PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Miedziana Góra

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
== Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi ==
== Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi ==
-
[[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_pages.jpg|200px|thumb|Fragment o samorodkach żelaza z publikacji Staszica]]
+
[[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_pages.jpg|200px|thumb|Fragment o samorodkach żelaza z publikacji Staszica (1815)]]
 +
Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o&nbsp;samorodkach żelaznych znajdowanych w&nbsp;pokładach rud miedzi w&nbsp;miejscowości Miedziana Góra koło Kielc (50°56.18'N, 20°33.09'E)<ref>kopalnia{{Kropek}}?</ref>. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z&nbsp;tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk<ref>chodzi o&nbsp;meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=12356 Krasnojarsk]''' (zwany również ''żelazem Pallasa''), którego bryłę znaleziono w 1749 roku na Syberii</ref>.
-
Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku<ref name="Staszic">Staszic (1815)</ref> wspomina o samorodkach żelaznych znajdowanych w pokładach rud miedzi w miejscowości Miedziana Góra koło Kielc (50°56.18'N 20°33.09'E)<ref>kopalnia ...?</ref>. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z tzw. żelazem Pallasa - meteorytem Krasnojarsk<ref>meteoryt żelazno-kamienny pallasyt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=12356 Krasnojarsk]</ref>.
+
Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych bryłach żelaza (''pisownia oryginalna''):
 +
{{AQuote-begin | max-width = 640px}}
 +
{{Wielokropek}}&nbsp;"W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w&nbsp;jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w&nbsp;naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i&nbsp;wywiozł wielką 60&nbsp;funtów<ref>zapewne chodzi o&nbsp;[http://pl.wikipedia.org/wiki/Systemy_miar_stosowane_na_ziemiach_polskich funt warszawski]; 60&nbsp;funtów = ~24&nbsp;kg</ref> ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z&nbsp;powietrzokręgu spadły, i&nbsp;analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i&nbsp;w&nbsp;innych Europy krajach.
-
;Co pisał Staszic<ref name="Staszic"></ref> o znajdywanych bryłach żelaza<br>
+
Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z&nbsp;niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów<ref>w&nbsp;tamtych czasach wyróżniano w&nbsp;Polsce dwa typy [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar cetnarów]: centnar warszawski (=160&nbsp;funtów) = ~64,8&nbsp;kg i&nbsp;zapewne o&nbsp;ten chodzi, oraz centnar lwowski (=128&nbsp;funtów) = ~51,8&nbsp;kg</ref>. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi<ref>zapewne chodzi o&nbsp;[http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jana Filipa Carosi] – geologa, górnika i&nbsp;dyrektora gabinetu historii naturalnej w&nbsp;Rzeczypospolitej w&nbsp;czasie panowania J.&nbsp;Poniatowskiego</ref>: dotond w&nbsp;moim zbiorze naturalnym znaiduje się z&nbsp;teiże bryły kawałek."&nbsp;{{Wielokropek}}
-
(''pisownia oryginalna''):
+
{{AQuote-end | source =}}
-
:(...)
+
-
:"W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i wywiozł wielką 60 funtów<ref>zapewne chodzi o [http://pl.wikipedia.org/wiki/Systemy_miar_stosowane_na_ziemiach_polskich funt warszawski]; 60 funtów = ~24 kg</ref> ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z powietrzokręgu spadły, i analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i w innych Europy krajach.
+
-
:Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów<ref>w tamtych czasach wyróżniano w Polsce dwa typy [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar cetnarów]: centnar warszawski (=160 funtów) = ~64,8 kg i zapewne o ten chodzi, oraz centnar lwowski (=128 funtów) = ~51,8 kg</ref>. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi<ref>zapewne chodzi o [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jana Filipa Carosi] - geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J.Poniatowskiego</ref>: dotond w moim zbiorze naturalnym znaiduje się z teiże bryły kawałek."
+
Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i&nbsp;innych brył nie są znane.<ref>Kosiński (2007)</ref>
-
:(...)
+
-
Los fragmentu za zbioru Staszica i innych brył nie jest znany.<ref>Kosiński (2007)</ref>
 
