PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Teplá

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bibliografia)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
 +
{{VerifyLevel |level=0i}}
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
  | nazwa = Teplá
  | nazwa = Teplá
Linia 11: Linia 12:
  | data = 1909
  | data = 1909
  | uwagi =
  | uwagi =
-
  | typ = żelazny IIIAB
+
  | typ = żelazny IIIAB (Om)<ref>Om – oktaedryt średnioziarnisty (''medium octahedrite'')</ref>
  | masa = ~17 kg
  | masa = ~17 kg
  | liczba = dwa fragmenty
  | liczba = dwa fragmenty
  | synonimy = w NHM Cat: '''Finsterhölzelries''', '''Fisterhölzelries''', '''Tepl'''
  | synonimy = w NHM Cat: '''Finsterhölzelries''', '''Fisterhölzelries''', '''Tepl'''
}}
}}
-
We wrześniu 1909 roku (według katalogu Tučka (1968) było to 18 sierpnia) podczas orki na terenie dawnego klasztoru w&nbsp;Teplé w&nbsp;zachodnich [[Czechy|Czechach]] wyorano bryłę żelaza, która pod pługiem rozpadła się na dwie części o wagach około 14,4 i&nbsp;2,6&nbsp;kg. Dalsze okazy znaleziono w&nbsp;1911 roku, które kupił jeden z&nbsp;wiedeńskich kupców minerałów. Brak precyzyjnej informacji na temat dokładnej lokalizacji miejsca znalezienia meteorytu. Niedaleko od Teplá (około 24&nbsp;km) w&nbsp;miejscowości Loket<ref>w miejscowość Loket (niem. ''Elbogen'') w&nbsp;zamku ''[http://en.wikipedia.org/wiki/Loket_Castle Loket Castle]'' jest prezentowany 14&nbsp;kg fragment i&nbsp;historia meteorytu Elbogen. Meteoryt Elbogen jest nazywany również "zaczarowanym burgrabią (''"bewitched burgrave"''). Fotografia [[:Image:Elbogen_(catalog_Tucek_1968).jpg|masy głównej meteorytu Elbogen]]</ref> spadł w 1400 roku meteoryt żelazny [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=7823 Elbogen], ale jest on innego typu (IID).
+
We wrześniu 1909 roku (według katalogu Tučka (1968) było to 18 sierpnia) podczas orki na terenie dawnego klasztoru w&nbsp;Teplé w&nbsp;zachodnich [[Czechy|Czechach]] wyorano bryłę żelaza, która pod pługiem rozpadła się na dwie części o wagach około 14,4 i&nbsp;2,6&nbsp;kg. Dalsze okazy znaleziono w&nbsp;1911 roku, ale kupił je jeden z&nbsp;wiedeńskich kupców minerałów. Brak precyzyjnej informacji na temat dokładnej lokalizacji miejsca znalezienia meteorytu.
-
Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – [http://www.hvezdarna.cz/mapa/index.php?id=65 Teplá — meteorit], [http://www.hvezdarna.cz/mapa/index.php?id=63 Loket (Elbogen) — meteorit]
+
Niedaleko od Teplá (około 24&nbsp;km) w&nbsp;miejscowości Loket<ref>w miejscowość Loket (niem. ''Elbogen'') w&nbsp;zamku ''[http://en.wikipedia.org/wiki/Loket_Castle Loket Castle]'' jest prezentowany 14&nbsp;kg fragment i&nbsp;historia meteorytu [[Elbogen]]; meteoryt Elbogen jest nazywany również „zaczarowanym burgrabią” („''bewitched burgrave''”); fotografia [[:Image:Elbogen_(catalog_Tucek_1968).jpg|masy głównej meteorytu Elbogen]]</ref> spadł w 1400 roku meteoryt żelazny [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=7823 Elbogen], ale jest on innego typu (IID).
 +
Krótki opis historii meteorytu Teplá na portalu: Astronomická mapa České republiky – [http://www.hvezdarna.cz/mapa/index.php?id=65 Teplá — meteorit], [http://www.hvezdarna.cz/mapa/index.php?id=63 Loket (Elbogen) — meteorit]
-
Masa główna meteorytu Teplá znajduje się w&nbsp;Muzeum Narodowym w Pradze, pozostało z&nbsp;niej 10,70&nbsp;kg (Tuček 1968).
+
== Kolekcje ==
 +
 
