(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Święcany
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
|||
Linia 6: | Linia 6: | ||
| opis = Największy fragment meteorytu Święcany | | opis = Największy fragment meteorytu Święcany | ||
| klasa = Znalezisko | | klasa = Znalezisko | ||
+ | | mbclass = find | ||
| metbull = 47342 | | metbull = 47342 | ||
| lokalizacja = wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska | | lokalizacja = wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska | ||
Linia 11: | Linia 12: | ||
| data = prawdopodobnie początek września 2004 roku | | data = prawdopodobnie początek września 2004 roku | ||
| uwagi = znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 | | uwagi = znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 | ||
- | | typ = chondryt zwyczajny | + | | typ = chondryt zwyczajny L/LL5 |
| masa = 8-10 g | | masa = 8-10 g | ||
| liczba = jeden okaz | | liczba = jeden okaz | ||
| cechy = stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej | | cechy = stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej | ||
}} | }} | ||
- | Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskie drodze żwir przywieziony w do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes | + | Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskie drodze żwir przywieziony w do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie. |
- | Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Bandurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt | + | Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Bandurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku prof. Łukasz Karwowski z Uniwersytetu Śląskiego<ref>prof. Łukasz Karwowski jest Prezesem [http://www.ptmet.org.pl Polskiego Towarzystwa Meteorytowego]</ref>. |
- | Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako '''chondryt zwyczajny''' typu '''L/LL5''', o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu]]. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt<ref>stan | + | Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako '''chondryt zwyczajny''' typu '''L/LL5''', o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu]]. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt<ref>stan – marzec 2011</ref>. |
- | Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej<ref>więcej danych o składzie mineralnym meteorytu Święcany we wrześniowym (3) numerze czasopisma ''Meteoryt'' z 2008 roku</ref>. | + | Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej<ref>więcej danych o składzie mineralnym meteorytu Święcany we wrześniowym (3) numerze czasopisma ''Meteoryt'' z 2008 roku</ref>. |
- | Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim<ref>znanych jest kilka przypadków, gdy meteoryty pochodzące z innych źródeł próbowano zgłaszać jako nowe znaleziska. Znany jest przypadek w Niemczech, gdzie jeden z poszukiwaczy próbował zgłosić okaz meteorytu Sikhote-Alin, jako nowe znalezisko (chodzi o meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12038 Inningen], który w 2011 roku został zdyskredytowany (''Discredited'') w Meteoritical Bulletin). W Polsce też niestety był przypadek, kiedy próbowano zgłosić okaz meteorytu Campo del Cielo, jako nowy polski meteoryt. Również w przypadku dwóch nowych meteorytów '''[[Krupe]]''' i '''[[Jankowo Dolne]]''', wysuwane są podejrzenia o ich | + | Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim<ref>znanych jest kilka przypadków, gdy meteoryty pochodzące z innych źródeł próbowano zgłaszać jako nowe znaleziska. Znany jest przypadek w Niemczech, gdzie jeden z poszukiwaczy próbował zgłosić okaz meteorytu Sikhote-Alin, jako nowe znalezisko (chodzi o meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12038 Inningen], który w 2011 roku został zdyskredytowany (''Discredited'') w Meteoritical Bulletin). W Polsce też niestety był przypadek, kiedy próbowano zgłosić okaz meteorytu Campo del Cielo, jako nowy polski meteoryt. Również w przypadku dwóch nowych meteorytów '''[[Krupe]]''' i '''[[Jankowo Dolne]]''', wysuwane są podejrzenia o ich "obcym" pochodzeniu.</ref>, zrobiono porównania i wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w 2008 r. pod nazwą '''Święcany'''<ref>można w internecie napotkać informację o tym meteorycie pod nazwą ''Lesko''</ref>, a informację opublikowano w [http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb94.pdf Meteoritical Bulletin 94]. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 48: | Linia 49: | ||
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
- | Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 we wsi Święcany. | + | Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 we wsi Święcany. |
- | Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie. | + | Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 82: | Linia 83: | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
- | * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' | + | * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' – meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=47342 Święcany] |
- | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' | + | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=47342 Święcany] |
- | * Polski Serwis Meteorytów | + | * Polski Serwis Meteorytów – meteoryt [http://www.ptmet.org.pl/psm/defswiec.htm Święcany] |
- | * Wikipedia | + | |
+ | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Święcany Święcany] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Skołyszyn Skołyszyn] | ||
{{DEFAULTSORT:Swiecany}} | {{DEFAULTSORT:Swiecany}} |
Wersja z 23:37, 1 lut 2014
Meteoryt z ciekawą historią
Święcany → | |
Największy fragment meteorytu Święcany
| |
Znalezisko | |
Lokalizacja | wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska |
Położenie[1] | 49°47'29"N, 21°15'28"E |
Data | prawdopodobnie początek września 2004 roku |
Uwagi | znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny L/LL5 |
Masa | 8-10 g |
Liczba okazów | jeden okaz |
Cechy | stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej |
Meteoritical Bulletin Database |
Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskie drodze żwir przywieziony w do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie.
Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Bandurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku prof. Łukasz Karwowski z Uniwersytetu Śląskiego[2].
Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako chondryt zwyczajny typu L/LL5, o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt[3].
Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej[4].
Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim[5], zrobiono porównania i wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w 2008 r. pod nazwą Święcany[6], a informację opublikowano w Meteoritical Bulletin 94.
Lokalizacja
(S) wieś Święcany, (*) Skołyszyn
współrzędne znaleziska wg MBD
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 we wsi Święcany.
Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie.
Galeria
Płytki cienkie (thin slice) z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski)
Bibliografia
- Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), Meteoryt Święcany, Materiały IV Konferencji Meteorytowej Warszawa-Wyszków 2006, s. 13-17.
- Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), Meteoryt Święcany, Acta Soc. Metheor. Polon., 1, 2009, s. 44-47.
- Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Meteoryt, 3, 2008, s. 3-4.
- Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Urania–Postępy Astronomii, 6, 2008, s. 274-275.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Święcany
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Święcany
- Polski Serwis Meteorytów – meteoryt Święcany