PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Bibliografia/Chladni Ernst F.F.

Z Wiki.Meteoritica.pl

< Bibliografia(Różnice między wersjami)
m
m (→Galerie)
 
(Nie pokazano 17 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
-
{{VerifyLevel |level=1}}
+
{{VerifyLevel|level=3i}}
__NOTOC__
__NOTOC__
[[Grafika:Chladni_(1794_cover).jpg|280px|thumb|Strona tytułowa przełomowej publikacji Chladniego ''Über&nbsp;den Ursprung der von Pallas gefundenen und{{Kropek}}'' z&nbsp;1794&nbsp;roku]]
[[Grafika:Chladni_(1794_cover).jpg|280px|thumb|Strona tytułowa przełomowej publikacji Chladniego ''Über&nbsp;den Ursprung der von Pallas gefundenen und{{Kropek}}'' z&nbsp;1794&nbsp;roku]]
Linia 6: Linia 6:
W swoim epokowym dziele z 1794 roku Chladni postawił następujące hipotezy (za&nbsp;Neumayr 1912):
W swoim epokowym dziele z 1794 roku Chladni postawił następujące hipotezy (za&nbsp;Neumayr 1912):
-
{{AQuote-begin |max-width=640px}}
+
{{AQuote-begin|max-width=640px}}
{{Wielokropek}} „po pierwsze, dość często spadają z&nbsp;nieba masy kamienne lub żelazne i&nbsp;z&nbsp;tem należy się liczyć, jako z&nbsp;faktem historycznie dowiedzionym; po drugie, zjawisko to jest identyczne z&nbsp;kulami ognistemi, które właściwie niczem innym nie są, jako temi właśnie rozpalonemi masami; po trzecie, masy te są pochodzenia kosmicznego, t.&nbsp;j. spadają na naszą ziemię z&nbsp;przestrzeni wszechświatowej i&nbsp;poprzednio nigdy nie były ani na ziemi, ani w&nbsp;jej atmosferze“.
{{Wielokropek}} „po pierwsze, dość często spadają z&nbsp;nieba masy kamienne lub żelazne i&nbsp;z&nbsp;tem należy się liczyć, jako z&nbsp;faktem historycznie dowiedzionym; po drugie, zjawisko to jest identyczne z&nbsp;kulami ognistemi, które właściwie niczem innym nie są, jako temi właśnie rozpalonemi masami; po trzecie, masy te są pochodzenia kosmicznego, t.&nbsp;j. spadają na naszą ziemię z&nbsp;przestrzeni wszechświatowej i&nbsp;poprzednio nigdy nie były ani na ziemi, ani w&nbsp;jej atmosferze“.
{{AQuote-end}}
{{AQuote-end}}
Linia 14: Linia 14:
=== Biografia ===
=== Biografia ===
-
* Biała Jadwiga, (2011), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] – ojciec meteorytyki (''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] the Father of Meteoritics'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 2, 2011. Plik [http://www.ptmet.org.pl/ACTA/ASMP-v2-007-015.pdf PDF]; plik [http://psjd.icm.edu.pl:80/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-75979e92-4f51-4506-ba6c-5797f004abb4 PDF].
+
* Biała Jadwiga, (2011), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] – ojciec meteorytyki (''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] the Father of Meteoritics'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 2, 2011. Plik [http://www.ptmet.org.pl/old/ACTA/ASMP-v2-007-015.pdf PDF]; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-75979e92-4f51-4506-ba6c-5797f004abb4}}.
* Marvin Ursula B., (1996), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] (1756-1827) and the origins of modern meteorite research''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 31(5), 1996, s. 545-588. Plik {{!doi|10.1111/j.1945-5100.1996.tb02031.x}}.
* Marvin Ursula B., (1996), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] (1756-1827) and the origins of modern meteorite research''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 31(5), 1996, s. 545-588. Plik {{!doi|10.1111/j.1945-5100.1996.tb02031.x}}.
 +
 +
* Marvin Ursula B., (2010), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] (1756–1827) and the origins of modern meteorite research''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 42(S9), 2010, s. B3-B68. Plik {{!doi|10.1111/j.1945-5100.2007.tb00606.x}}.
* Stępniewski Marian, Sylwestrzak Hubert, (2008), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] (1756-1827) – ojciec meteorytyki (''Ernst Florens Friedrich Chladni (1756-1827) – father of meteoritics'')''', ''Przegląd Geol.'', 56(3), 2008, s. 208-209. Plik [http://www.pgi.gov.pl/images/stories/przeglad/pg_2008_03_14.pdf PDF].
* Stępniewski Marian, Sylwestrzak Hubert, (2008), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Florens Friedrich Chladni]] (1756-1827) – ojciec meteorytyki (''Ernst Florens Friedrich Chladni (1756-1827) – father of meteoritics'')''', ''Przegląd Geol.'', 56(3), 2008, s. 208-209. Plik [http://www.pgi.gov.pl/images/stories/przeglad/pg_2008_03_14.pdf PDF].
 +
* Ullmann Dieter, (1983), '''Ernst Florens Friedrich Chladni''', ''Biographien hevorragender Naturwissenschaftler, Techniker und Mediziner'', vol. 65, 1983, ss. 77. Plik {{!doi|10.1007/978-3-322-93038-5}}.
 +
----
Pozycje bibliograficzne Ernsta F.F. Chladniego poświęcone meteorom i&nbsp;meteorytom.
Pozycje bibliograficzne Ernsta F.F. Chladniego poświęcone meteorom i&nbsp;meteorytom.
 +
 +
{{LimerickBox|L1=[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza|We Wrocławiu]], w piwnicy,<br />nie w muzeum w stolicy,<br />Chladni Ernst Friedrich Florens<br />nasz prekursor – ''nolens volens'' –<br />patrzy z {{Txt2Img|Chladni_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|pamiątkowej tablicy}}.}}
=== [[Bibliografia]]: Ernst Florens Friedrich Chladni ===
=== [[Bibliografia]]: Ernst Florens Friedrich Chladni ===
Linia 34: Linia 40:
* Chladni Ernst F.F., (1797), '''Fortsetzung der Bermerkungen über Feuerkugeln und niedergefallene Masses''', ''Magazin für den neuesten Zustand der Naturkunde'', 1, Jena 1797, s. 17-30. Plik [http://zs.thulb.uni-jena.de/receive/jportal_jparticle_00139738 PDF].
* Chladni Ernst F.F., (1797), '''Fortsetzung der Bermerkungen über Feuerkugeln und niedergefallene Masses''', ''Magazin für den neuesten Zustand der Naturkunde'', 1, Jena 1797, s. 17-30. Plik [http://zs.thulb.uni-jena.de/receive/jportal_jparticle_00139738 PDF].
-
* Chladni Ernst F.F., (1798), '''Observations on a Mass of Iron found in Siberia by Professor Pallas, and on other Masses of the like Kind, with some Conjectures respecting their Connection with certain natural Phenomena''', ''Philosophical Magazine and Journal'', vol. II, 1798-1799, s. 1-8.<ref name="Pallas Iron">meteoryt żelazno-kamienny '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?code=12356 Krasnojarsk]''', znalezisko z&nbsp;1749 roku w&nbsp;Rosji; pallasyt, PMG-an, TKW 700&nbsp;kg; tzw. „żelazo Pallasa” (''Pallas Iron'', ''Палласово Железо''); patrz → [[:Szablon:Pallas (1776)|Pallas (1776)]]</ref> Plik {{Link-BHL |item=52994}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1798), '''Observations on a Mass of Iron found in Siberia by Professor Pallas, and on other Masses of the like Kind, with some Conjectures respecting their Connection with certain natural Phenomena''', ''Philosophical Magazine and Journal'', vol. II, 1798-1799, s. 1-8.{{MBD-record|name=Krasnojarsk}} Plik {{Link-BHL|item=52994}}.
-
 
