PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Usti Nad Orlici

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Przekierowano z Kerhartice)
1i
Usti Nad Orlici
Suchy Dul main mass (NHM Prague).jpg
Meteoryt Usti Nad Orlici ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Pradze; obok meteoryt Suchy Dul (fot. Aubrey Whymark, za zgodą)
Spadek
Lokalizacja region Hradec Kralove, Czechy
Położenie[2] 49°58'30"N, 16°22'30"E[1]
Data 12 czerwca 1963 r., 13:58 (środa)
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L6
Masa 1260 g
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
w NHM Cat: Kerhartice; w MetBase: Ústí nad Orlicí; po czesku: Ústí nad Orlicí; po polsku: Uście nad Orlicą

Spadek pojedynczego okazu meteorytu na terenie Czech 12 czerwca 1963 roku (środa) – chondryt zwyczajny L6. Takiego samego typ oraz podobną wagę mają np. meteoryty Suchy DulSołtmany, który również były pojedynczymi spadkami.[3]

Według Koblitz MetBase pojedynczy okaz meteorytu o wadze 1269 g spadł w ogrodzie domu we wsi Kerhartice niedaleko Ustí nad Orlicí. Wybił dziurę (krater?) głębokości 40 cm i 30 cm średnicy. Według Tuček (1964) okaz (o wymiarach 121×90×74 mm) ma cechy okazu orientowanego.


Za portalem Novinky.cz:

W środę 12 czerwca 1963 roku, krótko przed godziną 14 (13:58) w ogrodzie posesji w miejscowości Ústí nad Orlicí III (Kerhartice), spadł meteoryt kamienny. Spadkowi towarzyszył wielki hałas i świst. Świadkiem spadku była 66-letnia emerytka Marie Collinová. Pani Collinová drzemała na ławce przed swoim domem przy ulicy Sokolská nr 20, kiedy obudził ją szum, silny podmuch i uderzenia grudek piachu w okno naprzeciwko domu. Była przekonana, że za całe zamieszanie był odpowiedzialny jej, bawiący się nieopodal, pięcioletni wnuk i chciała go za to zganić. Okazało się jednak, że malec był przerażony i płakał. Niedaleko od nich, w miejscu dzisiejszego ganku (v místech stávající verandy)[4], w ziemi widniał krater o średnicy 30 cm i ok. 40 cm głębokości. Na jego dnie leżał kamień o gładkiej, ciemno-szarej powierzchni z widocznymi oznakami topnienia. Znaleziony meteoryt miał 12 cm długości, 8 cm szerokości i ważył 1260 gram. Z tyłu ogrodu przechodził inny świadek spadku pan Bůžek, który zinterpretował hałas jako przelot odrzutowca.
(Według portalu Národí Muzeum Praha – Muzeum 3000: meteoryt spadł w odległości zaledwie 1,5 metra od bawiącego się w piasku siedmioletniego chłopca M. Brůžek, który był w szoku i później przez trzy dni w gorączce; pani Collinová wezwała natychmiast policję, która zjawiła się na miejscu już o 14:05)[5]
Znaleziony na dnie krateru duży przedmiot początkowo wzięto za resztki niewybuchu z czasów wojny. Zachowując dużą ostrożność wydobyto kamień z dołu i, jak stwierdzili świadkowie, było jeszcze czuć jego ciepło. Zaproszony na miejsce zdarzenia J. Suchomel dyrektor miejscowej szkoły i członek koła astronomicznego, stwierdził, że może to być meteoryt. Następnie powiadomiono Regionalne Obserwatorium w Hradec Kralove, z którego niezwłocznie przybyli jego dyrektor V. Fritz wraz z J. Krejsou, którzy natychmiast przystąpili do dokumentowania znaleziska. Meteoryt przetransportowano do Muzeum Narodowego w Pradze w celu przeprowadzenia dalszych badań.
Po doniesieniach w prasie o spadku, zgłosił się J. Teplý z Dolních Louček na Morawach, który twierdził, że tego samego dnia i o tej samej godzinie widział na niebie na wysokości 80 metrów(?!) olśniewająco jasny meteor (ve výšce asi 80 metrů oslnivou dráhu meteoru). Według obliczeń astronomów ustalono, że był to przelot bolidu, z którego spadł meteoryt Usti Nad Orlici.
Tak to zdarzenie zostało zrelacjonowane w regionalnych gazetach i w literaturze przez świadków. Dziś już pani Collinová nie żyje, a jej wnuk po studiach pozostał na uczelni.

