(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Bolid 1660
Z Wiki.Meteoritica.pl
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | __NOTOC__ | ||
{{VerifyLevel |level=1i}} | {{VerifyLevel |level=1i}} | ||
[[Grafika:Bolid_1660_(Fehlau_1661).jpg|200px|thumb|Opis bolidu wg Fehlau (1661) (źródło: BC UMCS)]] | [[Grafika:Bolid_1660_(Fehlau_1661).jpg|200px|thumb|Opis bolidu wg Fehlau (1661) (źródło: BC UMCS)]] | ||
| Linia 5: | Linia 6: | ||
'''Według Pokrzywnickiego (1960)''' | '''Według Pokrzywnickiego (1960)''' | ||
{{PJQuote-begin |align=left |max-width=800px |source=Pokrzywnicki (1960)}} | {{PJQuote-begin |align=left |max-width=800px |source=Pokrzywnicki (1960)}} | ||
| - | ROK 1660. Dnia 23 lutego około godziny 4½ rano żołnierze warty wojskowej (w Gdańsku?) widzieli przelatującą jak błyskawica kulę ognistą, po czym po upływie kwadransu usłyszeli ''drżenie i grzmot wielki w powietrzu''. Jeden z wartowników określa widzianą kulę ognistą po prostu jako kulę a drugi podaje jej wielkość jak 5-funtowego granatu. W biegu swym sypała iskry i ''znaczyła po drodze ognisty ślad''. Powyższe zjawisko miało mieć miejsce w odległości 4,5 mil od obserwatorów i było również widziane przez włościan w polu. Powyższe dane podaje, powołując się na jakieś polskie źródła z czasu króla Jana Kazimierza J. {{Sparse-b}}Fehlauen{{Sparse-e}} [4]<ref>Fehlau (1661); powołuje się on na Büthner (1660)</ref> Bolid ten opisuje i porównuje go do bolidów antycznych F. {{Sparse-b}}Büthnerus{{Sparse-e}} w pracy swej, dedykowanej królowej Polskiej Ludwice Marii [5]<ref name="Büthner">Büthner (1660)</ref>. M. in. daje on jeszcze następujące uzupełnienie: ''{{Kropek}}feu Orbitam igneam, designasse donec ad Ohrae'' (Orunia — m. p.) ''paguni penitus exspiravit''. W innym zaś miejscu: ''Non tamen fummam illam Aeris regionem excessisse concitatissimus ille motus, ab Urbe Ohram versus demonstrat''. M. F. Büthner był profesorem matematyki w gimnazjum i rektorem szkoły Św. Jana w Gdańsku. Prawdopodobnie mamy tu fakt spadku meteorytu.<br /> | + | ROK 1660. Dnia 23 lutego około godziny 4½ rano żołnierze warty wojskowej (w Gdańsku?) widzieli przelatującą jak błyskawica kulę ognistą, po czym po upływie kwadransu usłyszeli ''drżenie i grzmot wielki w powietrzu''. Jeden z wartowników określa widzianą kulę ognistą po prostu jako kulę a drugi podaje jej wielkość jak 5-funtowego granatu. W biegu swym sypała iskry i ''znaczyła po drodze ognisty ślad''. Powyższe zjawisko miało mieć miejsce w odległości 4,5 mil od obserwatorów i było również widziane przez włościan w polu. Powyższe dane podaje, powołując się na jakieś polskie źródła z czasu króla Jana Kazimierza J. {{Sparse-b}}Fehlauen{{Sparse-e}} [4]<ref>Fehlau (1661); powołuje się on na Büthner (1660)</ref> Bolid ten opisuje i porównuje go do bolidów antycznych F. {{Sparse-b}}Büthnerus{{Sparse-e}} w pracy swej, dedykowanej królowej Polskiej Ludwice Marii [5]<ref name="Büthner">Büthner (1660)</ref>. M. in. daje on jeszcze następujące uzupełnienie: ''{{Kropek}}feu Orbitam igneam, designasse donec ad Ohrae'' (Orunia — m. p.) ''paguni penitus exspiravit''. W innym zaś miejscu: ''Non tamen fummam illam Aeris regionem excessisse concitatissimus ille motus, ab Urbe Ohram versus demonstrat''. M. F. Büthner był profesorem matematyki w gimnazjum i rektorem szkoły Św. Jana w Gdańsku.<ref>gedanopedia.pl</ref> Prawdopodobnie mamy tu fakt spadku meteorytu.<br /> |
{{Wielokropek}} | {{Wielokropek}} | ||
{{PJQuote-end}} | {{PJQuote-end}} | ||
| Linia 36: | Linia 37: | ||
* doniesienie [[Bolid 1661]] | * doniesienie [[Bolid 1661]] | ||
| + | |||
| + | == Linki zewnętrzne == | ||
| + | |||
| + | * gedanopedia.pl – [http://www.gedanopedia.pl/?title=BÜTHNER_FRIEDRICH BÜTHNER FRIEDRICH] | ||
[[Category:Doniesienia]] | [[Category:Doniesienia]] | ||
[[Category:Bolidy historyczne]] | [[Category:Bolidy historyczne]] | ||
Wersja z 17:54, 1 mar 2016
.jpg)
Doniesienie o obserwacji jasnego bolidu 23 lutego 1660 roku, z którego mogły spaść meteoryty.