+
-
* Chladni Ernst F.F., (1799), '''Observations on Fire-Balls and Hard Bodies which have fallen from the Atmosphere''', ''Philosophical Magazine and Journal'', vol. II, 1798-1799, s. 337-345. Plik {{Link-BHL |item=52994}}.
+
 +
* Chladni Ernst F.F., (1799), '''Observations on Fire-Balls and Hard Bodies which have fallen from the Atmosphere''', ''Philosophical Magazine and Journal'', vol. II, 1798-1799, s. 337-345. Plik {{Link-BHL|item=52994}}.
 +
[[Image:Ernst_Florens_Friedrich_Chladni_(Die_Akustik_1802)_e-rara-title.jpg|thumb|right|200px|''Die Akustik'' (1802)]]
* Chladni Ernst F.F., (1802), '''Die Akustik''', Leipzig 1802.<ref>epokowe dzieło, podsumowanie badań poświęconych akustyce</ref> Plik {{!doi|10.3931/e-rara-4265}}.
* Chladni Ernst F.F., (1802), '''Die Akustik''', Leipzig 1802.<ref>epokowe dzieło, podsumowanie badań poświęconych akustyce</ref> Plik {{!doi|10.3931/e-rara-4265}}.
Linia 66: Linia 72:
* Chladni Ernst F.F., (1816b), '''Einige Berichtigungen und Zusätze aus Briesen''', ''Annalen der Physik'', 24, Bd. 54, 1816, s. 393-394. Plik {{Djvu|Chladni_1816b_(AnP_24_54).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1816b), '''Einige Berichtigungen und Zusätze aus Briesen''', ''Annalen der Physik'', 24, Bd. 54, 1816, s. 393-394. Plik {{Djvu|Chladni_1816b_(AnP_24_54).djvu|DjVu}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1816), '''Fortsetzung des in des IV. Bandes I. Stücke enthaltenen chronologischen Verzeichnisses der herabgefallenen Stein- und Eisenmassen, nebst einigen Bemerkungen über deren Ursprung''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 17, 1816, s. 113-134. Plik {{Djvu|Chladni_1816_(JfChP_17).djvu|DjVu}}; plik {{Link-HDL |hdl=nyp.33433069068975}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1816), '''Fortsetzung des in des IV. Bandes I. Stücke enthaltenen chronologischen Verzeichnisses der herabgefallenen Stein- und Eisenmassen, nebst einigen Bemerkungen über deren Ursprung''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 17, 1816, s. 113-134. Plik {{Djvu|Chladni_1816_(JfChP_17).djvu|DjVu}}; plik {{Link-HDL|hdl=2027/nyp.33433069068975}}.
* Chladni Ernst F.F., (1817), '''Ueber die sprungweise gehende Bewegung mancher Feuerkugeln, nebst einigen Folgerungen''', ''Annalen der Physik'', 25, Bd. 55, 1817, s. 91-101. Plik {{Djvu|Chladni_1817_(AnP_25_55).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1817), '''Ueber die sprungweise gehende Bewegung mancher Feuerkugeln, nebst einigen Folgerungen''', ''Annalen der Physik'', 25, Bd. 55, 1817, s. 91-101. Plik {{Djvu|Chladni_1817_(AnP_25_55).djvu|DjVu}}.
Linia 78: Linia 84:
* Chladni Ernst F.F., (1817), '''Ueber Unabhängigkeit der Meteorsteinfälle und der Feuerkugeln von Jahres- und Tageszeiten, von den Himmelsgegenden, von der geographischen Lage, von Wetter und von bestimmten Perioden''', ''Annalen der Physik'', 27, Bd. 57, 1817, s. 121-143. Plik {{Djvu|Chladni_1817_(AnP_27_57).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1817), '''Ueber Unabhängigkeit der Meteorsteinfälle und der Feuerkugeln von Jahres- und Tageszeiten, von den Himmelsgegenden, von der geographischen Lage, von Wetter und von bestimmten Perioden''', ''Annalen der Physik'', 27, Bd. 57, 1817, s. 121-143. Plik {{Djvu|Chladni_1817_(AnP_27_57).djvu|DjVu}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1817), '''Ueber Dinge, die sich im Weltraum befinden und von den bekannten Weltkörpern verschieden sind''', ''Lindenau und Bohnenberger's Zeitschrift für Astronomie'', Bd. IV, 1817, s. 303-315, 480-482. Plik {{Link-GB |id=S3lbAAAAQAAJ}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1817), '''Ueber Dinge, die sich im Weltraum befinden und von den bekannten Weltkörpern verschieden sind''', ''Lindenau und Bohnenberger's Zeitschrift für Astronomie'', Bd. IV, 1817, s. 303-315, 480-482. Plik {{Link-GB|id=S3lbAAAAQAAJ}}.
* Chladni Ernst F.F., (1818), '''Ueber Sternschnuppen von dem Dr. Benzenberg''', ''Annalen der Physik'', 28, Bd. 58, 1818, s. 289-302. Plik {{Djvu|Chladni_1818_(AnP_28_58).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1818), '''Ueber Sternschnuppen von dem Dr. Benzenberg''', ''Annalen der Physik'', 28, Bd. 58, 1818, s. 289-302. Plik {{Djvu|Chladni_1818_(AnP_28_58).djvu|DjVu}}.
Linia 86: Linia 92:
* Chladni Ernst F.F., (1818b), '''Ueber Dinge, die sich in dem Weltraume besinden, und von den bekannten Weltkörpern verschieden sind''', ''Annalen der Physik'', 29, Bd. 59, 1818, s. 87-94. Plik {{Djvu|Chladni_1818b_(AnP_29_59).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1818b), '''Ueber Dinge, die sich in dem Weltraume besinden, und von den bekannten Weltkörpern verschieden sind''', ''Annalen der Physik'', 29, Bd. 59, 1818, s. 87-94. Plik {{Djvu|Chladni_1818b_(AnP_29_59).djvu|DjVu}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1818), '''Bemerkungen über einige kosmologische Gegenstände''', ''Lindenau und Bohnenberger's Zeitschrift für Astronomie'', Bd. V, 1818, s. 376-382. Plik {{Link-GB |id=e94GAAAAcAAJ}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1818), '''Bemerkungen über einige kosmologische Gegenstände''', ''Lindenau und Bohnenberger's Zeitschrift für Astronomie'', Bd. V, 1818, s. 376-382. Plik {{Link-GB|id=e94GAAAAcAAJ}}.
* {{Chladni (1819 Wien)}}
* {{Chladni (1819 Wien)}}
Linia 96: Linia 102:
* {{Chladni (1819 V)}}
* {{Chladni (1819 V)}}
-
* Chladni Ernst F.F., (1819), '''Ueber die Feuermeteore''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 26, Heft 1, 1819, s. 156-195. Plik {{Link-GB |id=RXcFAAAAQAAJ |text={{!GB}}}}; plik {{Link-HDL |hdl=mdp.39015067140775}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1819), '''Ueber die Feuermeteore''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 26, Heft 1, 1819, s. 156-195. Plik {{Link-GB|id=RXcFAAAAQAAJ|text={{!GB}}}}; plik {{Link-HDL|hdl=2027/mdp.39015067140775}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1819), '''Ueber die Widmannstädtschen Figuren''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 26, Heft 1, 1819, s. 196-202. Plik {{Link-GB |id=RXcFAAAAQAAJ |text={{!GB}}}}; plik {{Link-HDL |hdl=mdp.39015067140775}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1819), '''Ueber die Widmannstädtschen Figuren''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 26, Heft 1, 1819, s. 196-202. Plik {{Link-GB|id=RXcFAAAAQAAJ|text={{!GB}}}}; plik {{Link-HDL|hdl=2027/mdp.39015067140775}}.
* Chladni Ernst F.F., (1821), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen''', ''Annalen der Physik'', 8, Bd. 68, 1821, s. 329-366. Plik {{Djvu|Chladni_1821_(AnP_8_68).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1821), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen''', ''Annalen der Physik'', 8, Bd. 68, 1821, s. 329-366. Plik {{Djvu|Chladni_1821_(AnP_8_68).djvu|DjVu}}.
Linia 104: Linia 110:
