(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Krantz Rheinisches Mineralien-Contor
Z Wiki.Meteoritica.pl
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Hasło powstało dzięki wydatnej pomocy Tomka Jakubowskiego, Jarkko Kettunena oraz Ursula Müller-Krantz.
(A. i F. Krantz) Rheinisches Mineralien-Contor – istniejąca od 1833 firma handlująca minerałami i meteorytami. Założył ją we Freibergu Adam August Krantz (1808-1872). W 1836 roku firma przeniosła się do Berlina, a w 1850 do Bonn. A.Krantz prowadził firmę do śmierci. Po jego śmierci, jego zięć Theodor Hoffmann przejął firmę i sprzedał prywatną kolekcję Krantza liczącą 14000 okazów do Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Bonn. Hoffmann prowadził firmę do 1888 r. i był wspierany przez mineraloga Carla Hintze.[1] Później działalność firmy kontynuował jego bratanek Fritz (Friedrich) Ludwig Robert Krantz (1859-1926).
Pod koniec XIX wieku kolekcja Krantza zawierała wg Wülfing (1897) meteoryty z 54 różnych lokalizacji o łącznej wadze 72 kg.
Do dziś wiele okazów meteorytów w różnych kolekcjach ma etykiety podpisane, np. Dr. F. Krantz, Rheinisches Mineralien-Contor Bonn.
Firma istnieje do dziś: Dr. F. Krantz Rheinisches Mineralien-Kontor GmbH & Co. KG.
Biografia i przykładowe etykiety – Meteorite Labels and Biographies Archive (MinRec).
Spis treści |
Oferta
Redakcja przygotowuje publikację dotyczącą handlu meteorytem Pułtusk i próbą oszacowania ile spadło okazów tego meteorytu.
Firma Krantz handlowała tylko dwoma polskimi meteorytami: Pultusk (Pułtusk) i Seeläsgen (Przełazy).
Okazy meteorytów (i minerałów) w firmie Krantza kupowało wiele muzeów oraz kolekcjonerów prywatnych, m.in.: muzeum w Bonn, w Londynie, w Paryżu, w Wiedniu, we Wrocławiu oraz kolekcjoner Joseph J. Pohl.
Ceny
Przykładowe ceny meteorytów z oferty firmy (cena za 1 gram okazów ze skorupą i fragmentów, wartość w feningach (pf.) lub markach niemieckich (Mk, ℳ)) (źródło: Krantz, Meteoriten-Verzeichnis):
pro gramm. Fallout: Ganz berindet Bruckstücke Pultusk 20 pf. 15 pf. Mocs 20-25 pf 20 " l'Aigle[2] 1 Mk 75 " Bishopville[3] 3 Mk Knyahinya 75 pf. 50 pf. Amina, U.S.[4] 1 Mk. Imilac[5] 50 pf. Arva 1 Mk Seeläsgen 2 Mk. Toluca[6] 20 pf. 15 pf.
Po 1905 roku ceny uległy niewielkim wzrostom. Wybrane przykładowe ceny z oferty (ceny w markach (M.)):
Nr. Jahr g M. 1. 1808. Stannern (Eu)[7], Iglan, Mähren mit Rinde 161,— 332.— 8. 1803. L'Aigle[2] (Cib), Normandie, mit Rinde 107,5 80.— 38. 1866. Knyahinya (Cg), Ungarn, ganzer Stein 156,— 78.— 39. " " " " " " 129,50 65.— 40. " " " " " " 33,— 16.— 42. " " " " mit Rinde 113,7 56.50 46. 1868. Pultusk (Cgb), Polen, mit Rinde 565,— 113.— 47. " " " " " " 492,— 98.— 48. " " " " " " 382,— 76.— 49. " " " " zahlreiche kleinere Stücke, unter 100 g, die zum grössten Teile schön berindet sind und sich durch eigenartige Form auszeichnen à gr 0.25 M. 60. 1877. Soko Banja (Cc), Serbien 12,6 20.— 64. 1877. Soko Banja (Cc), Serbien, Fragmente und Pulver 27,2 27.—
Okaz meteorytu Pułtusk (kolekcja, fot. Jarkko Kettunen) |
Fragment katalogu z 1908 roku z ofertą na meteoryt Pułtusk |
Fragment katalogu z 1908 roku z ofertą na meteoryt Seeläsgen (Przełazy) |
Kopie meteorytów
Firma miała w swojej ofercie (Krantz 1908) również kopie (modele) meteorytów. Były to gipsowe modele wielu znanych meteorytów, w większości okazy orientowane o bardzo oryginalnym kształcie lub niedostępne z uwagi na ich pochodzenie. Ich ceny kształtowały się na poziome od 3,50 do 30 M (marek niemieckich); komplet 20 szt. można było kupić za 180 M!
