O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 17:25, 11 sie 2011

Brahin →
Mapa pierwszych znalezisk meteorytu Brahin (Meteoryt, 1/1994)
Znalezisko
Lokalizacja	Białoruś
Położenie[1]	52°30'N, 30°20'E
Data	1807(?), 1937 r.
Charakterystyka
Typ	pallasyt, PAL-MG
Masa	kilkaset kg
Liczba okazów	setki okazów
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Bragin, Komarinsky, Kruki, Krukov, Minsk, Rocicky, Rokicky, Rokitskii; po rosyjsku: Брагин; po białorusku: Брагін

Znalezisko z 1810 roku na Białorusi (pallasyt PAL-MG). Do dzisiaj znajdowane są bryły tego pallasytu (TKW: kilkaset kilogramów).

Za portalem meteorite.narod.ru i Pilskim (1994)

Pierwsze dwa okazy meteorytu Brahin znaleziono prawdopodobnie w 1807 roku, ale nie później niż w 1809^[2]. Było to w dobrach Ludwika hrabiego Rokickiego. Chłopi ze wsi Kaporenka (Капоренка) (w gminie Jołcza, powiat rzeczycki, gubernia mińska) znaleźli na uroczysku Kucówka (Куцовка) na piaszczystych wzgóżach wśród bagien dwie bryły odległe od siebie o około 100 sążni ("почти ста саженей один от другого")^[3]. Okazy te trafiły na Uniwersytet Wileński. W 1818 roku profesor mineralogii tego uniwersytetu, adiunkt Grodecki, przesłał do Paryża oba okazy, w celu przeprowadzenia ich badań przez znanego badacza meteorytów, francuskiego chemika Laugiera. Razem z okazami meteorytu Brahin wysłał on również fragmenty meteorytów Lixna i Zaborzika.^[4]

Pod koniec XIX wieku, kilkanaście kilometrów na zachód od dwóch pierwszych znalezisk, w odłegłości 2-3 km na wschód od wsi Kruki (Круки) znaleziono trzeci okaz o wadze 182 kg, który w 1911 roku trafił do kolekcji Uniwersytetu Kijowskiego.

Na początku XX wieku w sąsiedztwie dwóch pierwszych znalezisk natrafiono na kolejne dwa okazy. Na jeden z nich natrafiono podczas kopania studni na głębokości 90-106 cm, ale zaginął. Drugi o wadze 66,5 kg znajduje się do dziś w zbiorach Rosyjskiej Akademi Nauk. W 1927 roku we wsi Kołybany (Колыбань) znaleziono kolejne dwa okazy o wagach 543 i 340 g. W 1937 roku pół kilometra na południowy-wschód od wsi Kruki (Круки), podczas kopania rowu natrafiono na głębokości 120 cm na największy znany okaz o wadze 270 kg. Wreszcie w 1938 roku zaledwie 2 km na wschód od wsi Kaporenki (Капоренка), podczas kopania gliny, natrafiono na głębokości 30-40 cm na meteoryt o wadze 16 kg. Te dwa ostatnie okazy trafiły do Instytutu Geologicznego Białoruskiej Akademii Nauk w Mińsku, który został zniszczone podczas II wojny światowej.

Rosyjski badacz meteorytów Kulik^[5] uważał, że w tym rejonie wielokrotnie znajdowano wiele brył, ale zostały one nie zgłoszone lub zaginęły. Oszacowano wielkość obszaru znajdowania meteorytu Brahin: ma on około 15 km w szerokości geograficznej i drugie tyle (około 30 km) w długości geograficznej. Biorąc pod uwagę rozkład mas meteorytów, największe znajdowano w okolicach wsi Kruki, zaś najmniejsze w pobliżu wsi Kaporenka, Kulik uważa, że deszcz meteorytów spadł z kierunku południowego-wschodu na północny zachód. Opierając się na obserwacji, że okazy meteorytu Brahin są stosunkowo dobrze zachwane pomimo wilgotnej okolicy, spadek nastąpił nie dawniej niż tysiąc lat temu.

Mapy

Rejon znajdowania okazów (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912)

Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski W., (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich, 1:300000, 1859 Paryż)

Lokalizacja

(B) Brahin, (K) wieś Komaryn

Kilkanaście kilometrów na południowy-zachód od miejsca, gdzie znajduje się meteoryty, leży Czarnobyl!

Bibliografia

• Morozewicz Józef, (1931), Części składowe meteorytów i Wykaz meteorytów spadłych na historycznych ziemiach polskich. w: Tschermak G., Becke F., Podręcznik mineralogji, wydanie polskie, Warszawa 1931, s. 806-816. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

• Pilski Andrzej S., (1994), O żelazie meteorycznem Rzeczyckiem. Meteoryt, 1, 1994, s. 18-20. Plik PDF

• Śniadecki J., (1822), O żelazie meteorycznym Rzeczyckim. Dziennik Wileński, 1, nr 4, 1822, s. 481-506, przedruk w: Dzieła, tomy 1-6, tom 3, s. 186-212.

• Заварицний А.Н., Кваша Л.Г. (Zavarickij A.N., Kvasza L.G.), (1952), Метеориты СССР. Коллекциа Академии Наук СССР (Meteority SSSR). Академия Наук СССР, Комитет по метеоритам (USSR Academy of Sciences), Izdatelstvo Akademii Nauk SSSR, Moscow 1952.

Przypisy

1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
2. ^ Za Pilskim (1994)
   (...) Wiele wskazuje na to, że rzeczywiście były one znane dawniej. Według Partscha, w 1807 roku na targowisku w Moskwie sprzedawano na wage ponad dwa cetnary "żelaza Pallasa". Jest niemożliwe, aby było to autentyczne Żelazo Pallasa, natomiast jest bardzo prawdopodobne, że były to pallasyty znalezione w okolicy Brahina. Gdyby zreszta zsumowac wage wszystkich fragmentów "żelaza Pallasa" w kolekcjach meteorytów, okaże się, że znacznie przewyższa ona różnice między wagą okazu znalezionego przez Pallasa, a obecną wagą głównej masy tego pallasytu. Brak natomiast jakichkolwiek doniesień, o dodatkowych znaleziskach pallasytów w okolicy Krasnojarska.(...)
3. ^ sążeń stara jednostk miary, był równy długości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny; Wikipedia - Sążeń
4. ^ informacja nieścisła! Meteoryt Lixna spadł w 1820 roku!
5. ^ Leonid Kulik rosyjski mineralog, badacz meteorytu tunguskiego; Wikipedia - Leonid Kulik

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Brahin
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Brahin

• Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry - Брагин
• Wikipedia (RU) - Брагин (метеорит)
• Метеориты Беларуси - Метеорит "Брагин"