* Chladni Ernst F.F., (1822), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Zweiter Nachtrag)''', ''Annalen der Physik'', 11, Bd. 71, 1822, s. 359-386. Plik {{Djvu|Chladni_1822_(AnP_11_71).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1822), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Zweiter Nachtrag)''', ''Annalen der Physik'', 11, Bd. 71, 1822, s. 359-386. Plik {{Djvu|Chladni_1822_(AnP_11_71).djvu|DjVu}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1822), '''Neues Verzeichnis der bis jetzt bekannt gewordenen Niederfälle meteorischer Stein- und Eisenmassen, und anderer Substanzen''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 36, Heft I, 1822, s. 87-118. Plik {{Link-HDL |hdl=njp.32101076802774}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1822), '''Neues Verzeichnis der bis jetzt bekannt gewordenen Niederfälle meteorischer Stein- und Eisenmassen, und anderer Substanzen''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 36, Heft I, 1822, s. 87-118. Plik {{Link-HDL|hdl=2027/njp.32101076802774}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1822), '''Einige Bemerkungen zu dem in der Abendzeitung No. 276 d.J. enthalte­ nen Aufsäße über „Tod, durch einen Meteorstein". ''' ''Abend-Zeitung'', No. 300 (16 Dec.), 1822, s. 1197-1199. Plik [http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10530365_00591.html?zoom=0.5 PDF].
+
* Chladni Ernst F.F., (1822), '''Einige Bemerkungen zu dem in der Abendzeitung No. 276 d.J. enthalte­ nen Aufsäße über „Tod, durch einen Meteorstein". ''' ''Abend-Zeitung'', No. 300 (16 Dec.), 1822, s. 1197-1199. Plik {{Link-MDZ|urn=urn:nbn:de:bvb:12-bsb10530365-1|pg=591}}.
* Chladni Ernst F.F., (1823), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Dritte Lieferung)''', ''Annalen der Physik'', 15, Bd. 75, 1823, s. 229-257. Plik {{Djvu|Chladni_1823_(AnP_15_75).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1823), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Dritte Lieferung)''', ''Annalen der Physik'', 15, Bd. 75, 1823, s. 229-257. Plik {{Djvu|Chladni_1823_(AnP_15_75).djvu|DjVu}}.
Linia 112: Linia 118:
* Chladni Ernst F.F., (1824), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Vierte Lieferung)''', ''Annalen der Physik'', 2, Bd. 78, 1824, s. 151-168. Plik {{Djvu|Chladni_1824_(AnP_2_78).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1824), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Vierte Lieferung)''', ''Annalen der Physik'', 2, Bd. 78, 1824, s. 151-168. Plik {{Djvu|Chladni_1824_(AnP_2_78).djvu|DjVu}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Beschreibung seiner Sammlung vom Himmel {{Sparse-b}}herabgefallener{{Sparse-e}} Massen. Nebst einiger allgemeinen Bemerkungen''', ''Archiv für die gesammte Naturlehre'', Bd. IV, 1825, s. 200-240. Plik {{Link-HDL |hdl=hvd.hw2b84}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Beschreibung seiner Sammlung vom Himmel {{Sparse-b}}herabgefallener{{Sparse-e}} Massen. Nebst einiger allgemeinen Bemerkungen''', ''Archiv für die gesammte Naturlehre'', Bd. IV, 1825, s. 200-240. Plik {{Link-HDL|hdl=2027/hvd.hw2b84}}.
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Nachrichten von einem Meteorsteinfalle, am 15. Januar 1824 im Bolognesischen''', ''Annalen der Physik'', 5, Bd. 81, 1825, s. 122-124. Plik {{Djvu|Chladni_1825_(AnP_5_81).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Nachrichten von einem Meteorsteinfalle, am 15. Januar 1824 im Bolognesischen''', ''Annalen der Physik'', 5, Bd. 81, 1825, s. 122-124. Plik {{Djvu|Chladni_1825_(AnP_5_81).djvu|DjVu}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Ueber das Bitsburger Meteorstein''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 43, Heft 1, 1825, s. 116-118. Plik {{Link-HDL |hdl=njp.32101076802709}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Ueber das Bitsburger Meteorstein''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 43, Heft 1, 1825, s. 116-118. Plik {{Link-HDL|hdl=2027/njp.32101076802709}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Fortsetzung des neuen Verzeichnisses der bis jetzt bekannt gewordenen Niederfälle meteorischer Substanzen''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 44, 1825, s. 475-481. Plik {{Link-HDL |hdl=mdp.39015067141153}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1825), '''Fortsetzung des neuen Verzeichnisses der bis jetzt bekannt gewordenen Niederfälle meteorischer Substanzen''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 44, 1825, s. 475-481. Plik {{Link-HDL|hdl=2027/mdp.39015067141153}}.
* {{Chladni (1826)}}
* {{Chladni (1826)}}
Linia 128: Linia 134:
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Sechste Lieferung)''', ''Annalen der Physik'', 8, Bd. 84, 1826, s. 45-60. Plik {{Djvu|Chladni_1826_(AnP_8_84).djvu|DjVu}}.
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Sechste Lieferung)''', ''Annalen der Physik'', 8, Bd. 84, 1826, s. 45-60. Plik {{Djvu|Chladni_1826_(AnP_8_84).djvu|DjVu}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''Ueber Zusammensetzung der Meteormassen. 1. Weitere Nachrichten von den grossen Bitburger Gediegeneisenmassen, gegeben von den Hrn. {{Sparse-b}}Steininger{{Sparse-e}} und {{Sparse-b}}Nöggerath{{Sparse-e}}, und nebst einigen Bemerkungen''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 46, 1826, s. 385-396.<ref>część: '''2. Meteorsteinsfall zu Nanjemoy in Maryland''', s. 396-402</ref> Plik {{Link-HDL |hdl=mdp.39015067141138}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''Ueber Zusammensetzung der Meteormassen. 1. Weitere Nachrichten von den grossen Bitburger Gediegeneisenmassen, gegeben von den Hrn. {{Sparse-b}}Steininger{{Sparse-e}} und {{Sparse-b}}Nöggerath{{Sparse-e}}, und nebst einigen Bemerkungen''', ''Schweigger's Journal für Chemie und Physik'', Bd. 46, 1826, s. 385-396.<ref>część: '''2. Meteorsteinsfall zu Nanjemoy in Maryland''', s. 396-402</ref> Plik {{Link-HDL|hdl=2027/mdp.39015067141138}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''Neues Verzeichnis von der Luft herabgefallenen Steinen, Eisenmassen, Staubwolken oder weichen, trockenen oder feuchten Substanzen, chronologisch geordnet''', ''Notizen aus dem Gebiete der Natur- und Heilkunde (Froriep's)'', nr 268, Bd. XIII/4, Februar 1826, s. 50-58 oraz nr 269, Bd. XIII/5, s. 70-73. Plik {{Link-BHL |item=47394}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''Neues Verzeichnis von der Luft herabgefallenen Steinen, Eisenmassen, Staubwolken oder weichen, trockenen oder feuchten Substanzen, chronologisch geordnet''', ''Notizen aus dem Gebiete der Natur- und Heilkunde (Froriep's)'', nr 268, Bd. XIII/4, Februar 1826, s. 50-58 oraz nr 269, Bd. XIII/5, s. 70-73. Plik {{Link-BHL|item=47394}}.
-
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''A new Catalogue of Meteoric Stones, Masses of Meteoric Iron, and other Substances, the Fall of which has been made known, down to the present Time''', ''Philosophical Magazine and Journal'', vol. LXVII, Jan.-June 1826, s. 3-21, 179-181. Plik {{Link-BHL |item=53100}}.
+
* Chladni Ernst F.F., (1826), '''A new Catalogue of Meteoric Stones, Masses of Meteoric Iron, and other Substances, the Fall of which has been made known, down to the present Time''', ''Philosophical Magazine and Journal'', vol. LXVII, Jan.-June 1826, s. 3-21, 179-181. Plik {{Link-BHL|item=53100}}.
 +
 