W katalogu (Krantz 1908) wymieniono 20 kopii różnych meteorytów:
- kamienne (Meteorsteine): Karakol[8], Monte Milone, Gross-Divina, Ski, Butsura[9], Gopalpur[10], Goalpara[11], Krähenberg[12], Pennymann's[13], Mocs;
- żelazne (Meteoreisen): Braunau (oba okazy!), Sarepta[14], Werchne Udinsk[15], Cachinyal[16], Hex-River Mount[17], Glorieta[18], Joe Wright[19], Cabin Creek[20], Kokstad, Wolfseegg (pseudometeoryt!).
Fragment katalogu z 1908 roku z ofertą kopii meteorytów |
Etykiety
Do dziś wiele okazów meteorytów w różnych kolekcjach zakupionych w firmie Krantz ma zachowane etykiety podpisane, np. Dr. F. Krantz, Rheinisches Mineralien-Contor Bonn:
- etykiety z opisem „Freiberg” pochodzą z okresu 1833-1837;
- z opisem „Berlin” – z okresu 1837-1850;
- po 1850 roku po przeprowadzce do Bonn, etykiety mają w opisie „Bonn”;
- na etykietach po 1888 roku jest „F.Krantz”, wcześniej było „A.Krantz”.
Przykładowe etykiety za zbiorów Krantza (kolekcja i fot. Tomasz Jakubowski)
Okaz (~30 g) meteorytu Pułtusk z kolekcji „Dr. A. Krantz in Bonn” |
Okaz meteorytu Pułtusk z kolekcji „Dr. F. Krantz Rheinische Mineralien-Contor Bonn” |
Okaz (~10 g) meteorytu Pułtusk z kolekcji „Dr. F. Krantz Rheinische Mineralien-Contor Bonn”/„Geol. úst. Mas. univ. v Brně” |
Bibliografia
- Laspeyres Hugo, (1894, 1895), Die Meteoriten-Sammlung der Universität Bonn, Mittheilung aus dem Mineralogischen Institut der Universität Bonn, (Teil 8 i 9):[21]
- 1. Abschnitt: Meteorsteine, Verhandlungen des naturhistorischen Vereins der preussischen Rheinlande und Westphalens (Decheniana), 51(2), 1894, s. 83-156. Plik PDF.
- 2. Abschnitt: Meteoreisen, Verhandlungen des naturhistorischen Vereins der preussischen Rheinlande und Westphalens (Decheniana), 52(1), 1895, s. 141-220. Plik PDF.
- Pohl Joseph Johann, (1876), Die Meteoriten-Sammlung des Dr. J.J. Pohl in Wien am 1. Jänner 1875, Wien 1876. Plik PDF.
- Rath Gerhard vom, (1868), Über die Meteoriten von Pultusk im Königreich Polen, gefallen am 30. Januar 1868 (Herzu 1 Tafel.), Bonn 1868, ss. 27.[22] Plik DjVu; plik PDF.
- Rath Gerhard vom, (1875), Die Meteoriten des naturhistorischen Museums der Universität Bonn, Verhandlungen des naturhistorischen Vereins der preussischen Rheinlande und Westphalens (Decheniana), 32, 1875, s. 353-376.[23] Plik hPDF.
- Spencer Leonard James, (1937), Meteorites: the Number of Pultusk Stones and the Spelling of “Widmanstätten Figures”, Nature, 140(3544), 1937, s. 589.[24] Plik doi; plik PDF; plik PDF.
- Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897.[25][26][27] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.
Bibliografia: Krantz A., Krantz F.
- Krantz August[28], (1857), Ueber Meteoreisen vom Toluccathal in Mexico, Annalen der Physik, 101, Bd. 177, 1857, s. 152-153.[6] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Krantz, Meteoriten-Verzeichnis:
- Krantz, (~1897), DR F. Krantz Rheinisches Mineralien-Contor Verlag mineralogischer und geologischer Lehrmittel in BONN A. Rh. Katalog Nr 1ª (Siebente Auflage), Bonn ~1897, s. 60-67. [JK][29]
- Krantz, (1908, Sept.), Rheinisches Mineralien-Kontor, Meteoriten-Verzeichnis Nr. 3, Bonn 1908, s. 2-6, 101.[30] [JK]
- Krantz, (po 1919), Rheinisches Mineralien-Kontor Dr. F. Krantz :: Bonn, Meteoriten-Verzeichnis, Bonn po 1919, s. 1-8. [TJ]
- Krantz, (1925, Apr.), Meteoritenverzeichnis, maszynopis, s. 1-6. [UM-K]
- Krantz, Aufzeichnung, manuskrypty/rękopisy (Handschriften), maszynopisy (Schreibmaschinenschriften). [UM-K]
- (…).
Przypisy
Zobacz również
- meteoryty: Pultusk (Pułtusk), Seeläsgen (Przełazy)
Linki zewnętrzne
- Krantz Rheinisches Mineralien-Contor – Dr. F. Krantz Rheinisches Mineralien-Kontor GmbH & Co. KG, Fraunhoferstraße 7, 53121 Bonn.
- Wikipedia (DE) – Adam August Krantz
- Biografia i przykładowe etykiety – Meteorite Labels and Biographies Archive (MinRec)