(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Niedźwiada
Z Wiki.Meteoritica.pl
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
{{Strona w budowie}} | {{Strona w budowie}} | ||
| - | == Pierwszy polski paleometeoryt == | + | == Pierwszy polski paleometeoryt? == |
W [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym]] prezentowana jest kolekcja meteorytów licząca ponad 50 okazów ze zbiorów Adama Ignaciaka (członek PTMet). Wśród eksponatów można obejrzeć okaz [[:Category:Paleometeoryty|paleometeorytu]] '''Niedźwiada'''! | W [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym]] prezentowana jest kolekcja meteorytów licząca ponad 50 okazów ze zbiorów Adama Ignaciaka (członek PTMet). Wśród eksponatów można obejrzeć okaz [[:Category:Paleometeoryty|paleometeorytu]] '''Niedźwiada'''! | ||
| - | W lutym 2013 roku w trakcie kopania studni we wsi Górka Lubartowska, gmina Niedźwiada, pow. lubartowski, woj. lubelskie, Grzegorz Bukowski z [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym|Muzeum Minerałów Młyn Hipolit]] znalazł metaliczny, czarno-brunatny kilkugramowy kamyk. Wstępne analizy (zawartość niklu, ślady taenitu i reliktów schreibersytu) wskazują, że jest to [[:Category:Paleometeoryty|paleometeoryt]]. | + | W lutym 2013 roku w trakcie kopania studni (kto w lutym kopie studnię?) we wsi Górka Lubartowska, gmina Niedźwiada, pow. lubartowski, woj. lubelskie, Grzegorz Bukowski z [[Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym|Muzeum Minerałów Młyn Hipolit]] znalazł metaliczny, czarno-brunatny kilkugramowy kamyk. Wstępne analizy (zawartość niklu, ślady taenitu i reliktów schreibersytu) wskazują, że jest to [[:Category:Paleometeoryty|paleometeoryt]]. Wiek pokładów (osadów) w których znaleziono meteoryt szacuje się na kilkadziesiąt milionów lat. |
Więcej szczegółów o meteorycie w przygotowywanej prezentacji dra Lucjana Gazdy z Politechniki Lubelskiej, ''Wstępne badania paleometeorytu Niedźwiada'', w czerwcu 2014 roku na konferencji meteorytowej we Wrocławiu. | Więcej szczegółów o meteorycie w przygotowywanej prezentacji dra Lucjana Gazdy z Politechniki Lubelskiej, ''Wstępne badania paleometeorytu Niedźwiada'', w czerwcu 2014 roku na konferencji meteorytowej we Wrocławiu. | ||
| + | |||
| + | == Paleometeoryty == | ||
| + | |||
| + | Pojęciem '''paleometeoryt''' ("stary meteoryt") określa się dwie grupy meteorytów: '''meteoryty reliktowe''' (ang. '''''relict meteorites''''') i '''meteoryty kopalne''' (ang. '''''fossil meteorites'''''). Mówimy o "starych meteorytach" nie w sensie odnoszącym się do bezwzględnego wieku tych meteorytów, gdyż większość z nich uformowała się podczas powstawania Układu Słonecznego i mają one absolutny wiek około 4,6 miliarda lat<ref>z wyłączeniem meteorytów z Marsa i Księżyca, które są dużo młodsze</ref>. Mówimy o ich wieku ziemskim, czyli czasie liczonym od ich spadku na powierzchnię Ziemi. Niektóre meteoryty spadły bardzo dawno na tereny, które pozwoliły zabezpieczyć je od niesprzyjających warunków atmosferycznych i zachować pierwotny skład mineralny, podczas gdy inne dosłownie skamieniały, a tym samym zachowały się po nich tylko "ślady". | ||
| + | |||
| + | === Meteoryty kopalne === | ||
| + | |||
| + | Meteoryty kopalne to takie, które zostały zachowane w osadach geologicznych lub innych warstwach sprzyjających zachowaniu pierwotnego składu i struktury meteorytu. Ziemski wiek takich meteorytów liczony jest w dziesiątkach milionów lat, większość z nich to meteoryty żelazne. Najbardziej znanym meteorytem kopalnym jest meteoryt żelazny typu IIAB Lake Murray, którego wiek szacuje się na około 110-120 milionów lat<ref name="age source">Brachaniec 2013; IMCA Insights</ref>. | ||
