O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 10:35, 5 wrz 2022

Lamele Breziny

Podczas przelotu meteoroidu przez atmosferę w wyniku ablacji przypowierzchniowe fazy mineralne (inne niż dominujący stop żelazo-nikiel) ulegają intensywniejszemu wykruszeniu/wypłukaniu. Tworzą się wówczas na powierzchni meteoroidu/meteorytu wgłębienia po nodulach troilitowych oraz liczne wydłużone wgłębienia (długie nawet na kilka centymetrów, szerokie i głębokie na kilka milimetrów) przypominające ślady po dłucie (blizny) pochodzące od wykruszonych inkluzji schreibersytu i troilitu. Inkluzje składające się ze schreibersytu nazywa się lamelami Breziny, natomiast te zbudowane głównie z troilitu nazywa się lamelami Reichenbacha (oba te określenia są obecnie używane rzadko w opisach cech fizycznych meteorytów żelaznych).

Lamele Breziny (ang. Brezina lamellae) są to wielocentymetrowej długości i milimetrowej szerokości listwy (ang. laths) schreibersytu. Nazwa pochodzi od ich odkrywcy Aristidesa Breziny. Lamele te są doskonale widoczne, np. w wielu okazach meteorytu Morasko i na powierzchni meteorytu Hraschina.

Występowanie lamel Breziny opisuje Buchwald (1975, s. 886), np. w meteorycie Needles (typu IID, Of).

Lamele Reichenbacha

Lamele Reichenbacha (ang. Reichenbach lamellae) występują w meteorytach żelaznych. Są to wydłużone inkluzje składające się głównie z troilitu. Pierwszy ich typ jest dłuższy i węższy (do 6 cm i 0,2 mm) zawiera troilit z podrzędnym daubréelitem i jest zwykle otoczony schreibersytem i kamacytem. Drugi typ jest krótszy i grubszy (do 2 cm i 3 mm) składa się głównie z troilitu z daubréelitem oraz rzadkimi ziarnami grafitu i krzemianu. Wydaje się, że meteoryty zawierające inkluzje troilitowe drugiego typu stygły szybciej niż większość meteorytów żelaznych. Nazwa od ich odkrywcy Karla Ludwiga Friedrich Freiherr von Reichenbach.

Lamele Reichenbacha zaobserwowano m.in. w meteorytach Lenarto, Teplá (Buchwald 1975).

Model 3D – cyfrowy model masy głównej meteorytu Hraschina z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu^[1] (źródło: Sketchfab – Hraschina meteorite (NHMW-Min A2))

Fragment powierzchni meteorytu Hraschina z kilkoma widocznymi lamelami Breziny (pomarańczowe strzałki) (model 3D; wypukły „przód”)	Inny fragment powierzchni z lamelami (model 3D; wypukły „przód”)	Powierzchnia przednia z widocznymi licznymi lamelami Breziny (model 3D; wypukły „przód”)
(model 3D; płaski „tył”)

Meteoryt Hraschina (patrz → Metaloryt)

Z tej płytki wykonano odbitkę meteorytu Hraschina w publikacji Haidinger (1855)!

Figury Widmanstättena (źródło: Haidinger 1855)[2]

Bibliografia

• Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 765, 883, 1186). ISBN 0-520-02934-8.^[3] Pliki PDF.

• Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216 (abstrakt).^[4] Plik ASMP; Książka abstraktów.

Przypisy

Zobacz również

• meteoryty: Hraschina, Lenarto, Teplá

• Buchwald 1975

Linki zewnętrzne

• woreczko.pl – Ablacja (Ablation)  ●  Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures)  ●  Minerały w meteorytach (Meteorite minerals)  ●  Słownik „meteorytowy” (Glossary)

• Cambridge University Press – ‘Reichenbach’ and ‘Brezina’ lamellae in meteoritic irons