-
<br clear="all"/>
 
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
[[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_p_0.jpg|200px|thumb|''Staszic Stanisław'', '''O&nbsp;ziemiorodztwie Karpatów, i&nbsp;innych gór i&nbsp;równin Polski.''']]
+
[[Grafika:Miedziana_Góra_(Staszic_1815)_p_0.jpg|200px|thumb|Staszic Stanisław, '''O&nbsp;ziemiorodztwie Karpatów, i&nbsp;innych gór i&nbsp;równin Polski''']]
 +
* Kosiński Janusz W., (2007), '''Meteoryt [[Miedziana Góra]]''', Materiały, III Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 21-22 kwietnia 2005, 2007, s. 55-58.
-
* Kosiński Janusz W., (2007), '''Meteoryt [[Miedziana Góra]].''' Materiały, III Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 21-22 kwietnia 2005, 2007, s. 55-58.
+
* Staszic Stanisław, (1815), '''O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski''', 1815, s. 32-33. Plik [http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/dlibra/docmetadata?id=267 PDF].
-
* Staszic Stanisław, (1815), '''O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski.''' 1815, s. 32-33. Tam o '''[[Miedziana Góra|samorodkach żelaza]]'''. Plik [http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/dlibra/docmetadata?id=267 PDF ]
+
{{Przypisy}}
-
== Przypisy ==
+
== Linki zewnętrzne ==
-
<references />
+
* [http://pawekrol.republika.pl/index_ie.html Miedziana Góra] – strona autorstwa Pawła Króla poświęcona kopalni, regionowi i historii wydobycia
-
<br clear="all"/>
+
* Strona Roberta Borzęckiego – [http://www.redbor.pl/wyprawy/lokalizacje/miedziana_gora.htm Kopalnia rud miedzi "Zygmunt" w Miedzianej Górze]
-
== Linki zewnętrzne ==
+
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Filip_Carosi Jan Filip Carosi] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Miedziana_Góra_(powiat_kielecki) Miedziana Góra]
 +
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetnar Cetnar] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Systemy_miar_stosowane_na_ziemiach_polskich Systemy miar stosowane na ziemiach polskich]
 +
 
 +
* Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa – [http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/dlibra/docmetadata?id=267 Staszic Stanisław, '''O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski''']
-
* [http://pawekrol.republika.pl/index_ie.html Miedziana Góra] - strona autorstwa Pawła Króla poświecona kopalni, regionowi i historii wydobycia
 
-
* Strona Roberta Borzęckiego - [http://www.redbor.pl/wyprawy/lokalizacje/miedziana_gora.htm Kopalnia rud miedzi "Zygmunt" w Miedzianej Górze]
 
-
* Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa - [http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/dlibra/docmetadata?id=267 ''Staszic Stanisław'', '''O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski''']
 
-
* Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Miedziana_Góra_(powiat_kielecki) Miedziana Góra]
 
-
=== Co jeszcze na stronę? ===
+
{{Co jeszcze na stronę}}
* położenie kopalni
* położenie kopalni
[[Category:Pseudometeoryty]]
[[Category:Pseudometeoryty]]

Wersja z 13:19, 20 sty 2014

Samorodki żelaza w pokładach rud miedzi

Fragment o samorodkach żelaza z publikacji Staszica (1815)

Stanisław Staszic w swojej publikacji z 1815 roku wspomina o samorodkach żelaznych znajdowanych w pokładach rud miedzi w miejscowości Miedziana Góra koło Kielc (50°56.18'N, 20°33.09'E)[1]. Staszic podejrzewał, że są to meteoryty, na co wskazuje powoływanie się przez niego na analogie z tzw. żelazem Pallasa – meteorytem Krasnojarsk[2].

Co pisał Staszic (1815) o znajdywanych bryłach żelaza (pisownia oryginalna):

«

(…) "W Miedzianei gorze jescze jedna bywa osobliwość: trafia się w jei kopalniach kawałkami żelazo samorodne. Długo było wątpliwością uczonych, aby się w naturze znaidowało samorodne żelazo. Pallas pierwszy przy Krasnojarsku znalazł i wywiozł wielką 60 funtów[3] ważącą bryłę takiego żelaza. Poźniei rozbior chemiczny tei bryły żelaza, przez Pallasa znalezionei, przekonał, że to jest kamień meteorologiczny do tych podobien, jakie za naszych czasow z powietrzokręgu spadły, i analizowane były. Odtond zwiększone uwagi odkrywają gdzieniegdzie podobne rodowite żelaza, i w innych Europy krajach.

Ma tę rzadką własność Miedziana gora. Wykopano z niei takiego samorodnego, ciągłego żelaza, około dwoch cetnarów[4]. Z tei bryły dostała się część uczonemu Carossi[5]: dotond w moim zbiorze naturalnym znaiduje się z teiże bryły kawałek." (…)

»


Dalsze losy fragmentu za zbioru Staszica i innych brył nie są znane.[6]


Bibliografia

Staszic Stanisław, O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski
  • Kosiński Janusz W., (2007), Meteoryt Miedziana Góra, Materiały, III Seminarium Meteorytowe, Olsztyn 21-22 kwietnia 2005, 2007, s. 55-58.
  • Staszic Stanisław, (1815), O ziemiorodztwie Karpatów, i innych gór i równin Polski, 1815, s. 32-33. Plik PDF.

Przypisy

  1. ^ kopalnia…?
  2. ^ chodzi o meteoryt żelazno-kamienny (pallasyt, PMG-an) Krasnojarsk (zwany również żelazem Pallasa), którego bryłę znaleziono w 1749 roku na Syberii
  3. ^ zapewne chodzi o funt warszawski; 60 funtów = ~24 kg
  4. ^ w tamtych czasach wyróżniano w Polsce dwa typy cetnarów: centnar warszawski (=160 funtów) = ~64,8 kg i zapewne o ten chodzi, oraz centnar lwowski (=128 funtów) = ~51,8 kg
  5. ^ zapewne chodzi o Jana Filipa Carosi – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego
  6. ^ Kosiński (2007)

Linki zewnętrzne


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • położenie kopalni
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Miedziana_G%C3%B3ra”
Osobiste