(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Jawor (pseudometeoryt)
Z Wiki.Meteoritica.pl
(Różnice między wersjami)
(→Z "kamienia miedziowego") |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
== Z "kamienia miedziowego" == | == Z "kamienia miedziowego" == | ||
[[Grafika:Pseudometeoryt Jawor.jpg|200px|thumb|Pseudometeoryt Jawor eksponowany od 1996 roku (fot. Mrugalski Piotr); © T.Przylibski]] | [[Grafika:Pseudometeoryt Jawor.jpg|200px|thumb|Pseudometeoryt Jawor eksponowany od 1996 roku (fot. Mrugalski Piotr); © T.Przylibski]] | ||
| - | Na ten dziwny 'meteoryt' w zbiorach muzeum w Jaworze zwrócił uwagę już Jerzy Pokrzywnicki, poszukując śladów meteorytu [[Sagan (Dąbrowa Łużycka)|Dąbrowa Łużycka]]. Początkowo, pomimo negatywnych wyników badań, podejrzewał on, że okaz Jawor może być zaginionym meteorytem Sagan (Dąbrowa Łużycka). | + | Na ten dziwny 'meteoryt' w zbiorach muzeum w Jaworze zwrócił uwagę już Jerzy Pokrzywnicki, poszukując śladów meteorytu [[Sagan (Dąbrowa Łużycka)|Dąbrowa Łużycka]]. Początkowo, pomimo negatywnych wyników badań, podejrzewał on, że okaz Jawor może być zaginionym meteorytem Sagan (Dąbrowa Łużycka)<ref>Pokrzywnicki 1964</ref>. |
| - | ;Fragment i abstrakt publikacji dotyczącej pseudometeorytu Jawor<ref>Przylibski et al. 2000</ref>: | + | Badaniami i ostatecznym rozstrzygnięciem natury tego kamienia zajął się prof. Tadeusz Pryzlipski i jego współpracownicy. |
| + | |||
| + | ;Fragment i abstrakt publikacji prof. Przylibskiego dotyczącej pseudometeorytu Jawor<ref>Przylibski et al. 2000</ref>: | ||
:(...) | :(...) | ||
:W jednym z korytarzy Muzeum Regionalnego w Jaworze znajduje się blisko 120-kilogramowy okaz, który do niedawna był opisany jako „meteoryt?” ([[:Plik:Pseudometeoryt Jawor.jpg|fot. 1]]). Kilkakrotnie, w różnym czasie, pobierano z niego próbki do badań, o efektach których nic jednak nie wiadomo. Przed wojną okaz ten figurował w muzeum w Jaworze jako „Grosser Meteorstein 239 Pfd. schwer”, czyli kamień meteorytowy o wadze 239 funtów. W książce Ottona Koischnitza z 1930 roku J. Pokrzywnicki w 1955 roku [18] znalazł taką oto wzmiankę figurującą przy opisie działu przyrodniczego muzeum w Jaworze: „...und einem 239 Pfd. schweren in Kreise gefunden Meteoriten”. Tak więc w literaturze brak dokładnych danych o miejscu i czasie znalezienia tego okazu, jedynie w przybliżeniu można je określić, w ślad za niemiecką notatką, jako okolice Jawora. Już pobieżne obserwacje pozwalają stwierdzić, że w jego składzie dominuje metal. Analizy chemiczne przeprowadzone przez J. Pokrzywnickiego [18] wykazały zbyt niską zawartość niklu, jak na meteoryt. Jednak te niezbyt szczegółowe badania nie rozstrzygnęły wątpliwości. (...) | :W jednym z korytarzy Muzeum Regionalnego w Jaworze znajduje się blisko 120-kilogramowy okaz, który do niedawna był opisany jako „meteoryt?” ([[:Plik:Pseudometeoryt Jawor.jpg|fot. 1]]). Kilkakrotnie, w różnym czasie, pobierano z niego próbki do badań, o efektach których nic jednak nie wiadomo. Przed wojną okaz ten figurował w muzeum w Jaworze jako „Grosser Meteorstein 239 Pfd. schwer”, czyli kamień meteorytowy o wadze 239 funtów. W książce Ottona Koischnitza z 1930 roku J. Pokrzywnicki w 1955 roku [18] znalazł taką oto wzmiankę figurującą przy opisie działu przyrodniczego muzeum w Jaworze: „...und einem 239 Pfd. schweren in Kreise gefunden Meteoriten”. Tak więc w literaturze brak dokładnych danych o miejscu i czasie znalezienia tego okazu, jedynie w przybliżeniu można je określić, w ślad za niemiecką notatką, jako okolice Jawora. Już pobieżne obserwacje pozwalają stwierdzić, że w jego składzie dominuje metal. Analizy chemiczne przeprowadzone przez J. Pokrzywnickiego [18] wykazały zbyt niską zawartość niklu, jak na meteoryt. Jednak te niezbyt szczegółowe badania nie rozstrzygnęły wątpliwości. (...) | ||
Wersja z 23:16, 23 mar 2011
Z "kamienia miedziowego"
Na ten dziwny 'meteoryt' w zbiorach muzeum w Jaworze zwrócił uwagę już Jerzy Pokrzywnicki, poszukując śladów meteorytu Dąbrowa Łużycka. Początkowo, pomimo negatywnych wyników badań, podejrzewał on, że okaz Jawor może być zaginionym meteorytem Sagan (Dąbrowa Łużycka)[1].
