(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Bolidy (typy)
Z Wiki.Meteoritica.pl
... strona w budowie
....Z charakteru dynamiki utraty masy i prędkości bolidu można wnioskować o typie ciała go wywołującego....
Typy – klasyfikacja meteoroidów
Przegladając statystyki spadków i znalezisk, można dojść do wniosku, że meteoroidy które dostają się w pole oddziaływania Ziemi, są skalisto/krzemianowymi obiektami, a od czasu do czasu trafiają się wśrod nich obiekty żelazno-kamienne czy żelazne. Ale tak nie jest. Obserwacje meteorów i bolidów wskazują jednoznacznie, że wśród meteoroidów dominują ciała o pochodzeniu kometarnym składające się z lodu i 'śniegu'.
Analiza zarejestrowanych widm bolidów i modele teoretyczne wskazują, że większość ciał wpadających w atmosferę i dających zjawisko meteoru/bolidu to węgliste ciała przypominające meteoryty typu CI i lodowo-śnieżne bryły o małej gęstości i spójności (statystyka ta opiera się na obiektach od 0,1 do 1 metra); źródło: Ceplecha (1994).
typ gęstość pozorna
(bulk density),
ρ [g/cm3]współczynnik ablacji,
σ [s2/km2]budowa częstość występowania parametry orbit I 3,7 0,017 kamienny (stony) 29% półosie a≈2,3–2,7,
duże mimośrody e≈0,6–0,8,
niewielkie nachylenie do ekliptyki i≈4–6°II 1,9–2,1 0,041 węglisty (carbonaceous) 33% IIIA 0,6–0,9 0,10 kometarny, lekki, luźny, lodowo-śniegowy (cometary) 29% IIIB 0,2–0,34 0,21 kometarny, bardzo luźny, śniegowy (soft cometary) 9% półosie a~3,0, duże mimośrody e~0,7, większe nachylenie do ekliptyki i~13°
Wyróżnia się jeszcze rzadkie podtypy i obiekty, które są w modelach opisywane innymi wartościami parametrów nie 'pasującymi' do tych głównych. Są to obiekty nie tylko o znacząco mniejszych lub większych wartościach współczynnika ablacji, ale również o orbitach niemal parabolicznych (e~0,99) lub dużych nachyleniach do ekliptyki.
Mała liczba zarejestrowanych zjawisk bardzo jasnych bolidów nie pozwala na precyzyjne ilościowe oszacowania, ale można na podstawie dostępnych danych zauważyć pewne trendy. I tak w przedziale wielkości meteoroidu od 0,1 do 1 metra dominują typy II i III, od 1 do 10 metrów praktycznie dominują typy IIIB. W miarę wzrostu wielkości meteoroidu maleje udział typów I i IIIA, liczba obiektów typu II ma maksimum przy wielkości 1 m (procentowo rozkłada się to następująco: dla wielkości 0,1 m, I – kilkanaście procent, II – ~30%, IIIA – ~35%, IIIB – ~20%; dla wielkości 1 m, I – ~10%, II – ~50%, IIIA – ~15%, IIIB – ~25% i dla wielkości 10 m, I – ~2%, II – ~30%, IIIA – ~=10%, IIIB – >60%).
Bibliografia
- +Ceplecha Zdeněk, (1966), Complete data on iron meteoroid (Meteor 36221). Bulletin Astronomical Institutes of Czechoslovakia, vol. 17, 1966, s. 195-206. Plik adsabs
- +Ceplecha Zdeněk, (1985), Fireball information on meteroids and meteorites. Bulletin Astronomical Institutes of Czechoslovakia, vol. 36, 1985, s. 237-242. Plik adsabs
- +Ceplecha Zdeněk, (1986), Photographic Fireball Networks. Asteroids, comets, meteors II; Proceedings of the International Meeting, Uppsala, Sweden, June 3-6, 1985. Plik adsabs
- +Ceplecha Zdeněk, (1994), Impacts of meteoroids larger than 1 m into the Earth's atmosphere. Astronomy and Astrophysics, vol. 186, 1994, s. 967–970. Plik adsabs
- +Ceplecha Zdeněk, (1994), Meteoroid properties from photographic records of meteors and fireballs. Asteroids, comets, meteors 1993: proceedings of the 160th International Astronomical Union, held in Belgirate, Italy, June 14-18, 1993, s. 343-356. Plik adsabs
- +Ceplecha Zdeněk, Borovička Jiří, Elford Graham W., ReVelle Douglas O., Hawkes Robert L., Porubčan Vladimír, Šimek Miloš, (1998), Meteor phenomena and bodies. Space Science Reviews, vol. 84, Kluwer Academic Publisher 1998, s. 327–471.
