(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Niedźwiada
Z Wiki.Meteoritica.pl
Linia 5: | Linia 5: | ||
W [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym]] prezentowana jest kolekcja meteorytów licząca ponad 50 okazów ze zbiorów Adama Ignaciaka (członek PTMet). Wśród eksponatów można obejrzeć okaz [[:Category:Paleometeoryty|paleometeorytu]] '''Niedźwiada'''! | W [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym]] prezentowana jest kolekcja meteorytów licząca ponad 50 okazów ze zbiorów Adama Ignaciaka (członek PTMet). Wśród eksponatów można obejrzeć okaz [[:Category:Paleometeoryty|paleometeorytu]] '''Niedźwiada'''! | ||
- | W lutym 2013 roku w trakcie kopania studni (kto w lutym kopie studnię?) we wsi Górka Lubartowska, gmina Niedźwiada, pow. lubartowski, woj. lubelskie, Grzegorz Bukowski z [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym|Muzeum Minerałów Młyn Hipolit]] znalazł metaliczny, czarno-brunatny kilkugramowy kamyk. Wstępne analizy (zawartość niklu, ślady taenitu i reliktów schreibersytu) wskazują, że jest to [[:Category:Paleometeoryty|paleometeoryt]]. Wiek | + | W lutym 2013 roku w trakcie kopania studni (kto w lutym kopie studnię?) we wsi Górka Lubartowska, gmina Niedźwiada, pow. lubartowski, woj. lubelskie, Grzegorz Bukowski z [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym|Muzeum Minerałów Młyn Hipolit]] znalazł metaliczny, czarno-brunatny kilkugramowy kamyk. Wstępne analizy (zawartość niklu, ślady taenitu i reliktów schreibersytu) wskazują, że jest to [[:Category:Paleometeoryty|paleometeoryt]]. Wiek osadów (eocen) w których znaleziono meteoryt szacuje się na kilkadziesiąt milionów lat. |
- | Więcej szczegółów o meteorycie w przygotowywanej prezentacji dra Lucjana Gazdy z Politechniki Lubelskiej | + | Więcej szczegółów o meteorycie w przygotowywanej prezentacji dra Lucjana Gazdy z Politechniki Lubelskiej ''Wstępne badania paleometeorytu Niedźwiada'', w czerwcu 2014 roku na konferencji meteorytowej we Wrocławiu. |
== Paleometeoryty == | == Paleometeoryty == | ||
- | Pojęciem '''paleometeoryt''' ("stary meteoryt") określa się dwie grupy meteorytów: '''meteoryty reliktowe''' (ang. '''''relict meteorites''''') i '''meteoryty kopalne''' (ang. '''''fossil meteorites'''''). Mówimy o "starych meteorytach" nie w sensie odnoszącym się do bezwzględnego wieku tych meteorytów, gdyż większość z nich uformowała się podczas powstawania Układu Słonecznego i mają one absolutny wiek około 4,6 miliarda lat<ref>z wyłączeniem meteorytów z Marsa i Księżyca, które są dużo młodsze</ref>. Mówimy o ich wieku ziemskim, czyli czasie liczonym od ich spadku na powierzchnię Ziemi. Niektóre meteoryty spadły bardzo dawno na tereny, które pozwoliły zabezpieczyć je od niesprzyjających warunków atmosferycznych i zachować pierwotny skład mineralny, podczas gdy inne dosłownie skamieniały, a tym samym zachowały się po nich tylko "ślady". | + | Pojęciem '''paleometeoryt''' ("stary meteoryt") określa się dwie grupy meteorytów: '''meteoryty reliktowe''' (ang. '''''relict meteorites''''') i '''meteoryty kopalne''' (ang. '''''fossil meteorites'''''). Mówimy o "starych meteorytach" nie w sensie odnoszącym się do bezwzględnego wieku tych meteorytów, gdyż większość z nich uformowała się podczas powstawania Układu Słonecznego i mają one absolutny wiek około 4,6 miliarda lat<ref>z wyłączeniem meteorytów z Marsa i Księżyca, które są dużo młodsze</ref>. Mówimy o ich wieku ziemskim, czyli czasie liczonym od ich spadku na powierzchnię Ziemi. Niektóre meteoryty spadły bardzo dawno na tereny, które pozwoliły zabezpieczyć je od niesprzyjających warunków atmosferycznych i zachować pierwotny skład mineralny, podczas gdy inne dosłownie skamieniały, a tym samym zachowały się po nich tylko "ślady". |