Badaniami i ostatecznym rozstrzygnięciem natury tego kamienia zajął się prof. Tadeusz Pryzlipski i jego współpracownicy.
- Fragment i abstrakt publikacji prof. Przylibskiego dotyczącej pseudometeorytu Jawor[2]
- (...)
- W jednym z korytarzy Muzeum Regionalnego w Jaworze znajduje się blisko 120-kilogramowy okaz, który do niedawna był opisany jako „meteoryt?” (fot. 1). Kilkakrotnie, w różnym czasie, pobierano z niego próbki do badań, o efektach których nic jednak nie wiadomo. Przed wojną okaz ten figurował w muzeum w Jaworze jako „Grosser Meteorstein 239 Pfd. schwer”, czyli kamień meteorytowy o wadze 239 funtów. W książce Ottona Koischnitza z 1930 roku J. Pokrzywnicki w 1955 roku [18] znalazł taką oto wzmiankę figurującą przy opisie działu przyrodniczego muzeum w Jaworze: „...und einem 239 Pfd. schweren in Kreise gefunden Meteoriten”. Tak więc w literaturze brak dokładnych danych o miejscu i czasie znalezienia tego okazu, jedynie w przybliżeniu można je określić, w ślad za niemiecką notatką, jako okolice Jawora. Już pobieżne obserwacje pozwalają stwierdzić, że w jego składzie dominuje metal. Analizy chemiczne przeprowadzone przez J. Pokrzywnickiego [18] wykazały zbyt niską zawartość niklu, jak na meteoryt. Jednak te niezbyt szczegółowe badania nie rozstrzygnęły wątpliwości. (...)
- (...) Autorzy sądzą, że okaz ten powstał w hucie leszczyńskiej, nie później niż w 1882 roku, prawdopodobnie pomiędzy 1861 a 1882 rokiem. Po kilkudziesięciu latach został odnaleziony albo w samej Leszczynie, albo przy jednej z dróg, którymi transportowano produkty uzyskiwane w hucie.
- Przedstawiony pogląd na genezę „meteorytu” Jawor został potwierdzony przez pracowników muzeum w Jaworze. Okazało się, że odnaleźli oni opis okazu w księdze inwentarzowej (Hauptbuch Heimat Museum Jauer) znajdujący się na str. 33 pod nr 81. Ze sporządzonej ręcznie notatki wynika, że do muzeum został on dostarczony przez Berthę Blümel, siostrę z przytułku dla nieuleczalnie chorych w Jaworze, dnia 17.10.1928 r. Z notatki możemy dowiedzieć się także, że „meteoryt” („ognista kula”) znaleziony został pod Leszczyną i waży 239 funtów (119,5 kg). Pozaziemskie pochodzenie zostało mu przypisane przez nauczyciela Lieke Hasela (?), a zabezpieczył go M. Bruks.
- (...)
- Abstrakt
- Na podstawie badań makroskopowych, mikroskopowych w świetle przechodzącym i odbitym oraz badań chemicznych, również w mikroobszarze, a także mineralogicznych odrzucono hipotezę o pozaziemskim pochodzeniu okazu znanego jako meteoryt Jawor. Przeczy temu zbyt niska zawartość niklu, zbyt wysoka zawartość miedzi, obecność paragenez siarczkowych charakterystycznych dla ziemskich złóż rud miedzi oraz brak figur Widmanstättena i linii Neumanna. Na podstawie materiałów archiwalnych i prac porównawczych ustalono, że pseudometeoryt Jawor jest w rzeczywistości bryłą żelaza oddzielającego się w końcowym etapie procesu obróbki termicznej rudy Cu od tzw. kamienia miedziowego. Powstał on w drugiej połowie XIX w. w hucie w Leszczynie.
Skład pseudometeorytu Jawor. Żelazo zawiera znikome ilości niklu, tj. ok 0,2%, inkluzje o miedzianej barwie to rzeczywiście miedź rodzima, ciemne inkluzje składają się natomiast z siarczków żelaza, żelaza metalicznego i miedzi rodzimej. Nie jest to więc meteoryt.
Bibliografia
- Przylibski Tadeusz A., (1996), Meteoryt Jawor pozostanie pseudometeorytem. Meteoryt, 4, 1996, s. 4. Plik PDF
- Przylibski Tadeusz A., Zagożdżon P., (1998), Pseudometeoryt Jawor. Meteoryt, nr 1 (25), 1998, s. 4-6. Plik PDF
- Przylibski Tadeusz Andrzej, Zagożdżon Paweł Przemysław, (2000), Pseudometeoryt "Jawor". Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, nr 87, Studia i Materiały, nr 28, Górnictwo i Geologia V, 2000, s. 79-91. Publikacja w formacie PDF
- Sachanbiński M., (1981), Na tropie śląskich meteorytów. Minerały, Jedniodniówka Sudeckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi w Wałbrzychu, luty 1981, s. 21–25.
Przypisy
Zobacz również
- meteoryt Sagan (Dąbrowa Łużycka)
Linki zewnętrzne
- Muzeum Regionalne w Jaworze
- Kwartalnik Meteoryt
Co brakuje na stronie?
- Wiki woreczko 01:04, 5 sty 2011 (CET)