Według Pokrzywnickiego (1960)
| Pokrzywnicki (1960)
ROK 1660. Dnia 23 lutego około godziny 4½ rano żołnierze warty wojskowej (w Gdańsku?) widzieli przelatującą jak błyskawica kulę ognistą, po czym po upływie kwadransu usłyszeli drżenie i grzmot wielki w powietrzu. Jeden z wartowników określa widzianą kulę ognistą po prostu jako kulę a drugi podaje jej wielkość jak 5-funtowego granatu. W biegu swym sypała iskry i znaczyła po drodze ognisty ślad. Powyższe zjawisko miało mieć miejsce w odległości 4,5 mil od obserwatorów i było również widziane przez włościan w polu. Powyższe dane podaje, powołując się na jakieś polskie źródła z czasu króla Jana Kazimierza J. Fehlauen [4][1] Bolid ten opisuje i porównuje go do bolidów antycznych F. Büthnerus w pracy swej, dedykowanej królowej Polskiej Ludwice Marii [5][2]. M. in. daje on jeszcze następujące uzupełnienie: …feu Orbitam igneam, designasse donec ad Ohrae (Orunia — m. p.) paguni penitus exspiravit. W innym zaś miejscu: Non tamen fummam illam Aeris regionem excessisse concitatissimus ille motus, ab Urbe Ohram versus demonstrat. M. F. Büthner był profesorem matematyki w gimnazjum i rektorem szkoły Św. Jana w Gdańsku.[3] Prawdopodobnie mamy tu fakt spadku meteorytu. | 
|
Cytowany przez Pokrzywnickiego (1960) Fehlau (1661) tak opisuje bolid i towarzyszące mu dźwięki (pisownia oryginalna)[4]:
Im vereichenem 1660 Jahre den 23. Febr. ist von unsern Soldaten auff der Wache / nach halb 5. Uhr des Morgens / und zwar im Winter / ausser dem naturlichen gemeinen Lauff / dieses Lufft-Zeichen wahr genommen worden. Nehmlich sie haben gesehen eine Kugel / starck wie ein Blitz dahinfahren / darauff nach einer halben Viertel Stunde / ein starctes Drehnen und Knall / mit grossem Krachen in der Lufft ist gehöret worden. Der eine saget / das Lufft-Zetchen sen kugelicht gewesen / der ander fetzet die Größe eines Granaten hinzu / einender einer fchspfündtgen Kugel / als ihn bedunctet. Sie bezeugens auch / das dieser grosser Fewerball in seinem Lauff zergangen / Feuerfuncten von sich gewossen / brenende fortgelauffen / und eine feurige Strasse in die Länge bezeichner / biß es ben der Dhre gäntzlich verschwunden. Dieses Lufft-Zeichen ist 4. 5. Meil von hinnen von den Land-Leuten auff dem Felde ebebmäßig gesehen werden. a.
a Vide Prodigium Ignitum cl. Dn. Frid. Bythneri, Amici pl. dilecti.[2]
Chladni (1826) opisuje ten bolid, jako widziany w Wittenbergii:
1660, den 23. Februar, ein Feuermeteor zu Wittenberg gesehen. Frider. Büttner, prodigium ignitum, dle 23. Febr. 1600 observatum. Wittenb.[2] 1660. (Aus Schunrrer's angef. Buche.)
Bibliografia
- Büthner Friedrich (łac. Büthnerus Friedericus), (1660), Prodigium ignitum Die XXIII. Feb. Anno MDCLX. Gedani in Aere observatum. Physico-Mathematicae ventilationi subjectum, Gedani 1660.
- Chladni Ernst F.F., (1826), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Fünfte Lieferung), Annalen der Physik, 6, Bd. 82, 1826, s. 21-34 i 161-182, (s. 162). Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Fehlau Georg, (1661), Siebenfältiges Sonnen Wunder oder Sieben Neben-Sonnen So in diesem 1661. Jahr/den 20. Feb. St. N. am Sontage Sexagesima, umb 11. Uhr biß nach 12. am Himmel bey uns seynd geschen worden (…) / von Georgio Fehlauen (…), Dantzig 1661, (s. [28]). Plik cLib.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1960), O bolidach obserwowanych nad Polską, Acta Geophys. Polon., vol. VIII, nr 3, 1960, s. 224-257, (s. 226-227).[5] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
Przypisy
Zobacz również
- doniesienie Bolid 1661
Linki zewnętrzne
- gedanopedia.pl – BÜTHNER FRIEDRICH
