PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Bolid 1661

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bibliografia)
m
 
(Nie pokazano 5 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 2: Linia 2:
__NOTOC__
__NOTOC__
[[Grafika:Bolid_1661_(Merkuriusz_Polski_1661).jpg|200px|thumb|''Merkuriusz Polski'', 1661, s. 180 (źródło: BUW)]]
[[Grafika:Bolid_1661_(Merkuriusz_Polski_1661).jpg|200px|thumb|''Merkuriusz Polski'', 1661, s. 180 (źródło: BUW)]]
-
Doniesienie w ''Merkuryuszu Polskim'' „o znakach świetlistych na niebie” (bolidzie?, spadku?) obserwowanych 5&nbsp;kwietnia 1661 roku<ref name="data">pod tą datą zamieszczono informację w&nbsp;''Merkuryuszu Polskim''</ref> (wtorek) pod Czernihowem na [[Ukraina|Ukrainie]].
+
Doniesienie w ''Merkuryuszu Polskim'' „o znakach świetlistych na niebie” (bolidzie?, spadku?) obserwowanych 5&nbsp;kwietnia 1661 roku<ref name="data">pod tą datą zamieszczono informację w&nbsp;''Merkuryuszu Polskim''</ref> (wtorek) pod Czernihowem w&nbsp;[[Ukraina|Ukrainie]].
'''Według Pokrzywnickiego (1965)'''
'''Według Pokrzywnickiego (1965)'''
Linia 14: Linia 14:
-
Oryginalne brzmienie fragmentu z ''Merkuriusza Polskiego'' (również na załączonej [[:Grafika:Bolid_1661_(Merkuriusz_Polski_1661).jpg|kopii strony]]) (''pisownia oryginalna''):
+
Oryginalne brzmienie fragmentu z ''Merkuriusza Polskiego'' (również na załączonej {{Txt2Img|Bolid_1661_(Merkuriusz_Polski_1661).jpg|kopii strony}}) (''pisownia oryginalna''):
{{AQuote-begin |max-width=480px}}
{{AQuote-begin |max-width=480px}}
Linia 21: Linia 21:
-
Zdarzenie prawdopodobnie miało miejsce pod Czernihowem na Ukrainie (wg&nbsp;''Słownika Geograficznego{{Kropek}}'' – Czerniechów, Czernichów, Czernihów), gdzie stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego w&nbsp;czasie Wielkiej Kampanii 1660 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej w&nbsp;latach 1654-1667 (Wikipedia).
+
Zdarzenie prawdopodobnie miało miejsce pod Czernihowem w&nbsp;Ukrainie (wg&nbsp;''Słownika Geograficznego{{Kropek}}'' – Czerniechów, Czernichów, Czernihów), gdzie stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego w&nbsp;czasie Wielkiej Kampanii 1660 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej w&nbsp;latach 1654-1667 (Wikipedia).
Linia 35: Linia 35:
{{GEFrame-begin}}
{{GEFrame-begin}}
{{GEMap
{{GEMap
-
| kml--1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+
| htmlFileMap = wiki-Bolid1661.htm
-
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy_historyczne.kml
+
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy_historyczne.kml
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolid1661-fit.kml
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolid1661-fit.kml
| lat = 51.500
| lat = 51.500
| lon = 31.290
| lon = 31.290
| zoom = 12
| zoom = 12
-
| type = map
+
| type = roadmap
}}
}}
{{GEIcon-PointRed}}
{{GEIcon-PointRed}}
Linia 62: Linia 62:
* {{Pokrzywnicki (1965, bolidy 2) |page=207}}
* {{Pokrzywnicki (1965, bolidy 2) |page=207}}
-
* ''Przekrój'', (1961), '''3 stycznia 1661 roku zaczęła wychodzić w Krakowie pierwsza polska gazeta: MERKURIUSZ POLSKI''', nr 821 (1&nbsp;stycznia 1961), s.&nbsp;8. Plik [http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=59370 DjVu].
+
* ''Przekrój'', (1961), '''3 stycznia 1661 roku zaczęła wychodzić w Krakowie pierwsza polska gazeta: MERKURIUSZ POLSKI''', nr 821 (1&nbsp;stycznia 1961), s.&nbsp;8. Plik [http://przekroj.pl/archiwum/numery/821 DjVu]; plik {{Link-dLibra|MBC|d|59370}}.
* Walesiak Tomasz, (2016), '''Badanie śladów ukośnego impaktu w sąsiedztwie historycznego [[Pułtusk|„deszczu pułtuskiego”]]''', książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 33-34.
* Walesiak Tomasz, (2016), '''Badanie śladów ukośnego impaktu w sąsiedztwie historycznego [[Pułtusk|„deszczu pułtuskiego”]]''', książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 33-34.