| + | |||
| + | === Meteoryty reliktowe === | ||
| + | |||
| + | Mianem meteorytów reliktowych określa się bardzo zmienione obiekty pochodzenia meteorytowego znajdowane w pokładach skał. Są one zbudowane głównie z minerałów wtórnych, ale zachowała się struktura pierwotna meteorytu. Większość meteorytów reliktowych to meteoryty kamienne. Najbardziej znane i najstarsze to znaleziska ze Szwecji: Österplana<ref>meteorytów reliktowych Österplana w Meteoritical Bulletin jest zarejestrowanych ponad 60</ref> i Brunflo, których wiek szacuje się na około 460 milionów lat<ref name="age source"></ref>. Są to pozostałości po meteorytach kamiennych, chondrytach zwyczajnych. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Większość meteorytów ulega dosyć szybko procesowi degradacji (wietrzeniu) w utleniających warunkach panujących na powierzchni Ziemi. Jeśli spadek miał miejsce na teren pustyni - zimnej i lodowej Antarktydy lub gorące i suche pustynie Afryki lub Półwyspu Arabskiego - może przetrwać kilkadziesiąt tysięcy lat. Najszybciej wietrzeją chondryty<ref>wiele pustynnych chondrytów ma nawet 40000 lat</ref>, większe szanse przetrwania mają uboższe w metaliczne żelazo achondryty. Najstarsze znalezione meteoryty pustynne to meteoryty księżycowe: Dhofar 025 i Dhofar 908 o wieku ziemskim, odpowiednio, 500 i 360 tysięcy lat oraz meteoryt marsjański Dhofar 019 mający 340 tysięcy lat<ref name="age source"></ref> (kilka meteorytów z Antarktydy jest starszych). | ||
== Lokalizacja == | == Lokalizacja == | ||
| Linia 26: | Linia 41: | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| + | |||
| + | == [[Bibliografia]] == | ||
| + | |||
| + | * Brachaniec Tomasz, Broszkiewicz Adam, (2013), '''Kopalne meteoryty''', ''Meteoryt'', 1, 2013, s. 16–17. | ||
| + | |||
| + | * IMCA Insights – [http://imca.cc/insights/2009/IMCA-Insights04.htm April 2009 About Old and Fossil Meteorites] by Norbert Classen. | ||
| + | |||
| + | {{Przypisy}} | ||
== Zobacz również == | == Zobacz również == | ||
| Linia 32: | Linia 55: | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| + | |||
| + | * Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD]) – meteoryty: [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=5157 Brunflo] {{SeparatorBull}} [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12446 Lake Murray] {{SeparatorBull}} [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?sea=%C3%96sterplana&sfor=names&ants=&falls=&valids=&stype=contains&lrec=100&map=ge&browse=&country=All&srt=name&categ=Relict+meteorites&mblist=All&rect=&phot=&snew=0&pnt=Normal%20table&dr=&page=0 Österplana] {{SeparatorBull}} [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?sea=Relict+OC&sfor=types&country=All&srt=name&categ=All ''Relict OC] | ||
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Górka_Lubartowska Górka Lubartowska] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Niedźwiada_(gmina) Niedźwiada (gmina)] | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Górka_Lubartowska Górka Lubartowska] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Niedźwiada_(gmina) Niedźwiada (gmina)] | ||
Wersja z 23:16, 21 maj 2014
 |
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Pierwszy polski paleometeoryt?
W Muzeum Meteorytów i Bursztynu w Kazimierzu Dolnym prezentowana jest kolekcja meteorytów licząca ponad 50 okazów ze zbiorów Adama Ignaciaka (członek PTMet). Wśród eksponatów można obejrzeć okaz paleometeorytu Niedźwiada!