 +
[[:Image:Teplá_(Šreinová_2012)_1.jpg|Masa główna meteorytu Teplá]] znajduje się w&nbsp;Muzeum Narodowym w Pradze, pozostało z&nbsp;niej 10,70&nbsp;kg (Tuček 1968).
Fragmenty meteorytu Teplá w&nbsp;największych kolekcjach:
Fragmenty meteorytu Teplá w&nbsp;największych kolekcjach:
Linia 27: Linia 31:
! Zbiór !! waga okazów<br />(Koblitz MetBase) !! uwagi
! Zbiór !! waga okazów<br />(Koblitz MetBase) !! uwagi
|-
|-
-
| Prague, Nat. Mus. || 12,56&nbsp;kg || main&nbsp;mass
+
| Prague, Nat. Mus. || 12,56&nbsp;kg || [[:Image:Teplá_(Šreinová_2012)_1.jpg|main&nbsp;mass]]
|-
|-
| Vienna, Naturhist. Mus. || 106 g
| Vienna, Naturhist. Mus. || 106 g
Linia 85: Linia 89:
-
Meteoryt Elbogen
+
Meteoryt [[Elbogen]]
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
-
File:Schreibers_1820_(Tab-ix).jpg|Przekrój meteorytu Elbogen (źródło: Schreibers 1820)
+
File:Schreibers_1820_(Tab-ix).jpg|Przekrój meteorytu Elbogen (źródło: [[Schreibers_(1820)|Schreibers 1820)]]
File:Elbogen_(Šreinová_2012)_cast.jpg|Model meteorytu Elbogen w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze (Národí Muzeum Praha) (źródło: Šreinová et&nbsp;al. 2012)
File:Elbogen_(Šreinová_2012)_cast.jpg|Model meteorytu Elbogen w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze (Národí Muzeum Praha) (źródło: Šreinová et&nbsp;al. 2012)
File:Elbogen_(Šreinová_2012).jpg|Fragment meteorytu Elbogen w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze (źródło: Šreinová et&nbsp;al. 2012)
File:Elbogen_(Šreinová_2012).jpg|Fragment meteorytu Elbogen w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze (źródło: Šreinová et&nbsp;al. 2012)
Linia 96: Linia 100:
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
* {{Buchwald (1975) | page=1185-1186}} Plik {{Djvu|Buchwald_(1185-1186).djvu|DjVu}}.
+
* {{Buchwald (1975) |page=1185-1186}} Plik {{Djvu|Buchwald_(1185-1186).djvu|DjVu}}.
* {{Koblitz MetBase}}
* {{Koblitz MetBase}}
Linia 110: Linia 114:
* {{Tuček (1981)}}
* {{Tuček (1981)}}
-
{{Koblitz References | 1=Two masses of 14.4kg and 2.6kg were plowed up. Description, with an analysis, B.Jezek, Bull. Internat. Acad. Sci. Boheme, 1923, 25, p.275. There are probably other masses besides the recorded two. General history, K.Tucek, Casopis Narod. Mus. Praha, 1947, 116, p.1 (M.A.10-398), M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.477. Description, V.F.Buchwald, Handbook of Iron Meteorites, Univ. of California, 1975, p.1185. Analysis, 10.0% Ni, 21.1 ppm Ga, 39.9 ppm Ge, 0.014 ppm Ir, D.J.Malvin et al., GCA, 1984, 48, p.785.}}
+
{{Koblitz References |1=Two masses of 14.4kg and 2.6kg were plowed up. Description, with an analysis, B.Jezek, Bull. Internat. Acad. Sci. Boheme, 1923, 25, p.275. There are probably other masses besides the recorded two. General history, K.Tucek, Casopis Narod. Mus. Praha, 1947, 116, p.1 (M.A.10-398), M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.477. Description, V.F.Buchwald, Handbook of Iron Meteorites, Univ. of California, 1975, p.1185. Analysis, 10.0% Ni, 21.1 ppm Ga, 39.9 ppm Ge, 0.014 ppm Ir, D.J.Malvin et al., GCA, 1984, 48, p.785.}}
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
Linia 121: Linia 125:
* Meteoryt Teplá w kolekcjach polskich – [http://www.ptmet.org.pl/kat-mz-IIIAB.htm#tepla katalog PTMet] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Tepla.htm Wadi & Jan Woreczko Collection]
* Meteoryt Teplá w kolekcjach polskich – [http://www.ptmet.org.pl/kat-mz-IIIAB.htm#tepla katalog PTMet] {{SeparatorBull}} [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Tepla.htm Wadi & Jan Woreczko Collection]
* [http://www.hvezdarna.cz/mapa/ Astronomická mapa České republiky]
* [http://www.hvezdarna.cz/mapa/ Astronomická mapa České republiky]
 +
 +
* woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Widmanstatten.htm Figury, struktury Widmanstättena (''Widmanstätten pattern'')]
* Wikipedia (EN) – [http://en.wikipedia.org/wiki/Elbogen_(meteorite) Elbogen (meteorite)]
* Wikipedia (EN) – [http://en.wikipedia.org/wiki/Elbogen_(meteorite) Elbogen (meteorite)]
Linia 126: Linia 132:
{{Co jeszcze na stronę}}
{{Co jeszcze na stronę}}
-
* Buchwald
+
 