 +
<br clear="all"/>
 +
 
 +
== Galerie ==
 +
 
 +
<gallery caption="" widths="240px" heights="180px" perrow="3">
 +
File:Ernst_Florens_Friedrich_Chladni_(Die_Akustik_1802)_e-rara.jpg|Portret Chladniego w dziele ''Die Akustik'' (1802)
 +
File:Chladni_(Hintze_1912).jpg|Fotografia grobu Chladniego (źródło: [[Szablon:Hintze (1912)|Hintze 1912]])
 +
File:Chladni_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|Tablica pamiątkowa poświęcona Ernstowi F.F. Chladniemu w&nbsp;[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza|muzeum na Kuźniczej we Wrocławiu]]. W&nbsp;tablicę wmontowano fragment meteorytu żelaznego Campo del Cielo{{MBD-record|name=Campo del Cielo}}
 +
</gallery>
 +
 
 +
<br clear="all"/>
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
Linia 138: Linia 156:
* Czajka Wiesław, (2008), '''Cmentarz Wielki we Wrocławiu – miejsce pochówku E.F.F. Chladniego''', streszczenie referatu, V Konferencja Meteorytowa, Wrocław 2008, s. 10.
* Czajka Wiesław, (2008), '''Cmentarz Wielki we Wrocławiu – miejsce pochówku E.F.F. Chladniego''', streszczenie referatu, V Konferencja Meteorytowa, Wrocław 2008, s. 10.
-
* Czajka Wiesław, (2008), '''Cmentarz Wielki we Wrocławiu – miejsce pochówku [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|E.F.F. Chladniego]]''', ''Meteoryt'', 3, 2008, s. 17–20. Plik {{Link-Meteoryt |r=08 |n=3}}.
+
* Czajka Wiesław, (2008), '''Cmentarz Wielki we Wrocławiu – miejsce pochówku [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|E.F.F. Chladniego]]''', ''Meteoryt'', 3, 2008, s. 17–20. Plik {{Link-Meteoryt|r=08|n=3}}.
-
* Czajka Wiesław, (2013), '''Wizerunek grobu [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladniego]] we Wrocławiu''', ''Meteoryt'', 3, 2013, s. 26-27.<ref>tam fotografia grobu Chladniego z artykułu Hintze (1912), ''Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur''</ref> Plik {{Link-Meteoryt |r=13 |n=3}}.
+
* Czajka Wiesław, (2013), '''Wizerunek grobu [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladniego]] we Wrocławiu''', ''Meteoryt'', 3, 2013, s. 26-27.<ref>tam fotografia grobu Chladniego z artykułu Hintze (1912), ''Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur''</ref> Plik {{Link-Meteoryt|r=13|n=3}}.
-
* Dobrucki Andrzej, (2011), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Chladni]] i początki nowoczesnej akustyki''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 2, 2011, s. 177-178 (streszczenie referatu, Wrocław 2008). Plik [http://www.ptmet.org.pl/ACTA/ASMP-v2-streszczenia.pdf PDF]; plik [http://psjd.icm.edu.pl:80/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-d61a8bf4-0dab-4afa-8ea5-53ff0316473b PDF].
+
* Dobrucki Andrzej, (2011), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst Chladni]] i początki nowoczesnej akustyki''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 2, 2011, s. 177-178 (streszczenie referatu, Wrocław 2008). Plik [http://www.ptmet.org.pl/old/ACTA/ASMP-v2-streszczenia.pdf PDF]; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-d61a8bf4-0dab-4afa-8ea5-53ff0316473b}}.
-
* Grodzicki Andrzej, (2008), '''Tablica poświęcona Ernstowi Chladniemu''', ''Przegląd Uniwersytecki'', wyd. UWr, nr 5, 2008, s. 41. Plik [http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=22512 PDF].
+
* Grodzicki Andrzej, (2008), '''Tablica poświęcona Ernstowi Chladniemu''', ''Przegląd Uniwersytecki'', wyd. UWr, nr 5, 2008, s. 41. Plik {{Link-dLibra|BCUWr|d|22512}}.
-
* Grodzicki Andrzej, (2011), '''Uniwersytet Wrocławski w czasach [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernsta Friedricha Chladniego]]''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 2, 2011, s. 180-181 (streszczenie referatu, Wrocław 2008). Plik [http://www.ptmet.org.pl/ACTA/ASMP-v2-streszczenia.pdf PDF]; plik [http://psjd.icm.edu.pl:80/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-abee3e77-c769-49b9-9d69-a04ec29d3f03 PDF].
+
* Grodzicki Andrzej, (2011), '''Uniwersytet Wrocławski w czasach [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernsta Friedricha Chladniego]]''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 2, 2011, s. 180-181 (streszczenie referatu, Wrocław 2008). Plik [http://www.ptmet.org.pl/old/ACTA/ASMP-v2-streszczenia.pdf PDF]; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-abee3e77-c769-49b9-9d69-a04ec29d3f03}}.
* {{Hintze (1912)}}
* {{Hintze (1912)}}
Linia 154: Linia 172:
* {{Koblitz MetBase}}
* {{Koblitz MetBase}}
-
* Marvin Ursula B., (1994), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst F.F. Chladni]] (1756-1827) i początek meteorytyki''', ''Meteoryt'', 3, 1994, s. 3-4. Plik {{Link-Meteoryt |r=94 |n=3}}.
+
* Marvin Ursula B., (1994), '''[[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Ernst F.F. Chladni]] (1756-1827) i początek meteorytyki''', ''Meteoryt'', 3, 1994, s. 3-4. Plik {{Link-Meteoryt|r=94|n=3}}.
-
* +Melde Franz, (1866), '''Ueber Chladni's Leben und Wirken, nebst einem chronologischen Verzeichnis seiner literärischen Arbaiten''', Marburgi 1866. Plik {{Link-GB |id=qMI_AAAAcAAJ}}.
+
* +Melde Franz, (1866), '''Ueber Chladni's Leben und Wirken, nebst einem chronologischen Verzeichnis seiner literärischen Arbaiten''', Marburgi 1866. Plik {{Link-GB|id=qMI_AAAAcAAJ}}.
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
Linia 169: Linia 187:
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernst_Chladni Chladni Ernst F.F.]
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernst_Chladni Chladni Ernst F.F.]
* meteoroids.de – [http://www.meteoroids.de/inter_main_chladni.htm Ernst Florenz Friedrich Chladni]
* meteoroids.de – [http://www.meteoroids.de/inter_main_chladni.htm Ernst Florenz Friedrich Chladni]
 +
 +
* {{MPOD|name=Chladni}}

Aktualna wersja na dzień 20:57, 23 paź 2024

3i
Strona tytułowa przełomowej publikacji Chladniego Über den Ursprung der von Pallas gefundenen und… z 1794 roku

Ojciec meteorytyki

Ernst Florens Friedrich Chladni – niemiecki fizyk i eksperymentator, z wykształcenia prawnik. Zajmował się badaniami i publikował prace o akustyce (Chladni 1802) i meteorytach. Jako jeden z pierwszych forsował hipotezę o kosmicznym pochodzeniu kamieni spadających z nieba (Chladni 1794). W licznych publikacjach poświęconych meteorom i meteorytom zebrał ich szczegółowe opisy. Wiele z nich sam odkrył i udokumentował. Zmarł nagle we Wrocławiu, gdzie przebywał gościnnie z pokazami i wykładami (Czajka 2008, 2013).

W swoim epokowym dziele z 1794 roku Chladni postawił następujące hipotezy (za Neumayr 1912):

«

(…) „po pierwsze, dość często spadają z nieba masy kamienne lub żelazne i z tem należy się liczyć, jako z faktem historycznie dowiedzionym; po drugie, zjawisko to jest identyczne z kulami ognistemi, które właściwie niczem innym nie są, jako temi właśnie rozpalonemi masami; po trzecie, masy te są pochodzenia kosmicznego, t. j. spadają na naszą ziemię z przestrzeni wszechświatowej i poprzednio nigdy nie były ani na ziemi, ani w jej atmosferze“.

»

Nic dodać, nic ująć.


