Miedziana Góra

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)

Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

Wersja z 13:11, 12 paź 2015

0i

Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi

Fragment o samorodkach żelaza z publikacji Staszica (1815)

Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o samorodkach żelaznych znajdowanych w pokładach rud miedzi w miejscowości „Miedzianei gorze” koło Kielc^[1]. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk^[2].

Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych w „Miedzianei gorze” bryłach żelaza (pisownia oryginalna):

(…) W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i wywiozł wielką 60 funtów^[3] ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z powietrzokręgu spadły, i analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i w innych Europy krajach.

Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów^[4]. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi^[5]: dotond w moim zbiorze naturalnym znaiduje się z teiże bryły kawałek. (…)

Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i innych brył nie są znane.^[6]

Od dawien dawna w okolicach Kielc eksploatowano występujące tam liczne kruszce. ^[7] Osoba Stanisława Staszica i Jana Filipa Carosiego^[5] związane są zarówno z dawnymi kopalniami w rejonie wsi Miedziana Góra, jak również z okolicami wsi Miedzianka.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

(G) Miedziana Góra, (M) Miedzianka

Miedziana Góra koło Miedzianki

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Galerie

(fot. Wadi i Kasia)

Miedziana Góra (Miedzianka gwarkowie).jpg

Widok na Miedzianą Górę w okolicy Miedzianki

Miedziana Góra (Miedzianka).jpg

Widok z Miedzianej Góry (na horyzoncie ruiny zamku w Chęcinach)

Bibliografia

Staszic Stanisław, O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski

Kosiński Janusz W., (2007), Meteoryt Miedziana Góra, materiały, III Seminarium Meteorytowe, 21-22 kwietnia, Olsztyn 2005, 2007, s. 55-58.

Staszic Stanisław, (1815), O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski, 1815, s. 32-33. Plik PDF.

Przypisy

^ kopalnia…?
^ chodzi o meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) Krasnojarsk (zwany również żelazem Pallasa), którego bryłę znaleziono w 1749 roku na Syberii
^ zapewne chodzi o funt warszawski; 60 funtów = ~24 kg
^ w tamtych czasach wyróżniano w Polsce dwa typy cetnarów: centnar warszawski (=160 funtów) = ~64,8 kg i zapewne o ten cetnar chodzi, oraz centnar lwowski (=128 funtów) = ~51,8 kg
^ ^a ^b chodzi o Jana Filipa Carosi – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego
^ Kosiński (2007)
^ portale miedziana.pl i miedzianka.pl

Zobacz również

Dawne jednostki miar i wag

Linki zewnętrzne

Portal miedziana.pl – Kopalnie miedzianogórskie. Historyczne i geologiczne dziedzictwo górnictwa miedzianogórskiego
Portal miedzianka.pl – Muzeum Górnictwa Kruszcowego w Miedziance
~~Strona Roberta Borzęckiego – Kopalnia rud miedzi „Zygmunt” w Miedzianej Górze~~

Wikipedia – Jan Filip Carosi ● Miedziana Góra (powiat kielecki) ● Miedzianka (góra)
Wikipedia – Cetnar ● Systemy miar stosowane na ziemiach polskich

Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa – Staszic Stanisław, O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski

położenie kopalni

[0] …?

[1] zi o meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) Krasnojarsk (zwany również żelazem Pallasa), którego bryłę znaleziono w 1749 roku na Syberii

[2] zapewne chodzi o funt warszawski; 60 funtów = ~24 kg

[3] w tamtych czasach wyróżniano w Polsce dwa typy cetnarów: centnar warszawski (=160 funtów) = ~64,8 kg i zapewne o ten cetnar chodzi, oraz centnar lwowski (=128 funtów) = ~51,8 kg

[Carosi-4] zi o Jana Filipa Carosi – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego

[5] Kosiński (2007)