W lutym 2013 roku w trakcie kopania studni (kto w lutym kopie studnię?) we wsi Górka Lubartowska, gmina Niedźwiada, pow. lubartowski, woj. lubelskie, Grzegorz Bukowski z Muzeum Minerałów Młyn Hipolit znalazł metaliczny, czarno-brunatny kilkugramowy kamyk. Wstępne analizy (zawartość niklu, ślady taenitu i reliktów schreibersytu) wskazują, że jest to paleometeoryt. Wiek pokładów (osadów) w których znaleziono meteoryt szacuje się na kilkadziesiąt milionów lat.
Więcej szczegółów o meteorycie w przygotowywanej prezentacji dra Lucjana Gazdy z Politechniki Lubelskiej, Wstępne badania paleometeorytu Niedźwiada, w czerwcu 2014 roku na konferencji meteorytowej we Wrocławiu.
Paleometeoryty
Pojęciem paleometeoryt ("stary meteoryt") określa się dwie grupy meteorytów: meteoryty reliktowe (ang. relict meteorites) i meteoryty kopalne (ang. fossil meteorites). Mówimy o "starych meteorytach" nie w sensie odnoszącym się do bezwzględnego wieku tych meteorytów, gdyż większość z nich uformowała się podczas powstawania Układu Słonecznego i mają one absolutny wiek około 4,6 miliarda lat[1]. Mówimy o ich wieku ziemskim, czyli czasie liczonym od ich spadku na powierzchnię Ziemi. Niektóre meteoryty spadły bardzo dawno na tereny, które pozwoliły zabezpieczyć je od niesprzyjających warunków atmosferycznych i zachować pierwotny skład mineralny, podczas gdy inne dosłownie skamieniały, a tym samym zachowały się po nich tylko "ślady".
Meteoryty kopalne
Meteoryty kopalne to takie, które zostały zachowane w osadach geologicznych lub innych warstwach sprzyjających zachowaniu pierwotnego składu i struktury meteorytu. Ziemski wiek takich meteorytów liczony jest w dziesiątkach milionów lat, większość z nich to meteoryty żelazne. Najbardziej znanym meteorytem kopalnym jest meteoryt żelazny typu IIAB Lake Murray, którego wiek szacuje się na około 110-120 milionów lat[2].
Meteoryty reliktowe
Mianem meteorytów reliktowych określa się bardzo zmienione obiekty pochodzenia meteorytowego znajdowane w pokładach skał. Są one zbudowane głównie z minerałów wtórnych, ale zachowała się struktura pierwotna meteorytu. Większość meteorytów reliktowych to meteoryty kamienne. Najbardziej znane i najstarsze to znaleziska ze Szwecji: Österplana[3] i Brunflo, których wiek szacuje się na około 460 milionów lat[2]. Są to pozostałości po meteorytach kamiennych, chondrytach zwyczajnych.
Większość meteorytów ulega dosyć szybko procesowi degradacji (wietrzeniu) w utleniających warunkach panujących na powierzchni Ziemi. Jeśli spadek miał miejsce na teren pustyni - zimnej i lodowej Antarktydy lub gorące i suche pustynie Afryki lub Półwyspu Arabskiego - może przetrwać kilkadziesiąt tysięcy lat. Najszybciej wietrzeją chondryty[4], większe szanse przetrwania mają uboższe w metaliczne żelazo achondryty. Najstarsze znalezione meteoryty pustynne to meteoryty księżycowe: Dhofar 025 i Dhofar 908 o wieku ziemskim, odpowiednio, 500 i 360 tysięcy lat oraz meteoryt marsjański Dhofar 019 mający 340 tysięcy lat[2] (kilka meteorytów z Antarktydy jest starszych).
Lokalizacja
(G) Górka Lubartowska
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Bibliografia
- Brachaniec Tomasz, Broszkiewicz Adam, (2013), Kopalne meteoryty, Meteoryt, 1, 2013, s. 16–17.
- IMCA Insights – April 2009 About Old and Fossil Meteorites by Norbert Classen.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryty: Brunflo ● Lake Murray ● Österplana ● Relict OC
- Wikipedia – Górka Lubartowska ● Niedźwiada (gmina)
- Polskie Towarzystwo Meteorytowe (PTMet) – VIII Konferencja Meteorytowa, Wrocław, 27-29 VI 2014
- Tuba Puław – O muzeach powstałych z pasji