Biografia

  • Biała Jadwiga, (2011), Ernst Florens Friedrich Chladni – ojciec meteorytyki (Ernst Florens Friedrich Chladni the Father of Meteoritics), Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011. Plik PDF; plik ASMP.
  • Marvin Ursula B., (1996), Ernst Florens Friedrich Chladni (1756-1827) and the origins of modern meteorite research, Meteoritics & Planetary Science, vol. 31(5), 1996, s. 545-588. Plik doi.
  • Marvin Ursula B., (2010), Ernst Florens Friedrich Chladni (1756–1827) and the origins of modern meteorite research, Meteoritics & Planetary Science, vol. 42(S9), 2010, s. B3-B68. Plik doi.
  • Stępniewski Marian, Sylwestrzak Hubert, (2008), Ernst Florens Friedrich Chladni (1756-1827) – ojciec meteorytyki (Ernst Florens Friedrich Chladni (1756-1827) – father of meteoritics), Przegląd Geol., 56(3), 2008, s. 208-209. Plik PDF.
  • Ullmann Dieter, (1983), Ernst Florens Friedrich Chladni, Biographien hevorragender Naturwissenschaftler, Techniker und Mediziner, vol. 65, 1983, ss. 77. Plik doi.


Pozycje bibliograficzne Ernsta F.F. Chladniego poświęcone meteorom i meteorytom.

„Limeryki” (Mazurek 2022)[1]
We Wrocławiu, w piwnicy,
nie w muzeum w stolicy,
Chladni Ernst Friedrich Florens
nasz prekursor – nolens volens –
patrzy z pamiątkowej tablicy.