 +
* B.Jezek, Bull. Internat. Acad. Sci. Boheme, 1923
 +
* K.Tucek, Casopis Narod. Mus. Praha, 1947
 +
* <del>Buchwald</del>
 +
 
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Czechy]]
[[Category:Czechy]]

Wersja z 23:33, 24 mar 2015

0i
Teplá →
Teplá (Šreinová 2012) 1.jpg
Masa główna meteorytu w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha) (źródło: Šreinová et al. 2012)
Znalezisko
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 49°59'N, 12°52'E
Data 1909
Charakterystyka
Typ żelazny IIIAB (Om)[2]
Masa ~17 kg
Liczba okazów dwa fragmenty
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Finsterhölzelries, Fisterhölzelries, Tepl

We wrześniu 1909 roku (według katalogu Tučka (1968) było to 18 sierpnia) podczas orki na terenie dawnego klasztoru w Teplé w zachodnich Czechach wyorano bryłę żelaza, która pod pługiem rozpadła się na dwie części o wagach około 14,4 i 2,6 kg. Dalsze okazy znaleziono w 1911 roku, ale kupił je jeden z wiedeńskich kupców minerałów. Brak precyzyjnej informacji na temat dokładnej lokalizacji miejsca znalezienia meteorytu.

Niedaleko od Teplá (około 24 km) w miejscowości Loket[3] spadł w 1400 roku meteoryt żelazny Elbogen, ale jest on innego typu (IID).

Krótki opis historii meteorytu Teplá na portalu: Astronomická mapa České republiky – Teplá — meteorit, Loket (Elbogen) — meteorit

Kolekcje

Masa główna meteorytu Teplá znajduje się w Muzeum Narodowym w Pradze, pozostało z niej 10,70 kg (Tuček 1968).

Fragmenty meteorytu Teplá w największych kolekcjach:

Zbiór waga okazów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Prague, Nat. Mus. 12,56 kg main mass
Vienna, Naturhist. Mus. 106 g
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 74 g
London, Nat. Hist. Mus. 57 g
(…)

W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(L) Loket (niem. Elbogen)

Meteoryty: Teplá (IIIAB) i Elbogen (IID)

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Jest informacja, że w 1911 roku znaleziono dalsze okazy.