Aktualna wersja na dzień 08:40, 12 kwi 2022

1
Merkuriusz Polski, 1661, s. 180 (źródło: BUW)

Doniesienie w Merkuryuszu Polskim „o znakach świetlistych na niebie” (bolidzie?, spadku?) obserwowanych 5 kwietnia 1661 roku[1] (wtorek) pod Czernihowem w Ukrainie.

Według Pokrzywnickiego (1965)

«
Pokrzywnicki (1965)

Rok 1661. Merkurjusz Polski, 5 aprilis 1661: „…Nieba straszne dawały z siebie znaki… Gdy nasi stali na straży, po północy w niebie taki grzmot się stał, jakby 10 wielkich zamków naraz się obaliło. Potym jasność uderzyła, że zrozumieli iż troje Słońca świat rozświetliło”. Stało się to pod Czernichowem, gdy stanęły wojska Czarnieckiego. Wróżono z tych znaków klęskę Kozaków [8][2]

(…)

8. Przekrój, nr 821 (1961).[3]

»


Oryginalne brzmienie fragmentu z Merkuriusza Polskiego (również na załączonej kopii strony) (pisownia oryginalna):

«

Z Wárszáwy 5. Aprilis 1661.
(…)
Dopiero dochodżą nás wiádomośći z Ukrainy / ze y
tam ná ten ćzas kiedy J. M. P. Woiewodá Ruski zludem
swoim stał pod Czerniechowem / niebá strászne dáwáły z
siebie znáki: Wolno rozumieć nie bez podobienstwá / ze
Czerniechowskich Kozákow / mordicus[4] w rebelliey stoiących /
funditus delere & eradicare minabantur:[5] Albowiem gdy
náśi ná straży stali / po pułnocy na niebie taki grzmot sie
stał / iakby dżieśięć wielkich Zámkow sie oraz obaliło:
Potym táka iásność uderzyłá / że rozumieli / iż tro-
ie słońcá świat roświećiło. Názáiutrz o tymże
ćzásie widżiáńy był tákże od plácowey stra-
zy / Mąż zbroiny ná niebie stricto ferro[6].

»


Zdarzenie prawdopodobnie miało miejsce pod Czernihowem w Ukrainie (wg Słownika Geograficznego… – Czerniechów, Czernichów, Czernihów), gdzie stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego w czasie Wielkiej Kampanii 1660 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej w latach 1654-1667 (Wikipedia).


Ciekawostka: Już w tamtych czasach, w 1661 roku wydawcy Merkuryusza Polskiego zadbali o ochronę praw autorskich i każdy jego numer został opatrzony stosowną notatką:

«

PRZESTROGA.
Wárowáno iest przywileiem K.I.M. áby záden nie wazył sie
tych Merkuryuszow przedrukowáć, pod winą w
przywileiu opisana.

»



Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(C) Czernihów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Czernihów (ukr. Чернігів, ros. Чернигов).


W odległości ok. 50 km na zachód od Chernihowa leżą wsie Kruki (Круки) i Kaporenka (Капоренка), gdzie znajdowano okazy meteorytu Brahin.


Bibliografia

  • Chlebowski Bronisław, Sulimierski Filip, Walewski Władysław, et al., (1880-1902), Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tomy I-XV, Warszawa 1880-1902, (s. 823, 826-829, tom I). Pliki PDF.
  • Merkuryusz Polski Ordynaryiny, nr XXIV, Kraków 1661, s. 180. Plik GIF.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1965), O bolidach obserwowanych nad Polską – II, Acta Geophys. Polon., vol. XIII, nr 3, 1965, s. 207-215, (s. 207).[7] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Przekrój, (1961), 3 stycznia 1661 roku zaczęła wychodzić w Krakowie pierwsza polska gazeta: MERKURIUSZ POLSKI, nr 821 (1 stycznia 1961), s. 8. Plik DjVu; plik mLib.
  • Walesiak Tomasz, (2016), Badanie śladów ukośnego impaktu w sąsiedztwie historycznego „deszczu pułtuskiego”, książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 33-34.

Przypisy

  1. ^ pod tą datą zamieszczono informację w Merkuryuszu Polskim
  2. ^ Przekrój (1961)
  3. ^ Pokrzywnicki cytuje za Przekrojem (1961)
  4. ^ łac. mordicus – tu w znaczeniu „zajadle”
  5. ^ łac. funditus delere & eradicare minabantur – „grozi całkowicie zniszczyć i wykorzenić”
  6. ^ łac. stricto ferro – „z dobytym mieczem”
  7. ^ wszystkie części: cz. 1 – Pokrzywnicki (1960, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 2 – Pokrzywnicki (1965, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 3 – Pokrzywnicki (1965, Bull. soc. amis sci. et lettres Poznan, B)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 4 – Pokrzywnicki (1969, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) – e-Kolekcja Czasopism Polskich: Merkuriusz Polski
Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Bolid_1661”
Osobiste