+ | |||
+ | Większość meteorytów ulega dosyć szybko procesowi degradacji (wietrzenia) w utleniających warunkach panujących na powierzchni Ziemi. Jeśli spadek miał miejsce na teren pustyni – na zimną i lodową Antarktydę lub na gorące i suche pustynie Afryki lub Półwyspu Arabskiego – może przetrwać kilkadziesiąt tysięcy lat. Najszybciej wietrzeją chondryty<ref>wiele pustynnych chondrytów ma nawet 40000 lat</ref>, większe szanse przetrwania mają uboższe w metaliczne żelazo achondryty. Najstarsze znalezione meteoryty pustynne to meteoryty księżycowe: Dhofar 025 i Dhofar 908 o wieku ziemskim, odpowiednio, 500 i 360 tysięcy lat oraz meteoryt marsjański Dhofar 019 mający 340 tysięcy lat<ref name="age source"></ref> (kilka meteorytów z Antarktydy jest starszych). | ||
=== Meteoryty kopalne === | === Meteoryty kopalne === | ||
- | Meteoryty kopalne to takie, które zostały zachowane w osadach geologicznych lub innych warstwach sprzyjających zachowaniu pierwotnego składu i struktury meteorytu. Ziemski wiek takich meteorytów liczony jest w dziesiątkach milionów lat, większość z nich to meteoryty żelazne. Najbardziej znanym meteorytem kopalnym jest meteoryt żelazny typu IIAB Lake Murray, którego wiek szacuje się na około 110-120 milionów lat<ref name="age source">Brachaniec 2013; IMCA Insights</ref>. | + | Meteoryty kopalne to takie, które zostały zachowane w osadach geologicznych lub innych warstwach sprzyjających zachowaniu pierwotnego składu i struktury meteorytu. Ziemski wiek takich meteorytów liczony jest w dziesiątkach milionów lat, większość z nich to meteoryty żelazne. Najbardziej znanym meteorytem kopalnym jest meteoryt żelazny typu IIAB Lake Murray, którego wiek szacuje się na około 110-120 milionów lat<ref name="age source">Brachaniec 2013; IMCA Insights</ref>. |
=== Meteoryty reliktowe === | === Meteoryty reliktowe === | ||
- | Mianem meteorytów reliktowych określa się bardzo zmienione obiekty pochodzenia meteorytowego znajdowane w pokładach skał. Są one zbudowane głównie z minerałów wtórnych, ale zachowała się struktura pierwotna meteorytu. Większość meteorytów reliktowych to meteoryty kamienne. Najbardziej znane i najstarsze to znaleziska ze Szwecji: Österplana<ref>meteorytów reliktowych Österplana w Meteoritical Bulletin | + | Mianem meteorytów reliktowych określa się bardzo zmienione obiekty pochodzenia meteorytowego znajdowane w pokładach skał. Są one zbudowane głównie z minerałów wtórnych, ale zachowała się struktura pierwotna meteorytu. Większość meteorytów reliktowych to meteoryty kamienne. Najbardziej znane i najstarsze to znaleziska ze Szwecji: Österplana<ref>meteorytów reliktowych Österplana jest zarejestrowanych w Meteoritical Bulletin ponad 60 znalezisk (''maj 2014'')</ref> i Brunflo, których wiek szacuje się na około 460 milionów lat<ref name="age source"></ref>. Są to pozostałości po meteorytach kamiennych, chondrytach zwyczajnych. |
- | + | ||
- | |||
== Lokalizacja == | == Lokalizacja == |
Wersja z 12:22, 22 maj 2014
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Pierwszy polski paleometeoryt?
W Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym prezentowana jest kolekcja meteorytów licząca ponad 50 okazów ze zbiorów Adama Ignaciaka (członek PTMet). Wśród eksponatów można obejrzeć okaz paleometeorytu Niedźwiada!
