(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Turji-Remety
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
m (→Lokalizacja) |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
{{GEFrame-begin}} | {{GEFrame-begin}} | ||
{{GEMap | {{GEMap | ||
| - | | | + | | htmlFileMap = wiki-Turji-Remety.htm |
| - | | | + | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy.kml |
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Turji-Remety-fit.kml | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Turji-Remety-fit.kml | ||
| lat = 48.713 | | lat = 48.713 | ||
| lon = 22.844 | | lon = 22.844 | ||
| zoom = 8 | | zoom = 8 | ||
| - | | type = | + | | type = roadmap |
}} | }} | ||
{{GEIcon-PointRed}} | {{GEIcon-PointRed}} | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
prawdopodobne miejsca spadku fragmentów w zależności od ich masy | prawdopodobne miejsca spadku fragmentów w zależności od ich masy | ||
| - | Trasa bolidu EN171101 | + | Trasa bolidu Turji-Remety (EN171101) |
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
Wersja z 20:30, 21 paź 2018
450 kg meteorytu do wzięcia!
.jpg)
(wg Spurný 2002)
Bolid „Turji-Remety”, który otrzymał oznaczenie EN171101[1] pojawił się nad Ukrainą 17 listopada 2001 roku o godz. 16:52:46.7 UT. Bardzo jasne zjawisko było widoczne nad południowo-wschodnią Polską, wschodnią Słowacją, zachodnią Ukrainą i północnymi Węgrami. Przelot bolidu zarejestrowały 3 stacje bolidowe w Czechach i 2 na Słowacji. Ponieważ zjawiska miało miejsce nad Ukrainą daleko od stacji (najbliższa była w odległości 190 km) wszystkie obrazy zarejestrowano nisko nad horyzontem (<15 stopni). Udało się wyznaczyć parametry przelotu bolidu przez atmosferę (niskie położenie nad horyzontem powodowało jednak duży błąd wyznaczenia).
Bolid w maksimum jasności osiągnął –18,5m. Cała trasa przelotu miała długość 106 km i została przebyta w 6,9 sekundy. Widoczny przelot rozpoczął się na wysokości 81,4 km nad punktem o współrzędnych 48.9196N, 23.7428E, bolid miał wtedy prędkość 18,5 km/s. Po niecałych 7 sekundach ślad bolidu zniknął na wysokości 13,5 km nad wsią Turji-Remety w regionie Zakarpacia na Ukrainie (nad punktem 48.733N, 22.671E), bolid miał prędkość tylko 4,2 km/s. Była to najniższy punkt końcowy zanotowany w historii działalności EN. Na wysokości 31,9 km meteoroid uległ fragmentacji tracąc 72% swojej masy, a dalszy lot kontynuował w postaci trzech dużych fragmentów. Był to bolid typu I, prawdopodobnie chondryt zwyczajny. Świadkowie spadku twierdzą, że miała miejsce tuż przed zgaśnięciem druga fragmentacja (eksplozja).[2]
Model spadku bolidu EN171101 pomimo sporych trudności obliczeniowych, ze względu na niską rejestrację nad horyzontem, dawał nadzieję na spadek. Wg obliczeń w atmosferę weszło ciało o masie około 4300 kg. Co najmniej 450±100 kg powinno dotrzeć do powierzchni ziemi. Modele miejsca spadku poszczególnych fragmentów, w zależności od ich masy uwzględniające dynamikę brył w zależności od ich masy i wpływ wiatru na lot w fazie ciemnej, pozwoliły wyznaczyć potencjalne miejsca spadku.[3]
Podejmowane wielokrotnie wyprawy poszukiwawcze, m.in. przez Narodową Akademię Nauk (NAN) Ukrainy[4], na miejsce ewentualnego spadku, kończyły się jak do tej pory niepowodzeniem. Nie znaleziono najmniejszego choćby fragmentu meteorytu.[5] Teren jest bardzo trudny do poszukiwań. Wysokie góry, urwiste stoki, kaniony, rzeki i silne zalesienie nie sprzyjają poszukiwaniom, ale prawdopodobieństwo spadku jest bardzo duże!
Lokalizacja
(T) Turji-Rementy
szczyt Соколич
prawdopodobne miejsca spadku fragmentów w zależności od ich masy
Trasa bolidu Turji-Remety (EN171101)
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Bolid leciał (na mapie) z kierunku NEE na SWW.
Zaznaczono przypuszczalne miejsca spadku fragmentów w zależności od ich masy. W modelach uwzględniono dynamikę brył w funkcji ich masy i wpływ wiejącego w czasie spadku wiatru. Obszar spadku fragmentów większych niż 100 kg znajduje się koło wsi Turji-Rementy i ma rozmiar około 700×800 metrów[6].
Teren wokół punktu spadku „450 kg” (okolica szczytu Соколич) był wielokrotnie intensywnie przeszukiwany przez ekipy poszukiwawcze European Fireball Network (Tóth 2011).
Galeria
Poszukiwania meteorytów z bolidu EN171101 (fot. Meteoryt, 1, 2010; dzięki uprzejmości Jacka Drążkowskiego)
.jpg) Nad tą częścią Karpat przeleciał bolid EN171101 |
.jpg) Najwyżej położony teren pod trajektorią bolidu, gdzie szukała meteorytów ostatnia ekspedycja w kwietniu 2007 r. |
.jpg) Szukanie małych okazów meteorytu przy pomocy wykrywacza metalu. Kwiecień 2007 r. |
Bibliografia
- Olech Arkadiusz, (2005), EN171101 – 450 kilogramów meteorytu do wzięcia! Cyrqlarz, 174, 2005, s. 15-17 i 27. Plik PDF.
- Popova Olga, Borovička Jiří, Hartmann William K., Spurný Pavel, Gnos Edwin, Nemtchinov Ivan, Trigo-Rodríguez Josep M., (2011), Very low strengths of interplanetary meteoroids and small asteroids, Meteoritics & Planetary Science, vol. 46(10), 2011, s. 1525-1550. Plik doi.
- +Semenenko Vira P., (2010), The most interesting meteorites in a meteoritic collection of the National Academy of Science of Ukraine, Referat na VI Konferencji Meteorytowej, Kraków 2010.
- Semenenko Wiera (Vira) P., (2010), Czy po ukraińskim bolidzie EN171101 spadły meteoryty?, Meteoryt, 1, 2010, s. 12–14. Przedruk: Did the Ukrainian Bolide EN 171101 Survive as a Meteorite? by Vira P. Semenenko, Meteorite, 4, 2009.
- +Spurný Pavel, Porubčan Vladimír, (2002), The EN171101 bolide – the deepest ever photographed fireball, Proceedings of Asteroids, Comets, Meteors – ACM 2002. International Conference, 29 July-2 August 2002, Berlin, Germany. Ed. Barbara Warmbein. ESA SP-500. Noordwijk, Netherlands: ESA Publications Division, ISBN 92-9092-810-7, 2002, s. 269-272. Plik aDs.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- woreczko.pl – Sieci bolidowe (fireball network)
