozrzutu na świecie? Meteoryt, 4, 2001, s. 20.
- +Bartoschewitz Rainer, Spettel B., (2001), Tabarz – A Fragment of the Morasko Strewn Field? Meteoritics & Planetary Science, vol. 36, 2001, A15-A16. Plik PDF
- Bartoschewitz Rainer, (2002), The Largest Known Meteorite Strewnfield? Meteorite, 8(2), 2002, s. 20.
- +Classen Johannes Robert, (1978), The meteorite craters of Morasko in Poland. Meteoritics, 13, 1978, s. 245-255.
- Classen Johannes Robert, (1980), Kratery meteorytowe w Morasku. Urania, 51, 1980, s. 361-372.
- Classen Johannes Robert, (1987), Die Meteoritenkrater von Morasko in der VR Polen. Veröffentl. der Sternwarte Pulnitz, 17, 1987, ss. 16.
- Czegka W., (1996), Uwagi na temat pola kraterów Morasko i niektórych jego zniszczonych utworów morfologicznych. Meteoryt, 3, 1996, s. 18-19.
- Czegka W., (1996), Das holozäne Meteoritenkraterfeld von Morasko bei Posen (Polen). Aufschluss, 47, 1996, s. 165-185.
- +Czegka W., (1996), Remarks on the Morasko crater field and some of its lost morphological features (abstract). Meteoritics & Planetary Science, vol. 31, 1996, s. A34. Plik adsabs.
- Derdowski Rafał, (2000), Budowa geologiczna północnej części rezerwatu „Meteoryt Morasko” oraz charakterystyka mineralogiczna mikrometeorytów i szlak znajdowanych na tym obszarze. Praca magisterska Instytut Geologii UAM, promotorzy: A. Muszyński, W. Stankowski, 2000.
- Dzięczkowski Andrzej, (1968), Projekt rezerwatu tzw. Kraterów meteorytowych w Morasku koło Poznania. Urania, 39, 1968, s. 345-348.
- Dzięczkowski Andrzej, Pniewski Z., (1973), Osobliwości geologiczno-florystyczne na Górze Moraskiej. Ziemia, 1973, s. 128-141.
- Dzięczkowski Andrzej, Korpikiewicz Honorata, (1979), Zagadka meteorytu Morasko. KAW, Poznań 1979.
- +Hodge Paul, (1994), Meteorite craters and impact structures of the Earh. Cambridge University Press, 1994, ISBN 0-521-12604-5.
- Hurnik Bogusława, Hurnik Hieronim, (1986), Kratery Morasko. Problemy, 12, 1986, s. 16-21.
- Karaszewski W., (1974), O badaniach geologicznych w kraterach „meteorytowych” Nördlingen Ries (RFN) i Morasko (Polska). Przegląd Geol., 12, 1974, s. 626-627.
- +Kuźmiński H., (1976), Dynamic elements of the meteoritic shower "Morasko". w: Meteorite Morasko and Region of its fall. Zeszyty Naukowe UAM, Seria Astronomia, 2, 1976.
- +Kuźmiński H., (1980), The actual state of research into the Morasko Meteorite and the region of its fall. Bull. Astron. Inst. Czech., 31, 1980, s. 228-230.
- Muszyński Andrzej, Stankowski Wojciech, Klimm K., Schliestedt M., (2002), Mineralogy of Morasko meteorite and the structure of the craters. Proc. Estonian Acad. Sci., Geol. 51, 4, 2002, s. 227–240; © 2002 EBSCO Publishing.
- Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Socha Krzysztof, (2006), Dwa lata w Rezerwacie MORASKO. Meteoryt, 4, 2006, s. 16–18.
- +Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Socha Krzysztof, (2007), Two Years in the Morasko Reservation. Meteorite, 13(4), 2007, s. 10-12.
- Piszczała E., (1999), Mineralogia osadów wokół kraterów impaktowych z rejonu rezerwatu Morasko. Praca magisterska Instytut Geologii UAM, 1999.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich, Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964.[4][5] Plik PDF. (s. 49-70, plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl).
- Stankowski Wojciech Tomasz Jan, (2001), The geology and morphology of the natural reserve "Meteoryt Morasko". Planetary and Space Science, vol. 49, nr 7, 2001, s. 749–753. Plik PDF ; Plik PDF
- +Stankowski Wojciech, Katrusiak A., Budzianowski A., (2006), Crystallographic variety of magnetic spherules from Pleistocene and Holocene sediments in the Northern foreland of Morasko-Meteorite Reserve. Planetary and Space Science, vol. 54, nr 1, 2006, s. 60-70. Plik PDF ; Plik PDF
- +Stankowski Wojciech, (2007), Luminescence dating as a diagnostic criterion for the recognition of Quaternary impact craters. Planetary and Space Science, vol. 55, nr 7-8, 2007, s. 871-875. Plik PDF
- +Stankowski Wojciech, Raukas A., Bluszcz A., Fedorowicz S., (2007), Luminescence dating of the Morasko (Poland), Kaali, Ilumetsa and Tsoorikmae (Estonia) meteorite craters. Geochronometria, 28, 2007, s. 25-29. Plik PDF
- Stankowski Wojciech, (2008), Meteoryt Morasko. Osobliwości obszaru Poznania (Morasko Meteorite. A curiosity the Poznań region). Seria Geologia nr 19, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008. ISBN 978-83-232-1975-0.
- +Stankowski Wojciech, Muszyński Andrzej, (2008), Time of fall land some properties of the Morasko meteorite. Materials Science-Poland, 26, 2008, s. 879-902. Plik PDF
- Stecki K., (1973), Kratery meteorytowe w Polsce. Wszechświat, nr 11, 1973, s. 287-289.
Patrz również literatura poświęcona meteorytowi Morasko
Przypisy
- ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
- ^ za Kuźmińskim (1980)
- ^ na podstawie stron Krzysztofa Kamińskiego "Meteoryt Morasko"
- ^ pierwsze i jak na razie jedyne, tak kompleksowe opracowanie na temat polskich meteorytów; warto jednak zaznaczyć, że Jerzy Pokrzywnicki niewątpliwie obficie korzystał z wcześniejszego bibliograficznego opracowania autorstwa Zofii Gąsiorowskiej (1966, maszynopis jej pracy powstał przed 1964 rokiem), ale nigdzie w jego publikacjach nie pojawia się jej nazwisko!? (Kosiński 2014)
- ^ patrz → Pokrzywnicki (1964)/Kolekcje
Zobacz również
- meteoryt Morasko
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) - krater meteorytowy (Impact crater) Morasko (crater)
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) - krater meteorytowy (Impact crater) Morasko (crater)
- Earth Impact Database - kratery Morasko
- Geoportal.gov.pl - mapa Rezerwatu Morasko
- Wikipedia - Rezerwat przyrody Meteoryt Morasko
- Meteoryt Morasko - strona autorstwa Krzysztofa Kamińskiego
- YouTube - film Morasko - krater meteorytowy nr 9
Co jeszcze na stronie?
- plik DjVu z Pokrzywnickiego
- szczegółowa mapa topograficzna