Bibliografia: Ernst Florens Friedrich Chladni

  • Chladni Ernst F.F., (1794), Ueber den Ursprung der von Pallas gefundenen und anderer ihr ähnlicher Eisenmassen und über einige damit in Verbindung stehende Naturerscheinungen (O pochodzeniu znalezionej przez Pallasa i o innych podobnych masach żelaznych oraz o pewnych z tym związanych zjawiskach natury), Lipsk i Ryga 1794, ss. 63.[2][3] Plik DjVu; plik GoogleBooks.
  • Chladni Ernst F.F., (1794), Nachricht von dem Gedanken des Hrn. D. Chladni über den Ursprung der von Pallas gefundenen und anderer ihr ähnliche, Eisenmassen nebst einigen damit in Verbindung stehenden Naturerscheinugen, Magazin für das Neueste aus der Physik und Naturgeschichte, Bd. 9, St. 4, 1794, s. 116-129.[4] Plik PDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1796), Auszug aus einem Aufsatze über ein am 24 Jul. 1790 in Gascogne beobachtetes feuriges Meteor, von Baudin, Professor der Physik in Pau. Aus dem Pariser Journale: Décadé philosophique, littéraire et politique. n. 67. vom 29 Febr. 1796. Nebst einigen allgemeinem Bemerkungen über Feuerkugeln und Sternschnuppen, vom Herrn D. Chladni in Wittenberg, Magazin für das Neueste aus der Physik und Naturgeschichte, Bd. 11, St. 2, 1796, s. 112-123. Plik PDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1797), Fortsetzung der Bermerkungen über Feuerkugeln und niedergefallene Masses, Magazin für den neuesten Zustand der Naturkunde, 1, Jena 1797, s. 17-30. Plik PDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1798), Observations on a Mass of Iron found in Siberia by Professor Pallas, and on other Masses of the like Kind, with some Conjectures respecting their Connection with certain natural Phenomena, Philosophical Magazine and Journal, vol. II, 1798-1799, s. 1-8.[3] Plik DjVu.
  • Chladni Ernst F.F., (1799), Observations on Fire-Balls and Hard Bodies which have fallen from the Atmosphere, Philosophical Magazine and Journal, vol. II, 1798-1799, s. 337-345. Plik DjVu.
Die Akustik (1802)
  • Chladni Ernst F.F., (1802), Die Akustik, Leipzig 1802.[5] Plik doi.
  • Chladni Ernst F.F., (1803), Hypothese des Herrn Dr. Chladni über den Ursprung der meteorischen Steine, Annalen der Physik, Bd. 13, 1803, s. 350-357. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1803), Chronologisches Verzeichniss der mit einem Feuermeteor niedergefallenen Stein- und Eisenmassen, nebst einigen Bemerkungen, Annalen der Physik, Bd. 15, 1803, s. 307-328. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    . Plik PDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1805a), Berichtigung, einen angeblichen Meteorstein betreffend, Annalen der Physik, Bd. 19, 1805, s. 243. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1805), Einige kosmologische Ideen, die Vermehrung oder Verminderung der Masse eines Weltkörpers betreffend, Annalen der Physik, Bd. 19, 1805, s. 257-281. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1808), Beiträge zu den Nachrichten von Meteorsteinen, Annalen der Physik, Bd. 29, 1808, s. 375-383. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1812), Ueber die Ellbogener gediegene Eisenmasse, w: Neumann (1812), Annalen der Physik, 12, Bd. 42, 1812, s. 203-204. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1812), Ueber Gediegeneisen, und besonders über eine noch nicht bekannte, im Mailändischen gefundene Gedigeneisenmasse, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 4, Heft 1, 1812, s. 116-120. Nebst Beilage I: Chronologisches Verzeichnis der herabgefallenen Stein- und Eisenmassen, s. 1-19. Plik PDF; plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1814), Dr. Chladni's vergebliche Bemühungen, verschiedene ältere Meteorsteine aufzufinden, nebst einigen ihn selbst betressenden Nachrichten, Annalen der Physik, 17, Bd. 47, 1814, s. 96-104. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1815a), Neues Verzeichniss der herabgefallenen Stein- und Eisenmassen, in chronologischer Ordnung, Annalen der Physik, 20, Bd. 50, 1815, s. 225-256. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik GIF.
  • Chladni Ernst F.F., (1815b), Bemerkungen über Gediegen – Eisenmassen, Annalen der Physik, 20, Bd. 50, 1815, s. 257-277. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1816b), Erste Fortsetzung des Verzeichnisses der bisher bekannt gewordenen herabgefallenen Stein- und Eisenmassen, nebst neuen Beiträgen zur Geschichte der Meteorstein, und einigen diesen Gegenstand betressenden Bemerkungen, Annalen der Physik, 23, Bd. 53, 1816, s. 369-392, 446. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1816a 54), Zweite Fortsetzung des Verzeichnisses der vom Himmel gefallenen Massen, Annalen der Physik, 24, Bd. 54, 1816, s. 329-357. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1816b), Einige Berichtigungen und Zusätze aus Briesen, Annalen der Physik, 24, Bd. 54, 1816, s. 393-394. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1816), Fortsetzung des in des IV. Bandes I. Stücke enthaltenen chronologischen Verzeichnisses der herabgefallenen Stein- und Eisenmassen, nebst einigen Bemerkungen über deren Ursprung, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 17, 1816, s. 113-134. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1817), Ueber die sprungweise gehende Bewegung mancher Feuerkugeln, nebst einigen Folgerungen, Annalen der Physik, 25, Bd. 55, 1817, s. 91-101. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1817b), Ueber einige vom Himmel gefallen Materien, die von den gewöhnlichen Meteorsteinen verschieden sind, Annalen der Physik, 25, Bd. 55, 1817, s. 249-276. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1817a), Dritte Fortsetzung des Verzeichnisses und der Geschichte der vom Himmel gefallenen Massen, Annalen der Physik, 26, Bd. 56, 1817, s. 375-390. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1817b), Ein Beitrag zu dem Aufsatze: über die sprungweise gehende Bewegung mancher Feuerkugeln, Annalen der Physik, 26, Bd. 56, 1817, s. 386-390.[6] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1817), Ueber Unabhängigkeit der Meteorsteinfälle und der Feuerkugeln von Jahres- und Tageszeiten, von den Himmelsgegenden, von der geographischen Lage, von Wetter und von bestimmten Perioden, Annalen der Physik, 27, Bd. 57, 1817, s. 121-143. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1817), Ueber Dinge, die sich im Weltraum befinden und von den bekannten Weltkörpern verschieden sind, Lindenau und Bohnenberger's Zeitschrift für Astronomie, Bd. IV, 1817, s. 303-315, 480-482. Plik PDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1818), Ueber Sternschnuppen von dem Dr. Benzenberg, Annalen der Physik, 28, Bd. 58, 1818, s. 289-302. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1818), Verschiedene physikalische Bemerkungen (über Franenhofer's Entdeckung, Mondvulkane und Meteorsteine nebst einigen ihn selbst betreffenden Nachrichten), Annalen der Physik, 29, Bd. 59, 1818, s. 1-11. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1818b), Ueber Dinge, die sich in dem Weltraume besinden, und von den bekannten Weltkörpern verschieden sind, Annalen der Physik, 29, Bd. 59, 1818, s. 87-94. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1818), Bemerkungen über einige kosmologische Gegenstände, Lindenau und Bohnenberger's Zeitschrift für Astronomie, Bd. V, 1818, s. 376-382. Plik PDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Ueber Feuer-Meteore, und über die mit denselben herabgefallenen Massen (O ognistych meteorach i o masach spadających z nimi) (Nebst zehn Steindrucktafeln und deren Erklärung von Carl von Schreibers), Wien 1819, ss. 434.[7][8] Plik PDF[9]; plik GoogleBooks; plik doi.
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Vierte Fortsetzung des Verzeichnis der vom Himmel gefallenen Massen; nebst Bemerkungen über einige schon bekannte, und Beiträgen zur Geschichte hierher gehörender Meteore, Annalen der Physik, 30, Bd. 60, 1819, s. 238-254. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Einige Ideen über das Innere der Erde, Annalen der Physik, 2, Bd. 62, 1819, s. 72-79. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Fünfte Fortsetzung des Verzeichnisses der vom Himmel gefallenen Massen; nebst weitern Nachtrichten von einigen schon bekannten und von neuern Feuermeteoren, Annalen der Physik, 3, Bd. 63, 1819, s. 17-49.[10] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Ueber die Feuermeteore, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 26, Heft 1, 1819, s. 156-195. Plik GoogleBooks; plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Ueber die Widmannstädtschen Figuren, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 26, Heft 1, 1819, s. 196-202. Plik GoogleBooks; plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1821), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen, Annalen der Physik, 8, Bd. 68, 1821, s. 329-366. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1822), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Zweiter Nachtrag), Annalen der Physik, 11, Bd. 71, 1822, s. 359-386. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1822), Neues Verzeichnis der bis jetzt bekannt gewordenen Niederfälle meteorischer Stein- und Eisenmassen, und anderer Substanzen, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 36, Heft I, 1822, s. 87-118. Plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1822), Einige Bemerkungen zu dem in der Abendzeitung No. 276 d.J. enthalte­ nen Aufsäße über „Tod, durch einen Meteorstein". Abend-Zeitung, No. 300 (16 Dec.), 1822, s. 1197-1199. Plik DjVu.
  • Chladni Ernst F.F., (1823), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Dritte Lieferung), Annalen der Physik, 15, Bd. 75, 1823, s. 229-257. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1824), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Vierte Lieferung), Annalen der Physik, 2, Bd. 78, 1824, s. 151-168. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1825), Beschreibung seiner Sammlung vom Himmel herabgefallener Massen. Nebst einiger allgemeinen Bemerkungen, Archiv für die gesammte Naturlehre, Bd. IV, 1825, s. 200-240. Plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1825), Nachrichten von einem Meteorsteinfalle, am 15. Januar 1824 im Bolognesischen, Annalen der Physik, 5, Bd. 81, 1825, s. 122-124. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1825), Ueber das Bitsburger Meteorstein, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 43, Heft 1, 1825, s. 116-118. Plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1825), Fortsetzung des neuen Verzeichnisses der bis jetzt bekannt gewordenen Niederfälle meteorischer Substanzen, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 44, 1825, s. 475-481. Plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1826), Nouveau Catalogue des chutes de pierres ou de fer; de poussières ou de substances molles, sèches ou humides, suivant l’ordre chronologique, Annales de chimie et de physique, 31, ser. 2, Paris 1826, s. 253-270.[11] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1826), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Fünfte Lieferung), Annalen der Physik, 6, Bd. 82, 1826, s. 21-34 i 161-182. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1826), Ueber eine merkwürdige meteorische Erscheinung, am 1. April 1826, nicht weit von Saarbrücken, Annalen der Physik, 7, Bd. 83, 1826, s. 373-377. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1826), Neue Beiträge zur Kenntniss der Feuermeteore und der herabgefallenen Massen. (Sechste Lieferung), Annalen der Physik, 8, Bd. 84, 1826, s. 45-60. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Chladni Ernst F.F., (1826), Ueber Zusammensetzung der Meteormassen. 1. Weitere Nachrichten von den grossen Bitburger Gediegeneisenmassen, gegeben von den Hrn. Steininger und Nöggerath, und nebst einigen Bemerkungen, Schweigger's Journal für Chemie und Physik, Bd. 46, 1826, s. 385-396.[12] Plik hPDF.
  • Chladni Ernst F.F., (1826), Neues Verzeichnis von der Luft herabgefallenen Steinen, Eisenmassen, Staubwolken oder weichen, trockenen oder feuchten Substanzen, chronologisch geordnet, Notizen aus dem Gebiete der Natur- und Heilkunde (Froriep's), nr 268, Bd. XIII/4, Februar 1826, s. 50-58 oraz nr 269, Bd. XIII/5, s. 70-73. Plik DjVu.
  • Chladni Ernst F.F., (1826), A new Catalogue of Meteoric Stones, Masses of Meteoric Iron, and other Substances, the Fall of which has been made known, down to the present Time, Philosophical Magazine and Journal, vol. LXVII, Jan.-June 1826, s. 3-21, 179-181. Plik DjVu.


