PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Miedziana Góra

Z Wiki.Meteoritica.pl

Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi

Fragment o samorodkach żelaza z publikacji Staszica (1815)

Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o samorodkach żelaznych znajdowanych w pokładach rud miedzi w miejscowości Miedziana Góra koło Kielc (50°56.18'N, 20°33.09'E)[1]. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk[2].

Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych bryłach żelaza (pisownia oryginalna):

«

(…) "W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i wywiozł wielką 60 funtów[3] ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z powietrzokręgu spadły, i analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i w innych Europy krajach.

Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów[4]. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi[5]: dotond w moim zbiorze naturalnym znaiduje się z teiże bryły kawałek." (…)

»


Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i innych brył nie są znane.[6]


Bibliografia

Staszic Stanisław, O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski
  • Kosiński Janusz W., (2007), Meteoryt Miedziana Góra, Materiały, III Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 21-22 kwietnia 2005, 2007, s. 55-58.
  • Staszic Stanisław, (1815), O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski, 1815, s. 32-33. Plik PDF.

Przypisy

  1. ^ kopalnia?
  2. ^ chodzi o meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) Krasnojarsk (zwany również żelazem Pallasa), którego bryłę znaleziono w 1749 roku na Syberii
  3. ^ zapewne chodzi o funt warszawski; 60 funtów = ~24 kg
  4. ^ w tamtych czasach wyróżniano w Polsce dwa typy cetnarów: centnar warszawski (=160 funtów) = ~64,8 kg i zapewne o ten chodzi, oraz centnar lwowski (=128 funtów) = ~51,8 kg
  5. ^ zapewne chodzi o Jana Filipa Carosi – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego
  6. ^ Kosiński (2007)

Linki zewnętrzne


  • położenie kopalni
Osobiste