W lutym 2013 roku w trakcie kopania studni (kto w lutym kopie studnię?) we wsi Górka Lubartowska, gmina Niedźwiada, pow. lubartowski, woj. lubelskie, Grzegorz Bukowski z Muzeum Minerałów Młyn Hipolit znalazł metaliczny, czarno-brunatny kilkugramowy kamyk. Wstępne analizy (zawartość niklu, ślady taenitu i reliktów schreibersytu) wskazują, że jest to paleometeoryt. Wiek osadów (eocen) w których znaleziono meteoryt szacuje się na kilkadziesiąt milionów lat.
Więcej szczegółów o meteorycie w przygotowywanej prezentacji dra Lucjana Gazdy z Politechniki Lubelskiej Wstępne badania paleometeorytu Niedźwiada, w czerwcu 2014 roku na konferencji meteorytowej we Wrocławiu.
Paleometeoryty
Pojęciem paleometeoryt ("stary meteoryt") określa się dwie grupy meteorytów: meteoryty reliktowe (ang. relict meteorites) i meteoryty kopalne (ang. fossil meteorites). Mówimy o "starych meteorytach" nie w sensie odnoszącym się do bezwzględnego wieku tych meteorytów, gdyż większość z nich uformowała się podczas powstawania Układu Słonecznego i mają one absolutny wiek około 4,6 miliarda lat[1]. Mówimy o ich wieku ziemskim, czyli czasie liczonym od ich spadku na powierzchnię Ziemi. Niektóre meteoryty spadły bardzo dawno na tereny, które pozwoliły zabezpieczyć je od niesprzyjających warunków atmosferycznych i zachować pierwotny skład mineralny, podczas gdy inne dosłownie skamieniały, a tym samym zachowały się po nich tylko "ślady".
Większość meteorytów ulega dosyć szybko procesowi degradacji (wietrzenia) w utleniających warunkach panujących na powierzchni Ziemi. Jeśli spadek miał miejsce na teren pustyni – na zimną i lodową Antarktydę lub na gorące i suche pustynie Afryki lub Półwyspu Arabskiego – może przetrwać kilkadziesiąt tysięcy lat. Najszybciej wietrzeją chondryty[2], większe szanse przetrwania mają uboższe w metaliczne żelazo achondryty. Najstarsze znalezione meteoryty pustynne to meteoryty księżycowe: Dhofar 025 i Dhofar 908 o wieku ziemskim, odpowiednio, 500 i 360 tysięcy lat oraz meteoryt marsjański Dhofar 019 mający 340 tysięcy lat[3] (kilka meteorytów z Antarktydy jest starszych).
Meteoryty kopalne
Meteoryty kopalne to takie, które zostały zachowane w osadach geologicznych lub innych warstwach sprzyjających zachowaniu pierwotnego składu i struktury meteorytu. Ziemski wiek takich meteorytów liczony jest w dziesiątkach milionów lat, większość z nich to meteoryty żelazne. Najbardziej znanym meteorytem kopalnym jest meteoryt żelazny typu IIAB Lake Murray, którego wiek szacuje się na około 110-120 milionów lat[3].
Meteoryty reliktowe
Mianem meteorytów reliktowych określa się bardzo zmienione obiekty pochodzenia meteorytowego znajdowane w pokładach skał. Są one zbudowane głównie z minerałów wtórnych, ale zachowała się struktura pierwotna meteorytu. Większość meteorytów reliktowych to meteoryty kamienne. Najbardziej znane i najstarsze to znaleziska ze Szwecji: Österplana[4] i Brunflo, których wiek szacuje się na około 460 milionów lat[3]. Są to pozostałości po meteorytach kamiennych, chondrytach zwyczajnych.
Lokalizacja
(G) Górka Lubartowska
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Bibliografia
- Brachaniec Tomasz, Broszkiewicz Adam, (2013), Kopalne meteoryty, Meteoryt, 1, 2013, s. 16–17.
- IMCA Insights – April 2009 About Old and Fossil Meteorites by Norbert Classen.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryty: Brunflo ● Lake Murray ● Österplana ● Relict OC
- Wikipedia – Górka Lubartowska ● Niedźwiada (gmina)
- Polskie Towarzystwo Meteorytowe (PTMet) – VIII Konferencja Meteorytowa, Wrocław, 27-29 VI 2014
- Tuba Puław – O muzeach powstałych z pasji