Na portalu Novinky.cz znajdują się również zdjęcia okazu i posesji na którą spadł meteoryt.


Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – Ústí nad Orlicí — meteorit. Według portalu i Šreinová et al. (2012) okaz spadł 1,5 metra od bawiącego się 7-letniego[6] chłopca. Oraz, że mogło spaść również więcej fragmentów.

Kolekcje

Meteoryt (i jego fragmenty) Usti Nad Orlici znajduje się tylko w dwóch kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)
uwagi
Prague, Nat. Mus. 1260 g masa główna
London, Nat. Hist. Mus. 9,1 g

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(K) Kerhartice

Sokolská 20, 562 04 Ústí nad Orlicí

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Meteoryt spadł w ogrodzie domu we wsi Kerhartice przy posesji Sokolská 20, 562 04 Ústí nad Orlicí.

Dom przy ulicy Sokolská nr 20 został w 1981 roku sprzedany. Dziś stoi przed nim pamiątkowa tablica z opisem wydarzenia z czerwca 1963 roku:

MĚSTO ÚSTÍ NAD ORLICÍ

Sokolská čp. 20
Dne 12. června 1963 ve 13:58 hodin dopadnul u tohoto domu čp. 20, v místech stávající verandy[1], meteorický kámen – chondrit tvaru tupého polyedrického klínu o hmotnosti 1260 gramů a rozměrech 121 x 90 x 74 mm. Tento meteorit je uložen ve sbírkách Národního muzea v Praze.


Galerie

Meteoryt Usti Nad Orlici (źródło: Tuček 1964, 1981)



Miejsce spadku meteorytu


Bibliografia

  • Bukovanská Marcela, Jakeš Petr, Pernicka Ernst, El Goresy Ahmed, (1983), Ústí nad Orlicí: A new L6 chondrite from Czechoslovakia, Meteoritics, 18(3), 1983, s. 223-240. Plik doi; plik aDs.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012, (s. 23).[7] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1963), Nový československý meteorit – chondrit z Ústí nad Orlicí – ve sbírkách Národního muzea v Praze, Časopis Národního musea. Oddíl přírodovědný, vol. 132(4), 1963, s. 230-232.
  • Tuček Karel, (1964), Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze,[8] vol. XX B, nr 1, 1964, s. 1-108.[9] Plik PDF.
  • Tuček Karel (Тучек К.), (1965), Два последних падения метеоритов в Чехословакии (Two last meteorite falls in Czechoslovakia), Метеоритика (Meteoritika), vol. XXVI, 1965, s. 112-118.[10][11]
  • Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).

Przypisy

  1. ^ a b współrzędne miejsca spadku (położenie ganku przy posesji) 49°58'10"N, 16°22'13"E (za Novinky.cz)
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ chondryt zwyczajny L6 jest najpopularniejszym typem spadających meteorytów; więcej patrz → statystyki spadków na woreczko.pl – Obserwowane spadki meteorytów • Meteorite falls (*)
  4. ^ na portalu Novinky.cz znajdują się zdjęcia okazu, posesji i pamiątkowej tablicy
  5. ^ wg portalu Národí Muzeum Praha – Muzeum 3000; tam też fotografia przeciętego (!) okazu
  6. ^ wg relacji z portalu Novinky.cz chłopiec miał wówczas 5 lat
  7. ^ najnowsze krótkie opracowanie na temat wszystkich czeskich meteorytów oraz starszych doniesień (np. Odranec)
  8. ^ patrz → Sborník Národního muzea v Praze
  9. ^ katalog zawiera również plansze z fotografiami meteorytów: Alt Bela, Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Lenarto, Lissa, Magura, Sazovice, Stannern, Suchy Dul, Tabor, Teplá, Usti Nad Orlici
  10. ^ opis meteorytów Pribram i Usti Nad Orlici; fotografie okazów
  11. ^ spadek meteorytu Pribram (syn. Luhy) 7 kwietnia 1959 roku w Czechach; chondryt zwyczajny H5, TKW 5,56 kg

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Tucek (1963, 1964, 1965)
  • fotografie
Osobiste