Galerie

Portret Chladniego w dziele Die Akustik (1802)

Fotografia grobu Chladniego (źródło: Hintze 1912)

Tablica pamiątkowa poświęcona Ernstowi F.F. Chladniemu w muzeum na Kuźniczej we Wrocławiu. W tablicę wmontowano fragment meteorytu żelaznego Campo del Cielo[13]


Bibliografia

  • Czajka Wiesław, (2008), Cmentarz Wielki we Wrocławiu – miejsce pochówku E.F.F. Chladniego, streszczenie referatu, V Konferencja Meteorytowa, Wrocław 2008, s. 10.
  • Czajka Wiesław, (2008), Cmentarz Wielki we Wrocławiu – miejsce pochówku E.F.F. Chladniego, Meteoryt, 3, 2008, s. 17–20. Plik PDF.
  • Czajka Wiesław, (2013), Wizerunek grobu Chladniego we Wrocławiu, Meteoryt, 3, 2013, s. 26-27.[14] Plik PDF.
  • Dobrucki Andrzej, (2011), Ernst Chladni i początki nowoczesnej akustyki, Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011, s. 177-178 (streszczenie referatu, Wrocław 2008). Plik PDF; plik ASMP.
  • Grodzicki Andrzej, (2008), Tablica poświęcona Ernstowi Chladniemu, Przegląd Uniwersytecki, wyd. UWr, nr 5, 2008, s. 41. Plik eUWr.
  • Grodzicki Andrzej, (2011), Uniwersytet Wrocławski w czasach Ernsta Friedricha Chladniego, Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011, s. 180-181 (streszczenie referatu, Wrocław 2008). Plik PDF; plik ASMP.
  • Hintze Carl Adolf Ferdinand, (1912), Schlesien und die Meteoriten, Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Zeitschrift des Kunstgewerbevereins für Breslau u. die Provinz Schlesien, 6. Jahrgang 1912/1913, nr 1, 1 Oktober 1912, s. 9-12 (patrz → artykuł).[15] Plik dsLib; plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Hoppe Günter, (1987), Die Meteoritensammlung E.F.F.Chladni's, Die Sterne, 63(6), 1987, s. 315-329.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Marvin Ursula B., (1994), Ernst F.F. Chladni (1756-1827) i początek meteorytyki, Meteoryt, 3, 1994, s. 3-4. Plik PDF.
  • +Melde Franz, (1866), Ueber Chladni's Leben und Wirken, nebst einem chronologischen Verzeichnis seiner literärischen Arbaiten, Marburgi 1866. Plik PDF.

Przypisy

  1. ^ zbiór limeryków wydany z okazji XX-lecia Polskiego Towarzystwa Meteorytowego (Mazurek 2022). Jest to historia kilkudziesięciu ostatnich lat polskiej meteorytyki spisana w formie limeryków opatrzonych komentarzami dotyczącymi wydarzeń i ludzi. Tomik zawiera również wiele rzadkich i wcześniej nie publikowanych zdjęć ze spotkań i wystaw oraz fotografie okazów meteorytów z kolekcji autora
  2. ^ przełomowa publikacja Ernsta Chladniego – hipoteza o kosmicznym pochodzeniu kamieni spadających z nieba
  3. ^ a b meteoryt żelazno-kamienny Krasnojarsk (Красноярск, „żelazo Pallasa”, ang. Pallas iron, niem. Pallas-Eisen, ros. Палласово железо), znalezisko z 1749 roku w Rosji; pallasyt PMG-an, TKW 700 kg; patrz → Pallas (1776)
  4. ^ streszczenie publikacji (idei) o pochodzeniu meteorytów (Chladni 1794)
  5. ^ epokowe dzieło, podsumowanie badań poświęconych akustyce
  6. ^ część V. Ein Beitrag zu dem Aufsatze: Uber die sprungweise gehende Bewegung mancher Feuerkugeln, (Annalen B. 55. S. 91.), s. 386-390
  7. ^ zawiera dodatek (katalog kolekcji w Wiedniu): Schreibers Karl Franz von, Anhang. Verzeichniss der Sammlung von Meteor-Massen, welche sich im k. k. Hof-Mineralien-Cabinette in Wien befindet. Vom Director von Schreibers, s. 425-434
  8. ^ cytowane w tytule 10 tablic (zehn Steindrucktafeln) to powołanie na: Schreibers Karl Franz von, (1820), Beyträge zur Geschichte und Kenntriss meteorischer…
  9. ^ na kopii egzemplarza z biblioteki Harvard University na końcu znajdują się odręczne notatki nieznanego autora!?
  10. ^ do artykułu dodatek: Abel-Remusat (1819)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (patrz → Annalen der Physik/Artykuły)
  11. ^ w: Arago François, Gay-Lussac Joseph Louis, Annales de chimie et de physique
  12. ^ część: 2. Meteorsteinsfall zu Nanjemoy in Maryland, s. 396-402
  13. ^ meteoryt żelazny Campo del Cielo (syn. Tucuman), znalezisko z 1576 roku w Argentynie; typ IAB-MG, TKW 50 ton
  14. ^ tam fotografia grobu Chladniego z artykułu Hintze (1912), Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur
  15. ^ w artykule m.in. o meteorytach: Gnadenfrei (Piława Górna), Grüneberg (Wilkanówko) i Pułtusk oraz fotografia grobu Ernsta Chladniego; teksty

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Portal Meteorite Picture of the Day – Chladni


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • pozycje bibliograficzne (+)
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Bibliografia/Chladni_Ernst_F.F.”
Osobiste