[portale-6] rtale miedziana.pl i miedzianka.pl

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 4: / Linia 4: @@
 [[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_pages.jpg|200px|thumb|Fragment o&nbsp;samorodkach żelaza z&nbsp;publikacji Staszica (1815)]]
-Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o&nbsp;samorodkach żelaznych znajdowanych w&nbsp;pokładach rud miedzi w&nbsp;miejscowości Miedziana Góra (50°56,18'N, 20°33,09'E) koło Kielc<ref>kopalnia{{Kropek}}?</ref>. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z&nbsp;tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk<ref>chodzi o&nbsp;meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=12356 Krasnojarsk]''' (zwany również ''żelazem Pallasa''), którego bryłę znaleziono w&nbsp;1749 roku na Syberii</ref>.
+Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o&nbsp;samorodkach żelaznych znajdowanych w&nbsp;pokładach rud miedzi w&nbsp;miejscowości „Miedzianei gorze” koło Kielc<ref>kopalnia{{Kropek}}?</ref>. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z&nbsp;tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk<ref>chodzi o&nbsp;meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=12356 Krasnojarsk]''' (zwany również ''żelazem Pallasa''), którego bryłę znaleziono w&nbsp;1749 roku na Syberii</ref>.
-Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych w Miedzianej Górze bryłach żelaza (''pisownia oryginalna''):
+Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych w „Miedzianei gorze” bryłach żelaza (''pisownia oryginalna''):
 {{AQuote-begin |max-width=640px}}
 {{Wielokropek}}&nbsp;W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w&nbsp;jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w&nbsp;naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i&nbsp;wywiozł wielką 60&nbsp;funtów<ref>zapewne chodzi o&nbsp;[http://pl.wikipedia.org/wiki/Systemy_miar_stosowane_na_ziemiach_polskich funt warszawski]; 60&nbsp;funtów = ~24&nbsp;kg</ref> ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z&nbsp;powietrzokręgu spadły, i&nbsp;analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i&nbsp;w&nbsp;innych Europy krajach.
-Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z&nbsp;niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów<ref>w&nbsp;tamtych czasach wyróżniano w&nbsp;Polsce dwa typy [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar cetnarów]: centnar warszawski (=160&nbsp;funtów) = ~64,8&nbsp;kg i&nbsp;zapewne o&nbsp;ten cetnar chodzi, oraz centnar lwowski (=128&nbsp;funtów) = ~51,8&nbsp;kg</ref>. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi<ref>zapewne chodzi o&nbsp;[http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jana Filipa Carosi] – geologa, górnika i&nbsp;dyrektora gabinetu historii naturalnej w&nbsp;Rzeczypospolitej w&nbsp;czasie panowania J.&nbsp;Poniatowskiego</ref>: dotond w&nbsp;moim zbiorze naturalnym znaiduje się z&nbsp;teiże bryły kawałek.&nbsp;{{Wielokropek}}
+Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z&nbsp;niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów<ref>w&nbsp;tamtych czasach wyróżniano w&nbsp;Polsce dwa typy [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar cetnarów]: centnar warszawski (=160&nbsp;funtów) = ~64,8&nbsp;kg i&nbsp;zapewne o&nbsp;ten cetnar chodzi, oraz centnar lwowski (=128&nbsp;funtów) = ~51,8&nbsp;kg</ref>. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi<ref name="Carosi">chodzi o&nbsp;[http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jana Filipa Carosi] – geologa, górnika i&nbsp;dyrektora gabinetu historii naturalnej w&nbsp;Rzeczypospolitej w&nbsp;czasie panowania J.&nbsp;Poniatowskiego</ref>: dotond w&nbsp;moim zbiorze naturalnym znaiduje się z&nbsp;teiże bryły kawałek.&nbsp;{{Wielokropek}}
 {{AQuote-end |source=}}
 Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i&nbsp;innych brył nie są znane.<ref>Kosiński (2007)</ref>
+Od dawien dawna w okolicach Kielc eksploatowano występujące tam liczne kruszce. <ref name="portale">portale miedziana.pl i miedzianka.pl</ref> Osoba Stanisława Staszica i Jana Filipa Carosiego<ref name="Carosi"></ref> związane są zarówno z dawnymi kopalniami w rejonie wsi Miedziana Góra, jak również z okolicami wsi Miedzianka.
+<br clear="all"/>
+== Lokalizacja ==
+{{GEFrame-begin}}
+{{GEMap
+| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Pseudometeoryty.kml
+| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Miedzianka-fit.kml
+| lat = 50.869
+| lon = 20.627
+| zoom = 15
+| type = map
+}}
+{{GEIcon-PointRed}}
+(G) Miedziana Góra, (M) Miedzianka
+{{GEIcon-Mountain}}
+Miedziana Góra koło Miedzianki
+{{GEFrame-end}}
+<br clear="all"/>
+== Galerie ==
+(fot. Wadi i Kasia)
+<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
+File:Miedziana_Góra_(Miedzianka_gwarkowie).jpg|Widok na Miedzianą Górę w okolicy Miedzianki
+File:Miedziana_Góra_(Miedzianka).jpg|Widok z Miedzianej Góry (na horyzoncie ruiny zamku w Chęcinach)
+</gallery>
+<br clear="all"/>
 == [[Bibliografia]] ==
@@ Linia 31: / Linia 65: @@
 == Linki zewnętrzne ==
-* [http://www.miedziana.pl Kopalnie miedzianogórskie. Historyczne i geologiczne dziedzictwo górnictwa miedzianogórskiego]
+* Portal miedziana.pl – [http://www.miedziana.pl Kopalnie miedzianogórskie. Historyczne i geologiczne dziedzictwo górnictwa miedzianogórskiego]
-* [http://www.miedzianka.pl Muzeum Górnictwa Kruszcowego w Miedziance]
+* Portal miedzianka.pl – [http://www.miedzianka.pl Muzeum Górnictwa Kruszcowego w Miedziance]
 * <del>Strona Roberta Borzęckiego – [http://www.redbor.pl/wyprawy/lokalizacje/miedziana_gora.htm Kopalnia rud miedzi „Zygmunt” w Miedzianej Górze]</del>
-* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jan Filip Carosi] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Miedziana_Góra_(powiat_kielecki) Miedziana Góra]
+* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jan Filip Carosi] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Miedziana_Góra_(powiat_kielecki) Miedziana Góra (powiat kielecki)] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Miedzianka_(góra) Miedzianka (góra)]
 * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar Cetnar] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Systemy_miar_stosowane_na_ziemiach_polskich Systemy miar stosowane na ziemiach polskich]

Miedziana Góra

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 13:11, 12 paź 2015

Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi

Lokalizacja

Galerie

Bibliografia

Przypisy

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Widok

Osobiste

Nawigacja

wiki.meteoritica.pl

Szukaj

Narzędzia