Galerie

Masa główna meteorytu w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha) (źródło: Šreinová et al. 2012)

Teplá (Šreinová 2012) 1.jpg
Teplá (Šreinová 2012) 2.jpg


Meteoryt Teplá (źródło: Tuček 1968 i 1981)

Teplá (fot 45 Tucek 1981).jpg
Teplá (fot 46 Tucek 1981).jpg
Teplá (catalog plate XII Tucek 1968).jpg


Mała płytka meteorytu Teplá (kolekcja: Woreczko Meteorites Collection)

Płytka meteorytu Elbogen z kolekcji Kazimierza Mazurka (fot. Marcin Cimała)

Elbogen (KaMaMet) 2.jpg


Meteoryt Elbogen

Przekrój meteorytu Elbogen (źródło: Schreibers 1820)

Model meteorytu Elbogen w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha) (źródło: Šreinová et al. 2012)

Fragment meteorytu Elbogen w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (źródło: Šreinová et al. 2012)


Bibliografia

  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 1185-1186). ISBN 0-520-02934-8.[4] Pliki PDF. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Neumann Karl August[5], (1812), Der verwünschte Burggraf in Ellbogen in Böhmen, ein Meteorolit, Annalen der Physik, 12, Bd. 42, 1812, s. 197-209.[6] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik PDF.
  • Schreibers Karl Franz von, (1820), Beyträge zur Geschichte und Kenntriss meteorischer Stein- und Metall-Massen, und der Erscheinungen, welche deren Niederfallen zu begleiten pflegen, Wien 1820 (ilustracje).[7] Plik DjVu; plik doi.
  • Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012, (s. 21).[8] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ Om – oktaedryt średnioziarnisty (medium octahedrite)
  3. ^ w miejscowość Loket (niem. Elbogen) w zamku Loket Castle jest prezentowany 14 kg fragment i historia meteorytu Elbogen; meteoryt Elbogen jest nazywany również „zaczarowanym burgrabią” („bewitched burgrave”); fotografia masy głównej meteorytu Elbogen
  4. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  5. ^ Karl August Neumann (1771-1866) – chemik i przedsiębiorca (autora pomogła zidentyfikować Jadwiga Biała (Biała 2017)); wykładał chemię na Politechnice w Pradze i na Uniwersytecie Karola; przyjaźnił się z Ernstem F.F. Chladnim (sam Chladnie pisze o tym, np. w Chladni (1826)); jako pierwszy ustalił meteorytowe pochodzenie meteorytu Elbogen; przyczynił się do odnalezienia okazów meteorytu Zebrak ze spadku 14 października 1824 roku; rozpoczął kolekcjonowanie meteorytów, które kontynuował jego syn Johann Georg Neumann (odkrywca w meteorycie Braunau tzw. „linii Neumanna”), kolekcja znajduje się obecnie w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (Biała 2017, 2019)
  6. ^ verwünschte Burggraf – zaczarowany burgrabia; artykuł ten ukazał się również jako: Neumann Karl August, (1812), Der verwünschte Burggraf in Ellbogen, ein Meteorolit, Hesperus. Ein Nationalblatt für gebildete Leser, nr 55, Prag 1812, s. 433-437. Plik PDF
  7. ^ o meteorytach: Benares (a), Charsonville, Eichstädt, Elbogen, Hraschina, Lenarto, Lissa, L'Aigle, Salles, Siena, Stannern, Tabor, Timochin; zawiera liczne plansze z rysunkami meteorytów oraz mapę spadku meteorytu Stannern (oryginalna mapa i wykaz znalezionych okazów) (strona tytułowa, detal)
  8. ^ najnowsze krótkie opracowanie na temat wszystkich czeskich meteorytów oraz starszych doniesień (np. Odranec)

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Teplá
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Teplá


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • B.Jezek, Bull. Internat. Acad. Sci. Boheme, 1923
  • K.Tucek, Casopis Narod. Mus. Praha, 1947
  • Buchwald
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Tepl%C3%A1”
Osobiste