(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Miedziana Góra
Z Wiki.Meteoritica.pl
(Różnice między wersjami)
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| + | {{VerifyLevel |level=0i}} | ||
== Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi == | == Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi == | ||
| + | |||
[[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_pages.jpg|200px|thumb|Fragment o samorodkach żelaza z publikacji Staszica (1815)]] | [[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_pages.jpg|200px|thumb|Fragment o samorodkach żelaza z publikacji Staszica (1815)]] | ||
Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o samorodkach żelaznych znajdowanych w pokładach rud miedzi w miejscowości Miedziana Góra (50°56,18'N, 20°33,09'E) koło Kielc<ref>kopalnia{{Kropek}}?</ref>. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk<ref>chodzi o meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=12356 Krasnojarsk]''' (zwany również ''żelazem Pallasa''), którego bryłę znaleziono w 1749 roku na Syberii</ref>. | Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o samorodkach żelaznych znajdowanych w pokładach rud miedzi w miejscowości Miedziana Góra (50°56,18'N, 20°33,09'E) koło Kielc<ref>kopalnia{{Kropek}}?</ref>. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk<ref>chodzi o meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=12356 Krasnojarsk]''' (zwany również ''żelazem Pallasa''), którego bryłę znaleziono w 1749 roku na Syberii</ref>. | ||
Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych w Miedzianej Górze bryłach żelaza (''pisownia oryginalna''): | Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych w Miedzianej Górze bryłach żelaza (''pisownia oryginalna''): | ||
| - | {{AQuote-begin | max-width = 640px}} | + | {{AQuote-begin |max-width=640px}} |
{{Wielokropek}} W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i wywiozł wielką 60 funtów<ref>zapewne chodzi o [http://pl.wikipedia.org/wiki/Systemy_miar_stosowane_na_ziemiach_polskich funt warszawski]; 60 funtów = ~24 kg</ref> ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z powietrzokręgu spadły, i analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i w innych Europy krajach. | {{Wielokropek}} W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i wywiozł wielką 60 funtów<ref>zapewne chodzi o [http://pl.wikipedia.org/wiki/Systemy_miar_stosowane_na_ziemiach_polskich funt warszawski]; 60 funtów = ~24 kg</ref> ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z powietrzokręgu spadły, i analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i w innych Europy krajach. | ||
| - | Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów<ref>w tamtych czasach wyróżniano w Polsce dwa typy [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar cetnarów]: centnar warszawski (=160 funtów) = ~64,8 kg i zapewne o ten chodzi, oraz centnar lwowski (=128 funtów) = ~51,8 kg</ref>. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi<ref>zapewne chodzi o [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jana Filipa Carosi] – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego</ref>: dotond w moim zbiorze naturalnym znaiduje się z teiże bryły kawałek. {{Wielokropek}} | + | Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów<ref>w tamtych czasach wyróżniano w Polsce dwa typy [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar cetnarów]: centnar warszawski (=160 funtów) = ~64,8 kg i zapewne o ten cetnar chodzi, oraz centnar lwowski (=128 funtów) = ~51,8 kg</ref>. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi<ref>zapewne chodzi o [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jana Filipa Carosi] – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego</ref>: dotond w moim zbiorze naturalnym znaiduje się z teiże bryły kawałek. {{Wielokropek}} |
| - | {{AQuote-end | source =}} | + | {{AQuote-end |source=}} |
Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i innych brył nie są znane.<ref>Kosiński (2007)</ref> | Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i innych brył nie są znane.<ref>Kosiński (2007)</ref> | ||
| Linia 15: | Linia 17: | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| + | |||
[[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_p_0.jpg|200px|thumb|Staszic Stanisław, '''O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski''']] | [[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_p_0.jpg|200px|thumb|Staszic Stanisław, '''O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski''']] | ||
* Kosiński Janusz W., (2007), '''Meteoryt [[Miedziana Góra]]''', Materiały, III Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 21-22 kwietnia 2005, 2007, s. 55-58. | * Kosiński Janusz W., (2007), '''Meteoryt [[Miedziana Góra]]''', Materiały, III Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 21-22 kwietnia 2005, 2007, s. 55-58. | ||
| Linia 21: | Linia 24: | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| + | |||
| + | == Zobacz również == | ||
| + | |||
| + | * [[Dawne jednostki miar i wag]] | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
* [http://pawekrol.republika.pl/index_ie.html Miedziana Góra] – strona autorstwa Pawła Króla poświęcona kopalni, regionowi i historii wydobycia | * [http://pawekrol.republika.pl/index_ie.html Miedziana Góra] – strona autorstwa Pawła Króla poświęcona kopalni, regionowi i historii wydobycia | ||
| - | * Strona Roberta Borzęckiego – [http://www.redbor.pl/wyprawy/lokalizacje/miedziana_gora.htm Kopalnia rud miedzi | + | * Strona Roberta Borzęckiego – [http://www.redbor.pl/wyprawy/lokalizacje/miedziana_gora.htm Kopalnia rud miedzi „Zygmunt” w Miedzianej Górze] |
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jan Filip Carosi] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Miedziana_Góra_(powiat_kielecki) Miedziana Góra] | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jan Filip Carosi] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Miedziana_Góra_(powiat_kielecki) Miedziana Góra] | ||
Wersja z 21:17, 21 lut 2015
0i
Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi
_pages.jpg)
Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o samorodkach żelaznych znajdowanych w pokładach rud miedzi w miejscowości Miedziana Góra (50°56,18'N, 20°33,09'E) koło Kielc[1]. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk[2].
Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych w Miedzianej Górze bryłach żelaza (pisownia oryginalna):
(…) W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i wywiozł wielką 60 funtów[3] ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z powietrzokręgu spadły, i analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i w innych Europy krajach.
Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów[4]. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi[5]: dotond w moim zbiorze naturalnym znaiduje się z teiże bryły kawałek. (…)
Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i innych brył nie są znane.[6]
Bibliografia
_p_0.jpg)
- Kosiński Janusz W., (2007), Meteoryt Miedziana Góra, Materiały, III Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 21-22 kwietnia 2005, 2007, s. 55-58.
- Staszic Stanisław, (1815), O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski, 1815, s. 32-33. Plik PDF.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Miedziana Góra – strona autorstwa Pawła Króla poświęcona kopalni, regionowi i historii wydobycia
- Strona Roberta Borzęckiego – Kopalnia rud miedzi „Zygmunt” w Miedzianej Górze
- Wikipedia – Jan Filip Carosi ● Miedziana Góra
- Wikipedia – Cetnar ● Systemy miar stosowane na ziemiach polskich
- Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa – Staszic Stanisław, O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski
 |
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- położenie kopalni
