O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Meteoryty w prawie polskim

W Polsce tylko jedna z obowiązujących ustaw wymienia z nazwy meteoryty jako przedmiot jej regulacji (Ustawa o ochronie przyrody^[1]). Być może w aktach wykonawczych jest to precyzyjniej uregulowane?

Jakie były kilka lat temu na świecie regulacje prawne dotyczące meteorytów omawia w swym artykule „Prawo własności meteorytów” prawnik, członek Polskiego Towarzystwa Meteorytowego Andrzej Kotowiecki^[2]. Tam też autorzy próbowali znaleźć odpowiedź, jak jest to uregulowane w prawie polskim. W większość państw z mocy prawa staje się ono właścicielem spadłych/znalezionych meteorytów lub oddaje to prawo właścicielom ziemi na którą spadły albo zostały znalezione. Wiele państw rości sobie prawo pierwokupu oraz ściśle reguluje sprawę wywozu meteorytów za granicę. Również wiele precedensów w historii pozwoliło na wypracowanie procedur prawnych co do prawa własności meteorytów, tak spadków jak i znalezisk.

W najbliższym numerze kwartalnika Meteoryt ukaże się artykuł Andrzeja Kotowieckiego pt. Spotkanie w Vancouver dotyczący regulacji prawnych w tym zakresie.

W Polsce jedynym powojennym przypadkiem dotyczącym losów spadłego meteorytu, jest przypadek Baszkówki. W 1994 roku w podwarszawskiej miejscowości Baszkówka spadł ponad 15 kilogramowy ładny orientowany chondryt zwyczajny. Świadek spadku zabrał meteoryt do domu i powiadomił o spadku prasę i Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie. Po blisko pół roku^[3] zjawili się u niego wysłannicy PIGu i zabrali meteoryt do instytuty. Znalazca wraz z innymi osobami otrzymał stosowne zadośćuczynienie^[4] i pisemne podziękowanie za właściwą postawę^[5]. Wynagrodzenie, jaki otrzymali za meteoryt było wówczas równowartością ceny samochodu. Oddanie meteorytu w ręce naukowców pozwoliło ocalić go od zniszczenia, wywozu za granicę oraz pozwoliło przeprowadzić wiele interesujących badań. Meteoryt Baszkówka znajduje się obecnie w zbiorach Instytutu.

Nie poruszamy tu zagadnienia prawa własności meteorytów znalezionych^[6], które spadły dawno i są traktowane jako znaleziska. Przedmiotem zainteresowania są meteoryty, których spadek obserwowano, tzw. spadki.

Przypisy

1. ^ ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
2. ^ Andrzej Kotowiecki, Monika Skórka, Prawo własności meteorytów.
3. ^ blisko pół roku potrzebowali urzędnicy PIGu na załatwienie „delegacji” do oddalonej o ok. 23 km od centrum Warszawy Baszkówki!
4. ^ nie istnieje oficjalny cennik meteorytów
5. ^ do czasu przyjazdu urzędników z PIGu właściciel meteorytu otrzymywał wielokrotnie bardzo atrakcyjne oferty kupna. Dealerzy z zagranicy oferowali za meteoryt nawet kilkadziesiąt tysięcy dolarów
6. ^ w tym również kwestii legalności poszukiwań w Polsce z wykrywaczem metalu; patrz artykuł Wiesława Czajki

Linki zewnętrzne

• USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY (Dz.U. z dnia 18 maja 1964 r.)
• USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z dnia 30 kwietnia 2004 r.); Dz.U.2009.151.1220 (tekst jednolity) - System Informacji Prawnej Lex
• artykuł: Wiesław Czajka - METEORYT W PRAWIE POLSKIM
• artykuł: Kotowiecki Andrzej, Skórka Monika - Prawo własności meteorytów